(Khóa luận tốt nghiệp) Kế toán nguyên vật liệu Công cụ dụng cụ tại Công ty TNHH XD – TM Cao Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
KHOA KẾ TỐN - TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
----------------------

KHĨA LUẬN TỐT NGHIỆP
KẾ TỐN NGUN VẬT LIỆU – CƠNG CỤ
DỤNG CỤ TẠI CƠNG TY TNHH XD-TM
CAO MINH

Ngành

: KẾ TỐN

Chun ngành

: KẾ TỐN TÀI CHÍNH

Giảng viên hƣớng dẫn : TS. PHAN MỸ HẠNH
Sinh viên thực hiện

: NGUYỄN THỊ THANH HẰNG

Mã số sinh viên

: 1054030173

Lớp: 10DKTC05

TP. Hồ Chí Minh, 2014

ii


iii


iv


MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1
I. Lý do chọn đề tài...........................................................................................................1
II. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................1
III. Phạm vi của đề tài ......................................................................................................2
IV. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................................ 2
V. Bố cục của đề tài ..........................................................................................................2
CHƢƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN (LÝ THUYẾT CHUNG) NGUYÊN VẬT LIỆU,
CÔNG CỤ DỤNG CỤ TRONG DOANH NGHIỆP .......................................................3
1.1 Tổng quan về kế toán nguyên vật liệu – công cụ dụng cụ trong hoạt động xây lắp
của doanh nghiệp ..............................................................................................................3
1.1.1 Khái niệm, đặc điểm, yêu cầu quản lý NVL .......................................................3
1.1.1.1 Khái niệm ......................................................................................................3
1.1.1.2 Đặc điểm .......................................................................................................3
1.1.2 Khái niệm, đặc điểm, yêu cầu quản lý CCDC ....................................................3
1.1.2.1 Khái niệm ......................................................................................................3
1.1.2.2 Đặc điểm .......................................................................................................4
1.1.3 Yêu cầu quản lý NVL – CCDC ...........................................................................4
1.1.4 Nhiệm vụ kế toán NVL – CCDC ........................................................................4
1.2 Phân loại và đánh giá NVL – CCDC .........................................................................5

1.2.1 Phân loại NVL – CCDC ......................................................................................5
1.2.1.1 Phân loại NVL .............................................................................................. 5
1.2.1.2 Phân loại CCDC............................................................................................ 6
1.2.2 Đánh giá NVL – CCDC.......................................................................................6
1.2.2.1 Đánh giá NVL nhập kho ...............................................................................6
1.2.2.2 Đánh giá NVL xuất kho ................................................................................8
1.3 Vị trí, vai trị của NVL – CCDC trong sản xuất kinh doanh ....................................10
1.4 Các chứng từ và sổ sách liên quan ........................................................................... 11
1.4.1 Chứng từ ............................................................................................................ 11
1.4.2 Sổ sách ............................................................................................................... 11
1.5 Phƣơng pháp kế toán chi tiết NVL – CCDC ............................................................ 11
1.5.1 Phƣơng pháp thẻ song song ............................................................................... 11
1.5.2 Phƣơng pháp sổ đối chiếu luân chuyển ............................................................. 12
v


1.5.3 Phƣơng pháp số dƣ ............................................................................................ 13
1.6 Kế toán tổng hợp nhập - xuất NVL – CCDC ........................................................... 14
1.6.1 Phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên ..................................................................14
1.6.1.1 Đặc điểm .....................................................................................................14
1.6.1.2 Tài khoản sử dụng.......................................................................................14
1.6.1.3 Phƣơng pháp hạch toán ...............................................................................15
1.6.2 Phƣơng pháp kiểm kê định kỳ ...........................................................................22
1.6.2.1 Đặc điểm .....................................................................................................22
1.6.2.2 Tài khoản sử dụng.......................................................................................22
1.6.2.3 Phƣơng pháp hạch toán ...............................................................................23
CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG CƠNG TÁC KẾ TỐN NGUN VẬT LIỆU,
CƠNG CỤ DỤNG CỤ TẠI CÔNG TY TNHH XÂY DỰNG THƢƠNG MẠI CAO
MINH ................................................................................................................................ 25
2.1 Giới thiệu khái quát về công ty TNHH Xây Dựng Thƣơng Mại CAO MINH. .......25

2.1.1 Lịch sử hình thành ............................................................................................. 25
2.1.1.1 Q trình hình thành và phát triển Cơng Ty ...............................................25
2.1.1.2 Ngành nghề, lĩnh vực hoạt động, đặc điểm kinh doanh ............................. 26
2.1.1.3 Cơ cấu vốn ..................................................................................................26
2.1.2 Bộ máy tổ chức tại cơng ty ................................................................................27
2.1.3 Tình hình nhân sự .............................................................................................. 29
2.1.3.1 Cơ cấu nhân sự của công ty ........................................................................29
2.1.3.1.1 Cơ cấu nhân sự theo trình độ học vấn .................................................29
2.1.3.1.2 Cơ cấu nhân sự theo độ tuổi ............................................................... 30
2.1.4 Doanh thu hoạt động qua các năm ...................................................................31
2.1.5 Giới thiệu phòng kế tốn tài chính ....................................................................31
2.1.5.1 Tổ chức bộ máy kế tốn ..............................................................................31
2.1.5.1.1 Hình thức tổ chức bộ máy kế tốn .......................................................31
2.1.5.1.2 Chức năng, nghĩa vụ, quyền hạn của từng thành viên trong bộ máy .32
2.1.6 Hệ thống thông tin kế tốn trong cơng ty .......................................................... 34
2.1.6.1 Phần mềm kế tốn tại công ty TNHH XD – TM Cao Minh .......................34
2.1.6.2 Phần mềm kế tốn tại cơng ty TNHH XD – TM Cao Minh .......................36
2.1.7 Tổ chức cơng tác kế tốn ..................................................................................37
vi


2.1.7.1 Tổ chức hệ thống chứng từ kế toán ............................................................ 37
2.1.7.2 Tổ chức vận dụng hệ thống tài khoản kế tốn ............................................37
2.1.7.4 Chính sách kế tốn áp dụng tại cơng ty ......................................................38
2.1.8 Kết luận về cơng tác kế tốn tại cơng ty............................................................ 39
2.1.8.1 Thuận lợi .....................................................................................................39
2.1.8.2 Khó khăn .....................................................................................................39
2.2 Thực trạng kế tốn ngun vật liệu, cơng cụ dụng cụ tại công ty TNHH XD – TM
Cao Minh ........................................................................................................................40
2.2.1 Nguồn NVL – CCDC của công ty TNHH XD – TM Cao Minh .......................40

2.2.1.1 Phân loại NVL – CCDC .............................................................................40
2.2.1.2 Nhiệm vụ kế tốn NVL - CCDC tại cơng ty...............................................40
2.2.1.3 Nguồn cung cấp NVL - CCDC ...................................................................41
2.2.2 Tổ chức công tác kế tốn NVL - CCDC tại cơng ty..........................................41
2.2.2.1 Thủ tục nhập kho ........................................................................................41
2.2.2.2 Thủ tục xuất kho ......................................................................................... 42
2.2.3 Phƣơng pháp tính giá NVL – CCDC.................................................................42
2.2.3.1 Tính giá NVL – CCDC nhập kho ............................................................... 42
2.2.4 Hạch toán chi tiết NVL – CCDC tại công ty .....................................................45
2.2.4.1 Chứng từ sử dụng........................................................................................45
2.2.4.2 Sổ kế toán chi tiết NVL – CCDC ............................................................... 45
2.2.4.3 Phƣơng pháp hạch toán chi tiết NVL – CCDC...........................................45
2.2.5 Kế tốn tổng hợp nhập – Xuất NVL -CCDC tại cơng ty .................................58
2.2.5.1 Phƣơng pháp kế toán sử dụng .....................................................................58
2.2.5.2 Tài khoản sử dụng cho hạch toán kế toán NVL – CCDC........................... 58
2.2.5.3 Kế toán tổng hợp nhập – xuất NVL ............................................................ 58
2.2.5.4 Kế toán tổng hợp nhập – xuất CCDC ......................................................... 68
CHƢƠNG 3: NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ CÔNG TÁC KẾ TỐN NGUN VẬT
LIỆU, CƠNG CỤ DỤNG CỤ TẠI CƠNG TY TNHH XÂY DỰNG THƢƠNG MẠI
CAO MINH ......................................................................................................................75
3.1 Nhận xét và đánh giá chung về cơng tác kế tốn NVL – CCDC tại công ty TNHH
Xây Dựng Thƣơng Mại Cao Minh .................................................................................75
3.1.1 Nhận xét chung ..................................................................................................75
vii


3.1.2 Ƣu điểm .............................................................................................................75
3.1.3 Hạn chế ..............................................................................................................77
3.2 Một số kiến nghị nhằm hồn thiện cơng tác kế tốn NVL – CCDC tại công ty
TNHH Xây Dựng Thƣơng Mại Cao Minh .....................................................................78

KẾT LUẬN .......................................................................................................................81
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................... 83

viii


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TNHH
XD-TM
NVL
CCDC
TSCĐ
DN
GTGT
TK
SXKD
XDCB
ĐKKD
BHXH
BHYT
BHTN
KPCĐ
BP
VT
ĐH
QĐ-BTC
TSCĐ
TK
HĐ
CSDL

DN
PN
PC
KVLAI
PX
Cty
DNTN
CP TM & DV
MS
ĐVT
QC
P.KHVT
PX

Trách nhiệm hữu hạn
Xây Dựng – Thƣơng Mại
Nguyên vật liệu
Công cụ dụng cụ
Tài sản cố định
Doanh nghiệp
Giá trị gia tăng
Tài khoản
Sản xuất kinh doanh
Xây dựng cơ bản
Đăng kí kinh doanh
Bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm y tế
Bảo hiểm thất nghiệp
Kinh phí cơng đồn
Bộ Phận

Vật Tƣ
Đặt hàng
Quyết định-Bộ Tài Chính
Tài sản cố định
Tài khoản
Hóa đơn
Cơ sở dữ liệu
Doanh nghiệp
Phiếu nhập
Phiếu chi
Khách hàng vãng lai
Phiếu xuất
Công ty
Doanh nghiệp tƣ nhân
Cồ phần Thƣơng Mại và Dịch Vụ
Mã số
Đơn vị tính
Quy cách
Phịng kế hoạch vật tƣ
Phân xƣởng

ix


DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Cơ cấu nhân sự theo trình độ của Cơng ty TNHH XD – TM Cao Minh .........29
Bảng 2.2: Cơ cấu nhân sự theo độ tuổi của Công ty TNHH XD – TMCao Minh.............30
Bảng 2.3: Doanh thu qua các năm của Công ty TNHH XD – TM Cao Minh ...................31

x


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH
Sơ đồ 1.1: Kế toán chi tiết nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ theo phƣơng pháp thẻ song
song ....................................................................................................................................12
Sơ đồ 1.2: Kế toán chi tiết theo phƣơng pháp sổ đối chiếu luân chuyển........................... 13
Sơ đồ 1.3: Kế toán chi tiết theo phƣơng pháp sổ số dƣ .....................................................14
Sơ đồ 1.4: Hạch toán tổng hợp NVL,CCDC theo phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên ...21
Sơ đồ 1.5: Hạch toán tổng hợp NVL,CCDC theo phƣơng pháp kiểm kê kỳ ....................24
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ bộ máy tổ chức của công ty TNHH TM-XD Cao Minh ........................27
Sơ đồ 2.2: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán .........................................................................32
Sơ đồ 2.3: Phần mềm kế toán tại cơng ty TNHH XD-TM Cao Minh ............................... 35
Hình ảnh 2.1: Giao diện Phần mềm Kế tốn Misa Cơng ty TNHH XD – TM Cao Minh36
Sơ đồ 2.4: Trình tự ghi sổ kế tốn theo hình thức Nhật Ký Chung. ..................................38
Sơ đồ 2.5: Sơ đồ phƣơng pháp thẻ song song tại công ty TNHH Cao Minh ...................45
Sơ đồ 2.6: Sơ đồ hạch toán tổng hợp Nhập – Xuất nguyên vật liệu ..................................62
Sơ đồ 2.7: Sơ đồ hạch toán tổng hợp Nhập – Xuất Công cụ dụng cụ ............................... 72

xi


LỜI MỞ ĐẦU
I. Lý do chọn đề tài
Bƣớc vào thời kỳ đổi mới, làm quen với môi trƣờng cạnh tranh mới, cũng nhƣ các
doanh nghiệp trong nƣớc khác, công ty đã gặp phải khơng ít khó khăn. Song, cơng ty đã
nhanh chóng khắc phục những khó khăn và vƣơn lên mạnh mẽ. Tuy nhiên, để đứng vững
trên thị trƣờng có sức cạnh tranh cao nhƣ hiện nay địi hỏi cơng ty phải chú trọng đến chi
phí sản xuất, giá thành sản phẩm.
Trong thời gian ngắn nghiên cứu và tìm hiểu về thực tế quản lý nguyên vật liệu,

công cụ dụng cụ ở Công ty TNHH XD – TM Cao Minh, với một khối lƣợng NVL lớn
khác nhau nên ít nhiều cơng ty sẽ phải gặp những khó khăn trong q trình theo dõi và
quản lý trong cơng tác kế tốn tại công ty nhƣ:
+ Việc sử dụng hệ thống tài khoản NVL – CCDC.
+ Về cơng tác kế tốn NVL – CCDC.
+ Các báo cáo kế toán liên quan đến NVL – CCDC.
+ Trình độ nhân viên kế tốn.
Chỉ cần một biến động nhỏ về chi phí Nguyên vật liệu – Công cụ dụng cụ cũng
làm ảnh hƣởng đáng kể đến giá thành và lợi nhuận của doanh nghiệp. Vì vậy, q trình
thu mua, bảo quản dự trữ, hạch tốn và sử dụng Nguyên vật liệu – Công cụ dụng cụ có ý
nghĩa rất quan trọng trong việc giảm chi phí, giảm giá thành và tăng lợi nhuận cho doanh
nghiệp. Đứng trƣớc u cầu đó thì kế tốn có vai trị rất quan trọng trong việc tổ chức
hạch tốn chi phí Ngun vật liệu – Cơng cụ dụng cụ. Đây cũng là một vấn đề đáng đƣợc
các doanh nghiệp quan tâm trong điều kiện hiện nay.
Nhận thức đƣợc điều này, sau thời gian ngắn tìm hiểu thực tập về cơng tác kế tốn
ở Cơng ty TNHH XD – TM Cao Minh nên em chọn đề tài: “Kế toán Nguyên vật liệu Công cụ dụng cụ tại Công ty TNHH XD – TM Cao Minh”.
II. Mục tiêu nghiên cứu
- Tìm hiểu thực tế và hạch tốn kế tốn tại Cơng ty TNHH XD-TM Cao Minh và đặc
biệt là kế toán Nguyên vật liệu – Công cụ dụng cụ.
- So sánh giữa lý luận và thực tiễn tại công ty.
- Học hỏi và tích lũy kinh nghiệm thực tế, đồng thời rút ra bài học kinh nghiệm cho
bản thân.

1


III. Phạm vi của đề tài
-

Giới hạn về không gian: Công ty TNHH XD-TM Cao Minh.

-

Giới hạn về thời gian: Số liệu sử dụng trong đề tài là năm 2012.

-

Giới hạn về nội dung: Kế toán Nguyên vật liệu – Công cụ dụng cụ.

IV. Phƣơng pháp nghiên cứu
-

Phƣơng pháp thu thập số liệu:

 Phỏng vấn, quan sát, thu thập tài liệu từ cơng ty tại phịng kế tốn.
 Thu thập thêm thơng tin từ báo chí và Internet.
-

Phƣơng pháp quan sát.

-

Phƣơng pháp đánh giá.

-

Phƣơng pháp so sánh giữa lý thuyết và thực tiễn.

V. Bố cục của đề tài
Nội dung đề tài gồm có ba chƣơng:

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận (lý thuyết chung) nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ trong
doanh nghiệp.
Chƣơng 2: Thực trạng cơng tác kế tốn ngun vật liệu, công cụ dụng cụ tại công
ty TNHH Xây Dựng Thƣơng Mại Cao Minh.
Chƣơng 3: Nhận xét và kiến nghị cơng tác kế tốn ngun vật liệu, cơng cụ dụng
cụ tại công ty TNHH Xây Dựng Thƣơng Mại Cao Minh.

2


CHƢƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN NGUYÊN VẬT LIỆU
CÔNG CỤ DỤNG CỤ TRONG DOANH NGHIỆP
1.1 Tổng quan về kế tốn ngun vật liệu – cơng cụ dụng cụ trong hoạt động xây lắp
của doanh nghiệp
1.1.1 Khái niệm, đặc điểm, yêu cầu quản lý NVL
1.1.1.1 Khái niệm
Nguyên vật liệu trong hoạt động xây lắp của doanh nghiệp là những đối tƣợng lao
động mua ngoài hoặc tự chế biến dùng chủ yếu cho q trình chế tạo sản phẩm. Thơng
thƣờng giá trị nguyên vật liệu chiếm tỷ lệ cao trong giá thành sản phẩm. Do đó, việc quản
lý và sử dụng nguyên vật liệu có hiệu quả góp phần hạ giá thành và nâng cao hiệu quả
của quá trình sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp.
1.1.1.2 Đặc điểm
Sản phẩm của doanh nghiệp xây dựng là các cơng trình, hạng mục cơng trình có kết
cấu phức tạp, thời gian thi cơng dài, giá trị cơng trình lớn. Do vậy, NVL dùng trong doanh
nghiệp xây lắp rất đa dạng, phong phú về chủng loại, phức tạp về kỹ thuật. Trong mỗi quá
trình sản xuất, NVL khơng ngừng chuyển hóa về mặt hình thái và giá trị nhƣ sau:
- Về mặt hình thái:
+ Nguyên vật liệu chỉ tham gia vào một chu kỳ thi cơng cơng trình.
- Về mặt giá trị:
+ Khi tham gia vào quá trình sản xuất kinh doanh chúng bị tiêu hao tồn bộ hoặc bị

thay đổi hình thái vật chất ban đầu để tạo thành hình thái sản xuất vật chất của sản phẩm.
+ Nguyên vật liệu thƣờng chiếm tỷ trọng lớn trong trong tồn bộ chi phí sản xuất
cũng nhƣ trong giá thành sản phẩm. Do vậy tăng cƣờng cơng tác quản lý và hạch tốn
ngun vật liệu tốt sẽ đảm bảo sử dụng có hiệu quả tiết kiệm nguyên vật liệu nhằm hạ
thấp chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ.
1.1.2 Khái niệm, đặc điểm, yêu cầu quản lý CCDC
1.1.2.1 Khái niệm
- Công cụ dụng cụ là tƣ liệu lao động không đủ tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ (theo
quy định hiện hành giá trị nhỏ hơn hoặc bằng 10 triệu đồng, thời gian sử dụng từ một
năm trở xuống). Những tƣ liệu lao động sau đây không phân biệt giá trị và thời gian sử
dụng vẫn đƣợc coi là CCDC:
3


 Các loại giàn giáo ván khuôn chuyên dùng cho hoạt động xây lắp
 Các dụng cụ đồ nghề bằng thuỷ tinh sành sứ
 Quần áo, dày giép chuyên dùng để làm việc
 Các loại bao bì
1.1.2.2 Đặc điểm
- Về mặt hình thái:
+ CCDC tham gia vào nhiều chu kì hoạt động sản xuất kinh doanh, trong quá
trình tham gia vào hoạt động sản xuất, vẫn giữ nguyên cho đến lúc bị hỏng.
- Về mặt giá trị:
+ Trong quá trình sử dụng, giá trị công cụ dụng cụ chuyển dịch vào từng phần,
vào chi phí sản xuất kinh doanh
+ Một số CCDC có giá trị thấp, thời gian sử dụng ngắn, cần thiết phải dự trữ
cho quá trình sản xuất kinh doanh.
1.1.3 Yêu cầu quản lý NVL – CCDC
- Tập trung quản lý chặt chẽ, có hiệu quả vật liệu trong quá trình thu mua dự trữ
bảo quản và sử dụng.

- Trong quá trình sản xuất kinh doanh, tổ chức hạch toán nguyên vật liệu chặt
chẽ và khoa học là cơng cụ quan trọng để quản lý tình hình thu mua nhập, xuất, bảo quản
sử dụng vật liệu.
- Tăng cƣờng cơng tác kiểm tra, kiểm sốt, kiểm kê định kỳ nhằm ngăn chặn các
hiện tƣợng tiêu cực.
1.1.4 Nhiệm vụ kế toán NVL – CCDC
- Lựa chọn phƣơng pháp kế toán chi tiết, phƣơng pháp kế toán tổng hợp và
phƣơng pháp tính giá nguyên vật liệu xuất kho phù hợp với đặc điểm, tình hình của
doanh nghiệp nhằm một mặt nâng cao hiệu quả của quá trình quản lý, mặt khác tiết kiệm
nhân công và giảm áp lực lên công việc của phịng kế tốn.
- Vận dụng đúng đắn các phƣơng pháp hạch tốn vật liệu, cơng cụ dụng cụ.
Hƣớng dẫn kiểm tra các bộ phận, đơn vị thực hiện đầy đủ chế độ ghi chép ban đầu về
nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ.
- Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch thu mua, tình hình dự trữ và tiêu hao vật liệu,
công cụ dụng cụ. Phát hiện và xử lý kịp thời vật liệu, công cụ dụng cụ thừa, thiếu, ứ
đọng, kém phẩm chất, ngăn ngừa việc sử dụng lãng phí.
4


- Tham gia kiểm kê đánh giá lại vật liệu, công cụ dụng cụ theo chế độ quy định
của nhà nƣớc, lập báo cáo kế toán về vật liệu, dụng cụ phục vụ cho công tác lãnh đạo và
quản lý, điều hành phân tích kinh tế.
1.2 Phân loại và đánh giá NVL – CCDC
1.2.1 Phân loại NVL – CCDC
1.2.1.1 Phân loại NVL
Có rất nhiều tiêu thức phân loại NVL, nhƣng thơng thƣờng kế tốn chỉ sử dụng
một số tiêu thức cơ bản để phân loại NVL.
 Căn cứ vào tính năng sử dụng của NVL mà kế tốn có thể phân thành các
nhóm sau:
- NVL chính: Là loại ngun vật liệu khơng thể thiếu trong q trình thi cơng

xây lắp NVL chúng thƣờng chiếm tỷ trọng lớn trong thông số ngun vật liệu của doanh
nghiệp sau q trình thi cơng, hình thái của ngun vật liệu chính thay đổi hồn tồn để
hình thành cơng trình.
- NVL phụ: là những loại NVL có tác dụng phụ trong q trình thi cơng xây lắp,
đƣợc sử dụng kết hợp với nguyên vật liệu để hồn thiện và nâng cao tính năng chất lƣợng
của sản phẩm hoặc đƣợc dùng để đảm bảo cho công cụ lao động hoạt động bình thƣờng hoặc
để phục vụ cho nhu cầu kỹ thuật, nhu cầu quản lý nhƣ dầu mỡ bôi trơn, dầu nhờn.
- Nhiên liệu: là một loại vật liệu phụ có tác dụng cung cấp nhiệt lƣợng cho
q trình sản xuất.
Ví dụ: Nhiên liệu có thể tồn tại ở thể lỏng (xăng, dầu.v.v.), thể khí (ga, khí
đốt.v.v), và ở thể rắn (các loại than.v.v).
- Phụ tùng thay thế: là những loại vật tƣ, sản phẩm phụ tùng dùng để thay thế,
sửa chữa các loại máy móc thiết bị, phƣơng tiện vận tải.
Ví dụ: Các loại ốc, đinh vít, bu loong để thay thế sửa chữa các máy móc thiết
bị; các loại vỏ, ruột xe khác nhau để thay thế các phƣơng tiện vận tải.
- Vật liệu và thiết bị xây dựng cơ bản: là những loại vật liệu, thiết bị dùng
trong xây dựng cơ bản (gạch, đá, xi măng, sắt thép). Đối với thiết bị xây dựng cơ bản bao
gồm cả các thiết bị, phƣơng tiện cần lắp, không cần lắp, CCDC và vật kết cấu dùng vào
các cơng trình XDCB nhƣ các loại thiết bị điện, các loại thiết bị vệ sinh.
- Phế liệu: là những phần vật chất mà doanh nghiệp có thể thu hồi đƣợc trong
quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp.
5


 Căn cứ vào nguồn cung cấp, kế tốn có thể phân loại NVL thành các nhóm sau:
 NVL mua ngoài: là loại NVL do doanh nghiệp mua ngoài mà có, thơng thƣờng là
mua của các nhà cung cấp.
 NVL tự chế biến: do doanh nghiệp tự sản xuất ra để sản xuất sản phẩm.
 NVL th ngồi gia cơng: là loại NVL không phải do DN SX, mà cũng khơng
phải mua ngồi, mà do DN th ở các cơ sở gia cơng.

 NVL nhận vốn góp liên doanh: là loại NVL do các bên liên doanh góp vốn theo
thỏa thuận trên hợp đồng.
 NVL đƣợc cấp, thƣởng: là loại NVL do đơn vị cấp trên cấp theo quy định.
1.2.1.2 Phân loại CCDC
Tƣơng tự NVL thì CCDC cũng đƣợc phân chia thành từng nhóm chi tiết tùy theo
yêu cầu quản lý và cơng tác kế tốn của từng DN. Để phục vụ cho cơng tác kế tốn quản
lý đƣợc thuận lợi thì tồn bộ CCDC đƣợc chia thành 3 loại:
- Công cụ dụng cụ lao động: dụng cụ gỡ lắp, dụng cụ đồ nghề, dụng cụ quản
lý, dụng cụ áo bảo vệ lao động, khn mẫu, lán trai.
- Bao bì luân chuyển.
- Đồ nghề cho thuê
1.2.2 Đánh giá NVL – CCDC
1.2.2.1 Đánh giá NVL nhập kho
Nguyên vật liệu là một trong những yếu tố cấu thành nên hàng tồn kho, do đó kế
tốn ngun, vật liệu phải tn thủ theo chuẩn mực kế toán hàng tồn kho. Hàng tồn kho
đƣợc tính theo giá gốc, trƣờng hợp giá trị thuần có thể đƣợc thực hiện thấp hơn giá trị gốc
thì phải tính theo giá trị thuần có thể thực hiện đƣợc. Giá trị thuần có thể thực hiện đƣợc
là giá bán ƣớc tính của hàng tồn kho trong kỳ sản xuất kinh doanh bình thƣờng trừ đi chi
phí ƣớc tính để hồn thành sản phẩm và chi phí ƣớc tính cần thiết cho việc tiêu thụ đúng.
Giá gốc hàng tồn kho bao gồm chi phí mua, chi phí chế biến và các chi phí liên quan trực
tiếp khác phát sinh để có đƣợc hàng tồn kho ở thời điểm và trạng thái hiện tại. Để có thể
theo dõi sự biến động của nguyên, vật liệu và tổng hợp các chỉ tiêu kinh tế có liên quan
đến nguyên, vật liệu, doanh nghiệp cần thực hiện việc tính giá nguyên, vật liệu. Tính giá
nguyên vật liệu là phƣơng pháp kế toán dùng thƣớc đo tiền tệ để thể hiện trị giá của
nguyên, vật liệu nhập - xuất và tồn kho trong kỳ.

6


Ngun vật liệu của doanh nghiệp có thể đƣợc tính giá theo giá thực tế hoặc giá

hạch toán. Giá thực tế của nguyên vật liệu nhập kho đƣợc xác định tùy theo từng nguồn
nhập, từng lần nhập cụ thể sau:
- Ngun vật liệu mua ngồi:
Trị giá thực

Giá mua trên hóa

tế của NL, VL

=

Chi phí thu mua

đơn (Cả thuế NK

ngoại nhập

+

Các khoản

(kể cả hao mòn - giảm trừ phát
trong định mức)

nếu có)

sinh khi mua

+ Trƣờng hợp doanh nghiệp mua nguyên vật liệu dùng vào sản xuất kinh doanh
hàng hóa, dịch vụ chịu thuế (GTGT) theo phƣơng pháp trực tiếp hoặc không thuộc đối

tƣợng chịu thuế GTGT, hoặc dùng cho hoạt động sự nghiệp, phúc lợi dự án thì giá trị
nguyên vật liệu mua vào đƣợc phản ánh theo tổng giá trị thanh tốn bao gồm cả thuế
GTGT đầu vào khơng đƣợc khấu trừ (nếu có).
+ Trƣờng hợp doanh nghiệp mua nguyên vật liệu dùng vào sản xuất kinh doanh
hàng hóa, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng (GTGT) theo phƣơng pháp khấu trừ thì giá trị
của nguyên vật liệu mua vào đƣợc phản ánh theo giá mua chƣa có thuế. Thuế GTGT đầu
vào khi mua nguyên vật liệu và thuế GTGT đầu vào của dịch vụ vận chuyển, bốc xếp,
bảo quản… đƣợc khấu trừ và hạch toán vào tài khoản 133.
+ Đối với nguyên vật liệu mua ngoài bằng ngoại tệ thì phải đƣợc quy đổi ra đồng
Việt Nam theo tỷ giá giao dịch.
Thuế khơng
Giá gốc

=

Giá mua

+

Chi phí mua

hồn lại

+

Các khoản

hàng (nếu có)

-

(nếu có)

giảm trừ
(nếu có)

- Vật liệu do tự chế biến: Trị giá thực tế vật liệu do tự chế biến nhập lại kho bao
gồm trị giá thực tế của vật liệu xuất ra để chế biến và chi phí chế biến.
Giá thực tế

=

Giá thực tế vật liệu

nhập kho

+

Chi phí

xuất chế biến

chế biến

- Vật liệu th ngồi gia cơng:
Trị giá thực tế vật liệu th ngồi gia cơng nhập lại kho bao gồm trị giá thực tế của vật
liệu xuất ra để th ngồi gia cơng, chi phí gia cơng và chi phí vận chuyển từ kho của doanh
nghiệp đối với gia công và từ nơi gia công về lại kho của doanh nghiệp.
Giá thực tế
nhập kho

=

Giá thực tế

+

thuê ngồi gia cơng

Chi phí
gia cơng

7

+

Chi phí
vận chuyển


- Nguyên vật liệu nhận góp vốn liên doanh
Trị giá thực tế nguyên vật liệu nhận góp vốn liên doanh, góp vốn cổ phần là giá thực
tế các bên tham gia góp vốn chấp nhận.
Giá thực tế

=

Giá thỏa thuận giữa các

nhập kho

+

Chi phí liên quan

bên tham gia góp vốn

(nếu có)

1.2.2.2 Đánh giá NVL xuất kho
Vì nguyên vật liệu đƣợc nhập kho ở thời điểm khác nhau theo những nguồn nhập
khác nhau và theo giá thực tế nhập kho khác nhau, nên doanh nghiệp có thể áp dụng một
trong các phƣơng pháp tính giá sau:
- Phƣơng pháp tính theo giá thực tế đích danh
Phƣơng pháp tính theo giá thực tế đích danh là xác định giá xuất kho từng loại
nguyên, vật liệu theo giá thực tế của từng lần nhập, từng nguồn nhập cụ thể. Phƣơng pháp
này thƣờng đƣợc áp dụng đối với doanh nghiệp có ít loại mặt hàng, các mặt hàng có giá
trị lớn hoặc mặt hàng ổn định và nhận diện đƣợc.
Giá trị hàng

=

Số lượng hàng xuất

xuất trong kỳ

x

Đơn giá xuất

trong kỳ

tương ứng

Ưu điểm: Xác định đƣợc chính xác giá vật tƣ xuất làm cho chi phí hiện tại phù hợp với
doanh thu hiện tại.
Nhược điểm: Trong trƣờng hợp đơn vị có nhiều mặt hàng, nhập xuất thƣờng xun thì
khó theo dõi và cơng việc của kế tốn chi tiết vật liệu sẽ rất phức tạp.
- Phƣơng pháp nhập trƣớc – xuất trƣớc (FIFO)
Theo phƣơng pháp này, giả thiết rằng số vật liệu vào nhập trƣớc thì xuất trƣớc, xuất
hết số nhập trƣớc mới đến số nhập sau theo giá thực tế của lô hàng xuất. Theo phƣơng
pháp này thì giá trị hàng xuất kho đƣợc tính theo giá của lô hàng nhập kho ở thời điểm
đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị của hàng tồn kho đƣợc tính theo giá của hàng nhập kho ở
thời điểm cuối kì hoặc gần cuối kỳ.
Ưu điểm
+ Phản ánh tƣơng đối chính xác giá trị nguyên vật liệu xuất dùng và tồn cuối kỳ.
+ Khi giá nguyên vật liệu có xu hƣớng tăng, áp dụng phƣơng pháp này sẽ có lãi nhiều
hơn khi áp dụng phƣơng pháp khác vì giá vốn bán hiện tại đƣợc tạo ra từ giá trị nguyên
vật liệu nhập kho từ trƣớc với giá thấp hơn hiện tại.

8


Nhược điểm
+ Phải theo dõi chặt chẽ chi tiết từng nghiệp vụ nhập kho nguyên vật liệu.
+ Doanh thu hiện tại khơng phù hợp với chi phí hiện tại vì doanh thu hiện tại đƣợc tạo
ra từ các chi phí trong quá khứ.
- Phƣơng pháp nhập sau - Xuất trƣớc (LIFO)
Phƣơng pháp nhập sau - xuất trƣớc áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho đƣợc
mua sau hay sản xuất sau thì đƣợc xuất trƣớc và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn

kho đƣợc mua hoặc sản xuất trƣớc đó. Theo phƣơng pháp này thì giá trị hàng xuất kho
đƣợc tính theo giá của lơ hàng nhập sau hoặc gần sau cùng, giá trị của hàng tồn kho đƣợc
tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ còn tồn kho.
Ưu điểm: Đảm bảo nguyên tắc doanh thu hiện tại phù hợp với chi phí hiện tại. Chi
phí của doanh nghiệp phản ứng kịp thời với giá cả thị trƣờng của nguyên vật liệu. Làm
cho thông tin về thu nhập và chi phí của doanh nghiệp trở nên chính xác hơn. Tính theo
phƣơng pháp này doanh nghiệp thƣờng có lợi về thuế nếu giá cả vật tƣ có xu hƣớng tăng,
khi đó giá xuất sẽ lớn, chi phí lớn dẫn đến lợi nhuận nhỏ và tránh đƣợc thuế.
Nhược điểm: Phƣơng pháp này làm cho thu nhập thuần của doanh nghiệp giảm
trong thời kỳ lạm phát và giá trị vật liệu có thể bị đánh giá giảm trên bảng cân đối kế toán
so với giá trị thực của nó.
- Phƣơng pháp bình qn gia quyền
Theo phƣơng pháp bình quân gia quyền, giá trị của từng loại hàng xuất kho đƣợc
tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng tồn kho tƣơng tự đầu kỳ và giá trị từng loại
hàng tồn kho đƣợc mua hoặc sản xuất trong kỳ:
Giá thực tế NL-VL

=

Số lượng vật liệu công

công cụ xuất dùng trong kỳ

cụ xuất dùng

Trị giá thực tế NL-VL
Đơn giá
bình quân

+

CCDC tồn kho đầu kỳ

x

Đơn giá
bình quân

Trị giá thực tế NL-VL,
CCDC nhập kho trong kỳ

=
Số lượng NL-VL, CCDC

+

Số lượng NL-VL, CCDC

tồn kho đầu kỳ

nhập kho trong kỳ

Ưu điểm: Phƣơng pháp này cho giá VL xuất kho chính xác nhất, phản ánh kịp thời
sự biến động giá cả, cơng việc tính giá đƣợc tiến hành đều đặn.
9


Nhược điểm: Cơng việc tính tốn nhiều và phức tạp, chỉ thích hợp với những doanh
nghiệp sử dụng kế tốn máy.
Giá trị trung bình có thể đƣợc tính theo thời kỳ hoặc là thời điểm phụ thuộc vào tình

hình của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có quyền tự lựa chọn cho mình phƣơng pháp tính
giá thực tế xuất kho của ngun vật liệu sao cho phù hợp với doanh nghiệp.
1.3 Vị trí, vai trị của NVL – CCDC trong sản xuất kinh doanh
Nguyên vật liệu là một bộ phận trọng yếu của tƣ liệu sản xuất, là đối tƣợng lao động
đã qua sự tác động của con ngƣời. NVL đƣợc phân chia thành NVL chính và NVL phụ,
việc phân chia này khơng phải dựa vào đặc tính vật lý, hóa học hoặc khối lƣợng tiêu hao
mà dựa vào sự tham gia của chúng vào việc cấu thành nên sản phẩm mới.
- Khác với NVL, CCDC cũng là tƣ liệu lao động nhƣng khơng có đủ những tiêu
chuẩn quy định về giá trị và thời gian sử dụng của TSCĐ. Trong quá trình thi cơng xây
dựng, chi phí sản xuất cho ngành xây dựng gắn liền với việc sử dụng nguyên-nhiên vật
liệu, máy móc và các thiết bị thi cơng xây dựng. Trong q trình đó, CCDC cũng là 1
trong 3 yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất nhằm tạo ra sản phẩm mới và cấu thành nên
sản phẩm.
- Trong doanh nghiệp xây dựng, chi phí về NVL-CCDC thƣờng chiếm tỷ trọng
rất lớn ( khoảng 60-70% trong tổng giá trị cơng trình). Do vậy, NVL-CCDC có vị trí, vai
trị rất quan trọng đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Nếu thiếu
NVL-CCDC thì khơng thể tiến hành đƣợc các hoạt động sản xuất vật chất nói chung và
q trình thi cơng xây dựng nói riêng. Thơng qua q trình thi cơng xây dựng, kế tốn
NVL-CCDC có thể đánh giá những khoản chi phí chƣa hợp lý, lãng phí hay tiết kiệm.
Bởi vậy, doanh nghiệp cần tổ chức cơng tác kế tốn quản lý chặt chẽ NVL-CCDC ở tất cả
các khâu từ quá trình thu mua, bảo quản, dự trữ và sử dụng NVL-CCDC nhằm hạ thấp
chi phí sản xuất xuống một mức nhất định nào đó, giảm mức tiêu hao NVL-CCDC trong
sản xuất còn là cơ sở để tăng sản phẩm mới. Qua đó, ta có thể nói rằng NVL-CCDC có vị
trí, vai trị đặc biệt quan trọng và khơng thể thiếu đƣợc trong q trình sản xuất kinh
doanh nói chung và q trình thi cơng xây dựng nói riêng.

10


1.4 Các chứng từ và sổ sách liên quan

1.4.1 Chứng từ
- Chứng từ nhập
+ Hóa đơn bán hàng thơng thƣờng hoặc hóa đơn giá trị gia tăng
+ Phiếu nhập kho
+ Biên bản kiểm nghiệm
- Chứng từ xuất
+ Phiếu xuất kho
+ Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ
+ Phiếu xuất vật tƣ theo hạn mức
- Chứng từ theo dõi quản lý
+ Thẻ kho
+ Phiếu báo vật tƣ còn lại cuối kỳ
+ Biên bản kiểm kê hàng tồn kho
1.4.2 Sổ sách
- Thẻ kho (Sổ kho)
- Sổ chi tiết vật tƣ, công cụ dụng cụ, sản phẩm, hàng hóa.
- Bảng tổng họp chi tiết vật tƣ, công cụ dụng cụ, sản phẩm, hàng hóa
1.5 Phƣơng pháp kế tốn chi tiết NVL – CCDC
1.5.1 Phƣơng pháp thẻ song song
Đặc điểm của phƣơng pháp thẻ song song là sử dụng các sổ chi tiết để theo dõi
thƣờng xuyên, liên tục sự biến động của từng mặt hàng tồn kho cả về số lƣợng và giá trị.
Hàng ngày hoặc định kỳ, sau khi nhập chứng từ tại kho, kế toán tiến hành việc kiểm
tra, ghi giá và phản ánh vào sổ chi tiết cả về mặt số lƣợng và giá trị.
Cuối tháng, kế toán đối chiếu số liệu tồn kho theo chi tiết từng loại trên các sổ chi
tiết với số liệu tồn kho trên thẻ kho và số liệu kiểm kê thực tế, nếu có chênh lệch phải xử
lý kịp thời. Sau khi đối chiếu và đảm bảo số liệu đã khớp đúng, kế toán tiến hành lập
bảng tổng hợp chi tiết Nhập - xuất - tồn kho nguyên vật liệu.
Số liệu trên bảng tổng hợp chi tiết Nhập - xuất - tồn nguyên vật liệu đƣợc dùng để
đối chiếu với số liệu trên tài khoản 152 “Nguyên, vật liệu” trên sổ cái.
Phƣơng pháp thẻ song song đơn giản, dễ dàng ghi chép và đối chiếu nhƣng cũng có

nhƣợc điểm là sự trùng lặp trong công việc. Nhƣng phƣơng pháp này rất tiện lợi khi
doanh nghiệp xử lý cơng việc bằng máy tính.
11


Sơ đồ 1.1: Kế toán chi tiết nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ theo phƣơng pháp thẻ
song song
Thẻ kho
Chứng từ nhập

Chứng từ xuất

Sổ kế toán chi tiết

Bảng kê tổng hợp Nhập – Xuất – Tồn

Ghi chú:
Ghi hàng ngày
Ghi cuối tháng
Đối chiếu số liệu
1.5.2 Phƣơng pháp sổ đối chiếu luân chuyển
Là sử dụng sổ đối chiếu luân chuyển để theo dõi sự biến động của từng mặt hàng
tồn kho cả về số lƣợng và trị giá. Việc ghi sổ chỉ thực hiện một lần vào cuối tháng và mỗi
danh điểm vật liệu đƣợc ghi một dòng trên sổ đối chiếu luân chuyển.
Hàng ngày hoặc định kỳ, sau khi nhận chứng từ tại kho, kế toán cần kiểm tra, ghi
giá và phản ánh vào các bảng kê nhập, xuất cả về số lƣợng và giá trị theo từng loại vật
liệu.
Cuối tháng, kế toán cần tổng hợp số lƣợng và giá trị từng loại nguyên vật liệu đã
nhập, xuất trong tháng và tiến hành vào sổ đối chiếu luân chuyển. Kế toán cần đối chiếu
số liệu tồn kho theo chi tiết từng loại trên sổ đối chiếu luân chuyển với số liệu tồn kho

trên thẻ kho và số liệu kiểm kê thực tế, nếu có chênh lệch phải đƣợc xử lý kịp thời.
Sau khi đối chiếu và đảm bảo số liệu đã khớp đúng, kế tốn tiến hành tính tổng trị
giá ngun vật liệu nhập - xuất trong kỳ và tồn kho cuối kỳ, số liệu này dùng để đối chiếu
trên TK 152 trong sổ cái.
Phƣơng pháp sổ đối chiếu luân chuyển đơn giản, dễ dàng ghi chép và đối chiếu,
nhƣng vẫn có nhƣợc điểm là tập trung cơng việc vào cuối tháng nhiều, ảnh hƣởng đến tính
kịp thời, đầy đủ và cung cấp thơng tin cho các đối tƣợng có nhu cầu sử dụng khác nhau.

12


Sơ đồ 1.2: Kế toán chi tiết theo phƣơng pháp sổ đối chiếu luân chuyển
Phiếu nhập

Bảng kê nhập
Sổ đối chiếu
luân chuyển

Thẻ kho
Phiếu xuất

Ghi chú:

Bảng kê xuất

Bảng tổng hợp
Nhập- Xuất-Tồn
Kế toán tổng hợp

Ghi hàng ngày

Ghi cuối tháng
Đối chiếu số liệu
1.5.3 Phƣơng pháp số dƣ
Đặc điểm của phƣơng pháp sổ số dƣ là sử dụng sổ số dƣ để theo dõi sự biến động
của từng mặt hàng tồn kho chỉ về mặt trị giá theo giá hạch tốn, do đó phƣơng pháp này
thƣờng đƣợc dùng cho các doanh nghiệp sử dụng giá hạch toán vật liệu để ghi sổ kế toán
trong kỳ.
Định kỳ, sau khi nhận chứng từ tại kho, kế toán cần kiểm tra việc ghi chép của thủ
kho và ký vào phiếu giao nhận chứng từ và cột số tiền trên phiếu giao nhận chứng từ.
Căn cứ vào các phiếu giao nhận chứng từ nhập (xuất), kế toán phản ánh số liệu vào
bảng lũy kế nhập - xuất - tồn kho từng loại vật liệu. Cuối tháng, kế toán cần tổng hợp số
liệu nhập, xuất trong tháng và xác định số dƣ cuối tháng của từng loại vật liệu trên bảng
lũy kế số lƣợng tồn kho trên sổ số dƣ phải khớp với trị giá tồn kho trên bảng lũy kế, số
liệu tổng cộng trên bảng lũy kế dùng để đối chiếu với số liệu trên TK 152 trong sổ cái.
Phƣơng pháp sổ số dƣ thích hợp với các doanh nghiệp thực hiện cơng việc kế tốn thủ
cơng, hạn chế sự trùng lặp trong công việc giữa thủ kho và nhân viên kế toán.

13


Sơ đồ 1.3: Kế toán chi tiết theo phƣơng pháp sổ số dƣ

Phiếu
nhập

Phiếu giao nhận
chứng từ nhập

Thẻ
kho

Bảng lũy kế
nhập

Bảng tổng hợp
N – X- T

Sổ số dƣ

Phiếu giao nhận
chứng từ xuất

Phiếu
xuất

Bảng lũy kế
xuất

Ghi chú:
Ghi hàng ngày, định kì
Ghi cuối kì
Đối chiếu số liệu
1.6 Kế toán tổng hợp nhập - xuất NVL – CCDC
1.6.1 Phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên
1.6.1.1 Đặc điểm
Là phƣơng pháp theo dõi và phản ánh thƣờng xuyên, liên tục, có hệ thống tình
hình nhập - xuất - tồn vật tƣ, hàng hóa trên sổ kế tốn.
Giá trị vật tƣ, hàng hóa tồn kho trên sổ kế tốn có thể đƣợc xác định tại bất kỳ
thời điểm nào trong kỳ kế tốn theo cơng thức:
Trị giá hàng tồn

kho cuối kỳ

=

Trị giá hàng

+ Trị giá hàng nhập - Trị giá hàng xuất

tồn kho đầu kỳ

kho trong kỳ

kho trong kỳ

Cuối kỳ kế toán so sánh giữa số liệu kiểm kê thực tế vật tƣ, hàng hóa tồn kho và
số liệu vật tƣ, hàng hóa tồn kho trên sổ kế tốn nếu có sai sót chênh lệch thì phải xử lý
kịp thời.
Phƣơng pháp kê khai thƣờng xuyên áp dụng các đơn vị sản xuất và các đơn vị
thƣơng nghiệp kinh doanh các mặt hàng có giá trị lớn, hàng có kỹ thuật, chất lƣợng cao.
1.6.1.2 Tài khoản sử dụng
 Tài khoản TK151 “Hàng mua đang đi đƣờng”
 Tài khoản TK152 “Nguyên vật liệu”
 Tài khoản TK153 “ Công cụ dụng cụ”

14