Độc học hệ THẦN KINH

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NƠNG LÂM TP.HCM
KHOA KHOA HỌC SINH HỌC
Mơn: Độc Học

CHƯƠNG 7
ĐỘC HỌC
HỆ THẦN KINH
Toxic Responses of the Nervous System


01 GIỚI THIỆU

05 SỰ PHƠI NHIỄM CỦA CỘNG ĐỒNG VỚI
CHẤT ĐỘC THẦN KINH TRONG MÔI TRƯỜNG

02 CÁC CƠ CHẾ TRUYỀN TÍN
HIỆU CỦA HỆ THẦN KINH

06 ĐÁNH GIÁ SỰ TỔN THƯƠNG
HỆ THỐNG THẦN KINH

03 CÁC TÁC NHÂN ẢNH HƯỞNG TỚI

07 CÁC PHƯƠNG PHÁP

TẾ BÀO THẦN KINH VÀ SYNAPSE

ĐÁNH GIÁ TỔN THƯƠNG
HỆ THẦN KINH

04 TƯƠNG TÁC CỦA

HĨA CHẤT CƠNG
NGHIỆP VỚI CÁC

08 TĨM TẮT

CHẤT KHÁC
2


GIỚI THIỆU
01
NIOSH

Một trong 10
nguyên nhân
hàng đầu

42 % trong 400 hóa
chất phổ biến là
chất độc thần kinh
Nhiễm độc thần kinh là một hậu quả quan trọng của
việc con người tiếp xúc với các hóa chất cơng nghiệp.
3


01

GIỚI THIỆU
Phụ thuộc vào việc
phát triển các

phương pháp

Đa dạng về
hành vi

KHĨ KHĂN
&
THÁCH THỨC

Khó khăn về định
lượng khách quan
và sự khác nhau
giữa các cá thể.

Sự phức tạp, có
mặt và kéo dài
khắp cơ thể

Nhiều phản ứng
khác nhau khi tiếp
xúc với chất
độc hại

4


CẤU TẠO HỆ THẦN KINH
Não

Tủy

sống

Dây &
hạch
thần
kinh

Hệ thần kinh
trung ương

Hệ thần kinh
ngoại biên

Một số chất độc
thần kinh chỉ
nhắm vào hệ
thần kinh trung
ương hoặc ngoại
biên, chứ không
phải cả hai.

5


GIỚI THIỆU
01
NHỮNG CÁCH THỨC HÓA CHẤT GÂY HẠI CHO HỆ THẦN KINH

Phá hủy
hoàn toàn

tế bào
thần kinh

Làm gián
đoạn
xung điện
dọc theo
sợi trục

Ức chế
chất dẫn
truyền
thần kinh

Suy giảm
tổng hợp
protein

6


02

CÁC CƠ CHẾ TRUYỀN TÍN
HIỆU CỦA HỆ THẦN KINH

Sợi
nhánh

Sợi trục

Cúc synapse
(khe synapse)

Truyền
khắp cơ
thể


03

CÁC TÁC NHÂN ẢNH HƯỞNG
TỚI TẾ BÀO THẦN KINH VÀ
SYNAPSE
Thiếu oxy

Sự gián
đoạn màng

Tổn thương
não
vĩnh viễn

Tác động
lên dây
thần kinh
ngoại biên


3.1. Sự gián

đoạn màng

Metanol, trichloroethylene và tetrachloroethylene
Tẩy rửa, tẩy dầu mỡ - Không phân cực
 Phá hủy lipid trong màng tế bào
 Dễ bay hơi => tiếp xúc với đường hơ hấp

Chì, Tali, Triethyltin → nấu chảy hoặc hàn→ tấn
Thuốc trừ sâu (DDT) → ngăn chặn các kênh ion và ức chế sự
công bao myelin hoặc các tế bào phụ (schwann
vận chuyển tích cực, do đó cản trở sự tái phân cực → run, co
nguyên
vẹn
và oligodendrocyte → mất thị Tính
lực (Tali)
hoặc
suycủa màng
giật và tăng nhạy cảm với các kích thích → bị cấm do tính tồn
giảm nhận thức (Chì)
lưu và độc tính thần kinh


3.2. Tác động lên dây
thần kinh vận động và
càm giác ngoại biên

Cảm giác bất thường và suy giảm khả năng kiểm soát vận
động ở các vùng xa của cơ thể (bàn tay và bàn chân)
- Các dây thần kinh ngoại biên thường có khả năng tái tạo nếu
tổn thương chỉ giới hạn ở vùng trục CNS thường gây tổn

thương vĩnh viễn và không thể phục hồi.
Dung môi methyl n-butyl xeton và n-hexan hình thành các chất
chuyển hóa độc hại (trong gan) - Hexan-2,5-dione.
- Các hóa chất khác có thể được chuyển hóa bên ngồi cơ thể thành
các sản phẩm vẫn liên kết chặt chẽ với hợp chất gốc, dẫn đến nhầm
lẫn về những gì thực sự gây ra hiệu ứng quan sát được.
(trichloroethylene→ TK TW) có thể do dichloroacetylene ( dây TK sọ)


3.3. Tổn thương não
vĩnh viễn

“hàng rào máu não”
Thích nghi về giải phẫu: tế bào liên kết chặt chẽ
với ít túi vận chuyển, giúp giảm tính thấm của
màng đối với nhiều chất hóa học trong máu =>
giảm thiểu sự tiếp xúc của não với hầu hết các
phân tử lớn hoặc ưa nước.

Tùy khu vực bị ảnh
hưởng
tốc độ trao đổi chất của mô

thần kinh cao→não bộ cần
được cung cấp máu liên tục
=>Rất nguy hiểm nếu chất
độc nhiễm vào đường máu


3.3. Tổn thương não

vĩnh viễn

Thủy ngân
Vi khuẩn (mt) hay
Thủy ngân
hữu
Vi khuẩn trong ruột
vô cơ (ion)
cơ/nguyên
người
Khi vào trong não, dạng thủy ngân nguyên tố
tố
hoặc hữu cơ có thể chuyển hóa thành thủy ngân
ion hóa, và do đó tồn tại trong một thời gian dài,
gây ra các tổn thương não nghiêm trọng.

run, rối loạn tâm trạng, rối loạn tâm thần và có thể
tử vong


3.4. Thiếu oxy


03

CÁC TÁC NHÂN ẢNH HƯỞNG TỚI
TẾ BÀO THẦN KINH VÀ SYNAPSE

Tác nhân kháng
enzyme

cholinesterase

Thuốc ức chế dẫn
truyền thần kinh và
thuốc đối kháng
thụ thể


04

TƯƠNG TÁC CỦA HĨA CHẤT CƠNG NGHIỆP
VỚI CÁC CHẤT KHÁC


04

TƯƠNG TÁC CỦA HĨA CHẤT CƠNG NGHIỆP
VỚI CÁC CHẤT KHÁC

Khơng gian hẹp

sống gần nguồn cung cấp
nước bị nhiễm dung môi
công nghiệp

Những nguy cơ bị nhiễm độc
hệ thần kinh
mối tương quan giữa việc tiếp xúc với mức độ
của các tác nhân có thể gây độc cho thần kinh
vẫn chưa được biết rõ

04

TƯƠNG TÁC CỦA HĨA CHẤT CƠNG NGHIỆP
VỚI CÁC CHẤT KHÁC

Ảnh chụp bộ não của
người nhiễm bệnh
“Minamata” so với
người bình thường



05

SỰ PHƠI NHIỄM CỦA CỘNG ĐỒNG
VỚI CHẤT ĐỘC THẦN KINH TRONG
MÔI TRƯỜNG



02

Results from last year



Q1

1.8

2

2

2.4

2.5

2.8

3

3.5

4.3

4.4

4.5

5

Growth by sector

Q2
Series 1

Q3

Series 2

Q4
Series 3
24


Growth by sector
Q1

Q2

Q3

Q4

Series 1

4.3

2.5

3.5

4.5

Series 2

2.4

4.4

1.8

2.8

Series 3

2

2

3

5

25


Contoso was great to work with. Patrice
was my representative and she

anticipated my needs and worked
diligently to fix my issue.
A satisfied customer

26