Báo cáo " Kinh nghiệm xây dựng pháp luật về trách nhiệm sản phẩm của một số nước ASEAN " potx

nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
46




tạp chí luật học số
7
/2010






Ths. Trần Thị Quang Hồng *
Trơng Hồng Quang **
1. Kinh nghim ca Philippines
Philippines thụng qua Lut v ngi tiờu
dựng nm 1992. õy l o lut ton din,
iu chnh khụng ch vn trỏch nhim sn
phm m c vn an ton v cht lng
sn phm, hnh vi la di v hnh vi thiu
cụng bng, bo hnh, dỏn nhón v úng gúi.
o lut ny cng quy nh vic thnh lp
Hi ng quc gia v cỏc vn ca ngi
tiờu dựng. Quan trng hn, Lut ngi tiờu
dựng cng ó thit lp c ch m rng ca
trỏch nhim nghiờm ngt i vi cỏc nh sn

xut v nhp khu da vo Ch th ca Cng
ng chõu u. Khụng ging nh Ch th ca
Cng ng chõu u, Lut ngi tiờu dựng
ca Philippines t trỏch nhim chng minh
lờn nh sn xut. Nh sn xut phi chng
minh rng sn phm h a vo th trng l
khụng cú khuyt tt.
Lut ngi tiờu dựng ch quy nh ba
trng hp m nh sn xut khụng phi chu
trỏch nhim. ú l cỏc trng hp nh sn
xut chng minh c rng h khụng a
sn phm ú ra th trng, sn phm ú
khụng cú khuyt tt hoc ch cú ngi tiờu
dựng hoc bờn th ba l cú li. Nhng cn
c loi tr trỏch nhim ny ớt hn nhiu so
vi cỏc cn c c quy nh trong Ch th
ca Cng ng chõu u.
o lut ny cng m rng vic ỏp dng
hc thuyt v trỏch nhim nghiờm ngt bng
vic yờu cu cỏc c quan nh nc t ra cỏc
tiờu chun v cht lng i vi tt c cỏc sn
phm v yờu cu nh sn xut, nh phõn phi
hoc ngi bỏn hng phi chu trỏch nhim
v nhng thit hi m nhng sn phm khụng
m bo cỏc tiờu chun ú gõy ra. C ch ny
c m bo thc thi bi ba c quan:
- Cc y t: Chu trỏch nhim gii quyt
cỏc khiu ni v thc phm, thuc v m phm.
- Cc nụng nghip: Chu trỏch nhim v
nhng sn phm liờn quan n nụng nghip.

- Cc cụng thng: Chu trỏch nhim v
tt c cỏc sn phm tiờu dựng khỏc.
(1)

Quỏ trỡnh khiu ni ca ngi tiờu dựng
cng c h tr bi cỏc vn phũng vỡ li ớch
ngi tiờu dựng thnh lp bi c cỏc c quan
nh nc v cỏc doanh nghip ca t nhõn.
V ch th phi chu trỏch nhim, trong
Chng 5 Lut ngi tiờu dựng v vn trỏch
nhim i vi sn phm v dch v, iu 97
quy nh trỏch nhim i vi cỏc sn phm cú
khuyt tt, theo ú bt kỡ nh sn xut hay
nhp khu no ca Philippines hay nc
ngoi u phi chu trỏch nhim khụi phc
hoc bi thng, khụng k cú li hay khụng,
i vi cỏc thit hi gõy ra cho ngi tiờu
dựng do cỏc khuyt tt cú nguyờn nhõn t thit
*, ** Vin khoa hc phỏp lớ, B t phỏp


nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
tạp chí luật học số
7
/2010
47

k, ch to, xõy dng, lp rỏp, dng, nõng cp,
trỡnh by hay úng gúi sn phm, cng nh
do cung cp khụng y thụng tin v cụng

dng v cỏc kh nng gõy hi ca chỳng.
i vi trỏch nhim ca ngi bỏn, iu
98 Lut ngi tiờu dựng quy nh: Ngi
kinh doanh hoc bỏn hng s phi chu trỏch
nhim tng t nh cỏc nh sn xut, nhp
khu khi: a) Khụng th xỏc nh c ngi
sn xut, ch to, xõy dng, ch bin hay
nhp khu; b) Sn phm c cung cp m
khụng ch rừ nh sn xut, ch to, xõy
dng, ch bin hay nhp khu; c) Ngi ú
ó khụng ỏp dng cỏc bin phỏp bo qun
cn thit i vi cỏc sn phm d h hng.
Bờn bi thng cho ngi b thit hi cú
quyn ũi bi hon mt phn hoc ton b
khon ó bi thng t cỏc bờn khỏc cú
trỏch nhim cn c vo phn hoc trỏch
nhim ca h i vi thit hi ó xy ra.
iu ỏng chỳ ý l Lut ngi tiờu dựng
ca Philippines ó xỏc nh c ch trỏch nhim
i vi sn phm dch v.
(2)
C th, iu 99
v trỏch nhim i vi dch v cú khuyt tt
quy nh: Nh cung cp dch v phi chu
trỏch nhim sa cha, khụi phc, bi thng,
khụng ph thuc vo vic cú li hay khụng,
i vi nhng thit hi gõy ra cho ngi tiờu
dựng do nhng khuyt tt liờn quan n vic
cung cp dch v cng nh vic khụng cung
cp y thụng tin v vic thc hin dch

v v kh nng gõy hi ca nú.
V khỏi nim sn phm cú khuyt tt,
theo iu 97, sn phm c coi l khuyt
tt khi sn phm ú khụng m bo an ton
mc m ngi ta cú th trụng i mt
cỏch hp lớ, cú cn c vo nhng tỡnh hung
c th, bao gm nhng khụng gii hn bi:
a) Vic trng by sn phm;
b) Cụng dng v kh nng gõy hi cú th
nhỡn thy trc mt cỏch hp lớ;
c) Thi im sn phm c a vo
lu thụng.
Sn phm khụng b coi l khuyt tt ch
vỡ cú sn phm khỏc tt hn c a vo
th trng. Ngi sn xut, lp t, ch bin
hay nhp khu khụng phi chu trỏch nhim
khi chng minh c:
a) H ó khụng a sn phm ra th trng;
b) Mc dự h ó a sn phm vo th
trng nhng sn phm ú khụng cú khuyt tt;
c) Ch cú ngi tiờu dựng hoc bờn th
ba cú li.
V khỏi nim dch v cú khuyt tt, theo
iu 99, dch v c coi l cú khuyt tt
khi nú khụng m bo an ton mc m
ngi tiờu dựng cú th trụng i mt cỏch
hp lớ, cú cn c vo hon cnh c th, bao
gm nhng khụng gii hn bi:
a) Cỏch thc cung cp dch v;
b) Hu qu ca kh nng gõy hi m ngi

ta cú th d oỏn mt cỏch hp lớ;
c) Thi gian cung cp dch v.
Tng t nh sn phm hng hoỏ, dch
v s khụng b coi l khuyt tt ch vỡ lớ do
cú s dng hay gii thiu mt k nng mi.
Nh cung cp dch v khụng phi chu trỏch
nhim nu chng minh c:
a) Khụng cú khuyt tt trong dch v
c cung cp;
b) Ch cú ngi tiờu dựng hoc bờn th
ba cú li.
Ngoi cỏc vn trờn, Lut ngi tiờu
dựng ca Philippines cũn cú quy nh v
trỏch nhim trong trng hp hng hoỏ, dch
v c cung cp khụng hon chnh. Theo


nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
48




tạp chí luật học số
7
/2010
quy nh ti iu 100, nh cung cp cỏc hng
hoỏ tiờu dựng dựng lõu di hay trong thi gian
ngn phi liờn i chu trỏch nhim v s
khụng hon chnh ca cht lng khin cho

sn phm ú khụng thớch hp hoc khụng y
cho mc ớch tiờu dựng m nú ó c
thit k hoc lm gim giỏ tr v nhng h
qu t s khụng nht quỏn vi thụng tin c
a ra trờn bao bỡ, nhón hoc cỏc thụng tin
c cụng b cụng khai, qung cỏo, cn c
vo tng trng hp c th cú nhng khỏc
bit mang tớnh bn cht, ngi tiờu dựng cú
th yờu cu thay th nhng phn cha hon
chnh. Nu s khụng hon chnh khụng c
sa cha trong thi gian (30) ngy, ngi
tiờu dựng cú th la chn yờu cu:
a) Thay th sn phm bng sn phm
khỏc cựng loi v ó c hon chnh;
b) ũi hon tin ngay lp tc, khụng xem
xột n bt kỡ s mt mỏt hay thit hi no;
c) Gim giỏ theo mt t l phự hp.
Cỏc bờn cú th tho thun gim hoc
tng thi hn ó c quy nh trờn nhng
thi hn ú khụng c ớt hn 7 ngy v
khụng di hn 180 ngy.
Ngi tiờu dựng cú th s dng ngay lp
tc cỏc bin phỏp ó c quy nh trờn khi
m liờn quan n s khụng hon chnh, vic
thay th cỏc phn khụng hon chnh cú th
lm nh hng n c tớnh hay cht lng
sn phm, t ú lm gim giỏ tr ca sn
phm. Nu ngi tiờu dựng la chn cỏc
bin phỏp c quy nh trờn v vic thay
th sn phm l khụng th thc hin c,

sn phm cú th c thay th bng sn
phm thuc loi, nhón hiu hay mu mó
khỏc, vi iu kin bt kỡ s chờnh lch giỏ
c no cng s c bự p hay chi tr bi
bờn gõy ra thit hi, khụng ph thuc vo
quy nh liờn quan khỏc.
V trỏch nhim i vi sn phm khụng
s lng: Theo iu 101, nh cung cp
phi liờn i chu trỏch nhim v s khụng
hon chnh v s lng sn phm (cú xem xột
n nhng tỡnh hung c th) khi trng lng
tnh ca nú ớt hn s lng c ghi trờn bao
bỡ, nhón hoc qung cỏo. Ngi tiờu dựng cú
quyn, cn c vo la chn ca mỡnh, yờu cu
ỏp dng mt trong cỏc bin phỏp sau:
a) Yờu cu mc giỏ tng ng;
b) B sung s lng thiu hoc bin
phỏp khỏc;
c) Thay th sn phm bng sn phm
khỏc cựng loi, nhón hiu hoc mu mó m
khụng b thiu v s lng;
d) ũi hon tin ngay lp tc, khụng
ph thuc vo bt kỡ s mt mỏt hay thit
hi no nu cú.
Nh cung cp trung gian s phi chu
trỏch nhim nu dng c s dng cõn, o
khụng ỏp ng c tiờu chun ca nh nc.
i vi trng hp khụng hon chnh
dch v v mt s lng, iu 102 quy nh:
Nh cung cp dch v phi chu trỏch nhim

i vi bt kỡ s khụng hon chnh no v
mt s lng khin cho dch v khụng phự
hp cho vic s dng hoc suy gim giỏ tr v
chu trỏch nhim i vi nhng hu qu phỏt
sinh t s khụng nht quỏn gia thụng tin trờn
cỏc bn cho, qung cỏo, ngi tiờu dựng cú
quyn la chn yờu cu cỏc bin phỏp sau:
a) Thc hin dch v vo thi im thớch
hp v khụng phi tr thờm bt kỡ chi phớ no;
b) Hon tr ngay lp tc s tin ó thanh
toỏn, khụng ph thuc vo bt kỡ thit hi
hay mt mỏt no;


nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
tạp chí luật học số
7
/2010
49

c) Gim giỏ theo t l thớch hp.
Vic thc hin li dch v cú th c u
thỏc cho mt bờn th ba nng lc; ri ro
v chi phớ s do ngi cung cp dch v chu.
Dch v khụng phự hp l dch v khụng
ỏp ng mc ớch hp lớ c trụng i
i vi dch v ú v nhng dch v khụng
ỏp ng c cỏc quy nh ca o lut ny
v cung cp dch v.
iu 103 ca Lut cng quy nh v

ngha v i vi dch v sa cha: Khi dch
v c cung cp sa cha sn phm, nh
cung cp mc nhiờn c coi l cú ngha v
s dng cỏc thit b thay th phự hp, mi v
ỳng nguyờn gc, hoc nhng thit b ỏp
ng c cỏc yờu cu k thut ca nh sn
xut, tr khi c ngi tiờu dựng chp nhn
theo cỏch khỏc. Ngoi ra, theo iu 104,
vic ngi cung cp b qua s hon chnh v
cht lng do s khụng y ca sn phm
hng hoỏ hoc dch v khụng min tr cho
anh ta khi bt kỡ trỏch nhim no. iu 105
cng quy nh: S y i vi sn phm
hng hoỏ v dch v khụng ũi hi phi c
quy nh rừ bng bt kỡ hp ng hay cỏch
thc no. iu 106 cng quy nh: Cm a
vo hp ng iu khon loi tr, gii phúng
hay gim bt ngha v bi thng thit hi
ó c quy nh ti Lut ny. Tuy nhiờn,
nu thit hi gõy ra cú nguyờn nhõn l do mt
thit b, ph kin hay phn ca sn phm hng
hoỏ, dch v thỡ nh sn xut, lp t hoc
nhp khu v ngi a thit b, ph kin ú
vo sn phm hng hoỏ, dch v s liờn i
chu trỏch nhim.
V x lớ hnh vi vi phm, theo iu 107,
bt kỡ ngi no vi phm quy nh ti
Chng v trỏch nhim sn phm hoc cỏc
vn bn hng dn thi hnh nú liờn quan n
cỏc sn phm tiờu dựng khụng phi l thc

n, m phm, cht c hi s b pht ớt nht
l 5.000 pờsụ v pht tự cú thi hn t 1 nm
tr xung theo quyt nh ca to ỏn. Trong
trng hp l phỏp nhõn, hỡnh thc x lớ s
c ỏp dng i vi ngi ng u. Nu
ngi vi phm l ngi nc ngoi thỡ sau
khi np pht v chp hnh bn ỏn ca to ỏn,
s b trc xut.
2. Kinh nghim ca Malaysia
Lut bo v ngi tiờu dựng ca
Malaysia cú hiu lc t ngy 15/11/1999 sau
10 nm xõy dng. Trc khi o lut ny
c ban hnh, vn bo v ngi tiờu
dựng c quy nh trong nhiu vn bn,
bao gm Lut din gii thng mi nm
1972 (Trade Descriptions Act), Lut v bỏn
hng nm 1957 (Sale of Goods Act) v cỏc
quy nh iu chnh mt s loi thc phm
v dc phm.
(3)
Lut bo v ngi tiờu
dựng ca Malaysia c xem l bc tin
quan trng trong vic m rng mc bo
v ti cỏ nhõn ngi tiờu dựng, ngi
thng l v th yu hn so vi nh sn
xut, cung ng l i tng b ngi tiờu
dựng khiu ni. Cỏc quy nh trong o lut
ny bao gm c cỏc hnh vi gõy nhm ln v
la o, cỏc tiờu chun an ton ti thiu m
hng hoỏ v dch v phi m bo, quyn

yờu cu nh sn xut v cung ng phi khụi
phc quyn li, thnh lp Hi ng t vn
quc gia v ngi tiờu dựng v U ban gii
quyt khiu ni ca ngi tiờu dựng.
Phn X ca Lut bo v ngi tiờu dựng
Malaysia quy nh ch trỏch nhim
nghiờm ngt liờn quan n hng hoỏ cú
khuyt tt da theo quy nh ti Ch th ca


nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
50




tạp chí luật học số
7
/2010
Cng ng chõu u. Tuy nhiờn, trỏch nhim
nghiờm ngt khụng phi l khỏi nim mi
m trong h thng phỏp lut v bo v ngi
tiờu dựng ca Malaysia, bi Lut din gii
thng mi nm 1972 cng ó cú mt s quy
nh da trờn khỏi nim ny. Trỏch nhim i
vi thit hi theo lut ca Malaysia bao gm
c cỏi cht, thng tt, hay bt kỡ mt mỏt,
thit hi no i vi ti sn cỏ nhõn. Trỏch
nhim ny khụng bao hm mt mỏt, thit hi
i vi sn phm cú khuyt tt.

Lut ca Malaysia xỏc nh khuyt tt ca
sn phm cn c vo mc an ton. C th
l sn phm s c coi l cú khuyt tt nu
khụng t c yờu cu v an ton nh mc
m mt ngi tiờu dựng thụng thng cú
quyn trụng i. Vic xỏc nh mc m
mt ngi tiờu dựng thụng thng cú quyn
trụng i i vi sn phm phi c thc
hin trờn c s xem xột tt c cỏc yu t liờn
quan c quy nh trong Lut.
(4)
Lut ny
cng quy nh mt sn phm s khụng c
coi l cú khuyt tt ch vỡ mc an ton ca
nú thp hn so vi mc an ton ca mt
sn phm c cung cp sau.
Ch th phi chu trỏch nhim v thit hi
do khuyt tt ca sn phm gõy ra trc ht l
nh sn xut (bao gm c ngi a tờn lờn
nhón hiu thng mi ca sn phm) v nh
nhp khu. Trong trng hp nh cung cp
sn phm khụng th thụng tin v nh sn xut
hay nhp khu thỡ nh cung cp s phi chu
trỏch nhim v thit hi ú. Trỏch nhim ny
cng c loi tr i vi ngi cung cp
nụng sn cha qua bt kỡ quỏ trỡnh ch bin
no. Trong trng hp cú t hai ngi tr lờn
phi chu trỏch nhim, mi ngi s phi t
mỡnh chu trỏch nhim ng thi liờn i chu
trỏch nhim vi nhng ngi cũn li.

Lut ca Malaysia cng trao cho b
trng ph trỏch vn ny
(5)
quyn quyt
nh khụng ỏp dng trỏch nhim sn phm
i vi mt hoc mt loi hng hoỏ c th.
Khi ó cú quyt nh ca B trng ng
trờn Cụng bỏo tuyờn b rng khụng mt th
tc t tng no c ỏp dng ti to ỏn i
vi khuyt tt ca bt kỡ hng hoỏ hoc loi
hng hoỏ nht nh thỡ khụng mt th tc t
tng no cú th c tin hnh ti to ỏn i
vi khuyt tt ca hng hoỏ ú.
V phm vi trỏch nhim, iu 69 Lut
bo v ngi tiờu dựng ca Malaysia quy
nh cỏc thit hi thuc phm vi phi chu
trỏch nhim do khuyt tt ca sn phm
khụng bao gm thit hi i vi chớnh
khuyt tt ca sn phm, thit hi i vi
chớnh sn phm cú khuyt tt v thit hi i
vi nhng ti sn ti thi im b mt mỏt
hay thit hi khụng phi l ti sn tiờu dựng
hoc khụng c ngi thit hi nh s
dng cho mc ớch chớnh l tiờu dựng.
V c s xỏc nh trỏch nhim, iu 70
Lut bo v ngi tiờu dựng ca Malaysia
vin dn Lut dõn s nm 1956, theo ú thit
hi m mt ngi phi chu trỏch nhim s
c coi l thit hi gõy ra bi hnh vi sai
trỏi, bt cn hay li ca ngi ú. Nh vy,

li trong phỏp lut v trỏch nhim sn phm
ca Malaysia l li suy oỏn v khiu
kin, ch cn xỏc nh cú thit hi xy ra hay
khụng v cú ngi phi chu trỏch nhim v
thit hi ú hay khụng (nh sn xut, nhp
khu hay cung ng).
Vi mc ớch bo v ngi tiờu dựng,
ngn nga cỏc thng nhõn s dng u th
ca mỡnh a ra nhng iu khon loi
tr trỏch nhim khi giao kt hp ng vi


nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
tạp chí luật học số
7
/2010
51

ngi tiờu dựng, iu 71 Lut bo v ngi
tiờu dựng ca Malaysia quy nh trỏch nhim
i vi ngi b thit hi gõy ra bi khuyt
tt ca sn phm v i vi ngi ph thuc
ca ngi ú s khụng b hn ch hay loi
tr bi bt kỡ iu khon hp ng, thụng
bỏo hay quy nh no.
V cỏc trng hp min trỏch nhim: Cỏc
trng hp c min trỏch nhim theo Lut
bo v ngi tiờu dựng ca Malaysia tng
i hn ch v ch cú nm trng hp, ú l:
- Hng hoỏ cú khuyt tt ch vỡ lớ do phi

tuõn theo cỏc tiờu chun lut nh;
- Nh sn xut ú ó khụng cung ng sn
phm khuyt tt ú;
- Khuyt tt c nờu ra khụng tn ti
khi hng hoỏ c cung cp;
- Kin thc khoa hc v k thut ti thi
im hng hoỏ c cung cp khụng cho
phộp phỏt hin ra khuyt tt; hoc
- Do ỏp dng quy nh v trỏch nhim
ca ngi cung cp ph kin.
(6)

3. Kinh nghim ca Thỏi Lan
Lut trỏch nhim i vi sn phm khụng
an ton ca Thỏi Lan c ban hnh ngy
13/2/2008 v cú hiu lc t ngy 23/12/2009.
õy cú th coi l o lut mi nht c ban
hnh v trỏch nhim sn phm ca khu vc
ASEAN. Lut ỏp dng trỏch nhim phỏt sinh
t sn phm khụng an ton i vi nh sn
xut, ngi bỏn hng, nh nhp khu v
nhng ngi khỏc trong chui phõn phi. Cỏc
ni dung c bn v ch nh trỏch nhim sn
phm th hin trong o lut ny nh sau:
V phm vi sn phm, Lut quy nh sn
phm thuc tt c cỏc loi c sn xut,
nhp khu bỏn, bao gm c nụng sn v
in. Mt s trng hp cú th c loi tr
theo quy nh ca cỏc b trng. Nụng sn
c hiu l cỏc sn phm t nụng nghip,

bao gm trng lỳa, trng rau, qu, chn nuụi
gia sỳc, trng dõu nuụi tm, trng nho, cy
nm v khụng bao gm cỏc sn phm t nhiờn.
V khỏi nim sn xut, sn xut theo lut
ca Thỏi lan c hiu l vic ch bin, pha
trn, chun b, lp rỏp, to ra, chuyn i hỡnh
thỏi, to li hỡnh dng, chnh sa, la chn,
úng gúi, lm lnh v lm núng v c cỏc
hot ng khỏc to ra tỏc dng tng t.
V ch th cú th khi kin theo quy
nh ca Lut, ngi chu thit hi, mt mỏt
do sn phm khụng an ton l ngi c
kin ũi quyn li cho mỡnh.
V khỏi nim mt mỏt hay thit hi, mt
mỏt hay thit hi c xỏc nh trong Lut l
cỏc mt mỏt hay thit hi gõy ra do vic s
dng sn phm khụng an ton, bao gm thit
hi v tớnh mng, thõn th, sc kho, tinh
thn, ti sn nhng khụng bao gm mt mỏt
hay thit hi i vi chớnh sn phm cú
khuyt tt. Thit hi v tinh thn cú ngha l
s au n, au kh, s hói, lo lng, tuyt
vng, nhng xu h hay bt kỡ s thit hi v
tinh thn no cú tỏc dng tng t.
Sn phm khụng an ton c xỏc nh
trong Lut ny l sn phm cú kh nng gõy
ra thit hi, cú th l do khuyt tt trong quỏ
trỡnh ch to, thit k, s thiu ch dn, bo
qun hay cnh bỏo; hay thụng tin khỏc liờn
quan n sn phm, hay khụng cú thụng

tin hoc thụng tin khụng rừ rng liờn quan
n tỡnh trng ca sn phm, bao gm c
thụng tin v cỏch s dng v bo qun trong
khi sn phm tỡnh trng bỡnh thng trong
iu kin bỡnh thng.


nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
52




tạp chí luật học số
7
/2010
Cỏc hot ng l i tng ca Lut:
Theo quy nh ca Lut, bỏn cú ngha l
bỏn, phõn phi hay trao i vi mc ớch thu
li nhun kinh doanh, thuờ, mua tr gúp,
cung cp v thuyt phc mua hay trng
by vi mc ớch nh ó nờu trờn. Nhp
khu cú ngha l nhp khu hay t hng sn
phm bỏn trong lónh th Thỏi Lan.
Ch th chu trỏch nhim: Nh kinh
doanh l ch th chu trỏch nhim theo quy
nh ca Lut ny bao gm:
1) Nh sn xut hay gia cụng;
2) Nh nhp khu;
3) Ngi bỏn mt sn phm khụng xỏc nh

c nh sn xut, gia cụng hay nh nhp khu;
4) Ngi s dng tờn thng mi, nhón
hiu thng mi, nhón hiu, vt hay bt
kỡ phng tin no khin cho ngi khỏc
ngh rng ngi ú l nh sn xut, gia cụng
hay nh nhp khu.
Lut cng khng nh tt c nhng ngi
kinh doanh u phi chu trỏch nhim v
nhng mt mỏt hay thit hi do sn phm
khụng an ton gõy ra, khi sn phm ú ó
c bỏn cho ngi tiờu dựng, khụng k l
thit hi ú c gõy ra do vụ ý hay c ý.
V trỏch nhim chng minh, yờu cu
mt ngi kinh doanh phi chu trỏch nhim,
ngi b thit hi hay i din ca ngi ú
phi chng minh rng ngi b thit hi ó
phi chu mt mỏt hay thit hi do sn phm
ú v ngi ú ó tuõn th ỳng cỏc ch dn
v s dng, bo qun sn phm trong iu
kin bỡnh thng nhng khụng cn phi
chng minh rng nh kinh doanh ú ó gõy
ra mt mỏt hay thit hi.
Cỏc trng hp c loi tr trỏch
nhim: Nh kinh doanh khụng phi chu
trỏch nhim v nhng mt mỏt hay thit hi
do sn phm khụng an ton gõy ra, nu
chng minh c rng:
1) Sn phm ú khụng phi l sn phm
khụng an ton;
2) Bn thõn ngi b thit hi ó bit

rng sn phm ú khụng an ton;
3) Mt mỏt hay thit hi c gõy ra bi
vic s dng, bo qun khụng ỳng cỏch,
hay khụng tuõn th nhng cnh bỏo, hay b
qua cỏc thụng tin ch dn liờn quan n sn
phm m nh kinh doanh ó ch ra mt cỏch
chớnh xỏc v rừ rng.
i vi nh sn xut v gia cụng, ngi
sn xut theo t hng ca mt nh thu khụng
phi chu trỏch nhim v cỏc mt mỏt hay
thit hi nu chng minh c rng c tớnh
khụng an ton ca sn phm l do thit k ca
nh thu, hay do tuõn th cỏc hng dn ca
nh thu, bi khi ú nh sn xut khụng cú
ngha v phi oỏn bit hay nhỡn thy trc
c tớnh khụng an ton ca sn phm.
Ngi sn xut cỏc ph kin ca sn
phm khụng phi chu trỏch nhim nu
chng minh c rng c tớnh khụng an
ton ca sn phm l do thit k, do vic lp
rỏp hay hng dn s dng, vic bo qun,
cnh bỏo hay cỏc thụng tin khỏc liờn quan
n sn phm.
V tho thun loi tr hay min trỏch nhim:
Tho thun gia ngi tiờu dựng v nh kinh
doanh trc khi xy ra mt mỏt hay thit hi
hay thụng bỏo ca nh kinh doanh v vic
loi tr hay hn ch trỏch nhim i vi mt
mỏt hay thit hi gõy ra bi mt sn phm
khụng an ton khụng c chp nhn vi

mc ớch hn ch hay loi tr trỏch nhim.
Ngi tiờu dựng õy cú ngha l ngi


nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
tạp chí luật học số
7
/2010
53

mua hay tip nhn dch v t nh kinh doanh
hoc ngi khỏc ó c nh kinh doanh mi
mua hng hoỏ hay tip nhn dch v, bao gm
c ngi s dng hng hoỏ hay dch v t
nh kinh doanh ngay c khi ngi ú khụng
thanh toỏn cho hng hoỏ hay dch v ú.
Liờn quan n trỏch nhim trong cỏc o
lut khỏc, Lut v trỏch nhim i vi sn
phm khụng an ton ca Thỏi Lan cng quy
nh cỏc o lut khỏc cú quy nh liờn quan
n sn phm khụng an ton m a ra mc
bo v cao hn lut ny thỡ quy nh trong
o lut ú s c ỏp dng thay th. V vn
quyn, quy nh trong o lut ny khụng
hn ch quyn ca ngi b thit hi ũi bi
thng thit hi theo quy nh ca lut khỏc.
V quyn khi kin ca U ban bo v
ngi tiờu dựng: U ban bo v ngi tiờu
dựng, hay mt hip hi, t chc c U ban
xỏc nhn s cú quyn khi kin thay mt cho

ngi b thit hi. Trong trng hp ú, khụng
cú ỏn phớ no c tớnh ngoi tr ỏn phớ
cp cao nht. V iu quan trng l khi ú
ngi b thit hi vn cú quyn t khi kin.
V vic ỏnh giỏ thit hi: Cựng vi vic
ỏnh giỏ thit hi theo B lut dõn s v
thng mi, to ỏn cú th xỏc nh mc bi
thng cn c vo cỏc yu t sau:
1) Liờn quan n thit hi v tinh thn
gõy ra bi cỏc thit hi hay mt mỏt i vi
thõn th, sc kho ca ngi b thit hi, khi
ngi b thit hi cht, chng, v, cha m
hay ngi tha k ca ngi ú s cú quyn
nhn bi thng;
2) Nu nh nh kinh doanh ú sn xut,
nhp khu hay bỏn sn phm m bit rng
sn phm ú khụng an ton, hay khụng bit
do bt cn, hay ch bit rng sn phm ú
khụng an ton sau khi sn xut, nhp khu
hay bỏn nhng khụng cú hnh ng hp lớ
cn thit ngn chn thit hi xy ra, to ỏn
cú th ra quyt nh yờu cu nh kinh doanh
bi thng gp hai ln thit hi thc t, cn
c vo cỏc vn nh: mc mt mỏt hay
thit hi, hiu bit ca nh kinh doanh v sn
phm khụng an ton, di thi gian m nh
kinh doanh bit c c tớnh khụng an ton
ca sn phm, phn ng ca nh kinh doanh
khi bit v tớnh khụng an ton ca sn phm,
li ớch m nh kinh doanh nhn c, tỡnh

hỡnh ti chớnh ca nh kinh doanh, cỏch thc
m nh kinh doanh ú gim thiu mt mỏt
hay thit hi v vic ngi b thit hi cú lm
gỡ tỏc ng cho mt mỏt hay thit hi xy
ra hay khụng.
Thi hiu khi kin: Quyn khi kin s
chm dt sau 3 nm k t ngy ngi b
thit hi bit v tớnh khụng an ton ca sn
phm v bit c danh tớnh ca nh kinh
doanh phi chu trỏch nhim v thua l hay
thit hi ú, hoc l 10 nm sau khi sn
phm c bỏn.
Khi mt mỏt hay thit hi i vi thõn th,
sc kho gõy ra bi s tớch lu trong c th
ca ngi b thit hi, hay vic cn cú thờm
thi gian xem xột cỏc triu chng, ngi b
thit hi hoc i din ca ngi ú phi khi
kin trong vũng 3 nm k t ngy bit c
mt mỏt hay thit hi v bit c danh tớnh
ca nh kinh doanh phi chu trỏch nhim v
thit hi nhng khụng quỏ mi nm k t
ngy bit c mt mỏt hay thit hi ú.
H qu ca vic thng lng: Nu gia
nh kinh doanh v ngi b thit hi cú thng
lng v vn thit hi, thi hiu c ỏp
dng s c hoón li trong sut quỏ trỡnh


nhà nớc và pháp luật nớc ngoài
54

tạp chí luật học số
7
/2010
thng lng v ch c tớnh tip khi mt
trong hai bờn kt thỳc vic thng lng.
(Xem tip trang 76)

(1).Xem: iu 96 Lut bo v ngi tiờu dựng ca
Philippines.
(2). Ngoi Phillipines, Indonesia cng l quc gia ca
ụng Nam quy nh phm vi ỏp dng ch nh
trỏch nhim sn phm i vi c dch v khuyt tt.
Xem: Dr. Jocelyn Kellam (2004), Partner, Clayton Utz,
Product Liability in the Asia Pacific, page 8. Lut bo
v ngi tiờu dựng mi ca Indonesia ó c Ngh
vin thụng qua vo ngy 30/3/1999 sau 20 nm tranh
lun nh mt phn ca gúi ci cỏch kinh t trong tho
thun vi Qu tin t quc t; Lut ny cú hiu lc
vo ngy 20/4/2000. Lut bo v ngi tiờu dựng ca
Indonesia m rng c ch bo v v mt phỏp lớ i
vi ngi tiờu dựng liờn quan n cỏc hng hoỏ v
dch v cú khuyt tt. Lut ny quy nh vic thnh
lp Ban bo v ngi tiờu dựng quc gia (NCPB),
Hip hi nhng ngi tiờu dựng t bo v (SSCP) v
Ban gii quyt tranh chp liờn quan n ngi tiờu
dựng (CDSB). Chc nng chớnh ca NCPB l giỳp

Chớnh ph hoch nh cỏc chớnh sỏch v phỏp lut v
bo v ngi tiờu dựng. Cũn SSCP l t chc phi
chớnh ph c ng kớ, thc hin vai trũ t vn v
giỏm sỏt cụng tỏc thụng tin v phỏp lut bo v ngi
tiờu dựng v ph bin thụng tin n ngi tiờu dựng
liờn quan n cỏc quyn ca ngi tiờu dựng v trỏch
nhim ca cỏc nh sn xut, cung ng. CDSB chu
trỏch nhim xột x theo phng thc trng ti cỏc
tranh chp gia ngi tiờu dựng v doanh nghip,
m bo nhanh chúng v tit kim chi phớ. Kt qu
ca nhng quy nh ny l cỏc nh sn xut v cung
ng s phi m bo cỏc hng hoỏ ca h ỏp ng
c cỏc tiờu chun v cht lng v s an ton.
Ngoi ra, o lut mi to iu kin cho t chc bo
v ngi tiờu dựng i din cho ngi tiờu dựng khi
kin i vi cỏc nh sn xut sn phm cú khuyt tt.
Trc õy, cỏc t chc bo v ngi tiờu dựng khụng
th thc hin cú hiu qu quyn khi kin do thiu cỏc
cụng c phỏp lớ m bo cho vic khi kin ca h.
(3). Dr. Jocelyn Kellam (2004), Partner, Clayton Utz,
Product Liability in the Asia Pacific, page 7.
(4). Theo khon 2 Mc 67 Chng X Lut bo v

ngi tiờu dựng Malaysia, cỏc yu t c s dng
xem xột mc an ton ca sn phm bao gm: a)
cỏch thc v mc ớch sn phm c a ra th
trng; b) kiu dỏng ca sn phm; c) cỏc nhón mỏc
c s dng liờn quan n sn phm; d) hng dn
hoc cnh bỏo liờn quan n vic thc hin hoc khụng
thc hin mt hnh vi liờn quan n sn phm; e) hnh

ng c trụng i mt cỏch hp lớ thc hin i
vi hoc liờn quan n sn phm; f) thi im khi m
sn phm c nh sn xut cung cp cho ngi khỏc.
(5). Theo phỏp lut ca Malaysia thỡ b trng ph trỏch
vn ny l B trng B ni thng v bo v ngi
tiờu dựng.
(6). iu 72 Lut bo v ngi tiờu dựng ca Malaysia
quy nh: 1) Trong bt kỡ th tc t tng dõn s no
theo quy nh ti Phn ny chng li bt kỡ ngi no
liờn quan n khuyt tt ca sn phm, ngi ú s
c min tr trỏch nhim nu chng minh c:
a) Khuyt tt l do phi tuõn th cỏc quy nh ca
phỏp lut;
b) Ngi ú khụng h cung cp sn phm khuyt tt
cho bt kỡ ngi no khỏc;
c) Khuyt tt khụng tn ti ti thi im tng ng;
d) Trỡnh kin thc v khoa hc v k thut ti thi
im tng ng khụng ngi sn xut mt sn
phm cú mụ t ging vi sn phm ang b xem xột cú
th c trụng i mt cỏch hp lớ l phỏt hin ra c
khuyt tt nu khuyt tt ú tn ti trong sn phm ti
thi im nú thuc s kim soỏt ca ngi ú; hoc
e) Khuyt tt ú l khuyt tt trong sn phm m sn
phm ang b xem xột l phn cu thnh ca nú (sn
phm phỏi sinh) v khuyt tt ú hon ton l do
cỏch thit k ca sn phm phỏi sinh hoc s tuõn th
ca nh sn xut sn phm ang b xem xột i vi
cỏc ch dn ca nh sn xut sn phm phỏi sinh.
2) Cho mc ớch ca tiu mc 1) "thi im tng
ng" liờn quan n in: s l thi gian m nú c

to ra v trc khi c truyn ti i hay phõn phi;
liờn quan n bt kỡ sn phm no, cú ngha l khi
mc 68 c ỏp dng, l thi gian m nh sn xut
cung cp sn phm cho ngi khỏc; khi mc 68
khụng c ỏp dng, l thi gian m sn phm c
cung cp gn nht bi ngi b ỏp dng quy nh ti
mc 68 cho ngi khỏc.


nhµ n−íc vµ ph¸p luËt n−íc ngoµi
t¹p chÝ luËt häc sè
7
/2010
55


KINH NGHIỆM XÂY DỰNG PHÁP
LUẬT VỀ (tiếp theo trang 54)
Nhìn chung, có thể thấy mặc dù đều tuân
thủ các nguyên tắc chung của chế định trách
nhiệm sản phẩm nhưng mỗi quốc gia trong
khối ASEAN, bên cạnh những quy định
chung đều có những quy định tương đối đặc
thù về vấn đề này. Về mặt hình thức, các
nước có thể đưa những quy định này vào
thành một phần của đạo luật về bảo vệ người
tiêu dùng, hoặc quy định trong một đạo luật
riêng. Về mặt nội dung, điểm tạo sự khác biệt
lớn nhất có thể nói chính là Philippines và
Indonesia – hai quốc gia không chỉ khẳng

định nguyên lí mà họ áp dụng là trách nhiệm
nghiêm ngặt mà còn mở rộng đến các sản
phẩm dịch vụ, điều mà cả các quốc gia phát
triển là Hoa Kỳ và Liên minh châu Âu cho
đến nay vẫn chưa dám áp dụng. Trong khi đó,
với tư cách là đạo luật được ban hành gần đây
nhất, quy định về cơ chế áp dụng trách nhiệm
sản phẩm trong luật của Thái Lan được quy
định tương đối chi tiết và đặc biệt, thiệt hại
được mở rộng đến cả những thiệt hại về tinh
thần. Điểm đáng chú ý nữa là Thái Lan không
sử dụng khái niệm sản phẩm có khuyết tật mà
sử dụng khái niệm sản phẩm không an toàn.
Tuy nhiên, bên cạnh một số khác biệt thì pháp
luật về trách nhiệm sản phẩm của các quốc
gia ASEAN được nêu ở trên đều đã thể hiện
sự tiếp cận tương đối đầy đủ với các lí thuyết
về trách nhiệm sản phẩm của các nước phát
triển và về cơ bản đều áp dụng nguyên tắc về
trách nhiệm nghiêm ngặt. Điều này khẳng
định sự quan tâm đến chính sách bảo vệ
người tiêu dùng của các quốc gia ASEAN và
đồng thời thể hiện yêu cầu đối với các doanh
nghiệp trong việc nâng cao trách nhiệm nghề

nghiệp, trách nhiệm đối với xã hội./.