TIỂU LUẬN so sánh nội dung của bản luận cương tháng 10 năm 1930 với bản cương lĩnh chính trị đầu tiên của đảng ý nghĩa của vấn đề đối với bản thân

TIỂU LUẬN

So sánh nội dung của bản Luận cương tháng 10 năm 1930
với bản Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng? Ý nghĩa
của vấn đề đối với bản thân
Sinh viên thực hiện :
Lớp :
Học phần:
Mã học phần:
Giảng viên hướng dẫn:


MỤC LỤC


MỞ ĐẦU
Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 3/2/1930 thể
hiện bước tiến mới đối với cách mạng Việt Nam. Chính vì vậy,
để đưa cách mạng nước ta tiếp tục đi lên và giành những thắng
lợi cần xác định rõ đường lối, chiến lược, sách lược cụ thể và rõ
ràng cho cách mạng Việt Nam. Do đó tại Hương Cảng, Trung
Quốc từ ngày 3/2/1930 đến ngày 7/2/1930 Đảng ta đã nhất trí
thơng qua Chính cương vắn tắt, Sách lược văn tắt và Chương
trình tóm tắt do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo, đây là văn kiện có ý
nghĩa hết sức to lớn có tầm quan trọng đặc biệt và được gọi
chung thành Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng ta. Cũng
trong năm đó, vào tháng 10 năm 1930 Đồng chí Trần Phú đã
trình bày bản Luận cương chính trị tại Hội nghị lần thứ nhất của
Ban Chấp hành Trung ương Đảng. Như vậy, cả cương lĩnh chính
trị và luận cương chính trị đều là những văn kiện quan trọng,
thể hiện đường lối cách mạng của Đảng ta, có vị trí và tầm quan

trọng đối với sự nghiệp cách mạng nói chung cũng như mở ra
tầm nhìn mới cho những người cộng sản chân chính trong cơng
cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu làm rõ sự giống và khác nhau
trong nội dung của bản Luận cương tháng 10 năm 1930 với bản
Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng là đặc biệt cần thiết và
có ý nghĩa quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Nhằm nghiên
cứu một cách cụ thể, toàn diện và đầy đủ, qua đó rút ra ý nghĩa
của vấn đề đối với bản thân trong thực tiễn cuộc sống. Với
những lý do trên, học viên lựa chọn chủ đề “So sánh nội dung
của bản Luận cương tháng 10 năm 1930 với bản Cương

3


lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng. Ý nghĩa của vấn đề đối
với bản thân” làm bài tập kết thúc mơn học.

NỘI DUNG
I. Hồn cảnh lịch sử ra đời Luận cương tháng 10 năm
1930 và Cương lĩnh chính trị đầu tiên
1. Cương lĩnh chính trị đầu tiên
Trong hồn cảnh đất nước lầm than, trở thành “một xứ
thuộc địa, dân ta là vong quốc nô, Tổ quốc ta bị giày xéo dưới
gót sắt của kẻ thù hung ác” 1. Đến năm 1929 tình hình trong
nước có nhiều diễn biến phức tạp, sự ra đời của ba tổ chức cộng
sản khẳng định rõ phong trào công nhân và phong trào yêu
nước phát triển mạnh mẽ và có những chuyển biến tích cực. Tuy
nhiên ba tổ chức ra đời đều hoạt động riêng rẽ, tiến hành cơng
kích và tranh giành lẫn nhau làm ảnh hưởng khơng nhỏ đến tư

tưởng và vị trí trong quần chúng nhân dân. Chính điều này đã
gây trở ngại rất lớn cho phong trào cách mạng của nước ta lúc
bấy giờ. Trong bối cảnh đó Nguyễn Ái Quốc về Hương Cảng,
Trung Quốc với tư cách là phái viên của Quốc tế Cộng sản, tiến
hành triệu tập hội nghị nhằm mục đích thống nhất các tổ chức
cộng sản thành một Đảng duy nhất. Trong Báo cáo gửi Quốc tế
Cộng sản ngày 18-2-1930, Nguyễn Ái Quốc viết: “Chúng tôi họp
1 Hồ Chí Minh Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2011, tập 12, trang 401.

4


vào ngày mồng 6-1. Với tư cách là phái viên của Quốc tế Cộng
sản có đầy đủ quyền quyết định mọi vấn đề liên quan đến
phong trào cách mạng ở Đơng Dương, tơi nói cho họ biết những
sai lầm và họ phải làm gì. Họ đồng ý thống nhất vào một đảng.
Chúng tôi cùng nhau xác định cương lĩnh và chiến lược theo
đường lối của Quốc tế Cộng sản... Các đại biểu trở về An Nam
ngày 8-2”2. Như vậy tại cuộc họp lần này hội nghị đã thống nhất
hợp nhất ba tổ chức đảng thành đảng lấy tên là Đảng Cộng sản
Việt Nam, đồng thời thơng qua Chính cương vắn tắt, Sách lược
vắn tắt và Điều lệ vắn tắt do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo gọi
chung là cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng.
2. Luận cương tháng 10 năm 1930
Ngay sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, Đảng ta đã
lãnh đạo cách mạng tiến hành nhiều cuộc khởi nghĩa lan rộng
trong cả nước, với sự tham gia ngày càng đông đảo của các
tầng lớp nhân dân, một trong những phong trào có sức lan toả
và có ảnh hưởng phải kể đến phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh
1930-1931. Tuy nhiên, phong trào Xơ viết nghệ tĩnh vẫn cịn

những hạn chế nhất định và mang tính tự phát vì vậy để tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đồng thời có định hướng làm
chuyển biến các phong trào cách mạng trong thời gian tới, hội
nghị lần thứ nhất của Ban Chấp hành Trung ương Đảng được
triệu tập vào tháng 10 năm 1930. Tại hội nghị đã thơng qua
Luận cương chính trị của Đảng do đồng chí Trần Phú soạn thảo.
Như vậy có thể thấy rằng cả Cương lĩnh chính trị và Luận
cương chính trị của Đảng đều được nghiên cứu, xây dựng dựa
2 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tập 2, trang 19-20.

5


trên cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của chính cuộc cách mạng
dân tộc và hồn cảnh lịch sử cụ thể; đồng thời xác định rõ
nhiệm vụ, mục tiêu, phương hướng chiến lược, lực lượng cách
mạng, mối quan hệ đồn kết quốc tế và vai trị lãnh đạo của
Đảng. Thơng qua những nội dung và phân tích từng khía cạnh
của hai văn kiện cho thấy những nét tương đồng và khác biệt
của mỗi tài liệu.
II. So sánh nội dung của bản Luận cương tháng 10
năm 1930 với bản Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng
1. Sự giống nhau
Khi nghiên cứu nội dung của bản Luận cương tháng 10 năm
1930 với bản Cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng cho thấy
những điểm giống nhau như sau:
- Khi đưa ra chiến lược cho cách mạng cả 2 bản văn kiện
đều xác định rõ tính chất của cuộc cách mạng nước ta là “làm
tư sản dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã
hội cộng sản”. Đây được xem là 2 nhiệm vụ cách mạng nối tiếp

nhau hết sức quan trọng và khơng có bức tường nào ngăn cách.
Như vậy thông qua phương hướng chiến lược đã phản ánh cụ
thể và rõ ràng xu thế của thời đại và nguyện vọng của đông đảo
quần chúng nhân dân trong giai đoạn hiện nay.
- Về nhiệm vụ trước mắt của cách mạng Việt Nam, bao gồm
cả hai nội dung dân tộc và dân chủ, chống đế quốc và chống
phong kiến giành độc lập dân tộc và lấy lại ruộng đất cho nhân
dân.
- Về lực lượng cách mạng, cả hai văn kiện đều xác định chủ
yếu phải dựa vào đại bộ phận giai cấp công nhân và nông dân.

6


Đây được xem là hai lực lượng đông đảo làm nịng cốt và cơ bản
nhất trong xã hội góp phần quan trọng vào cơng cuộc giành độc
lập giải phóng dân tộc ở nước ta.
- Về phương pháp cách mạng, đều nêu rõ việc phải tập
trung và chú trọng sử dụng sức mạnh của đại đa số quần chúng
lao động Việt Nam trên hai phương diện về chính trị lẫn vũ trang
nhằm đạt được mục tiêu cơ bản cuối cùng của cuộc cách mạng
đó là đánh đổ đế quốc và thực dân phong kiến, giành thắng lợi
đưa chính quyền về tay giai cấp cơng nhân và nơng dân.
- Về vai trị và vị trí trên trường quốc tế, cả hai bản cương
lĩnh và luận cương đều xác định cách mạng Việt Nam là một bộ
phận của cách mạng thế giới, phải chung sức và liên kết với các
dân tộc khác bị áp bức và quần chúng vô sản trên thế giới. Qua
đó thể hiện quan điểm cùng đồng lịng, gắn bó khăng khít với
cách mạng thế giới trong cơng cuộc chung cùng chống lại các
đế quốc thực dân xâm lược.

- Giai cấp lãnh đạo của cách mạng đều được nêu ra đó là
giai cấp cơng nhân thơng qua Đảng Cộng sản. Đảng là đội tiên
phong của giai cấp vô sản, phải thu phục cho được đại bộ phận
của giai cấp mình, phải làm cho giai cấp mình lãnh đạo được
dân chúng.
Như vậy có thể thấy rằng cả hai bản Luận cương tháng 10
năm 1930 và Cương lĩnh chính trị đầu tiên đều được ra đời trên
cơ sở thấm nhuần chủ nghĩa Mác-Lênin cũng như chịu sự tác
động, ảnh hưởng mạnh mẽ của cách mạng tháng Mười Nga.
2. Sự khác nhau

7


Bên cạnh những điểm tương đồng về nội dung, hai bản Luận
cương và Cương lĩnh cũng có những điểm khác biệt như sau:
- Về độ ảnh hưởng: Luận Cương xây dựng đường lối chung
cho cách mạng của các nước Đông Dương cịn Cương lĩnh chính
trị xây dựng đường lối của cách mạng Việt Nam.
- Về sự khác biệt mâu thuẫn trong xã hội
Trong Cương lĩnh chính trị đầu tiên đã nêu rõ nước ta là xã
hội thuộc địa nửa phong kiến, tồn tại trong nó hai mâu thuẫn cơ
bản đó là mâu thuẫn giữa toàn thể dân tộc Việt Nam với đế
quốc thực dân Pháp xâm lược và mâu thuẫn giữa nhân dân lao
động Việt Nam (chủ yếu là nông dân) với bọn địa chủ phong
kiến. Ngoài ra, Cương lĩnh cũng nhấn mạnh trong hai mâu thuẫn
đó mâu thuẫn cơ bản, gay gắt nhất vẫn là mâu thuẫn giữa toàn
thể dân tộc Việt Nam với đế quốc thực dân Pháp và bọn tay sai.
Cịn Luận cương chính trị tháng 10 năm 1930 lại xác định xã hội
Đông Dương tồn tại hai mâu thuẫn đó là mâu thuẫn dân tộc và

mâu thuẫn giai cấp, trong đó mâu thuẫn giai cấp là mâu thuẫn
cơ bản nhất.
- Về tính chất của cách mạng
Cương lĩnh chính trị đầu tiên nêu rõ cách mạng trải qua 2
giai đoạn gắn bó trong khối thống nhất khơng bức tường nào có
thể ngăn cách, trong đó từ cách mạng tư sản dân quyền và
cách mạng thổ địa để tiến lên chủ nghĩa cộng sản. Cịn Luận
cương chính trị tháng 10 năm 1930 lại nêu rõ tính chất của cách
mạng Đông Dương lúc đầu làm cách mạng tư sản dân quyền.
Sau khi hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ trên tiến thẳng lên giai
đoạn xã hội chủ nghĩa không qua giai đoạn phát triển tư bản

8


chủ nghĩa. Trong đó phải hồn thành thắng lợi nhiệm vụ của giai
đoạn này mới làm tiếp giai đoạn khác.
- Xác định kẻ thù của cách mạng
Khi xác định kẻ thù của cách mạng cả hai bản Luận cương
và Cương lĩnh cũng cho thấy những sự khác nhau, trong đó
Cương lĩnh chính trị đầu tiên xác định kẻ thù của cách mạng
khơng phải tồn bộ địa chủ phong kiến và tư sản mà chủ yếu là
đế quốc thực dân Pháp, vua quan phong kiến và tư sản phản
cách mạng. Còn Luận cương chính trị tháng 10 năm 1930 xác
định kẻ thù của cách mạng là đế quốc và phong kiến, đồng thời
khơng có sự phân biệt ngồi đa số lực lượng phong kiến đi theo
đế quốc vẫn còn một bộ phận hàng ngũ giai cấp phong kiến tiến
bộ. Mặt khác Luận cương cũng không đề cập đến bộ phận tư
sản mại bản.
- Về nhiệm vụ cách mạng

Cương lĩnh chính trị nêu rõ nhiệm vụ cách mạng là chống đế
quốc và tay sai, giành độc lập cho dân tộc. Còn Luận cương
chính trị lại nêu rõ nhiệm vụ cách mạng nhằm chống thực dân
phong kiến giành ruộng đất cho nông dân.
- Về vai trị lãnh đạo
Cũng có sự khác biệt, trong khi Cương lĩnh chính trị xác định
“Đảng là đội tiên phong của vô sản giai cấp phải thu phục cho
được đại bộ phận giai cấp mình, phải làm cho giai cấp mình lãnh
đạo được dân chúng”3. “Đảng là đội tiên phong của đạo quân vô
sản gồm một số lớn của giai cấp cơng nhân và làm cho họ có đủ

3 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tập 2, trang 4.

9


năng lực lãnh đạo quần chúng” 4 thì Luận cương chính trị lại xác
định vai trị lãnh đạo thuộc về Đảng Cộng sản Đông Dương.
- Về lực lượng cách mạng
Cương lĩnh chính trị đầu tiên nêu rõ lực lượng cách mạng
chủ yếu là giai cấp cơng nhân, nơng dân, trí thức; lôi kéo, lợi
dụng phú nông, trung, tiểu địa chủ và tư sản. Cịn Luận cương
chính trị chỉ giới hạn trong hai giai cấp là giai cấp công nhân và
giai cấp nơng dân.
Như vậy giữa Cương lĩnh chính trị đầu tiên và Luận cương tháng
10 năm 1930 có sự liên kết và thể hiện rõ tư tưởng của cách
mạng nước ta lúc bấy giờ. Thơng qua q trình nghiên cứu so
sánh hai bản văn kiện trên có thể thấy được tầm quan trọng đặc
biệt của mỗi bản Cương lĩnh hay Luận cương, Luận cương là văn
kiện đã có sự tiếp thu trên cơ sở những nội dung, quan điểm do

Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Điều lệ tóm tắt trình
bày, đồng thời đã xác định được nhiệm vụ cốt lõi của cách
mạng. Tuy nhiên, khi xem xét có thể thấy Luận cương cũng có
những mặt hạn chế trong việc sử dụng rập khn, máy móc áp
dụng chủ nghĩa Mác-Lênin đối với cách mạng Việt Nam, còn quá
đề cao và nhấn mạnh đấu tranh giai cấp. Còn Cương lĩnh chính
trị đã thể hiện q trình vận dụng đúng đắn sáng tạo, nhạy bén
chủ nghĩa Mác-Lênin vào hoàn cảnh cụ thể của cách mạng Việt
Nam trong việc kết hợp nhuần nhuyễn hài hòa giữa chủ nghĩa
yêu nước và chủ nghĩa quốc tế vô sản, giữa tư tưởng của chủ
nghĩa cộng sản và thực tiễn cách mạng Việt Nam, nó phù hợp
với xu thế phát triển của thời đại mới, đáp ứng yêu cầu khách
4 Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tập 2, trang 6.

10


quan của lịch sử. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Trong
bản Cương lĩnh cách mạng tư sản dân quyền năm 1930, Đảng
đã nêu rõ nhiệm vụ chống đế quốc và chống phong kiến, thực
hiện dân tộc độc lập, người cày có ruộng. Cương lĩnh ấy rất phù
hợp với nguyện vọng thiết tha của đại đa số nhân dân ta là
nơng dân. Vì vậy, Đảng đã đồn kết được những lực lượng cách
mạng to lớn xung quanh giai cấp mình, cịn các đảng phái của
các giai cấp khác thì hoặc bị phá sản hoặc bị cơ lập. Do đó,
quyền lãnh đạo của Đảng ta - Đảng của giai cấp công nhân
không ngừng củng cố và tăng cường”5.
III. Rút ra ý nghĩa của vấn đề đối với bản thân
Sau khi nghiên cứu Cương lĩnh chính trị đầu tiên và Luận
cương tháng 10 năm 1930 bản thân cảm thấy càng hãnh diện

và tự hào về những quan điểm, đường lối hết sức cơ bản và
đúng đắn, thể hiện sự nhất quán, đồng lòng của Đảng trong
việc xây dựng, hoạch định nhằm đưa cách mạng Việt Nam đi
đúng hướng, lãnh đạo toàn dân ta tiến hành các cuộc khởi nghĩa
dành thắng lợi.
Qua đó càng thêm tin tưởng tự hào và phấn đấu học tập
khơng ngừng, trau dồi phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, tác
phong làm việc để trở thành một sinh viên giỏi, một công dân
gương mẫu, một con người có đủ đức và tài góp phần vào cơng
cuộc xây dựng đất nước theo con đường mà Cương lĩnh chính trị
đầu tiên và Luận cương tháng 10 năm 1930 đã đặt nền móng
và xây dựng.
5

Đảng Cộng sản Việt Nam-Những chặng đường lịch sử (1930-2012)

11


KẾT LUẬN
Như vậy qua nghiên cứu hai văn kiện Cương lĩnh chính trị
đầu tiên và Luận cương tháng 10 năm 1930 đều cho thấy ý
nghĩa quan trọng và tầm ảnh hưởng của nó đối với phong trào

12


cách mạng ở Việt Nam lúc bấy giờ. Qua đó càng khẳng định giá
trị to lớn và cái nhìn đúng đắn, đầy đủ, chi tiết và hoàn thiện
hơn của Cương lĩnh chính trị đầu tiên so với Luận cương tháng

10 năm 1930. Cương lĩnh đã nghiên cứu, phân tích tình hình
một cách chi tiết và cụ thể, cũng như chỉ rõ những mâu thuẫn
cơ bản và chủ yếu của dân tộc Việt Nam lúc bấy giờ. Góp phần
quan trọng và định hướng cho cách mạng Việt Nam đi đúng
hướng và đưa cách mạng Việt Nam sang một trang sử mới.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

13


[1]. Bộ giáo dục và đào tạo (2019), Giáo trình Lịch sử đảng
cộng sản Việt Nam, Hà Nội 2019.
[2]. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Tồn tập, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tập 2, trang 4.
[3]. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tập 2, trang 6.
[4]. Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đảng Toàn tập, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1998, tập 2, trang 19-20.
[5]. Đảng Cộng sản Việt Nam-Những chặng đường lịch sử
(1930-2012).
[6]. Hồ Chí Minh Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội,
2011, tập 12, trang 401.

14