Chieu-toi

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Chiều tối
Phiên âm:
Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không.
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hồn, lơ dĩ hồng.
Dịch nghĩa:
Chim mỏi về rừng tìm cây ngủ;
Chịm mây lẻ loi trơi lững lờ trên tầng khơng.
Thiếu nữ xóm núi xay ngơ,
Ngơ vừa xong, lị than đã đỏ.
Dịch thơ:
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
Chịm mây trơi nhẹ giữa tầng khơng.
“Cơ em xóm núi xay ngơ tối,
Xay hết, lị than đã rực hồng.

I. Đơi nét về tác giả Hồ Chí Minh
- Hồ Chí Minh (1890 - 1969) xuất thân trong gia đình nhà nho yêu nước.
- Thuở bé học chữ Hán sau đó học chữ quốc ngữ và tiếng Pháp, rất am hiểu văn
hóa, văn học phương Đơng (Trung Quốc) và văn hóa, văn học phương Tây (Pháp)
⇒ hai dịng phương Đông và Phương Tây quyện chảy trong huyết mạch văn
chương.
- Quá trình hoạt động cách mạng:
1911: ra đi tìm đường cứu nước.
1918 - 1922: hoạt động Cách mạng trên đất Pháp, tích cực viết báo, viết sách tuyên
truyền chống chủ nghĩa thực dân và đoàn kết các dân tộc thuộc địa.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

1923 - 1941: chủ yếu hoạt động ở Liên Xô, Trung Quốc, Thái Lan.
1942 - 1943: bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt và giam giữ ở các nhà ngục
Quảng Tây, Trung Quốc.
2/9/1945: đọc bản Tuyên ngôn độc lập…
⇒ Vị lãnh tụ vĩ đại đồng thời là nhà văn, nhà thơ lớn với di sản văn học quý giá.
- Các tác phẩm chính:
văn chính luận: Bản án chế độ thực dân Pháp, Tuyên ngôn độc lập, Lời kêu gọi
tồn quốc kháng chiến (1946), Khơng có gì q hơn độc lập tự do (1966)…
truyện và kí: Lời than vãn của bà Trưng Trắc (1922), Vi hành (1923), Những trong
lố hay là Varen và Phan Bội Châu (1925)…
thơ ca: tập thơ Nhật kí trong tù và nhiều bài thơ sáng tác tại Việt Bắc.
- Phong cách nghệ thuật.
Hồ Chí Minh xem văn nghệ là hoạt động tinh thần phong phú và phục vụ có hiệu
quả cho sự nghiệp Cách mạng.
Hồ Chí Minh đặc biệt chú ý đến đối tượng thưởng thức.
Hồ Chí Minh ln quan niệm tác phẩm văn chương phải có tính chân thật.
Hồ Chí Minh địi hỏi nhà văn phải chú ý đến hình thức biểu hiện, tránh lối viết cầu
kì, xa lạ, nặng nề.

II. Đơi nét về tác phẩm Chiều tối (Hồ Chí Minh)
1. Hồn cảnh sáng tác
Bài thơ rút ra từ tập thơ Nhật kí trong tù, tập thơ sáng tác khi tác giả bị chính quyền
Tưởng Giới Thạch bắt giam trong suốt 13 tháng.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188

Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Cảm hứng được gợi lên bởi cuộc chuyển lao của Hồ Chí Minh từ Tĩnh Tây đến
Thiên Bảo.
2. Bố cục
Phần 1 (hai câu đầu): bức tranh thiên nhiên.
Phần 2 (hai câu cuối): bức tranh đời sống con người.
3. Giá trị nội dung
Bài thơ cho thấy tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, ý chí vượt lên trên hồn cảnh
khắc nghiệt của nhà thơ chiến sĩ Hồ Chí Minh.
4. Giá trị nghệ thuật
Bài thơ đậm sắc thái nghệ thuật cổ điển mà hiện đại

III. Dàn ý phân tích Chiều tối (Hồ Chí Minh)
1. Bức tranh thiên nhiên
- Hình ảnh cánh chim
ý nghĩa tả thực: cánh chim chiều nên dáng bay mệt mỏi nhưng hướng bay có mục
đích: về rừng tìm chốn ngủ. Chiều tối với vạn vật là sự trở về nghỉ ngơi. Hoạt động
của chim có động lực thúc đẩy.
ý nghĩa liên tưởng:
• giữa chủ thể trữ tình và hình ảnh cánh chim có nét tương đồng là đều mệt mỏi,
chim bay liên tục, người tù cũng đi liên tục.
• nét khác biệt: chim cố gắng bay về tổ ấm còn người tù tiếp tục đi cũng chỉ đến
một nhà lao khác; nếu chim có động lực thúc đẩy thì người tù chẳng có động lực
nào cả.
• ẩn sấu trong đó cịn là nỗi nhớ nhà, nhớ nước của người con bị tù đày ở nơi xa xứ.
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

- Hình ảnh chịm mây:
ý nghĩa tả thực: chịm mây lẻ loi trơi lững lờ giữa tầng không.
ý nghĩa liên tưởng: đám mây lẻ loi giữa bầu trời cũng như sự lẻ loi cô đơn của
người tù giữa núi rừng bao la.
- Thiên nhiên được miêu tả bằng bút pháp cổ điển.
bút pháp ước lệ (hình ảnh chim bay về núi chỉ thời gian chiều tối).
hình ảnh chọn lọc nói lên cái đẹp của cảnh nhưng tĩnh lặng, u buồn.
tả cảnh ngụ tình.
2. Bức tranh đời sống con người
- Hình ảnh thiếu nữ xay ngơ là trung tâm của bức tranh. Đó là vẻ đẹp khỏe khoắn
của người lao động. Sự xuất hiện của thiếu nữ xay ngơ khiến bài thơ có tiến triển
mới:
thiên nhiên đi vào nghỉ ngơi nhưng nhịp sống con người vẫn dẻo dai.
cảnh trong hai câu đầu rất tĩnh còn ở hai câu cuối này nhờ hoạt động con người mà
trở nên sinh động hơn.
hình ảnh lị than rực hồng trong đêm tối như đang nhem nhóm lên niềm vui, niềm
lạc quan, xua tan đi cảm giác lạnh lẽo, cơ đơn trong lịng người xa xứ.
- Hai câu thơ cuối tả người bằng tinh thần hiện đại:
hình tượng thơ có sự vận động tích cực.
bài thơ kết thúc ở màu hồng.
đằng sau cặp mắt quan sát tinh tế là tâm hồn người cộng sản luôn hướng tới niềm
vui, lạc quan tin tưởng bước về phía trước.
3. Nghệ thuật
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Đậm màu sắc cổ điển và tinh thần hiện đại.

Ngơn từ tả ít, gợi nhiều, ý tồn tại ngoài lời.

Dàn ý Cảm nhận bài Chiều tối của Hồ Chí Minh
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Hồ Chí Minh và bài thơ Chiều tối.
Lưu ý: Học sinh tự lựa chọn cách viết mở bài trực tiếp hoặc gián tiếp tùy thuộc vào
năng lực của bản thân mình.
2. Thân bài
Bối cảnh sáng tác: Trên đường chuyển lao từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo suốt một
ngày dài với xiềng xích đi bộ đường rừng đến tận chiều tối mà chưa được nghỉ
chân.
a. Hai câu thơ đầu
Thời gian: Chiều tối sự chuyển giao giữa ngày với đêm và cảm xúc của Bác - một
con người xa quê.
Không gian: Khung cảnh chiều tối nơi núi rừng. Phía xa là cánh chim bay mải miết
về tổ, trên cao là chòm mây trắng lẻ loi trôi lơ lửng.
→ Thiên nhiên được miêu tả với vài nét chấm phá nhưng đã gợi ra khung cảnh bát
ngát, trong sáng êm đềm của hồng hơn trong trẻo, thơ mộng nhưng quạnh quẽ
đượm buồn.
b. Hai câu thơ sau
Hình ảnh cô gái mải miết xay ngô và xay xong bên lị lửa rực hồng gợi bức tranh
đời sống có vẻ đẹp bình dị, ấm cúng, yên vui.

Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188


Thư viện Đề thi - Trắc nghiệm - Tài liệu học tập miễn phí

Lị lửa hồng là hình ảnh nổi bật trung tâm của bức tranh thơ, làm nổi rõ hình ảnh
của cơ gái. Nó sưởi ấm bức tranh thiên nhiên hiu hắt. lạnh lẽo và sưởi ấm tâm hồn

nhà thơ.
→ Hai câu thơ là sự quan sát của người đi đường nhưng là cái nhìn của người đang
khao khát tìm về cuộc sống bình yên giản dị. Khi bắt gặp hình ảnh cuộc sống con
người giữa miền sơn cước, tình u và niềm vui đã tràn ngập cõi lịng.
→ Bài thơ Chiều tối có sự hài hịa giữa phong cách cổ điển với hiện đại, giữa thiên
nhiên với tâm hồn. Bài thơ đã cho người đọc thưởng thức vẻ đẹp của tâm hồn lớn một tâm hồn phong phú, giàu cảm xúc, một tình cảm hồn hậu, thiết tha với thiên
nhiên, cuộc sống con người; luôn hướng về sự sống và ánh sáng, một tinh thần lạc
quan trong gian khổ.
3. Kết bài
Khái quát lại giá trị nội dung, nghệ thuật của bài thơ đồng thời rút ra bài học, liên
hệ thực tiễn.
---------------------Mời bạn đọc cùng tham khảo />
Trang chủ: | Email hỗ trợ: | Hotline: 024 2242 6188