khóa luận tốt nghiệp kế toán nguyên vật liệu tại công ty TNHH XD TM XNK Tổng hợp Thanh Hà

LỜI CẢM ƠN
Để  hoàn thành được khoá luận này trước tiên em xin gửi lời cảm  ơn chân  
thành tới cô Đào Thị  Thanh ­ giảng viên hướng dẫn khóa luận. Em xin cảm  ơn sự 
nhiệt tình, tận tâm giúp đỡ  và truyền đạt những kiến thức, kinh nghiệm trong lĩnh 
vực kế toán nguyên vật liệu của Doanh nghiệp sản xuất mà Cô đã củng cố cho em.  
Đồng thời, em xin gửi lời cảm  ơn chân thành tới toàn thể  các thầy cô giáo trong 
khoa Kinh tế­ Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Hưng Yên đã tạo mọi điều kiện 
thuận lợi giúp đỡ  em trong suốt quá trình hoàn thành bài khóa luận tốt nghiệp của  
mình.
Tiếp đến, em xin gửi lời cảm  ơn chân thành tới tập thể  các anh, chị, cô, chú 
trong phòng Tài chính­ Kế toán tại Công ty TNHH XD­ TM­ XNK Tổng Hợp Thanh  
Hà đã tiếp nhận, hỗ trợ và giúp đỡ em trong thời gian thực tập tại công ty. Đặc biệt, 
em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới chị Nguyễn Thị Hạnh ­ nhân viên kế toán Công ty 
TNHH XD­ TM­ XNK Tổng Hợp Thanh Hà đã nhiệt tình giúp đỡ, cung cấp những  
số liệu và thông tin cần thiết phục vụ cho bài khóa luận tốt nghiệp của em.
Sau cùng, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới toàn thể gia đình, bạn bè đã luôn  
bên cạnh  ủng hộ, động viên và tiếp sức cho em để  em có thể  hoàn thành tốt khóa  
luận của mình.
Em xin gửi lời chúc sức khỏe, hạnh phúc và thành công tới toàn thể gia đình,  
thầy cô và bạn bè!
Hưng Yên, tháng 07  năm 2014
Sinh viên

Hoàng Thị Huyền

i


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN...............................................................................................................i
MỤC LỤC..................................................................................................................... ii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.......................................................................................vi
TỪ VIẾT TẮT.............................................................................................................vi
NGUYÊN NGHĨA.......................................................................................................vi
TM................................................................................................................................ vi
Thương mại................................................................................................................. vi
XD................................................................................................................................ vi
Xây Dựng..................................................................................................................... vi
XNK............................................................................................................................. vi
Xuất nhập khẩu...........................................................................................................vi
VT................................................................................................................................ vi
Vật tư........................................................................................................................... vi
CP................................................................................................................................. vi
Chi phí.......................................................................................................................... vi
BQ................................................................................................................................ vi
Bình quân..................................................................................................................... vi
HĐ................................................................................................................................ vi
Hóa đơn........................................................................................................................ vi
NVL.............................................................................................................................. vi
Nguyên Vật liệu..........................................................................................................vi
PN................................................................................................................................. vi
Phiếu nhập................................................................................................................... vi
PX................................................................................................................................. vi
Phiếu xuất.................................................................................................................... vi
TK................................................................................................................................ vi
Tài khoản..................................................................................................................... vi
SH................................................................................................................................. vi
Số hiệu......................................................................................................................... vi
NT................................................................................................................................ vi
Ngày tháng...................................................................................................................vi
NH................................................................................................................................ vi

Ngắn hạn..................................................................................................................... vi
ii


DANH MỤC SƠ ĐỒ..................................................................................................vii
DANH MỤC BẢNG BIỂU........................................................................................viii
CHƯƠNG 1.................................................................................................................. 1
TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU.................................................................1
1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu ....................................................................1
1.2. Các mục tiêu nghiên cứu........................................................................................3
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.........................................................................3
1.4. Tổng quan tình hình nghiên cứu.............................................................................3
1.5. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................4
1.6. Kết cấu của khoá luận .........................................................................................4
CHƯƠNG 2.................................................................................................................. 6
CƠ  SỞ  LÝ LUẬN VỀ  CÔNG TÁC KẾ  TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU TẠI CÔNG  
TY TNHH XD­ TM­ XNK TỔNG HỢP THANH HÀ.................................................6
2.1. Khái niệm, ý nghĩa và nhiệm vụ của kế toán NVL..............................................6
2.1.1. Khái niệm và đặc điểm của NVL......................................................................6
2.1.2. Ý nghĩa của NVL................................................................................................6
2.1.3. Nhiệm vụ của kế toán NVL...............................................................................7
2.2. Phân loại và tính giá NVL......................................................................................7
2.2.1. Phân loại NVL....................................................................................................7
2.2.2. Tính giá nguyên vật liệu.....................................................................................8
2.2.2.1. Tính giá nguyên vật liệu nhập kho..................................................................9
2.2.2.2.  Tính giá xuất kho nguyên vật liệu................................................................10
2.3. Kế toán chi tiết NVL...........................................................................................13
2.3.1. Chứng từ và sổ kế toán sử dụng......................................................................13
2.3.1.1. Chứng từ sử dụng..........................................................................................13
2.3.1.2. Sổ kế toán sử dụng........................................................................................14

2.3.2. Các phương pháp kế toán chi tiết NVL............................................................14
2.3.2.1. Phương pháp thẻ song song...........................................................................14
2.3.2.2. Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển........................................................16
2.3.2.3. Phương pháp sổ số dư...................................................................................17
2.4. Kế toán tổng hợp NVL........................................................................................19
2.4.1. Kế toán nguyên vật liệu theo phương pháp kê khai thường xuyên.................19
2.4.1.1. Đặc điểm của Phương pháp kê khai thường xuyên......................................19
2.4.1.2. Tài khoản  sử dụng........................................................................................19
2.4.1.3. Kế  toán nguyên vật liệu theo phương pháp kê khai thường xuyên ............20
iii


2.4.2. Kế  toán nguyên vật liệu theo phương pháp kiểm kê định kỳ.........................23
2.4.2.1. Đặc điểm của phương pháp kiểm kê định kỳ ..............................................23
2.4.2.2. Tài khoản sử dụng.........................................................................................23
2.4.2.3. Kế toán nguyên vật liệu theo phương pháp kiểm kê định kỳ.......................24
2.5. Tổ chức sổ sách kế toán......................................................................................26
2.5.1. Sổ kế toán nguyên vật liệu...............................................................................26
2.5.2. Trình tự hạch toán vào các sổ kế toán..............................................................26
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2...........................................................................................33
CHƯƠNG 3................................................................................................................ 35
THỰC   TRẠNG   CÔNG   TÁC   KẾ   TOÁN   NGUYÊN   VẬT   LIỆU   TẠI   CÔNG   TY 
TNHH XD­ TM­ XNK TỔNG HỢP THANH HÀ.....................................................35
3.1. Đặc điểm chung về Công ty TNHH XD­ TM­ XNK Tổng hợp Thanh Hà.........35
3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển........................................................................35
3.1.2. Cơ cấu  tổ chức bộ máy quản lý của Công ty TNHH XD­ TM­ XNk Tổng hợp  
Thanh Hà..................................................................................................................... 36
3.1.3. Tình hình sản xuất kinh doanh của Công ty trong những năm gần đây...........37
3.2. Thực trạng công tác kế toán NVL tại Công ty TNHH XD­ TM­ XNK Tổng hợp  
Thanh Hà..................................................................................................................... 39

3.2.1. Đặc điểm Công tác kế toán tại Công ty...........................................................39
3.2.1.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán......................................................................39
3.2.1.2. Chế độ kế toán tại công ty............................................................................40
3.2.2. Thực trạng công tác kế  toán nguyên vật liệu tại Công ty TNHH XD­ TM­  
XNK Tổng hợp Thanh Hà...........................................................................................41
3.2.2.1. Đặc điểm NVL tại Công ty...........................................................................41
3.2.2.2. Phân loại và tính giá  nguyên vật liệu tại Công ty........................................41
3.2.2.3. Kê toan chi tiêt nguyên vât liêu. tai Công ty
́ ́
́
̣
̣
̣
...................................................44
3.2.2.4. Hạch toán tổng hợp nguyên vật liệu tại Công ty TNHH XD­ TM­ XNK 
Tổng hợp Thanh Hà....................................................................................................81
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3...........................................................................................87
CHƯƠNG 4................................................................................................................ 88
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU TẠI CÔNG TY TNHH 
XD­ TM­ XNK TỔNG HỢP THANH HÀ.................................................................88
4.1. Nhận xét chung về  thực trạng công tác kế  toán nguyên vật liệu tại công ty  
TNHH XD­ TM­ XNK Tổng hợp Thanh Hà...............................................................88
4.1.1. Ưu điểm:...........................................................................................................88
iv


4.1.2. Nhược điểm:.....................................................................................................89
4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác kế  toán nguyên vật liệu tại công ty TNHH XD­  
TM­ XNK Tổng Hợp Thanh Hà..................................................................................89
4.2.1. Sự cần thiết và ý nghĩa của việc hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật liệu

..................................................................................................................................... 89
4.2.2. Nội dung của việc hoàn thiện công tác kế toán nguyên vật liệu....................90
4.2.3. Một số kiến nghị  và giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế  toán nguyên vật 
liệu tại công ty TNHH XD­ TM­ XNK Tổng Hợp Thanh Hà....................................91
KẾT LUẬN CHƯƠNG 4.........................................................................................100
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ....................................................................................102

v


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TỪ VIẾT TẮT
TNHH
TM
XD
XNK
VT
CP
BQ
HĐ
NVL
PN
PX
TK
SH
NT
NH
VNĐ
ĐVT
CNV

TSCĐ
GTGT
XDCB
VGLD
SXKD
SHTK
SXSP
PXSX

NGUYÊN NGHĨA
Trách nhiệm hữu hạn
Thương mại
Xây Dựng
Xuất nhập khẩu
Vật tư
Chi phí
Bình quân
Hóa đơn
Nguyên Vật liệu
Phiếu nhập
Phiếu xuất
Tài khoản
Số hiệu
Ngày tháng
Ngắn hạn
Việt Nam đồng
Đơn vị tính
Công nhân viên
Tài sản cố định
Giá trị gia tăng

Xây dựng cơ bản
Vốn góp liên doanh
Sản xuất kinh doanh
Số hiệu tài khoản
Sản xuất sản phẩm
Phân xưởng sản xuất

vi


DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Sơ đồ hạch toán chi tiết NVL theo phương pháp thẻ song song         ....16
Sơ đồ 2.2: Sơ đồ kế toán chi tiết NVL theo phương pháp sổ  đối chiều luân chuyển
..................................................................................................................................... 17
Sơ đồ 2.3: Sơ đồ kế toán chi tiết NVL theo phương pháp sổ số dư  .......................18
Sơ  đồ  2.4: Sơ  đồ  kế  toán tổng hợp NVL theo phương pháp kê khai thường xuyên  
(tính thuế VAT theo phương pháp khấu trừ).............................................................21
Sơ  đồ  2.5: Sơ  đồ  kế  toán tổng hợp NVL theo phương pháp kê khai thường xuyên  
(tính thuế VAT theo phương pháp trực tiếp).............................................................22
Sơ đồ 2.6: Sơ đồ kế toán tổng hợp NVL theo phương pháp kiểm kê định kỳ.........24
Sơ đồ 2.7: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức nhật ký chung.............................26
Sơ đồ 2.8: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức nhật ký ­ sổ cái...........................28
Sơ đồ 2.9: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức chứng từ ghi sổ...........................29
Sơ đồ 2.10: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức nhật ký – chứng từ...................31
Sơ đồ 3.1: Tổ chức bộ máy quản lý của Công ty TNHH XD ­ TM ­ XNK Tổng hợp 
Thanh Hà..................................................................................................................... 36
Sơ đồ 3.2: Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm.................................................38
Sơ đồ 3.3: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán.................................................................39
Sơ đồ 3.4: Trình tự nhập kho nguyên vật liệu...........................................................46
Sơ đồ 3.5: Trình tự xuất kho nguyên vật liệu............................................................65

Sơ đồ 3.6: Quy trình hạch toán tổng hợp nguyên vật liệu........................................81

vii


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Biểu số 3.1: Bảng tổng hợp một số chỉ tiêu cơ bản về tình hình sản xuất kinh doanh  
của công ty.................................................................................................................. 37
Biểu số 3.2: Bảng danh điểm nguyên vật liệu..........................................................42
Biểu số 3.3: Hóa đơn giá trị gia tăng số 1527............................................................47
Biểu số 3.4: Biên bản kiểm nghiệm vật tư hàng hoá số 18......................................49
Biểu số 3.5: Phiếu nhập kho số 18............................................................................50
Biểu số 3.6: Hóa đơn giá trị gia tăng số 8..................................................................52
Biểu số 3.7: Biên bản kiểm nghiệm vật tư hàng hoá số 21......................................54
Biểu Số 3.8: Phiếu nhập kho số 21...........................................................................55
Biểu số 3.9: Hóa đơn giá trị gia tăng số 1584............................................................56
Biểu số 3.10: Biên bản kiểm nghiệm vật tư hàng hoá số 31....................................58
Biểu số 3.11: Phiếu nhập kho số 31..........................................................................59
Biểu số 3.12: Hóa đơn GTGT số 852.........................................................................60
Biểu số 3.13: Biên bản kiểm nghiệm vật tư hàng hoá số 35....................................62
Biểu số 3.14: Phiếu nhập kho số 35..........................................................................64
Biểu số 3.15: Giấy đề nghị cấp vật tư......................................................................66
Biểu số 3.16: Phiếu xuất kho số 32...........................................................................67
Biểu số 3.17: Giấy đề nghị cấp vật tư......................................................................69
Biểu số 3.18: Phiếu xuất kho số 38...........................................................................70
Biểu số 3.19: Thẻ kho số 27......................................................................................72
Biểu số 3.20: Thẻ kho số 28......................................................................................73
Biểu số 3.21: Thẻ kho số 29......................................................................................74
Biểu số 3.22: Sổ chi tiết giấy lụa..............................................................................76
Biểu số 3.23: Sổ chi tiết giấy Silicon........................................................................77

Biểu số 3.24: Sổ chi tiết: Keo dán.............................................................................78
Biếu số 3.25: Bảng tổng hợp nhập xuất tồn nguyên vật liệu .................................79
Biểu số 3.26: (Trích) Sổ nhật ký chung tháng 4/2014...............................................82
Biểu số 3.27: Sổ cái TK 152.......................................................................................83
Biểu số 4.1: Biên bản giao nhận chứng từ ...............................................................93
Biểu số 4.2: Bảng kê dự phòng giảm giá NVL.........................................................95

viii


CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
1.1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu .
Trong những năm gần đây, nền kinh tế  nước ta đang trên đà phát triển cùng 
với những chính sách mở cửa thu hút kêu gọi đầu tư vào Việt Nam của Đảng và Nhà 
nước, bộ mặt nước ta đang thay đổi từng ngày, từng giờ. Để  có thể  tồn tại và phát 
triển trong môi trường cạnh tranh gay gắt như hiện nay, mỗi doanh nghiệp sản xuất  
phải phấn đấu thoả  mãn tối đa nhu cầu của người tiêu dùng với những sản phẩm 
chất lượng cao và giá hợp lý, trong đó công tác kế  toán nguyên vật liệu luôn đóng 
vai trò quan trọng trong sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Nguyên vật liệu là một trong ba yếu tố  chính của quá trình sản xuất, đó là  
thành phần chính cấu thành nên sản phẩm, kết quả của quá trình sản xuất. Để  quá  
trình sản xuất diễn ra bình thường, các doanh nghiệp cần có kế  hoạch mua và dự 
trữ  các loại vật tư  một cách hợp lý, điều đó đặc biệt quan trọng với các doanh  
nghiệp sản xuất. Trên thực tế vấn đề không chỉ đơn giản là có và sử  dụng có hiệu  
quả, tránh tình trạng cung cấp thiếu vật liệu gây ngừng sản xuất hay thừa vật liệu  
gây ứ đọng vốn và chi phí về vật liệu thường chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản 
phẩm. Muốn vậy phải có một quá trình quản lý hợp lý, toàn diện đối với vật liệu từ 
khâu cung cấp cả  về  số  lượng, chủng loại, chất lượng và thời hạn cung cấp để 
đảm bảo hoạt động bình thường của quá trình sản xuất kinh doanh.

Công ty TNHH XD­ TM­ XNK Tổng hợp Thanh Hà là một Doanh nghiệp sản 
xuất có quy mô vừa và nhỏ, với ngành nghề sản xuất kinh doanh chính là sản xuất  
băng vệ sinh phụ nữ và bỉm cho trẻ em, công tác nguyên vật liệu trong Công ty cũng 
đóng vai trò rất lớn trong việc làm giảm chi phí sản xuất, giảm giá thành và tăng lợi  
nhuận cho Công ty. Từ  đó tạo khả  năng tái sản xuất mở  rộng, đồng thời tạo điều  
kiện để Công ty thực hiện tốt nhiệm vụ kinh tế xã hội của mình.
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác kế  toán nguyên vật liệu, trong  
thời gian thực tập tại Công ty TNHH XD­ TM­ XNK Tổng hợp Thanh Hà em đã đi 
sâu tìm hiểu, nghiên cứu công tác kế  toán nguyên vật liệu, cùng với sự  hướng dẫn  
giúp đỡ  nhiệt tình của cô giáo Đào Thị  Thanh và các cán bộ  kế  toán của Công ty  
TNHH XD­ TM­ XNK Tổng hợp Thanh Hà em đã chọn đề  tài: “Hoàn thiện công  

1


tác kế  toán nguyên vật liệu tại Công ty TNHH XD­ TM­ XNK Tổng hợp Thanh  
Hà” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình.

2


1.2. Các mục tiêu nghiên cứu.
Với những vấn đề nêu trên, mục tiêu thực hiện đề tài luận văn tốt nghiệp của 
em tập trung chủ yếu vào các vấn đề sau:
Nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về tổ chức kế toán nguyên vật liệu  
trong doanh nghiệp sản xuất.
Phân tích, đánh giá thực trạng tổ  chức kế  toán nguyên vật liệu tại công ty  
TNHH XD­ TM­ XNK Tổng hợp Thanh Hà.
Đề  xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện tổ  chức kế  toán nguyên vật liệu tại 
công ty TNHH XD­ TM­ XNK­ Tổng Hợp Thanh Hà.

Vận dụng những kiến thức đã được học tại nhà trường vào thực tiễn nhằm  
tìm hiểu sâu hơn kiến thức chuyên môn, đồng thời rút ra kinh nghiệm thực tế trong  
thời gian thực tập tại công ty.
Khái quát những vấn đề tổng quan về kế toán nguyên vật liệu làm tài liệu học 
tập và nghiên cứu sau này.
1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu: Công tác kế  toán nguyên vật liệu tại công ty TNHH 
XD­TM­XNK Tổng Hợp Thanh Hà.
Phạm vi nghiên cứu
­ Về không gian: Đề tài được nghiên cứu tại Công Ty TNHH XD­ TM­ XNK 
Tổng hợp Thanh Hà.
­ Về thời gian: Đề tài được tiến hành trong thời gian từ tháng 4/2014 đến tháng 
7/2014.
1.4. Tổng quan tình hình nghiên cứu
Công tác kế toán nguyên vật liệu chiếm vị trí quan trọng trong việc đánh giá  
kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy, đề tài về kế toán nguyên vật liệu đã  
được nhiều người nghiên cứu nhằm đóng góp một số ý kiến để hoàn thiện công tác  
kế toán cho doanh nghiệp. Nhìn chung, các khóa luận trước đã thực hiện được:
­ Các lý luận cơ bản về công tác kế toán nguyên vật liệu trong doanh nghiệp.
­ Thực trạng công tác kế toán nguyên vật liệu tại đơn vị mình nghiên cứu.
3


­ Đưa ra những nhận xét, kiến nghị  về  công tác kế  toán nguyên vật liệu tại 
đơn vị, từ đó hoàn thiện hơn việc hạch toán kế toán tại đơn vị.
Đối với Công ty TNHH XD­ TM­ XNK Tổng hợp Thanh Hà đã có nhiều sinh 
viên nghiên cứu về vấn đề hạch toán kế toán, nhưng chỉ nghiên cứu ở mức độ 
chung và đã có một số biện pháp chủ yếu để hoàn thiện bộ máy quản lý chung kế 
toán, nhưng chưa đi sâu nghiên cứu công tác kế toán chi tiết theo từng phần hành cụ 
thể.

Trong bài khóa luận tốt nghiệp này, từ lý luận đến thực trạng và giải pháp em 
tập trung đi sâu nghiên cứu phần hành cụ thể, đó là kế toán nguyên vật liệu. Từ đó 
có thể tìm hiểu rõ và đưa ra những giải pháp tốt hơn nhằm hoàn thiện công tác kế 
toán nguyên vật liệu tại Công ty nói riêng và công tác hạch toán kế toán nói chung.
1.5. Phương pháp nghiên cứu.
Trong quá trình nghiên cứu tài liệu để hoàn thành bài khóa luận này, em đã sử 
dụng các phương pháp nghiên cứu sau:
 Phương pháp thu thập dữ liệu 
Thu thập dữ  liệu sơ  cấp: thu thập được bằng phương pháp phỏng vấn cá  
nhân trực tiếp một số nhân viên các phòng ban và người lao động.
Thu thập dữ liệu thứ cấp: thu thập bên trong và bên ngoài doanh nghiệp
Từ những dữ liệu thu thập được từ  công ty sẽ tổng hợp lại để  xem xét xem  
những dữ liệu nào phù hợp nhất áp dụng cho vấn đề nghiên cứu của mình.
 Phương pháp phân tích chi tiết
Để đi phân tích một cách sâu sắc các đối tượng nghiên cứu, không thể chỉ dựa 
vào các chỉ  tiêu tổng hợp mà phải nghiên cứu, đánh giá theo các chỉ  tiêu cấu thành  
của chỉ tiêu phân tích. 
 Phương pháp nghiên cứu, tham khảo tài liệu
Trên cơ  sở  tham khảo các tài liệu sách báo, internet, tìm hiểu các giáo trình 
chuyên ngành được biên soạn để có cơ sở cho đề tài nghiên cứu.
1.6. Kết cấu của khoá luận

.

Kết cấu khóa luận gồm có 4 chương:
Chương 1: Tổng quan về đề tài nghiên cứu.
4


Chương 2: Cơ sở lý luận về Công tác kế toán nguyên vật liệu tại Công ty 

TNHH XD­ TM­ XNK Tổng hợp Thanh Hà.
Chương 3: Thực trạng công tác kế toán Nguyên vật liệu tại Công ty TNHH 
XD­ TM­ XNK Tổng hợp Thanh Hà.
Chương 4: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán Nguyên vật 
liệu tại Công ty TNHH XD­ TM­ XNK Tổng hợp Thanh Hà.

5


CHƯƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN NGUYÊN VẬT LIỆU TẠI 
CÔNG TY TNHH XD­ TM­ XNK TỔNG HỢP THANH HÀ
2.1. Khái niệm, ý nghĩa và nhiệm vụ của kế toán NVL.
2.1.1. Khái niệm và đặc điểm của NVL.
Nguyên vật liệu (NVL) của doanh nghiệp là những đối tượng lao động mua  
ngoài hoặc tự  chế biến dùng cho mục đích sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.  
Khi tham gia vào quá trình sản xuất, nó chuyển toàn bộ giá trị  vào giá trị  sản phẩm  
hoặc tiêu hao toàn bộ để tạo ra sản phẩm.
Nguyên vật liệu có một số đặc điểm sau:
­ Nguyên vật liệu là những đối tượng lao động, thể  hiện dưới dạng vật hoá 
như  sắt, thép trong doanh nghiệp cơ khí chế  tạo, vải trong doanh nghiệp may mặc  
… và có giá trị lớn.
­ Nguyên vật liệu chỉ  tham gia vào một chu kỳ  sản xuất nhất định. Khi tham  
gia vào quá trình sản xuất, dưới tác động của lao động, chúng bị  tiêu hao toàn bộ 
hoặc bị  thay đổi hình thái vật chất ban đầu để  tạo ra hình thái vật chất của sản 
phẩm.
­ Trong quá trình sản xuất, toàn bộ giá trị của nguyên vật liệu được chuyển vào 
giá trị của sản phẩm mới và hình thành nên chi phí Nguyên vật liệu trực tiếp.
2.1.2. Ý nghĩa của NVL.
Muốn cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp tiến hành được 

đều đặn, liên tục phải đảm bảo cung cấp, dự trữ đầy đủ các loại NVL, năng lượng,  
đủ  về  mặt số  lượng, kịp thời về  mặt thời gian và đảm bảo về  mặt chất lượng.  
Thống kê tình hình cung cấp, dự  trữ  và sử  dụng NVL của doanh nghiệp có ý nghĩa 
quan trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp: 
­ Phản ánh tình hình cung cấp dự trữ NVL, đảm bảo cho sản xuất kinh doanh  
của doanh nghiệp. 
­ Phản ánh mức tiêu hao NVL cho một đơn vị sản phẩm, qua đó doanh nghiệp 
kiểm tra tình hình sử dụng NVL tiết kiệm để phát huy, hay lãng phí để có biện pháp 
khắc phục. 
6


­ Phản ánh hiệu quả sử dụng NVL trong sản xuất của doanh nghiệp. 
2.1.3. Nhiệm vụ của kế toán NVL.
Để  thực hiện chức năng giám đốc của kế  toán, xuất phát từ  đặc điểm yêu 
cầu quản lý NVL thì nhiệm vụ của kế toán NVL trong DN sản xuất như sau:
­ Tổ chức ghi chép phản ánh tổng hợp số liệu về tình hình nhập, xuất và tồn  
kho NVL. Tính giá thành thực tế  của NVL đã thu mua và nhập kho,  kiểm tra tình 
hình thực hiện kế hoạch thu mua NVL về các mặt số lượng, chủng loại, giá cả, thời 
hạn nhằm đảm bảo cung cấp đầy đủ  kịp thời đúng chủng loại NVL cho quá trình  
sản xuất kinh doanh.
­ Áp dụng đúng đắn các phương pháp kỹ  thuật hạch toán vật liệu kiểm tra 
các bộ phận đơn vị trong doanh nghiệp, thực hiện đầy đủ chế độ hạch toán ban đầu 
về  vật liệu, mở các sổ  thẻ, thẻ  kế  toán chi tiết thực hiện hạch toán vật liệu đúng 
chế  độ, đúng phương pháp quy định nhằm đảm bảo sự  thống nhất trong công tác,  
tạo điều kiện thuận lợi cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác kế toán trong phạm  
vi nền kinh tế và toàn bộ nền kinh tế quốc dân.
­ Kiểm tra việc chấp hành chế độ bảo quản, dự trữ vật liệu, phát hiện ngăn 
ngừa và đề  xuất những biện pháp xử  lý các vật liệu thừa thiếu  ứ  đọng kém hoặc  
mất phẩm chất. Tính toán xác định tiêu hao trong quá trình sản xuất kinh doanh,  

phân bổ chính xác vật liệu đã tiêu hao vào các đối tượng sử dụng.
­ Tham gia kiểm kê và đánh giá lại NVL theo chế độ nhà nước quy định, lập  
các báo cáo về NVL phục vụ công tác lãnh đạo và quản lý tiến hành phân tích kinh  
tế tình hình mua, bảo quản, dự trữ và sử dụng NVL nhằm phục vụ công tác quản lý 
trong hoạt động sản xuất, hạ chi phí sản xuất kinh doanh.
2.2. Phân loại và tính giá NVL.
2.2.1. Phân loại NVL.
Trong quá trình sản xuất kinh doanh, NVL gồm nhiều loại khác nhau.
 Căn cứ theo vai trò, tác dụng của NVL trong sản xuất thì NVL được chia 
thành:
­ NVL chính: Là những nguyên liệu, vật liệu sau quá trình sản xuất thì cấu 
thành hình thái vật chất chủ yếu của sản phẩm. Vì vậy khái niệm nguyên liệu, vật 
liệu chính gắn liền với từng doanh nghiệp sản xuất cụ  thể. NVL chính cũng bao  
7


gồm cả  nửa thành phẩm mua ngoài với mục đích tiếp tục quá trình sản xuất, chế 
tạo ra sản phẩm. Ví dụ như: NVL chính trong  công ty may mặc là vải, trong doanh  
nghiệp cơ khí là sắt, thép.
­ NVL phụ: Chỉ có tác dụng trong quá trình sản xuất chế tạo sản phẩm, làm  
tăng chất  lượng sản phẩm chính và sản phẩm phục vụ  cho công tác quản lý phục  
vụ cho sản xuất như: nhu cầu công nghệ, cho việc bảo quản, bao gói sản xuất như: 
bao bì, vật liệu đóng gói.
­ Nhiên liệu: Bao gồm các dạng  ở thể lỏng, khí rắn như: xăng, dầu… dùng 
để  phục vụ  sản xuất sản phẩm cho các phương tiện, máy móc, thiết bị  hoạt động 
trong quá trình sản xuất.
­ Phế  liệu: Là các vật liệu loại ra trong quá trình sản xuất sản phẩm như: 
màng lưới vụn, giấy lụa vụn…
 Căn cứ vào mục đích, công dụng của vật liệu cũng như nội dung quy định  
phản ánh các chi phí vật liệu trên các tài khoản kế toán thì vật liệu được chia thành:

­ NVL dùng để trực tiếp sản xuất sản phẩm.
­ NVL dùng cho nhu cầu khác phục vụ  quản lý  ở  các phân xưởng, tổ  sản  
xuất, cho BPBH, QLDN…
 Căn cứ vào nguồn hình thành NVL được chia thành:
­ NVL tự có (do mua ngoài hay tự sản xuất, thuê ngoài).
­ NVL huy động từ bên ngoài (do nhận góp vốn liên doanh hay do nhà nước 
cấp..) 
2.2.2. Tính giá nguyên vật liệu.
Tính giá NVL là xác định giá trị  ghi sổ  kế  toán của NVL. Vì vậy kế  toán  
nhập, xuất, tồn NVL trên tài khoản 152 phải thực hiện theo nguyên tắc giá gốc quy 
định trong chuẩn mực số  02 “ Hàng tồn kho”. Đây chính là chi phí thực tế  doanh  
nghiệp bỏ ra để có được NVL. Giá trị của NVL phản ánh trên sổ sách kế toán tổng  
hợp, bảng cân đối kế toán… nhất thiết phải theo giá gốc của chúng tức là giá thực  
tế.
Giá thực tế của NVL có thể bao gồm thuế hoặc không bao gồm thuế GTGT  
tuỳ  theo việc doanh nghiệp tính thuế  GTGT theo phương pháp trực tiếp hay khấu  
trừ.
8


Tính giá NVL có thể chia làm 2 trường hợp:
­ Tính giá NVL nhập kho
­ Tính giá NVL xuất kho
2.2.2.1. Tính giá nguyên vật liệu nhập kho
Căn cứ nguồn nhập NVL để xác định giá thực tế của NVL.
­ Đối với NVL mua ngoài, giá thực tế của NVL nhập kho được xác định theo 
công thức:
Giá trị thực tế 
nhập kho NVL
 

Giá mua 
=

ghi trên 

+

hóa đơn

Chi phí 
thu mua

Các khoản 
+

Thuế không 

­

được hoàn lại

Các khoản 
giảm trừ

Trong đó:
+) Giá mua ghi trên hóa đơn: là giá chưa bao gồm thuế GTGT ( đối với DN 

tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ) hoặc là giá bao gồm thuế GTGT ( đối 
với DN tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp)

+) Chi phí thu mua bao gồm: chi phí vận chuyển, bốc dỡ, chi phí thuê kho bãi, 
chi phí thuế GTGT đầu vào (nếu DN nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp), 
chi phí gia công hoàn thiện...
+) Các loại thuế không hoàn lại: thuế nhập khẩu…
+) Các khoản giảm trừ bao gồm các khoản: chiết khấu thương mại, giảm giá 
hàng bán, hàng bán bị trả lại.
­ Đối với vật liệu gia công chế  biến xong nhập kho, thì giá thực tế  bao gồm 
giá xuất và chi phí gia công chế biến
Trị giá thực tế NVL chế biến  =  Giá thực tế NVL xuất chế biến  +  CP chế biến
Trị giá NVL thuê 
ngoài gia công chế  =
biến

Giá thực tế NVL 
xuất chế biến

+

CP thuê ngoài gia 
công chế biến

+

CP 
khác

­ Đối với NVL nhận góp vốn liên doanh, liên kết thì giá thực tế của NVL được  
tính theo giá do Hội đồng định giá xác định.

9

­ Đối với NVL được biếu tặng, viện trợ hay cấp phát thì giá thực tế  của NVL  
được ghi nhận bằng giá ghi nhận trong biên bản bàn giao + chi phí liên quan.
­ Đối với NVL là phế  liệu thu hồi trong quá trình sản xuất thì giá thực tế của  
NVL có thể tính theo 2 cách:
 Tính theo giá tạm tính: Cách này đơn giản nhưng không chính xác
 Tính theo giá thực tế trên thị trường: Cách này chính xác nhưng phức tạp.
Việc tính đúng, chính xác giá thực tế của NVL nhập kho là việc hết sức quan 
trọng trong việc tổ  chức hạch toán NVL. Công việc này còn  ảnh hưởng đến việc  
tính giá NVL xuất kho cũng như phản ánh chi phí NVL trong việc tính giá thành thực 
tế của sản phẩm.
2.2.2.2.  Tính giá xuất kho nguyên vật liệu
Trong quá trình hạch toán NVL tuỳ điều kiện cụ thể từng DN như số lượng,  
số lần nhập xuất của mỗi danh điểm NVL nhiều hay ít, giá NVL  biến động thường 
xuyên hay tương  đối  ổn định, trình độ  của  cán bộ  kế  toán… để  lựa  chọn một  
phương pháp tính giá xuất thích hợp. Các DN có thể  lựa chọn những phương pháp 
thường được sử dụng sau:
a)  Sử dụng giá hạch toán để xuất kho NVL.
Giá hạch toán là giá doanh nghiệp quy định có tính chất ổn định nên không có 
ý nghĩa trong thanh toán và hạch toán tổng hợp về  vật liệu mà chỉ  được sử  dụng  
trong ghi chép kế toán chi tiết. Nói cách khác, giá hạch toán là giá tạm tính khi chưa 
biết giá chính thức của NVL. 
Giá hạch toán NVL xuất  =  Số lượng NVL xuất  X  Đơn giá hạch toán
Đến cuối kỳ hạch toán, kế toán tiến hành điếu chỉnh giá hạch toán thành giá 
thực tế theo hệ số giá của NVL:
Hệ 
số 
giá

Giá thực tế NVL tồn đầu kỳ

+

Giá hạch toán NVL tồn đầu kỳ

+

=

Giá thực tế NVL nhập trong kỳ
Giá hạch toán NVL nhập trong 
kỳ

Hệ số giá được sử dụng ở các DN có nghiệp vụ nhập xuất nhiều và thường  
xuyên, giá mua thực tế  biến động lớn và thông tin không kịp thời, có thể  quản lý  
NVL ở mọi thời điểm. Phương pháp hệ số giá đã khắc phục được những khó khăn 
10


phức tạp trong việc xác định giá thực tế hàng ngày, đơn giản hoá công tác kế toán và 
giúp giảm nhẹ khối lượng kế toán hàng ngày.
b)  Sử dụng phương pháp giá thực tế để xuất kho NVL.
Việc   tính   giá   NVL   theo   giá   thực   tế   được   thực   hiện   theo   một   trong   bốn  
phương pháp quy định trong Chuẩn mực số 02 “Hàng tồn kho”.
 Phương pháp thực tế đích danh:
Phương pháp này thích hợp với những DN có điều kiện bảo quản riêng từng lô 
NVL nhập kho. Vì vậy, khi xuất lô nào sẽ tính theo giá đích danh của lô ấy. Nếu áp 
dụng phương pháp này, DN sẽ tính được giá thực tế của NVL xuất kho tương đối sát 
với giá thị trường, thuận lợi cho công tác tính giá sản phẩm. Tuy nhiên, phưong pháp  

này có nhiều hạn chế là NVL phải được theo dõi chi tiết theo từng lô hang, theo từng  
lần nhập mà trên thực tế  không phải DN nào cũng làm được. Phương pháp này áp 
dụng cho các DN số danh điểm NVL ít, đòi hỏi phải được bảo quản riêng rẽ số lần  
nhập xuất ít.
 Phương pháp nhập trước ­ xuất trước (FIFO):
Theo phương pháp này NVL nhập trước được xuất dùng hết mới xuất dùng  
đến lần nhập sau. Do đó, giá NVL xuất dùng được tính hết theo giá lần nhập trước,  
xong mới tính theo giá của lần nhập sau.
Phương pháp này thích hợp với những DN có ít danh điểm vật liệu, số  lần 
nhập của mỗi danh điểm không nhiều, quản lí vật tư  theo lô, lượt. Việc sử  dụng 
NVL đòi hỏi cao về chất lượng, thời hạn dự trữ. Phương pháp này thường áp dụng 
cho những NVL có quy định về thời hạn bảo hành. Tuy nhiên phương pháp này cũng 
có những hạn chế nhất định nếu chi phí không tương ứng với giá thị trường hiện tại 
làm cho lợi nhuận không chắc chắn. Nếu giá có xu hướng tăng dần thì giá xuất sử 
dụng sẽ nhỏ đi nên giá thành giảm, lợi nhuận trong kì sẽ tăng gây ra hiện tượng thổi 
phồng lợi nhuận, không tuân thủ  nguyên tắc thận trọng của kế  toán. Trong điều 
kiện giá vật tư giảm chi phí cao hơn, chi phí cao hơn so với thị trường, lợi tức của 
doanh nghiệp sẽ an toàn hơn.
 Phương pháp nhập sau ­ xuất trước (LIFO):
Phương pháp này tính giá xuất kho của NVL trên cơ  sở  giả  định lô vật liệu  
nào nhập kho sau sẽ được xuất trước, vì vậy việc tính giá NVL xuất kho ngược lại  
với phương pháp nhập trước ­ xuất trước. Nếu xu hướng giá cả  tăng dần thì số 
11


xuất kho có giá cao, bởi vì giá NVL tính theo giá mỗi lần nhập cuối. Khi đó hàng  
giảm xuống. Ngược lại, nếu giá cả  có xu hướng giảm thì NVL xuất kho tính theo  
giá mới sẽ  thấp, giá thành phẩm hạ  hàng tồn kho trong kì sẽ  có giá cao, mức lãi 
trong kì sẽ tăng.
 Phương pháp giá bình quân gia quyền :

Theo phương pháp này, giá trị  của NVL được tính theo giá trị  trung bình của  
NVL tồn kho đầu kì và giá trị  NVL được mua hoặc sản xuất trong kì. Phương pháp 
bình quân có thể tính theo thời kì hoặc vào mỗi khi nhập một lô hàng, tuỳ thuộc vào  
tình hình của DN
Giá vốn thực tế của  
NVL xuất dùng

=

Số lượng NVL xuất  
dùng

Giá đơn vị bình  

x

quân

Trong đó giá đơn vị bình quân được tính theo 3 cách sau:
* Cách 1: Theo giá bình quân cả kỳ dự trữ
Theo phương pháp này đến cuối kỳ mới tính trị  giá vốn NVL xuất kho trong  
kỳ. Tuỳ theo kỳ dự trữ của DN áp dụng mà kế toán NVL tính giá đơn vị  bình quân  
theo công thức sau:
Trị giá thực tế NVL  

Giá đơn vị bình  
quân cả kỳ dự  
trữ

=

tồn kho đầu kỳ

Trị giá thực tế NVL  
+

nhập trong kỳ

Số lượng NVL tồn  

Số lượng NVL nhập  

đầu kỳ

trong kỳ

Phương pháp này đơn giản, dễ  làm, chỉ  cần tính một lần vào cuối kỳ. Tuy  
nhiên nhược điểm lớn của phương pháp này là công tác kế toán dồn tích vào cuối kỳ 
ảnh hưởng đến tiến độ  của các phần hành khác. Hơn nữa phương pháp này chưa  
đáp  ứng được yêu cầu kịp thời của thông tin kế  toán ngay tại thời điểm phát sinh  
nghiệp vụ. 
* Cách 2: Theo giá bình quân gia quyền sau mỗi lần nhập
Sau mỗi lần nhập NVL, kế toán phải xác định lại giá trị thực của NVL và giá 
đơn vị bình quân. Căn cứ vào giá đơn vị bình quân và lượng xuất giữa 2 lần nhập kế 
tiếp để tính giá xuất theo công thức:
Giá đơn vị bình quân  

=

Trị giá thực tế NVL tồn sau mỗi lần nhập

12