Các chỉ định của siêu âm chẩn đoán docx

TÀI LIỆU HỌC TẬP
I. HÀNH CHÍNH:
1. Tên môn học : Chẩn đoán hình ảnh
2. Tên bài : : Các chỉ định của siêu âm chẩn đoán
3. Tài liệu học tập : lý thuyết
4. Đối tượng học tập : Sinh viên Y3
5. Thời gian : 1 tiết
6. Địa điểm : Giảng đường
7. Họ và tên giảng viên : Th.S.BS. Nguyễn Văn Hải

II. MỤC TIÊU HỌC TẬP:
Sau khi học xong bài này , sinh viên có khả năng:
Nêu được các chỉ định siêu âm một cách hợp lý.

Mở đầu:

Ngày nay trong các bệnh viện, phương pháp cận lâm sàng

ngày càng tỏ ra có vai trò quan trọng trong chẩn đoán bệnh,

Vì vậy chúng phát triển rất nhanh, trong đó có chẩn đoán hình ảnh, đặc
biệt là siêu âm.

Ở Việt Nam ngày nay máy siêu âm được trang bị cho tất cả bệnh viện,
với nhiều chủng loại, nhiều chức năng, nó có thể chẩn đoán được các
bệnh thông thường cũng như các chuyên khoa sâu như tim, mạch máu,
mắt, siêu âm nội soi, …

Để phát huy tốt tính năng tác dụng của siêu âm chẩn đoán ta cần phải biết
cách chỉ định siêu âm sao cho hợp lý .

Các chỉ định của siêu âm:
2.1. Đầu- mặt- cổ:
- Trẻ em:
+ Xuất huyết não sau sinh
+ Não úng thuỷ
+ Giãn não thất
Siêu âm qua thóp , quan khe khớp sọ để kiểm tra kích thước
não thất, tình trạng xuất huyết não, ….

Các chỉ định của siêu âm:
- Người lớn:
+ Tuyến giáp
+ Tuyến mang tai
+ Động - Tĩnh mạch cảnh, động mạch sống nền
+ Hạch vùng cổ
+ Quan sát não qua cửa sổ âm khi có khuyết mảng xương sọ

Các chỉ định của siêu âm:
1 2 3

2.2. Ngực:
- Tim:
+ Bệnh tim bẩm sinh: Thông liên thất, thông liên nhĩ, còn
ống thông động mạch, đảo gốc động mạch.
+ Bệnh tim mắc phải: Các bệnh về van tim, suy tim, phình
động mạch chủ ngực.tràn dịch màng ngoài tim
+Mạch: Phình, bóc tắch động mạch chủ ngực
- Phổi: Tràn dịch màng phổi, tình trạng của dịch
Các chỉ định của siêu âm:

CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM
4 5 6

2.3.BỤNG
Chấn thương, vỡ tạng
+Tạng đặc: Gan, lách, thận thường hay bị tổn thương nhất,
tuỳ thuộc vào mức độ tổn thương, thời gian xảy ra tổn
thương sẽ cho hình ảnh khác nhau của tụ máu, chảy
máu,
+ Tạng rỗng:
Dạ dày, ruột, bị vỡ tốt nhất là chụp X-Quang, CT- scan, siêu
âm bờ trên gan có thể thấy dấu hiệu bức màn che đó là
hơi ở dưới hoành phải.
CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM


- Bệnh cấp tính không do chấn thương

+ Bệnh gan, mật cấp:
viêm túi mật cấp, giun chui ống mật, sỏi túi mật, áp xe gan

Viêm tuỵ cấp

Viêm ruột thừa

Lồng ruột, tắc ruột

Cơn đau quặn thận


Viêm phần phụ cấp

Chửa ngoài tử cung

U nang buồng trứng xoắn
CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM

7
8
9
CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM

Bệnh không phải là cấp cứu
+ Bệnh gan mật mạn: u gan, xơ gan, ganh nhiễm mỡ, sỏi
túi mật, viêm gan mạn, viêm túi mật mạn.
+ Sỏi đường tiết niệu
+ Các khối u trong ổ bụng
+ Kiểm tra vết mổ: Phát hiện ổ áp xe tồn dư
+ Kiểm tra sức khoẻ định kỳ
CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM

CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM
10
12
11
+ Phát hiện các vấn đề kèm theo có thai:

Vòng tránh thai, u nang buồng trứng
+ Số thai, tình trạng thai:


Số lượng thai, thai sống hay chết
+ Phát hiện bất thường :

Não úng thuỷ , bụng cóc , thoát vị các tạng, …

2.4. Sản - phụ khoa:
2.4.1. Sản Khoa:
- 3 tháng đầu:
+ Chẩn đoán có tha
+ Vị trí trong hay ngoài tử cung
CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM
13
14
15

- 3 tháng giữa:
+ Theo dõi sự phát triển của thai, đánh giá hình thái thai
qua các số đo đầu ngực bụng, chi
+ Xác định tuổi thai
+ Phát hiện dị tật : sứt môi, hở hàm ếch.
+ Xác định giới tính
CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM

20
16 17
18 19
2221
CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM

CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM

- 3 tháng cuối:
+ Tiếp tục theo dõi sợi phát triển của thai
+ Bánh rau: Sự trưởng thành và độ vôi hoá bánh rau
+ Nước ối: Chỉ số ối
+ Cân nặng thai, ngôi, thế thai
+ Tiên lượng trước sinh

- Sau sinh:
+ Kiểm tra có vỡ tử cung , vỡ bàng quang
+ kiểm tra lòng tử cung: Sót rau, sót gạc
+Theo dõi sự co hồi tử cung và sản dịch
- Phụ Khoa:
+Tư thế tử cung: tư thế đổ trước, đổ sau, trung gian
+Kích thước tử cung

CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM

Kích thước tử cung đo bằng siêu âm (cm)
Tuổi , só lần đẻ Kt đáy - eo Kt trước sau Kt ngang
Trước dậy thì
Dậy thì chưa đẻ
Đã đẻ
Mãn kinh
1-3
7
8 - 8,2
3,5-5
0,5-1
4
5-5,2

1,2
1
4
4-4,2
1,8
CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM
+ U xơ tử cung, nội mạc tử cung, dụng cụ tránh thai,…
+ Buồng trứng, vòi trứng:

Các loại u nang, ứ dịch vòi trứng…

CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM
23
24 25
26
2827

CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM
2.5. Các chỉ định Khác

Động - Tĩnh mạch ngoại biên:

Trong chẩn đoán tắc động- tĩnh mạch, suy van tĩnh mạch

Cơ - xương- Khớp:

Khảo sát tràn dịch ổ khớp, u sụn, chấn thương cơ, phần mền

- Ổ áp xe, vú, mắt


- Trong phẫu thuật, kiểm tra cơ quan ghép

CÁC CHỈ ĐỊNH CỦA SIÊU ÂM
31
3029
32

1. Bộ môn chẩn đoán hình ảnh (2001), Bài giảng chẩn đoán hình ảnh, NXB Y Học.
2. CarolM. RmacK và cs ( 2004 ), Siêu âm chẩn đoán - NXB Y Học.
3. Phan Trường Duyệt (1999), kỹ thuật siêu âm và ứng dung trong sản phụ khoa, NXB
Khoa Học và Kỹ Thuật - Hà Nội.
4. Phan Trường Duyệt (2000 ), Hướng dẫn thực thành về thăm dò sản khoa - NXB Y
Học.
5. Khoa chẩn đoán hình ảnh - Bệnh viện Bạch Mai (2001), Tài liệu lớp đào tạo siêu
âm tổng quát , Lưu hành nội bộ.
6. Nguyễn Phước Bảo Quân ( 2006 ), Siêu âm bụng tổng quát - NXB Y Học.
7. Phạm Nguyễn Vinh (2000), siêu âm tim và bệnh lý tim mạch tập I , II, NXB
Y Học.
TÀI LIỆU THAM KHẢO CHÍNH

XIN TRÂN TRỌNG CẢM ƠN