Giáo trình Cơ khí chăn nuôi (Nghề Chăn nuôi Trung cấp)

UỶ BAN NHÂN DÂN TỈNH ĐỒNG THÁP
TRƯỜNG CAO ĐẲNGCỘNG ĐỒNG ĐỒNG THÁP

GIÁO TRÌNH
MƠN HỌC: CƠ KHÍ CHĂN NI
NGÀNH, NGHỀ: CHĂN NI
TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP
(Ban hành kèm theo Quyết định Số:…./QĐ-CĐCĐ-ĐT ngày… tháng… năm
2017 của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Cộng đồng Đồng Tháp)

Đồng Tháp, năm 2017


TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thơng tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham
khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.

i


LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình Cơ khí chăn ni là một giáo trình cho người học CAO
ĐẲNGChăn ni.
Giúp người học phải nắm vững khái niệm các cấu tạo và các nguyên lý vận
hành được các trang thiết bị, máy móc dùng trong chăn nuôi. Giúp vận hành
thông thạo các thiết bị đảm bảo sản xuất với năng suất cao. Đồng thời, đảm bảo
an tồn lao động.
Có quan điểm đúng đắn, tích cực trong việc sản xuất vận hành với từng

loại thiết bị và bảo trì thiết bị.
Để thực hiện biên soạn giáo trình này tác giả đã dựa vào các tài liệu tham
khảo từ các trường, kết hợp với kinh nghiệm giảng dạy ở bậc CAO ĐẲNGvà
CAO ĐẲNGnghề. Tác giả cố gắng trình bày các vấn đề một cách đơn giản, dễ
tiếp thu cho người học. Tuy nhiên vẫn còn một số hạn chế nên chắc rằng giáo
trình cịn nhiều sai sót, rất mong sự góp ý của bạn đọc.
Đồng Tháp, ngày 26 tháng 5 năm 2017
Chủ biên: ThS. Trần Hoàng Nam

ii


MỤC LỤC
Trang
LỜI GIỚI THIỆU..................................................................................................ii
CHƯƠNG 1 ........................................................................................................... 3
GIỚI THIỆU MÔN HỌC...................................................................................... 3
1.Các u cầu chính của chuồng trại chăn ni .................................................... 4
2. Nguyên lý cấu tạo .............................................................................................. 6
3. Một số kiểu chuồng trại..................................................................................... 6
3.1. Mẫu chuồng heo theo hướng công nghiệp ................................................. 6
3.2.Thiết kế máng ăn, máng uống trong chuồng heo công nghiệp ................. 11
3.3.Hệ thống xử lý chất thải ............................................................................ 13
4. Tính tốn cơ bản chuồng ni ......................................................................... 13
4.1. Tiêu chuẩn về mặt bằng ........................................................................... 13
4.2. Nguyên tắc và phương pháp tính tốn mặt bằng ..................................... 14
4.3. Cách sắp xếp bố trí mặt bằng ................................................................... 15
4.Thực hành ......................................................................................................... 16
CHƯƠNG 2 ......................................................................................................... 17
MÁY CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI ...................................................... 17

1. Các loại thức ăn chăn nuôi và kỹ thuật chế biến ............................................. 17
1.1.Hệ thống thiết bị vận chuyển phân phối thức ăn ...................................... 17
1.2. Hệ thống vận chuyển thức ăn ................................................................... 18
1.3.Thiết bị vận chuyển tự hành bao gồm ....................................................... 18
1.4. Máng ăn định lượng hoặc máng cho ăn ................................................... 21
1.5.Máng ăn của gà ......................................................................................... 23
1.6.Xe rải thức ăn ............................................................................................ 24
2. Máy làm sạch .................................................................................................. 26
3. Máy cắt thái ..................................................................................................... 26
4.Máy nghiền ....................................................................................................... 29
4.1.Máy nghiền bột khô .................................................................................. 29
4.2.Máy nghiền thức ăn gia súc kiểu buồng thẳng.......................................... 31
5. Máy định mức ................................................................................................. 32
6. Máy trộn thức ăn gia súc ................................................................................. 33
7. Máy tạo viên .................................................................................................... 36
7.1. Máy ép cám trục đứng S250 .................................................................... 36
iii


7.2. Máy đùn cám viên hỗn hợp TK150 ......................................................... 37
8. Liên hợp máy chế biến thức ăn chăn nuôi ...................................................... 38
9. Thực hành ........................................................................................................ 43
CHƯƠNG 3......................................................................................................... 44
MÁY CUNG CẤP NƯỚC TRONG CHUỒNG TRẠI CHĂN NUÔI ............... 44
1. Khái niệm ........................................................................................................ 44
2. Nguyên lý – cấu tạo ......................................................................................... 44
3. Cách vận hành ................................................................................................. 45
4.Thực hành ......................................................................................................... 48
CHƯƠNG 4......................................................................................................... 49
MÁY VẬN CHUYỂN TRONG CHUỒNG TRẠI ............................................. 49

1. Khái niệm ........................................................................................................ 49
2. Nguyên lý – cấu tạo ......................................................................................... 49
2.1. nguyên lý .................................................................................................. 49
2.2. Cấu tạo...................................................................................................... 50
3. Cách vận hành ................................................................................................. 53
3.1. Băng tải .................................................................................................... 53
3.2. Gàu tải ...................................................................................................... 53
3.3. Vít tải ........................................................................................................ 53
4. Thực hành ........................................................................................................ 53
CHƯƠNG 5......................................................................................................... 55
MÁY THU DỌN PHÂN ..................................................................................... 55
1. Khái niệm ........................................................................................................ 55
2. Nguyên lý – cấu tạo ......................................................................................... 55
2.1.Hệ thống thu phân khơ (bị và heo) ........................................................... 55
2.2.Hệ thống thu phân lỏng ............................................................................. 57
3. Cách vận hành ................................................................................................. 59
4. Thực hành ........................................................................................................ 60
CHƯƠNG 6 ......................................................................................................... 62
MÁY VẮT SỮA ................................................................................................. 62
1. Khái niệm ........................................................................................................ 62
2. Nguyên lý – cấu tạo......................................................................................... 62
3. Cách vận hành ................................................................................................. 63
4. Thực hành ........................................................................................................ 68
iv


CHƯƠNG 7 ........................................................................................................ 70
MÁY ẤP TRỨNG .............................................................................................. 70
1. Khái niệm ........................................................................................................ 70
2.Nguyên lý – Cấu tạo ......................................................................................... 70

2.1. Nguyên lý ................................................................................................. 70
2.2. Cấu tạo...................................................................................................... 72
3. Cách vận hành ................................................................................................. 77
4. Thực hành ........................................................................................................ 78
CHƯƠNG 8......................................................................................................... 79
TRANG THIẾT BỊ KHÁC TRONG CHUỒNG TRẠI ...................................... 79
1. Khái niệm ........................................................................................................ 79
2.Nguyên lý – cấu tạo .......................................................................................... 80
2.1 Nguyên lý .................................................................................................. 80
2.2. Cấu tạo...................................................................................................... 80
3.Cách vận hành .................................................................................................. 83
3. 1. Thiết bị bằng kim loại không gỉ và bằng bê tông ................................... 83
3.2. Thiết bị bằng nhựa.................................................................................... 83
4. Thực hành ........................................................................................................ 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 86

v


CHƯƠNG TRÌNH MƠN HỌC
Tên mơn học: CƠ KHÍ CHĂN NI
Mã số mơn học: CNN221
Vị trí, tính chất của mơn học:
- Vị trí của mơn học: Là mơn học quan trọng cho người học CAO ĐẲNGChăn
nuôi, môn học này thuộc môn học chun ngành. Mơn cơ khí chăn ni có quan
hệ chặt chẽ với các môn khoa học khác như Cơ thể động vật ; Sinh lý động vật,
Dinh dưỡng , Vi sinh đại cương - CNTY, Chăn nuôi gia súc gia cầm......
- Tính chất của mơn học: Giúp người học phải nắm vững khái niệm các cấu tạo
và các nguyên lý vận hành được các trang thiết bị, máy móc dùng trong chăn
nuôi. Giúp vận hành thông thạo các thiết bị đảm bảo sản xuất với năng suất cao.

Đồng thời, đảm bảo an tồn lao động.
- Có quan điểm đúng đắn, tích cực trong việc sản xuất vận hành với từng loại
thiết bị và bảo trì thiết bị.
- Ý nghĩa và vai trị của mơn hoc: Giáo trình rất có ý nghĩa trong giảng dạy và
học tập, góp phần quan trọng trong chương trình mơn học của ngành.
Mục tiêu mơn học:
Sau khi học xong môn học này sinh viên sẽ đạt được.
- Về kiến thức: Hiểu những kiến thức cơ bản về xây dựng chuồng trại, các cấu
tạo và các nguyên lý vận hành được các trang thiết bị, máy móc dùng trong chăn
ni
- Về kỹ năng:
+ Thực hiện được thiết kế và xây dựng chuồng trại trong chăn nuôi.
+ Vận hành được các trang thiết bị và các loại máy: Chế biến thức ăn chăn nuôi;
+ Cung cấp nước trong chuồng trại chăn nuôi; Vận chuyển trong chuồng trại;
+ Thu dọn phân;Vắt sữa; Ấp trứng gia cầm.
- Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Sau khi học xong học phần học sinh biết
sử dụng thành thạo các trang thiết bị, máy móc dùng trong chăn ni
Nội dung mơn học :

Số

Tên chương /mục

Thời gian (giờ)
1


TT

Tổng Lý

Thực Kiểm tra
số
thuyết hành, (định
kỳ), Ơn
Bài
thi, Thi
tập
kết thúc
mơn học

1

Chương 1. Giới thiệu môn học

6

2

4

2

Chương 2. Máy chế biến thức ăn chăn
nuôi

6

2

4

3

Chương 3. Máy cung cấp nước trong
chuồng trại chăn nuôi

6

2

4

4

Chương 4. Máy vận chuyển trong
chuồng trại

6

2

4

5

Chương 5. Máy thu dọn phân

6

2

4

6

Chương 6. Máy vắt sữa

3

1

2

7

Chương 7. Máy ấp trứng gia cầm

3

1

2

8

Chương 8. Trang thiết bị khác trong
chuồng trại

6

2

4

 Ôn thi

1

1

 Thi kết thúc môn học

1

1

Cộng

45

2

14

28

3


CHƯƠNG 1

GIỚI THIỆU MÔN HỌC
MH 42- 01
Giới thiệu:
Một số mẫu chuồng ni bị, chuồng và lồng ni heo, gà.
Mục tiêu:
- Kiến thức: Hiểu được cách thiết kế và xây dựng chuồng trại.
- Kỹ năng: Thực hiện được thiết kế và xây dựng chuồng trại trong chăn nuôi.
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Học tập nghiêm túc, sáng tạo; áp dụng kiến
thức, kỹ năng đã học để thiết kế và xây dựng chuồng trại trong chăn nuôi; đảm
bảo an toàn trong lao động, sản xuất..
Yêu cầu đối với chuồng nuôi gia súc:
- Đảm bảo tốt điều kiện sống và phát triển cho gia súc
- Phù hợp với thức phương thức, quy mô và đặc thù sinh lý của từng loại
vật nuôi.
- Kiến trúc chuồng trại sẽ được thiết kế phù hợp với đặc thù của vật ni
- Có kết cấu để khơng khí lưu thơng dễ dàng thống mát về mùa hè và ấm
vào mùa đơng.
- Có đường đi chăm sóc đảm bảo cho cơng nhân và các loại xe phục vụ đi
lại thuận tiện.
- Có kết cấu phù hợp để thu dọn phân, vệ sinh chuồng trại bằng phương
tiện cơ khí hoặc thủ cơng được dễ dàng
- Chi phí đầu tư xây dựng cân đối với hiệu quả chăn ni đem lại
- Tiểu khí hậu trong chuồng ni ảnh hưởng đến sự phát triển gia súc bao
gồm các yếu tố như sau:
*Yếu tố vật lý: nhiệt độ, ẩm độ, ánh sáng và tốc độ gió
*Yếu tố hóa học: hàm lượng các chất hóa học trong khơng khí

sau:

*Yếu tố vi sinh vật: gây bệnh cho gia súc

- Tiểu khí hậu trong chuồng nuôi biến động phụ thuộc vào các vấn đề như
*Khí hậu thời tiết khu vực.
*Chuồng trại: vị trí, hướng, kiến trúc, vật liệu xây dựng.
*Gia súc: loại, mật độ, lứa tuổi.
*Chế độ chăm sóc, vệ sinh, khử trùng chuồng trại.
3


Hình1.1: Thiết kế một chuồng ni

1.Các u cầu chính của chuồng trại chăn nuôi
Mặt tiền chuồng heo nên cho quay về hướng Đông hay hướng Đông Nam
mới tốt. Đây không phải là vấn đề dị đoan mà hợp tính khoa học. Mặt tiền
chuồng quay về hướng Đông sẽ nhận được ánh nắng sáng chiếu thẳng vào mọi
ngóc ngách trong chuồng giúp chuồng khô ráo, ấm áp. Trong ánh nắng sáng có
tia cực tím giúp cơ thể heo tự tạo được vitamine D3 cần thiết cho sự phát triển
khung xương, giúp heo năng động, sinh trưởng tốt. Ánh nắng ban mai cũng góp
phần tiêu diệt vi trùng, vi khuẩn sinh sơi nảy nở trong chuồng heo, giúp môi
trường sống của heo được tốt hơn.
Cịn mặt tiền chuồng quay về hướng Đơng Nam, hàng ngày chuồng sẽ đón nhận
được ánh nắng sáng chiếu vào, đồng thời cũng nhận được ngọn gió nồm thổi vào
mát mẻ. Do lẽ đó, kiểu chuồng một dãy ai cũng chọn quay về những hướng vừa
kể ở trên.
Thiết kế kiến trúc chuồng trại được tính tốn sao cho tổng diện tích mặt
bằng, chiều cao và hướng phù hợp với khí hậu khu vực nơi xây dựng chuồng.
Số lượng và diện tích ơ chuồng và hướng đi chăm sóc vật ni đảm bảo u cầu
kỹ thuật.
Các cơng trình nền, cống ngầm của chuồng phải phù hợp với việc bố trí các
hệ thống thu gom rác thải, phân, nước vệ sinh.

4


Có vị trí và diện tích lắp đặt dụng cụ cung cấp nước uống, thức ăn, ổ đẻ, vắt
sữa theo quy định.
Trường hợp chăn nuôi theo quy mô công nghiệp:
Trong nhà nuôi gà trứng lắp đặt 1-4 dãy lồng, loại lồng 1-8 tầng trong 1 ô
chuồng nền. Mỗi chuồng gồm có 4-6 ơ chuồng nền.
Trong chăn ni heo chỉ ni lồng 1-2 tầng và chuồng nền.
Trong chăn ni bị nhốt với các loại chuồng nền, riêng bê con có thể ni
bằng lồng cũi.
Cấu trúc chuồng trại phải thống mát về mùa hè, kín ấm về mùa đơng.Có
thể sử dụng thơng thống tự nhiên trong điều kiện khí hậu thích hợp.
Sử dụng hệ thống thiết bị điều chỉnh tiểu khí hậu trong chuồng khi thời tiết
khắc nghiệt.
Có nhiều kiểu chuồng được thiết kế phù hợp với 03 phương thức:
+ Thơng thống tự nhiên
+ Tự nhiên kết hợp cưỡng bức
+ Cưỡng bức hồn tồn
Sau đây là một số điều kiện thích hợp được minh họa qua bảng 1.1
Bảng 1.1: Một số điều kiện thích hợp đối với các loại vật ni

Loại gia súc

Nhiệt
độ
thích
hợp

Độ ẩm

thích
hợp
(%)

(0C)
Bị

15-20

Heo 0-1 tuần
tuổi

32

60

Heo 2-5 tuần
tuổi

24-30

60

Heo > 5 tuần
tuổi

15-22

70-85

Gà 0-1 tuần

32

Nồng độ khí cho phép

O2 (
%)

CO2(%) H2S(mg/l) NH3(mg/l)

>15 <0,2

5

<0,01

<0,024


tuổi
Gà lớn

16-26

2. Nguyên lý cấu tạo
Trường hợp chăn nuôi theo quy mô công nghiệp:
Trong nhà nuôi gà trứng lắp đặt 1-4 dẫy lồng, loại lồng 1-8 tầng trong 1 ô
chuồng nền. Mỗi chuồng gồm có 4-6 ơ chuồng nền.
Trong chăn nuôi heo chỉ nuôi lồng 1-2 tầng và chuồng nền.

Trong chăn ni bị nhốt với các loại chuồng nền, riêng bê con có thể ni
bằng lồng cũi.
Cấu trúc chuồng trại phải thống mát về mùa hè, kín ấm về mùa đơng.Có
thể sử dụng thơng thống tự nhiên trong điều kiện khí hậu thích hợp.

Hình 1.2: Mơ hình chăn ni theo quy mô công nghiệp

3. Một số kiểu chuồng trại
3.1. Mẫu chuồng heo theo hướng công nghiệp
Mẫu chuồng heo công nghiệp 1 dãy
Nuôi nông hộ nhỏ lẻ thường làm chuồng khá đơn giản theo kiểu chuồng 1
bậc, 2 bậc hoặc 3 bậc. Tuy nhiên đây là kiểu chuồng nuôi heo thịt lạc hậu, không
phù hợp với quy mô chăn nuôi trang trại, đặc biệt là các giống heo nhập ngoại.
Thiết kế chuồng nuôi heo thông minh theo hướng công nghiệp phù hợp với quá
trình phát triển và sinh lý của đàn heo, thuận tiện cho q trình chăm sóc, tránh
6


làm ô nhiễm môi trường, hạn chế dịch bệnh lây lan, tiết kiệm nhân cơng chăm
sóc. Kiểu chuồng phổ biến hiện nay là chuồng 1 dãy và chuồng 2 dãy được thiết
kế phổ biến ở các nước phát triển như Đan Mạch, Đức, Hungary…

Hình 1.3: Mẫu chuồng heo cơng nghiệp 1 dãy

Kích thước chuồng:
Chiều cao đến nóc 3m
Chiều cao của mái phía trước 2,2m, mái sau 2m
Chiều cao từ nền chuồng bên trong đến nóc mái khoảng 2,5 - 2,8m
Chiều rộng của chuồng nuôi: 2,8 - 3m
Chiều dài của chuồng sẽ phụ thuộc vào số lượng đàn

Bên trong chuồng có lối đi ở phía trước thuận tiện cho việc chăm sóc.
Ưu điểm của kiểu chuồng 1 dãy là tiết kiệm diện tích, có thể sử dụng vật
liệu xây dựng đơn giản. Chuồng có độ thơng thống tự nhiên, khả năng kiểm
soát dịch bệnh tốt.
7


Tuy nhiên chuồng 1 dãy không phù hợp để phát triển với quy mô rộng lớn.
Nếu sử dụng vật liệu đơn giản như tranh, tre, nứa thì độ bền tối đa chỉ có thể từ
3 - 4 năm.
Mẫu chuồng heo công nghiệp 2 dãy
Chuồng heo thịt 2 dãy song song là một trong những mẫu chuồng nuôi heo
thông minh đang được áp dụng phổ biến trong các trang trại quy mơ lớn.
Kích thước chuồng:
Chuồng thiết kế 2 lớp mái, mái trên cách mái dưới từ 30 - 40cm
Chiều cao đến nóc mái cao nhất 4 - 4,5m
Chiều cao từ nền chuồng bên trong đến nóc mái dưới khoảng 2,5 - 2,8m
Chiều rộng của chuồng nuôi: 6,8 - 7m
Chiều dài của chuồng sẽ phụ thuộc vào số lượng đàn
Bên trong chuồng có lối đi ở giữa, chiều rộng lối đi khoảng 1,2m

Hình 1.5: Mẫu chuồng heo cơng nghiệp 2 dãy

8


Hình 1.6: Mơ hình kiểu chuồng heo 2 dãy

Ưu điểm của kiểu chuồng này là phù hợp với quy mô chăn ni rộng lớn,
ni tập trung, khép kín. Với kiểu chuồng ni heo cơng nghiệp này, các chủ

trang trại có thể nuôi heo từ sau khi cai sữa đến khi đạt tuổi xuất chuồng với
trọng lượng đạt từ 90 - 110kg/con.
Phân chia ô chuồng nuôi heo thịt
Một trong những phương pháp nuôi heo thịt đạt năng suất cao là phần chia
khu chuồng ni thành các ơ ni.
Bà con có thể áp dụng 2 cách phân chia ô chuồng như sau:
Phân chia theo kiểu truyền thống
Đàn heo cùng lứa sẽ được ni chung trong cùng một ơ, diện tích mỗi ơ có
thể là 15 - 20m2 ni được hơn 20 con heo. Mật độ trong chuồng này phải đảm
bảo tối thiểu là 0,7 - 1m2/con thì mới đủ khơng gian sinh hoạt, đi lại, vận động.
Mật độ này thay đổi theo kích thước của đàn heo.

9


Hình 1.7: Phân chia ơ

Phân chia ơ ni nhốt heo thịt chun nghiệp
Phân chia thành từng ơ nhỏ có kích thước: rộng 3m, dài 5,5 - 6m. Trong
chuồng chia thành 2 ngăn, một ngăn ngủ nghỉ và ăn uống với kích thước khoảng
9m2, ngăn cịn lại lắp đặt hệ thống nước uống tự động, nơi tắm, vệ sinh lại đi lại
của đàn heo.

Hình 1.8: Phân chia ơ chun nghiệp

10


3.2.Thiết kế máng ăn, máng uống trong chuồng heo công nghiệp
Máng ăn:

Máng ăn cho chuồng nuôi công nghiệp tốt nhất hiện nay là máng làm bằng
tôn mạ kẽm chống gỉ sét. lịng máng ăn thiết kế kiểu trịn.
Kích thước máng ăn cho heo choai: đáy rộng 20 - 25cm, miệng rộng 25cm,
độ sâu lịng 15cm, chiều dài 60cm.
Cơ giới hóa trong chăn nuôi heo thịt công nghiệp là một trong những yếu tố
mà các chủ trang trại cần quan tâm và áp dụng hiện nay. Trong đó khi làm
chuồng, cần cơ giới hóa từ hệ thống trang thiết bị máy móc chế biến thức ăn cho
đến dụng cụ chứa thức ăn và phân phối thức ăn vào từng ô chuồng.
Các chủ trang trại nên đầu tư hệ thống máy chế biến thức ăn nuôi heo công
suất lớn, đặc biệt là máy nghiền trộn thức ăn, máy ép cám viên để chủ động sản
xuất thức ăn, giảm phụ thuộc vào tình hình biến động của thị trường. Và quan
trọng hơn cả là giảm thiểu dịch bệnh từ thức ăn không rõ nguồn gốc, tiết kiệm
chi phí chăn ni, nâng cao hiệu quả kinh tế.

Hình 1.9: Máy chế biến thức ăn

Bên cạnh đó lắp đặt các dụng cụ chứa thức ăn và phân phối thức ăn ngay
trong chuồng cũng là một hình thức cơ giới hóa, chun nghiệp hóa, tránh lãng
phí thức ăn.

11


Hình 1.10: Máng ăn tự động cho heo

Máng uống:
Với máng uống, nên sử dụng núm uống (vòi tự động) để không gây ướt
chuồng, giúp tiết kiệm nước, tiết kiệm nhân công, đáp ứng nhu cầu nước uống
hàng ngày của đàn heo thịt.
Núm uống làm bằng hợp kim không gỉ hoặc bằng đồng, có một lưỡi gà và

một lị xị để có khả năng tự động đóng - mở khi heo uống nước.
Treo núm uống nước tự động cho mỗi ô nuôi cần đảm bảo (Bảng 1.1):
Bảng 1.1: Độ cao của núm uống cho heo

Độ cao của núm (cm)
Loại heo

Chếch 45
độ

Vuông góc 90
độ

Heo choai 25 - 50 Kg

55cm

50cm

Heo thịt từ 50kg trở lên

75cm

70cm

12


3.3.Hệ thống xử lý chất thải
Cứ khoảng 1 tấn phân chuồng tươi sẽ thải ra 0,24 tấn CO2 1 tấn. Do đó,

trong chuồng ni phải thiết kế hệ thống xử lý chất thải. Hiện nay hệ thống xử
lý phổ biến nhất là sử dụng hầm biogas. Ưu điểm
Giúp làm giảm khí methane trong phân heo.
Giảm hiệu ứng nhà kính.
Xử lý giảm thiểu ơ nhiễm.
Chất thải sau khi xử lý có thể thu hồi được khí biogas làm chất đốt.

Hình 1.11: Hệ thống bể tách phân

Hiện nay tình hình dịch bệnh ở heo đang lây lan và diễn biến phức tạp,
chưa có biện pháp phịng trừ triệt để. Do đó, để hạn chế tối đa mầm bệnh tấn
công, trước khi đi vào nuôi heochúng ta cần quan tâm đến khâu chuẩn bị và xây
dựng chuồng trại, áp dụng mẫu chuồng nuôi heo thịt thông minh, chuyên
nghiệp. Đồng thời đẩy mạnh chăn ni theo hướng khép kín, an tồn sinh học
nhằm giảm thiểu tối đa rủi ro.
4. Tính tốn cơ bản chuồng ni
4.1. Tiêu chuẩn về mặt bằng
Diện tích mặt bằng phải đảm bảo theo định mức bao gồm chổ ở, sân chơi,
máng ăn máng uống và các cơng trình phục vụ.
Quy hoạch mặt bằng cho các quy mô trại

13


Là sự bố trí sắp xếp một cách tổng thể các dãy chuồng, các cơng trình phục
vụ trên một mặt bằng nhằm đáp ứng được 2 yêu cầu:
Phù hợp với đặc điểm sinh lý của từng loại heo
Đáp ứng về việc thực hiện các biện pháp kỹ thuật và việc phòng trừ dịch
bệnh cho đàn gia súc và bảo vệ sức khỏe cho con người. Việc quy hoạch chuồng
trại là yếu tố quyết định phát triển chăn nuôi trong một giai đoạn dài vì vậy phải

đảm bảo chăn ni có hiệu quả kinh tế.
Riêng máng ăn, chiều cao của thành máng tùy thuộc vào từng loại heovà lứa
tuổi của heo để ta thiết kế các máng ăn có thành cao từ 15 – 30 cm, nhưng thuận
tiện cho việc nuôi dưỡng và vệ sinh.
4.2. Nguyên tắc và phương pháp tính tốn mặt bằng
Ngun tắc tính tốn
Dựa trên quy mơ cơ cấu đàn heo, chu kỳ nuôi (ngắn hạn hay dài hạn) để
xác định mặt bằng của cơng trình chính và phụ phù hợp với đặc điểm sinh lý của
từng loại heo, thuận tiện trong việc chăm sóc và đảm bảo vệ sinh phịng dịch.
Phương pháp tính
Việc tính tốn mặt bằng chuồng trại chăn nuôi heo phải căn cứ vào:
Quy mô và cơ cấu đàn heo
Diện tích cho từng con, từng ơ chuồng và từng dãy chuồng và sau đó tính
cho tồn trại (tiêu chuẩn cho từng loại heo)
Tính tốn nhu cầu chuồng trại phải tính đến các yếu tố sau:
Quy mô là bao nhiêu?
Trong 1 năm trại phải bán bao nhiêu heo con cai sữa và bao nhiêu tấn thịt
heo ra thị trường?
Tỷ lệ loại thải đàn heo nái
Số lứa đẻ/nái/năm
Trọng lượng heo con cai sữa
Số heo con cai sữa
Thời gian động dục trở lại sau khi cai sữa heo con.
Thời gian nghỉ để vệ sinh và tẩy uế cho trại sau 1 chu kỳ sản xuất của đàn
heo
Trọng lượng heo thịt xuất chuồng
Tăng trọng trong giai đoạn nuôi thịt
Thời gian chữa
Heo nái đẻ 1 con/ô heo đực giống 1 con/ô
Heo nái chữa 1 con/ô heo nái chờ phối 4 – 6/ô

14


Heo nái hậu bị 4 – 6 con/ô heo thịt nhỏ 10 – 15 con/ô, heo thịt lớn 8 con/ô
Tuy nhiên sắp xếp heo nái chờ phối nên nuôi thành từng nhóm từ 4 đến 6
con/ơ chuồng để thuận tiện cho việc phối giống. Phát huy đặc điểm sinh sản của
heo nái, khi nhốt chung heo nái chờ phối chúng sẽ xuất hiện động dục sớm hơn.
4.3. Cách sắp xếp bố trí mặt bằng
Nguyên tắc bố trí mặt bằng
Hướng chuồng phải lấy hướng gió Đơng Nam. Bố trí sắp xếp các dãy
chuồng phải phù hợp với đặc điểm sinh lý của từng loại heo. Khoảng cách giữa
các chuồng phải cách xa nhau từ 1,5 – 2h (h là chiều cao của chuồng). Khoảng
cách giữa 2 hồi nhà phải cách nhau từ 8 – 10m.
Bố trí mặt bằng
Ngồi cổng chính vào trại là nhà trực và tiếp khách, vị trí nằm ở phía Đơng
nam và có hố sát trùng ở cửa vào trại. Nhà công nhân và cán bộ kỹ thuật lớn hay
nhỏ tùy thuộc vào quy mô của trại và số lượng cán bộ công nhân cần ở trong
trại.
Nhà kho tạm thời để thức ăn đã được nghiền và chuẩn bị để hỗn hợp
Nhà chế biến thức ăn tùy thuộc vào lượng đầu heo trọng trại (quy mô)
Tháp và bể nước làm sao để cung cấp nước cho đàn heo của trại với tiêu
chuẩn là:
Heo nái/100 lít/ngày đêm/1 con
Heo thịt 50lít/ngày đêm/1 con
Heo con 25 lít/ngày đêm/1 con
Từ có ta tính chung cho nhu cầu tồn trại và tính tốn để có lượng nước đủ
cho nhu cầu đàn heo và các hoạt động khác của toàn trại. Nhà lấy tinh, phát triển
chế tinh dịch thường làm ở nơi gần với chuồng heo đực giống. Nhà chế biến
phân (nằm ở phía Đông bắc của trại) tùy theo quy mô của trại để xây dựng:
Quy mơ vừa thì 0,06 – 0,07 m2 / 1 con

Quy mô lớn 0,05 – 0,06 m2 / 1 con
Phải có các cơng trình phụ cho sinh hoạt của cán bộ và công nhân.
Sắp xếp mặt bằng cho các cơng trình trong 1 trại chăn ni heo:
1. Cổng vào
2. Nhà trực
3. Nhà công nhân kỹ thuật
4. Giếng nước
5. Tháp nước
6. Nhà lấy tinh và pha chế tinh dịch
15


7. Nhà kho chứa thức ăn
8. Nhà chế biến thức ăn;
9,10,11,12 các dãy chuồng nuôi;
13. Nhà chế biến phân;
14. Cổng phụ
4.Thực hành
- Bài tập thiết kế một số kiểu chuồng trại.
- Bài tập tính tốn cơ bản chuồng ni.
4.1. chuẩn bị vật liệu dụng cụ và vật mẫu
- Chia nhóm sinh viên (25 sinh viên/01 nhóm)
- Máy chiếu, phim chiếu, sổ tay, bút.
- Giáo trình mơn học Cơ khí chăn nuôi
4.2. Phương pháp tiến hành
Giảng viên giới thiệu phim về một số kiểu chuồng trại.
Sinh viên xem xong, đặt câu hỏi, thảo luận.
Giảng viên sẽ giải đáp tất cả câu hỏi mà sinh viên chưa giải quyết được.
4.3. Nội dung thực hành
- Giảng viên chọn phim để chiếu.

- Sinh viên xem phim,
- Ghi chép, đặt câu hỏi thảo luận.
4.4. Tổng kết nhận xét đánh giá
- Đánh giá kết quả thực hành dựa vào kiểm tra kiến thức sinh viên.
- Ghi chép đầy đủ những thông tin.
- Sinh viên tham gia đầy đủ các thao tác.
- Tinh thần thái độ học tập nghiêm túc.
- Viết bài thu hoạch.

16


CHƯƠNG 2
MÁY CHẾ BIẾN THỨC ĂN CHĂN NUÔI
MH42 - 02
Giới thiệu:
Các cấu tạo và các nguyên lý vận hành được các trang thiết bị, máychế biến
thức ăn chăn nuôi.
Mục tiêu:
- Kiến thức: Hiểu được các cấu tạo và các nguyên lý vận hành được các trang
thiết bị, máychế biến thức ăn chăn nuôi.
- Kỹ năng: Vận hành đượccác trang thiết bị,máychế biến thức ăn chăn nuôi.
- Năng lực tự chủ và trách nhiệm: Học tập nghiêm túc, sáng tạo; áp dụng kiến
thức, kỹ năng đã học để vận hành đượccác trang thiết bị, máy chế biến thức ăn
chăn nuôi; đảm bảo an toàn trong lao động, sản xuất.
1. Các loại thức ăn chăn nuôi và kỹ thuật chế biến
1.1.Hệ thống thiết bị vận chuyển phân phối thức ăn
Bao gồm 03 nhóm
* Hệ thống liên hồn cố định và định lượng khẩu phần ăn
* Hệ thống liên hoàn di động cấp và định lượng khẩu phần ăn

*Hệ thống cấp thức ăn thủ công và định lượng khẩu phần ăn
Thiết bị vận chuyển phân phối thức ăn cố định
- Silo chứa thức ăn và thiết bị chuyển tải
Silo được làm từ bông sợi thủy tinh, cấu trúc thành bên trong mịn phẳng
nên không mất nhiều thời gian cho việc vệ sinh. Không có tình trạng ngưng tụ
hơi nước, giúp cho ngun liệu bảo quản trong silo hồn tồn khơng bị nấm mốc
hay lên men. Có tuổi thọ cao, chịu được ăn mịn, chịu được điều kiện thời tiết
nóng ẩm.
Tính chất cách nhiệt của sợi thủy tinh duy trì nhiệt độ lý tưởng tại các vĩ độ
khác nhau, những tính năng đặc biệt này ngăn ngừa sự hao hụt giá trị protein và
vitamin của sản phẩm.
Được dùng 1 loại keo chuyên biệt để dán kín khít các điểm tiếp ráp trên
silo. Do đó khi truyền cám từ xe bồn vào silo sẽ không có hiện tượng bụi cám
bay mù mịt ra mơi trường, đảm bảo an tồn cho mơi trường và giảm thiểu nguy
cơ xâm nhập độ ẩm từ mơi trường bên ngồi vào silo.

17


tấn)

Có nhiều loại cơng suất chứa từ 6m3 - 80m3 (tương đương với 4,2 tấn - 56

Hình 2.1: Silo chứa thức ăn do hãng eurosilos - ý sản xuất

1.2. Hệ thống vận chuyển thức ăn
Các bộ phận cấu thành hệ thống thiết bị
+ Kho hoặc silô
+ Xe tự hành vận chuyển, pp thức ăn
+ Máng định lương hoặc máng cho ăn.

Để lắp đặt và sử dụng được thiết bị vận chuyển phân phối thức ăn di động
kiến trúc chuồng trại phải có:
+ Bề rộng đường đi cho xe phân phối thức ăn đi lại trong chuồng,
+ Thềm quay đầu, nhà để xe tại vị trí thuận tiện và đảm bảo vệ sinh môi
trường.
Kho:
Bảo đảm các yêu cầu bảo quản thức ănvà cửa ra vào thuận tiện cho người
công nhân đi lại và và vận chuyểnthức ăntới xe tự hành.
Silơ: có các yêu cầu như phần vận chuyển và phân phốithức ăncố định,
riêng phần ra nguyên liệu được điều khiển thủ công.
1.3.Thiết bị vận chuyển tự hành bao gồm
+ Phần động lực cho di động
+ Chuyển tải phân phối cho thức ăn
18


+ Thùng chứa
Phần di động bằng động cơ nổ, hoặc bằng điện.
Vít chuyển tải phân phối thức ăn hoạt động nhờ truyền động từ động cơ nổ,
hoặc động cơ để vận chuyển thức ăn từ thùng chứa tới phân phối vào máng định
lượng hoặc máng cho ăn.
Có thể điều chỉnh định mức phân phối thức ăn vào máng.
Thùng chứa có thể tích chứa đủ 200-500kg, tùy thuộc định mức, chu kỳ
cho ăn và hành trình phân phối thức ăn theo yêu cầu kỹ thuật chăn nuôi cụ thể
của mỗi trại.
Thiết bị vận chuyển tự hành được ứng dụng phổ biến trong chăn ni bị
Khả năng ứng dụng:
Hệ thống thiết bị vận chuyển phân phồi thức ăn di động phù hợp với các
trại chăn nuôi heo quy mô chăn nuôi 1.000-3.000 con hoặc các trại chăn ni bị
thịt, bị sữa quy mơ chăn ni 300-2.000 con.

Chi phí đầu tư khơng lớn nhưng tốn diện tích và chi phí xây dựng chuồng
trại.
Với thiết bị tự hành dễ gây tiếng ồn và làm thức ănng khí độc ơ nhiễm
chuồng ni ( dùng động cơ nổ)

Hình 2.2: Silo chứa thức ăn gia cầm

19