Bài giảng Kinh tế đại cương: Chương 6 - ThS. Lê Nhân Mỹ

CHƯƠNG 46:
Tiền Tệ &

CHÍNH SÁCH
CH TIỀN
TỆ
GV: ThS. Lê Nhân Mỹ
Email:
Page: Kinh Tế Học Vui Vẻ
9/14/2015

1


Mục tiêu của chương
Tìm hiểu về thị trường tiền tệ.
 Tìm hiể u chính sá ch tiề n tệ mà chính phủ
sử dụng để điều tiết kinh tế vó mô. Các cơng
cụ và áp dụng vào mơ hình tổng cung – tổng
cầu.
 Hiểu được tác động của chính sách tiền tệ
đối với nền kinh tế.


9/14/2015

2


Nội dung chính
Tiền tệ và hoạt động của ngân hàng

 Thị trường tiền tệ (Cung, cầu tiền, cân
bằng)
 Chính sách tiền tệ


9/14/2015

3


Khái quát về tiền
 Khái niệm :
Tiền là phương tiệ n thanh toá n được
chấ p nhậ n chung và đượ c dù ng bấ t kỳ
lúc nào, để thanh toán bất kỳ một khoản
là bao nhiêu, cho bất kỳ ai .

9/14/2015

4


Khái quát về tiền


9/14/2015

Chức năng của tiền:

5

Một số thẻ ATM ở VN

9/14/2015

6


Khái quát về tiền
Hình thái của tiền: 3 hình thái chính
Hóa tệ : là hình thức xuất hiện sớm nhất.
Vật dùng làm tiền có giá trị vốn có của
nó. giá trị của tiền bằng đúng giá trị của
vật dùng làm tiền.
Vd: thóc, lúa, vàng, bạc,…… ...


9/14/2015

7


Khái quát về tiền


9/14/2015

Hình thái của tiền: 3 hình thái chính
Tín tệ: là tiền giấy, được sử dụng dựa vào

uy tín của người phát hành. Cịn được gọi
là tiền quy ước. Có 2 loại là tiền giấy và
kim loại.
Bút tệ: (tiền qua ngân hàng): là một phương
tiện trao đổi dựa trên khoản nợ của Ngân
hàng phát hành dạng Sec, Visa, tiền điện tử,
ATM …
8


Khái quát về Ngân hàng
ng


9/14/2015

Hệ thống ngân hàng hiện đại là hệ
thống ngân hàng 2 cấp, gồm:

9


Chức năng
ng cơ bản của
Ngân hàng
ng trung ương


9/14/2015

3 chức năng:

10


Chức năng
ng cơ bản của
Ngân hàng
ng trung ương
1. Là ngân hàng phát hành tiền:
NHTW (Central Bank : CB) là cơ quan duy
nhất được phát hành tiền giấy.
Do chức năng này nên CB tương đối độc lập
với Chính phủ, khơng có nghĩa vụ tuân lệnh
chính phủ trong việc phát hành tiền.

9/14/2015

11


Chức năng
ng cơ bản của
Ngân hàng
ng trung ương
2. Là ngâ n hà ng giá m đố c cá c ngân
hà ng thương mạ i và thay mặ t chính
phủ thực hiện chính sách tiền tệ.
Về việc cấp giấy phép và giám sát hoạt
động, đảm bảo hoạt động lành mạnh,

không trục trặc.

9/14/2015

12


Chức năng
ng cơ bản của
Ngân hàng
ng trung ương
3. Là ngân hàng cho vay cuối cùng.
NHTW (CB) c ó ch ứ c n ă ng cho c ác
NHTM vay khi NHTM có nguy cơ mất
kh ả n ă ng chi tr ả , đ ể c ứ u nguy cho
NHTM.

9/14/2015

13


Chức năng
ng cơ bản của
ngân hàng
ng thương mại
3 chức năng cơ bản:

9/14/2015

14


I. CUNG TIỀN TỆ (SM)
1. Khái niệm
 2. Ngun tắc phát hành tiền
 3. Đồ thị theo lãi suất i


9/14/2015

15


I.1. KHÁI NIỆM
CUNG TIỀN TỆ (SM)


Là giá trị của toàn bộ quỹ tiền hiện
có để giao dịch, gồm các thành phần :
- M1: tiền giao dịch ngay
- M2 , M3, . . .

9/14/2015

16


CUNG TIỀN TỆ (SM)
M1: tiền giao dịch ngay, gồm:

- Tiền mặt (Cash : C)
- T à i kh ỏ an giao d ị ch trong ng â n h àng
(Deposit:D)
 M2: tiền rộng, là tiền có thể giao dịch khi thỏa
những điều kiện nhất định.
M2 = M1 + Tiết kiệm có kỳ hạn, khơng kỳ
hạn, các giao dịch ngắn hạn, euro – dolar ngắn
hạn các hợp đồng qua đêm ngắn hạn.
 M3: M3 = M2 + các định chế tài chính khác +
các khỏan giao dịch dài hạn euro – dolar dài
hạn
17


9/14/2015


CUNG TIỀN TỆ (SM)


Các khoản giao dịch ngắn hạn, vd: vay ngắn hạn
(trong thời gian được vay, tiền sẽ được sử dụng để giao
dịch), chiết khấu, cầm cố, tiền tiết kiệm, …

 Euro – dolar ng ắ n h ạ n: Euro – dolar l à danh t ừ
chung, để chỉ trái phiếu chính phủ phát hành ở nước
ngồi bằng ngọai tệ. Khi chiết khấu , hoặc cầm cố Euro
– dolar , người ta sẽ có tiền để giao dịch.
 Các hợp đồng qua đêm ngắn hạn: vay qua đêm, trên
thị trường liên ngân hàng, hoặc vay thương mại bằng

tín chấp.
9/14/2015

18


CUNG TIỀN TỆ (SM)
SM = M
(M: Money, là khối tiền giao dịch)
Với M = M1 + M2 + M3 + . . . .
 Do nghiệp vụ của các NHTM ngày càng
phong phú, nên thành phần tham gia vào
cung tiền ngày càng nhiều.
 Cách tính M chính xác chưa?  Tìm
hi ể u nguy ê n t ắ c ph á t h à nh ti ề n c ủa
NHTW.


9/14/2015

19


Ngun tắc phát hành tiền của NHTW
Tỷ lệ dự trữ của các ngân hàng trung gian (r)
Là tỷ lệ đượ c trích ra trê n lượ ng tiề n gở i vào
cá c ngâ n hà ng trung gian để hình thà nh quỹ
dự trữ trong hệ thống ngân hàng.
r = R/D  R=rD
(R: Reserves, quỹ dự trữ)

(D: Deposit, lượng tiền gởi vào các NHTM)

Như vậy:
9/14/2015

D = R + MB
20


Nguyên tắc phát hành tiền của NHTW


D = R + MB
MB (Money for business) : lượ ng tiề n kinh
doanh cuûa NHTM
 MB = D – R = D-rD = D ( 1-r)
Câu hỏi :NHTM muốn tăng hay giảm MB?
Để tăng hay giảm MB thực hiện bằng cách
nào?

9/14/2015

21


Nguyên tắc phát hành tiền của NHTW
Xét về cơ cấu, r gồm : tỉ lệ dự trữ bắt
buộc rbb và tỉ lệ dự trữ tùy ý re.
r = rbb + re

9/14/2015

22


Tỷ lệ dự trữ theo yêu cầu rr
Là tỷ lệ dự trữ đượ c trích theo quy
định củ a NHTW (C.B) để phò ng rủi
ro.
 Rr = rr * D
Rr (Required Reserves) : quỹ dự trữ
bắt buộc.


9/14/2015

23


Tỷ lệ dự trữ vượt trội re

9/14/2015



Là tỷ lệ dự trữ đượ c NHTM trích để
chi trả cho khách hàng.



Re = re * D
Re (Excess Reserves) : quỹ dự trữ vượt
trội.

24


Khả năng
ng tạo ra tiền của các NHTM





9/14/2015

Giả sử, NHTW phát hành 1 tỉ . Số tiền này do
ông A nắm giữ.
Ơâng A mang 1tỉ gởi NHX dưới dạng tài khoản
giao dịch.
NH X nhận 1 tỉ, trích dự trữ 10% (R: 100 tr,
MB : 900 tr).
NHX cho Ôâng B vay 900 tr để trả tiền hàng
đã mua của Ơâng C.
Ơng C nhận dưới dạng tiền mặt.
25