LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ II (1945 đến nay) doc

LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC
TẾ II (1945 đến nay)
Giảng viên: TS. Đỗ Sơn Hải

Bài 1: TỔNG QUAN VỀ QHQT
TRONG CHIẾN TRANH LẠNH
(1945-1991)
NỘI DUNG BÀI GIẢNG:
1. Quang cảnh thế giới sau Thế chiến II
2. QHQT trong giai đoạn 1945-cuối thập kỷ 50
3. QHQT trong thập kỷ 60
4. QHQT trong thập kỷ 70
5. QHQT trong nửa đầu thập kỷ 80
6. QHQT trong nửa cuối thập kỷ 80

QUANG CẢNH THẾ GIỚI SAU
THẾ CHIẾN II
1. Thay đổi so sánh lực lượng
2. Những vấn đề trong QHQT
3. Sự điều chỉnh chính sách đối ngoại sau chiến tranh
4. Cục diện 2 cực

THAY ĐỔI SO SÁNH LỰC
LƯỢNG
•
Châu Âu mất ưu thế
•
Mỹ trở thành No 1
•
Phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh

•
Những lực lượng mới trong QHQT

Châu Âu mất ưu thế
Sự suy yếu của các trung tâm quyền lực truyền thống:
1. Nhóm thắng trận:
Anh
Chi cho chiến tranh > 25 tỷ £ → nợ Mỹ 9 tỷ USD
SLCN năm 1946 = 90% 1937
Hệ thống thuộc địa tan rã từng mảng
T
ôi
h
ế
t
sứ
c
đ
a
u
đ
ớ
n
k
h
i
n
hì
n
t

h
ấy

uy

tí
n
c
ủa

đạ
i
đ
ế
q
u
ố
c

A
n
h
đ
ã
b
ị
m
ấ
t,
c

ũn
g

nh
ư

vậ
n
h
ộ
i
p
h
át
t
ri
ển

củ
a
n
ư
ớ
c
A
n
h
ng
à
y

c
à
n
g
su
y

sụ
p
(
W
. C
h
ir
ch
il
l)

Pháp
Thất bại và bị Đức chiếm 2/3 S
Tổn thất về kinh tế = 1400 tỷ Fr
Thuộc địa bị mất (Đông Dương…)
Pháp lâm vào tình trạng khủng hoảng toàn diện

Liên Xô
Đội quân chủ lực đánh bại phát xít
Sức mạnh lục quân: 175 sư đoàn tinh
nhuệ
Chiếm giữ từ Đông Berlin đến Bắc TT
Liệu Liên Xô có giữ được ưu thế cho châu Âu ?

26, 5 triệu người chết,
1700 th.phố, 70000 thôn trấn,
30000 công xưởng, 90000 nông
trang bị phá hủy ≈ 679 tỷ rúp
Người Nga
nghĩ gì ?

2. Nhóm bại trận:
Liệu còn gì để nói về
Những kẻ bại trận ?

Nước Mỹ là No 1
Quân sự mạnh nhất
Độc quyền về vũ khí nguyên tử
69 sư đoàn ở CÂ và 26 ở CÁ
Kinh tế vượt trội
Chiếm 2/3 GDP của thế giới tư bản
Chủ nợ của cả thế giới
Uy tín chính trị
Lực lượng chủ lực đánh bại Nhật
Bản
Xuất hiện “giấc mơ Mỹ”

Phong trào giải phóng dân tộc
•
Cách mạng GPDT thành công ở Đông Nam Á
•
Ấn Độ giành độc lập và ra đời nhà nước Pakistan
•
Iran quốc hữu hóa dầu mỏ

•
Ra đời nhà nước Do Thái Israel
•
Phong trào dân tộc dân chủ ở châu Mỹ latin (Argentina,
Guatemala, Brazil…)

Những lực lượng mới
•
Liên Hợp Quốc
•
GATT, BIRD, BRETTON WOODS
•
Phong trào hòa bình
•
Phong trào phục hưng châu Âu

NHỮNG VẤN ĐỀ TRONG QHQT
•
Bảo vệ hòa bình
•
Xử lý các nước bại trận phe Trục
•
Thực hiện những cam kết tại Yalta và Postdam
•
Phục hồi sau chiến tranh
•
Giải quyết vấn đề độc lập của các nước thuộc địa
Mục tiêu thời đại: HÒA BÌNH-ĐỘC LẬP
DÂN TỘC-DÂN CHỦ-TIẾN BỘ XÃ HỘI

SỰ ĐIỀU CHỈNH CHÍNH SÁCH
•
Mục tiêu:
+ Phục hồi sau chiến tranh
+ Giành lại thuộc địa
+ Khẳng định sự độc lập
+ Mở rộng ảnh hưởng
•
Phương hướng thực hiện
+ Bạo lực hay Hòa bình
+ Tìm kiếm đồng minh
SỰ TRÔNG ĐỢI CỦA CÁC NƯỚC VÀO MỸ VÀ LIÊN XÔ

CỤC DIỆN HAI CỰC
•
2 Khuynh hướng đối lập
+ Cá nhân
+ Quốc gia
+ Quốc tế
•
Kết quả của Thế chiến II
+ Thắng trận và bại trận
+ Bản đồ chính trị thế giới thay đổi
+ Sự thay đổi trong tư duy của xã hội

QHQT TRONG GIAI ĐOẠN
1945-CUỐI 50-s
Phân tuyến,
đối đầu quyết liệt
Tan rã khối Đồng minh

Hình thành 2 khối Đông-Tây
Xô,Mỹ tự thấy
mình thay đổi
Chiến tranh lạnh bùng nổ
Các cuộc Ctranh chống thực dân

QHQT TRONG GIAI ĐOẠN
1945-CUỐI 50-s
Thế giới hai cực định hình

Cân bằng quyền lực Xô-Mỹ
Thế giới hai cực định hình

QHQT TRONG THẬP KỶ 60
Sự hờn dỗi trong
quan hệ Xô-Mỹ
Họ lại gặp nhau
Thiết lập đường
dây nóng; Ký
NPT
Tranh giành ở thế giới 3
Đẩy mạnh chiến tranh tâm lý

QHQT TRONG THẬP KỶ 60
Xuất hiện những THLL mới
Ra đời PTKLK
Xung đột Xô-Trung
Xung đột Mỹ-Pháp
Luôn có những người không thích cơ chế 2 cực

QHQT TRONG THẬP KỶ 70
Thập kỷ trăng mật
hay
Hòa bình mong manh
SALT 1; ABM; SALT 2
Tiến trình Helsinky
Tiến trình Helsinky
Các cuộc chiến ngắn
ngày ở T. Đông
Các cuộc chiến ngắn
ngày ở T. Đông
Hòa đàm Paris về
Ctranh ở VN
Hòa đàm Paris về
Ctranh ở VN
Apolo – Liên hợp
Apolo – Liên hợp

QHQT TRONG THẬP KỶ 70
Sự che dấu của đối đầu
Đ.Luật Jackson-Vannic
Qhệ M-X-T
Con bài NQ
Đối đầu vẫn là chủ đạo, chỉ là không tiện thổ lộ

QHQT TRONG NỬA ĐẦU 80-s
Căng thẳng trở lại
với đúng bản chất
của nó
Ngừng gặp gỡ cấp cao

Đóng băng GTQB
Các xung đột k/v
Tẩy chay Olimpic

QHQT TRONG NỬA CUỐI 80-s
Chấm dứt
đối đầu
Chấm dứt
đối đầu
Nối lại gặp gỡ
cấp cao
Nối lại gặp gỡ
cấp cao
Cách mạng nhung
lụa ở ĐÂ
Cách mạng nhung
lụa ở ĐÂ
Đối thoại ở
các khu vực
Đối thoại ở
các khu vực
Chiến tranh lạnh chấm dứt (M. Gorbachev)

Câu hỏi bắt buộc phải trả lời
1. Tại sao có 2 hướng giải quyết các vấn đề sau CTTG II?
2. Tại sao Chiến tranh lạnh bùng nổ?
3. Chiến tranh lạnh diễn ra như thế nào?
4. Tại sao giữa các nướ trong 1 khối lại mâu thuẫn?
5. Vũ khí hạt nhân có vai trò như thế nào trong QHQT?
6. Tại sao Chiến tranh lạnh lại kết thúc?