(Luận văn thạc sĩ) Chuyển dịch cơ cấu việc làm trong tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (941.65 KB, 100 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
----------
NGUYỄN HỮU ĐẮC
CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU VIỆC LÀM TRONG TIẾN TRÌNH
CƠNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI, TỈNH QUẢNG BÌNH
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU
Hà Nội – 2014
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
----------
NGUYỄN HỮU ĐẮC
CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU VIỆC LÀM TRONG TIẾN TRÌNH
CƠNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA
TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI, TỈNH QUẢNG BÌNH
Chun ngành: KINH TẾ CHÍNH TRỊ
Mã số: 60 31 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ CHÍNH TRỊ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. Nguyễn Hữu Sở
Hà Nội – 2014
LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu do tôi thực hiện dưới sự
hướng dẫn của thầy giáo hướng dẫn khoa học. Các số liệu và trích dẫn được
sử dụng trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và đáng tin cậy.
LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành chƣơng trình cao học và viết luận văn, đề tài: “Chuyển
dịch cơ cấu việc làm trong tiến trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trên
địa bàn thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình”, Tơi đã nhận đƣợc sự
hƣớng dẫn và giúp đỡ nhiệt tình của quý thầy cô và sự ủng hộ, hỗ trợ của
đồng nghiệp, lãnh đạo các cơ quan chuyên môn thuộc thành phố Đồng Hới.
Xin chân thành cảm ơn Tiến sĩ Nguyễn Hữu Sở, ngƣời thầy đã tận tình
hƣớng dẫn trong quá trình thực hiện đề tài này.
Xin chân thành cám ơn lãnh đạo cơ quan UBND thành phố Đồng Hới,
Chi cục Thống kê thành phố Đồng Hới, các cơ quan chuyên môn UBND
thành phố Đồng Hới và các anh chị đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện thuận
lợi giúp đỡ, cung cấp thơng tin và đóng góp những ý kiến q báu trong quá
trình thu thập số liệu nghiên cứu và thực hiện hồn thành đề tài.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng nỗ lực, tìm tịi, nghiên cứu để hồn thiện
luận văn, tuy nhiên không thể tránh khỏi những thiếu sót, rất mong nhận đƣợc
những đóng góp tận tình của quý thầy cô và các bạn.
Học viên thực hiện
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Tên đề tài: Chuyển dịch cơ cấu việc làm trong tiến trình cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa trên địa bàn thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình
Số trang: 99 trang
Trƣờng: Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội
Khoa: Kinh tế Chính trị
Thời gian: 2014/10
Bằng cấp: Thạc sĩ
Ngƣời nghiên cứu: Nguyễn Hữu Đắc
Giáo viên hƣớng dẫn: TS. Nguyễn Hữu Sở
Công cuộc đổi mới kinh tế ở nƣớc ta trong hơn hai thập niên vừa qua đặc
trƣng bởi những chính sách cải cách kinh tế, mở cửa nền kinh tế và chuyển sự
vận hành các quan hệ kinh tế theo hƣớng thị trƣờng. Tăng trƣởng kinh tế và sự
ổn định kinh tế vĩ mô đã khẳng định tính đúng đắn của chính sách đổi mới.
Trên cơ sở nghiên cứu quá trình chuyển dịch cơ cấu việc làm trên địa
bàn Thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình từ năm 2006 đến nay, chỉ ra
những thuận lợi nhằm thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động và đƣa
ra quan điểm, giải pháp nhằm thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu việc làm
của địa phƣơng trong tiến trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Từ thực tiễn vấn đề chuyển dịch cơ cấu việc làm tại địa bàn thành phố
Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình và kiến thức kinh tế chính trị đã đƣợc học, với đề
tài: “Chuyển dịch cơ cấu việc làm trong tiến trình cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa trên địa bàn thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình” luận văn trình bày
một cách hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn về cơ cấu lao động, cơ cấu việc
làm, chuyển dịch cơ cấu lao động, chuyển dịch cơ cấu việc làm; nghiên cứu
cơ sở lý luận, làm rõ thực trạng quá trình chuyển dịch cơ cấu việc làm trên địa
bàn thành phố Đồng Hới và đƣa ra quan điểm, giải pháp nhằm thúc đẩy quá
trình chuyển dịch cơ cấu việc làm trong tiến trình cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa trên địa bàn thành phố Đồng Hới trong thời gian tới.
Kết quả nghiên cứu, đề xuất và kiến nghị này là đồng nhất với mục
tiêu, nhiệm vụ đã đề ra.
MỤC LỤC
Danh mục chữ viết tắt ...................................................................................... i
Danh mục các bảng ......................................................................................... ii
Danh mục các biểu đồ .................................................................................... iv
MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG
VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU VIỆC LÀM TRONG
TIẾN TRÌNH CƠNG NGHIỆP HĨA, HIỆN ĐẠI HĨA ............................... 7
1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu ............................................................ 7
1.2 Những vấn đề cở bản về CDCCVL trong tiến trình cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa .................................................................................................. 9
1.2.1 Các khái niệm cơ bản liên quan CDCCVL trong CNH, HĐH ........ 9
1.2.2 Nội dung CCVL và CDCCVL ........................................................ 18
1.2.3 Sự cần thiết CDCCVL trong tiến trình CNH-HĐH ....................... 19
1.2.4 Những xu hướng CDCCVL trong tiến trình CNH, HĐH .............. 24
1.2.5 Các nhân tố tác động đến CDCCVL.............................................. 27
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................... 31
2.1. Phƣơng pháp luận ............................................................................... 31
2.2. Các phƣơng pháp cụ thể đƣợc sử dụng để thực hiện luận văn ........... 31
2.2.1 Phương pháp phân tích và tổng hợp.............................................. 31
2.2.2 Phương pháp trừu tượng hóa khoa học ......................................... 32
2.2.3 Phương pháp thống kê mô tả ......................................................... 33
2.2.4 Phương pháp so sánh kết hợp với thống kê .................................. 33
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU VIỆC LÀM
TRONG TIẾN TRÌNH CƠNG NGHIỆP HÓA, HIỆN ĐẠI HÓA TRÊN
ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐỒNG HỚI, TỈNH QUẢNG BÌNH ................... 35
3.1 Đặc điểm tự nhiên và kinh tế - xã hội của thành phố Đồng Hới, tỉnh
Quảng Bình ảnh hƣởng đến CDCCLĐ-VL ............................................... 35
3.1.1 Đặc điểm tự nhiên .......................................................................... 35
3.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội ............................................................... 37
3.1.3 Đánh giá chung về địa bàn nghiên cứu ......................................... 39
3.2 Tình hình CDCCVL thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình .............. 41
3.2.1 Theo cơ cấu ngành kinh tế ............................................................. 41
3.2.2 Theo cơ cấu việc làm theo vùng lãnh thổ ...................................... 60
3.2.3 Theo trình độ chun mơn kỹ thuật................................................ 68
3.3 Thành tựu và hạn chế trong quá trình CDLĐ, CDCCLD-VL ở Thành
phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình ................................................................ 70
3.3.1 Thành tựu ....................................................................................... 70
3.3.2 Hạn chế .......................................................................................... 71
3.3.3 Nguyên nhân của thành tựu và hạn chế......................................... 72
CHƢƠNG 4: QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NHẰM THÚC ĐẨY
CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU VIỆC LÀM TRONG TIẾN TRÌNH CƠNG
NGHIỆP HĨA, HIỆN ĐẠI HĨA TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ ĐỒNG
HỚI, TỈNH QUẢNG BÌNH .......................................................................... 74
4.1 Quan điểm chuyển dịch cơ cấu việc làm thành phố Đồng Hới đến năm
2020 ............................................................................................................ 74
4.2 Giải pháp thúc đẩy CDCCVL trong tiến trình cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa trên địa bàn thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình ..................... 76
4.2.1 Chuyển dịch cơ cấu ngành và cơ cấu sản xuất trên địa bàn thành
phố Đồng Hới.......................................................................................... 76
4.2.2 Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đào tạo nghề, ứng dụng tiến
bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất .......................................................... 78
4.2.3 Thực hiện phân bố lại dân cư và cân đối lại lao động giữa các
vùng và các ngành theo từng giai đoạn .................................................. 79
4.2.4 Thực hiện hiệu quả chính sách kinh tế và chính sách xã hội, tạo
điều kiện thuận lợi cho CDCCVL ........................................................... 80
4.2.5 Đ ầ u tư phát triể n cơ sở hạ
tầ ng phát triể n
sả n xuấ t – kinh doanh. .................................................................. 81
4.2.6 Sử dụng hợp lý, hiệu quả nguồn lao động trên địa bàn thành phố
Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình để xác lập CCLĐ, CCVL mới phù hợp với
u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa .................................................. 81
4.2.7 Đẩy mạnh xuất khẩu lao động ....................................................... 82
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................... 83
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................. 85
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
STT
Ký hiệu
Nguyên nghĩa
1
CCKT
Cơ cấu kinh tế
2
CCLĐ
Cơ cấu lao động
3
CCVL
Cơ cấu việc làm
4
CDCCKT
Chuyển dịch cơ cấu kinh tế
5
CDCCLĐ
Chuyển dịch cơ cấu lao động
6
CDCCVL
Chuyển dịch cơ cấu việc làm
7
CNH, HĐH
Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
8
GTSX
Giá trị sản xuất
9
KT-XH
Kinh tế - xã hội
10
PCLĐ
Phân công lao động
11
CCKT
Cơ cấu kinh tế
12
CCLĐ
Cơ cấu lao động
i
DANH MỤC CÁC BẢNG
STT
Bảng
Nội dung
1
Bảng 3.1
Giá trị sản xuất thành phố Đồng Hới giai đoạn
2006 – 2014
41
2
Bảng 3.2
Cơ cấu lao động đang làm việc theo ngành
thành phố Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
44
3
Bảng 3.3
Lao động đang làm việc trong ngành thƣơng
mại – dịch vụ thành phố Đồng Hới giai đoạn
2006 -2013
47
4
Bảng 3.4
Cơ sở kinh doanh thƣơng mại – dịch vụ thành
phố Đồng Hới giai đoạn 2006-2013
48
5
Bảng 3.5
Cơ cấu lao động đang làm việc trong ngành
thƣơng mại – dịch vụ thành phố Đồng Hới giai
đoạn 2006 – 2013
49
6
Bảng 3.6
Giá trị sản xuất thƣơng mại – dich vụ thành
phố Đồng Hới giai đoàn 2006 – 2013
50
7
Bảng 3.7
Cơ cấu giá trị sản xuất ngành thƣơng mại – dịch
vụ thành phố Đồng Hới giai đoạn 2006-2013
51
8
Bảng 3.8
So sánh chuyển dịch cơ cấu GTSX và cơ cấu
việc làm ngành thƣơng mại – dịch vụ thành
phố Đồng Hới
51
9
Bảng 3.9
GTSX công nghiệp – xây dựng thành phố
Đồng Hới giai đoạn 2006-2013
53
10
Bảng 3.10
Cơ cấu GTSX công nghiệp – xây dựng thành
phố Đồng Hới giai đoạn 2006 - 2013
54
11
Bảng 3.11
Lao động đang làm việc ngành công nghiệp – xây
dựng thành phố Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
54
ii
Trang
12
Bảng 3.12
So sánh chuyển dịch GTSX và cơ cấu viêc làm
ngành công nghiệp – xây dựng thành phố
Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
13
Bảng 3.13
Lao động đang làm việc ngành nông – lâm – thủy
sản thành phố Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
56
14
Bảng 3.14
Cơ cấu lao động đang làm việc ngành nông lâm – thủy sản thành phố Đồng Hới giai đoạn
2006 – 2013
57
15
Bảng 3.15
GTSX ngành nông – lâm – thủy sản thành phố
Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
58
16
Bảng 3.16
Cơ cấu GTSX ngành nông – lâm – thủy sản
thành phố Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
59
17
Bảng 3.17
So sánh chuyển dich cơ cấu GTSX và cơ cấu
việc làm ngành nông - lâm – thủy sản thành
phố Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
60
18
Bảng 3.18
Cơ cấu lao động đang làm việc vùng gò đồi
thành phố Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
61
19
Bảng 3.19
Cơ cấu lao động đang làm việc vùng bán sơn
địa thành phố Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
62
20
Bảng 3.20
Cơ cấu lao động đang làm việc vùng đồng bằng
thành phố Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
64
21
Bảng 3.21
Cơ cấu lao động đang làm việc vùng cát ven biển
thành phố Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
65
Bảng 3.22
Cơ cấu lao động đang làm việc trong các ngành
kinh tế theo trình độ chun mơn kỹ thuật thành
phố Đồng Hới giai đoạn 2006 – 2013
69
22
iii
55
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
STT
Biểu đồ
1
Biểu đồ 3.1
2
Biểu đồ 3.2
3
Biểu đồ 3.3
Nội dung
Cơ cấu kinh tế thành phố Đồng Hới giai
đoạn 2006 – 2014
Tốc độ tăng trƣởng giá trị sản xuất thành
phố Đồng Hới giai đoạn 2006 -2014
CDCCVL trong các ngành kinh tế thành
phố Đồng Hới giai đoạn 2006-2013
Trang
37
42
44
Cơ cấu lao động đang làm việc ở vùng
4
Biểu đồ 3.4
gò đồi thành phố Đồng Hới giai đoạn
61
2006-2013
Cơ cấu lao động đang làm việc ở vùng
5
Biểu đồ 3.5
bán sơn địa thành phố Đồng Hới giai
63
đoạn 2006-2013
Cơ cấu lao động đang làm việc ở vùng
6
Biểu đồ 3.6
đồng bằng thành phố Đồng Hới giai
65
đoạn 2006-2013
Cơ cấu lao động đang làm việc ở vùng
7
Biểu đồ 3.7
cát ven biển thành phố Đồng Hới giai
đoạn 2006-2013
iv
66
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cơng cuộc đổi mới kinh tế ở nƣớc ta trong hơn hai thập niên vừa qua
đặc trƣng bởi những chính sách cải cách kinh tế, mở cửa nền kinh tế và
chuyển sự vận hành các quan hệ kinh tế theo hƣớng thị trƣờng. Tăng trƣởng
kinh tế và sự ổn định kinh tế vĩ mơ đã khẳng định tính đúng đắn của
chính sách đổi mới. Cơ cấu kinh tế (CCKT) nƣớc ta đã và đang chuyển
dịch theo hƣớng cơng nghiệp hố, hiện đại hố (CNH, HĐH) và hội nhập
kinh tế quốc tế. Nội dung và yêu cầu cơ bản của chuyển dịch cơ cấu kinh
tế ở nƣớc ta theo hƣớng CNH, HĐH là tăng nhanh tỷ trọng giá trị của
các ngành công nghiệp và dịch vụ, đồng thời giảm dần tƣơng đối tỷ
trọng giá trị nơng nghiệp. Cùng với q trình CDCCKT tất yếu sẽ dẫn
đến quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động (CDCCLĐ), ảnh hƣởng trực
tiếp đến tăng trƣởng và phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH).
Trong những nhiệm vụ quan trọng trong quá trình đổi mới kinh tế ở
Việt Nam, nhằm phục vụ đắc lực cho CDCCKT. CDCCLĐ vừa là kết quả,
vừa là yếu tố thúc đẩy CDCCKT, vì lao động là nhân tố đóng vai trị quyết
định trong các nhân tố của q trình sản xuất. CDCCLĐ khơng chỉ tuân theo
các quy luật kinh tế khách quan, mà còn nhằm vào các mục tiêu phát triển
bền vững, ổn định xã hội, cải thiện môi trƣờng và phát triển con ngƣời.
Thành phố Đồng Hới là một đơn vị hành chính gắn liền với quá trình
hình thành, phát triển của tỉnh Quảng Bình. Từ một thị xã hoang tàn, đổ nát
do chiến tranh nhƣng với sự nỗ lực của nhân dân và cán bộ thành phố Đồng
Hới ngày 28/10/2003 Bộ Xây dựng quyết định công nhận Đồng Hới là đô thị
loại III và ngày 16/8/2004 Chính phủ có Nghị định 156/2004/NĐ-CP thành
lập thành phố Đồng Hới trực thuộc tỉnh Quảng Bình và đến ngày 30/7/2014
1
Chính phủ ban hành Quyết định số 1270/QĐ-CP cơng nhận thành phố Đồng
Hới là đô thị loại II trực thuộc tỉnh Quảng Bình.
Thành phố Đồng Hới có vị trí ở trung độ của tỉnh Quảng Bình nằm trên
trục quốc lộ 1A, đƣờng sắt Bắc Nam và đƣờng Hồ Chí Minh, có Sân bay
Đồng Hới; với vị trí địa lý 17o21’ vĩ độ Bắc và 106o10’ kinh độ Đơng; diện
tích tự nhiên 155,70 km2; Phạm vi hành chính: Phía Bắc giáp huyện Bố
Trạch; Phía Nam giáp huyện Quảng Ninh; Phía Đơng giáp biển Đơng; Phía
Tây giáp huyện Bố Trạch, huyện Quảng Ninh
Những năm qua, Thành phố Đồng Hới có tốc độ tăng trƣởng kinh tế
khá, là địa phƣơng có nhiều tiềm năng để phát triển KT-XH nhƣ: nguồn lao
động dồi dào, có nhiều ngành nghề thủ cơng, có địa hình khá đa dạng bao
gồm: vùng gò đồi; vùng bán sơn địa; vùng đồng bằng và vùng cát ven
biển,… Tuy nhiên, khả năng cạnh tranh của kinh tế thành phố chƣa cao,
chƣa phát huy hết các tiềm năng và lợi thế của địa phƣơng, CDCCVL chƣa
tƣơng xứng với chuyển dịch cơ cấu kinh tế; cơ cấu lao động (CCLĐ) phân
bố chƣa đồng đều, chƣa tạo đủ việc làm và thu nhập ổn định cho ngƣời lao
động, ảnh hƣởng đến hiệu quả phát triển KT-XH của địa phƣơng.
Thời gian qua, cùng với cả nƣớc, cả tỉnh Quảng Bình, Thành phố Đồng
Hới đã có nhiều giải pháp thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế nói chung và
chuyển dịch cơ cấu lao động nói riêng. Những giải pháp, chính sách này tập
trung vào: xây dựng cơ sở hạ tầng, chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất cho
hộ cá thể, doanh nghiệp vừa và nhỏ, đào tạo nghề,… giải pháp, chính sách
kể trên đƣợc đánh giá là đã góp phần khơng nhỏ vào cải thiện đời sống kinh
tế ngƣời dân và làm thay đổi cơ cấu lao động, cơ cấu việc làm trên địa bàn.
Câu hỏi đặt ra là: Cơ sở lý luận và thực tiễn để thực hiện chuyển dịch cơ cấu
việc làm? Thực trạng CDCCVL phục vụ tiến trình CNH, HĐH trên địa bàn
thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình ra sao? Giải pháp nào để khai thác
2
hiệu quả tiềm năng, lợi thế của địa phƣơng để góp phần thúc đẩy CDCCVL
trên địa bàn thành phố Đồng Hới trong thời gian tới?
Vì vậy, việc nghiên cứu quá trình CDCCVL trên địa bàn thành phố
Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình là gắn cơ sở lý luận với thực tiễn nhằm đánh giá
sát, đúng thực trạng quá trình chuyển dịch cơ cấu việc làm trong các ngành
kinh tế, vùng lãnh thổ và theo trình độ chun mơn kỹ thuật từ 2006 đến
năm 2013, chỉ ra những bất cập, hạn chế và nguyên nhân của quá trình
chuyển dịch lao động việc làm thời gian qua, đƣa ra quan điểm, kiến nghị
giải pháp nhằm thúc đẩy CDCCVL trên địa bàn thành phố Đồng Hới trong
thời gian tới.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Hiện nay, đã có khá nhiều các nghiên cứu về đề tài chuyển dịch cơ cấu
lao động, trên thế giới có thể kể đến nhƣ C.Cindy (2002) về chuyển dịch ở
Trung Quốc; Colin Green và Gareth Leeves về quá trình chuyển dịch từ lao
động phổ thông sang các lao động có cơng việc ổn định ở Australia;
Bhattacharya (2000) về di cƣ nông thôn thành thị ở Ấn Độ;… Các nghiên
cứu này phần nào đã phân tích nguyên nhân dịch chuyển của lao động hoặc
di cƣ từ nông thôn ra thành thị.
Ở Việt Nam vấn đề chuyển dịch cơ cấu lao động cũng đƣợc sự quan tâm
của nhiều nhà nghiên cứu và hoạch định chính sách, nhƣ: Nhóm tác giả Lê Xuân
Bá, Đinh Xuân Nghiêm (2009) giải pháp đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu lao động
nông thôn vùng Tây Bắc, Tạp chí Quản lý kinh tế; Nguyễn Mạnh Hải, Trần
Tồn Thắng (2009) các yếu tố ảnh hƣởng đến chuyển dịch cơ cấu lao động nơng
nghiệp, nơng thơn Việt Nam, Tạp chí Quản lý Kinh tế số 25; Phạm Thị Khanh
(2010), “Chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng phát triển bền vững ở Việt
Nam”, NXB Chính trị quốc gia; Ngơ Đình Giao (1994), “Chuyển dịch cơ cấu
kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa nền kinh tế quốc dân”, NXB
3
Chính trị Quốc gia; Nhóm nghiên cứu do TS Lê Xuân Bá chủ biên (2006), “Báo
cáo nghiên cứu các yếu tố tác động tác động đến quá trình chuyển dịch cơ cấu
lao động nông thôn Việt Nam”, Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ƣơng;
PGS.TS Phạm Quý Ngọ (2006) Chuyển dịch cơ cấu lao động trong xu hƣớng
hội nhập quốc tế, NXB Lao động - Xã hội; TS Nguyễn Ngọc Sơn (3/2006)
“Chuyển dịch cơ cấu lao động và việc làm ở Việt Nam giai đoạn 2001-2005”
Tạp chí Kinh tế và Dự báo,… Các nghiên cứu trên cho thấy đã có đề cập đến các
vấn đề liên quan cả nƣớc, một số vùng của cả nƣớc,…
Tuy nhiên, tại Thành phố Đồng Hới chƣa có cơng trình khoa học nào
nghiên cứu vấn đề CDCCVL, mà chỉ đƣợc đề cập đến trong nội dung một số
báo cáo, bài viết nhƣng chƣa mang tính tổng thể, chƣa có sự nghiên cứu một
cách tổng quát, đầy đủ về thực trạng CDCCVL của địa phƣơng.
Với những lý do nói trên và kiến thức Kinh tế chính trị đã đƣợc học tập,
học viên lựa chọn đề tài nghiên cứu: “Chuyển dịch cơ cấu việc làm trong
tiến trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn thành phố Đồng
Hới, tỉnh Quảng Bình” cho luận văn thạc sĩ.
3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục tiêu
Nghiên cứu quá trình CDCCVL trên địa bàn thành phố Đồng Hới, tỉnh
Quảng Bình từ năm 2006 đến năm 2013, đánh giá thực trạng chuyển dịch cơ
cấu việc làm, làm rõ bất cập, hạn chế, nguyên nhân và đƣa ra quan điểm, giải
pháp nhằm thúc đẩy CDCCVL trong tiến trình CNH, HĐH trên địa bàn
thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.
3.2 Nhiệm vụ
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về CCLĐ, CCVL, CDCCLĐ,
CDCCVL từ đó làm rõ vai trị của CDCCVL trong tiến trình CNH, HĐH
trên địa bàn thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.
4
- Làm rõ thực trạng chuyển dịch cơ cấu việc làm trong các ngành kinh
tế thời gian qua; chỉ ra thành tựu, hạn chế chủ yếu và nguyên nhân.
- Đề xuất các giải pháp CDCCVL trong tiến trình CNH, HĐH ở Thành
phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình trong thời gian tới.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu vấn đề việc làm, cơ cấu làm việc trong tiến trình CNH,
HĐH trên địa bàn thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình dƣới góc độ Kinh tế
chính trị.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Khơng gian nghiên cứu: Địa bàn Thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.
- Thời gian nghiên cứu: năm 2006 đến năm 2013 và định hƣớng giải
pháp đến năm 2020
- Nội dung nghiên cứu: xem xét CDCCVL theo ngành kinh tế; theo
vùng lãnh thổ và theo trình độ chun mơn kỹ thuật.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng một số phƣơng pháp nghiên cứu chủ yếu sau:
- Phƣơng pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa
Mác-Lênin;
- Phƣơng pháp phân tích và tổng hợp;
- Phƣơng pháp trừu tƣợng hóa khoa học;
- Phƣơng pháp thống kê mô tả;
- Phƣơng pháp so sánh;
- Phƣơng pháp thu thập thông tin:
+ Số liệu thứ cấp: Từ sách, báo; tài liệu, số liệu từ Niên giám Thống kê,
báo cáo thƣờng ký, báo cáo chuyên đề,…của các cơ quan chuyên môn thành
phố, các cơ quan của Thành phố Đồng Hới và tỉnh Quảng Bình.
5
6. Đóng góp của đề tài
Luận văn trình bày một cách hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn về
CCLĐ, CCVL, CDCCLĐ, CDCCVL, phân tích làm rõ thực trạng quá trình
CDCCVL ở Thành phố Đồng Hới và kiến nghị một số giải pháp nhằm tác động
tích cực đến quá trình CDCCVL ở Thành phố Đồng Hới trong thời gian tới.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần Mở đầu và kết luận, luận văn gồm 4 chƣơng:
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và những vấn đề cơ bản về
chuyển dịch cơ cấu việc làm trong tiến trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
Chƣơng 2: Phƣơng pháp nghiên cứu
Chƣơng 3: Thực trạng chuyển dịch cơ cấu việc làm trong tiến trình
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng
Bình
Chƣơng 4: Quan điểm và giải pháp cơ bản nhằm thúc đẩy chuyển dịch
cơ cấu việc làm trong tiến trình cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trên địa bàn
thành phố Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình.
6
CHƢƠNG 1:
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ
BẢN VỀ CHUYỂN DỊCH CƠ CẤU VIỆC LÀM TRONG TIẾN TRÌNH
CƠNG NGHIỆP HĨA, HIỆN ĐẠI HĨA
1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu
√ Báo cáo nghiên cứu Các yếu tố tác động đến quá trình chuyên dịch cơ
cấu lao động Việt Nam, Lê Xuân Bá, 2006. Đề tài nghiên cứu đánh giá thực
trạng và xu hƣớng chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn từ giữa thập kỷ
1990 đến nay; xác định các yếu tố ngăn cản và thúc đẩy q trình chuyển dịch
cơ cấu lao động nơng thơn Việt Nam trong 10 năm trở lại đây và đề xuất các
chính sách nhằm tác động tích cực tới q trình chuyển dịch cơ cấu lao động
Việt Nam. Phƣơng pháp nghiên cứu chính của đề tài là sử dụng mơ hình
PROBIT để phân tích các yếu tố ảnh hƣởng đến chuyển dịch lao động từ nông
nghiệp qua phi nông nhiệp. Một số kết luận và đề xuất chính sách của nghiên
cứu là: (1) Mặc dù không cùng tốc độ với chuyên dịch cơ cấu giá trị sản xuất,
chuyển dịch về cơ cấu lao động nông thôn diễn ra nhanh hơn trong khoảng
một thập kỷ qua. (2) có nhiều yếu tố tác động tới chuyển dịch cơ cấu lao động
nông thôn và khơng có một mơ hình chung cho tất cả các loại hình chuyển
dịch cơ cấu lao động nơng thơn. Cơ chế tác động của các yếu tố này phức tạp
và nhiều chiều. Các yếu tố cụ thể có tác động lớn đến chuyển dịch cơ cấu lao
động nông thôn bao gồm: a) các yếu tố đất đai, b) trình độ học vấn và chuyên
môn của ngƣời lao động; c) tuổi của ngƣời lao động.
√ Luận văn thạc sĩ Thực trạng chuyển dịch cơ cấu lao động tại thành
phố Cần Thơ, trƣờng hợp nghiên cứu ở quận Ơ Mơn, Võ Thanh Tùng, 2007.
Đề tài nghiên cứu đánh giá thực trạng chuyển dịch lao động trƣờng hợp điển
hình nhằm nhận dạng chuyển dịch cơ cấu lao động trong q trình đơ thị
7
