(Luận văn thạc sĩ hcmute) nâng cao chất lượng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn tỉnh bình dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
PHAN THANH HÀ

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ NGẮN HẠN
CHO LAO ĐỘNG NƠNG THƠN TỈNH BÌNH DƯƠNG

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401

S KC 0 0 4 0 4 0

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 06 năm 2013

Luan van


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
--------

LUẬN VĂN THẠC SĨ
PHAN THANH HÀ

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ NGẮN HẠN
CHO LAO ĐỘNG NƠNG THƠN TỈNH BÌNH DƯƠNG

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 6 năm 2013

Luan van


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
--------

LUẬN VĂN THẠC SĨ
PHAN THANH HÀ

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ NGẮN HẠN
CHO LAO ĐỘNG NƠNG THƠN TỈNH BÌNH DƯƠNG

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401
Hướng dẫn khoa học:
TS.VŨ MINH HÙNG

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 6 năm 2013

Luan van


LÝ LỊCH KHOA HỌC
I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC:
Họ & tên: PHAN THANH HÀ

Giới tính: Nam

Ngày, tháng, năm sinh: 01/08/1984

Nơi sinh: Bình Dƣơng

Quê quán: Tân Bình, Dĩ An, Bình Dƣơng

Dân tộc: Kinh

Chức vụ, đơn vị công tác trƣớc khi học tập, nghiên cứu: Chuyên viên Phòng
Quản lý đào tạo nghề, Sở Lao động – Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Bình Dƣơng.
Chỗ ở riêng hoặc địa chỉ liên lạc: 12/6, Khu phố Tân Phú II, Phƣờng Tân Bình,
thị xã Dĩ An, tỉnh Bình Dƣơng.
Điện thoại cơ quan: 0650.3823173

Điện thoại di động: 0973.533476

Fax: 0650.3827411

E-mail:

II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO:
1. Cao đẳng chuyên nghiệp:
Hệ đào tạo: Chính qui
Thời gian đào tạo: Từ tháng 10/2002 đến tháng 10/2005
Nơi học: Trƣờng Đại học Công nghiệp TP Hồ Chí Minh
Ngành học: Điện tử máy tính
2. Đại học:
Hệ đào tạo: Từ xa qua mạng (E-learning) – Hoàn chỉnh đại học

Thời gian đào tạo: từ tháng 09/2008 đến tháng 04/2011
Nơi học: Trƣờng Đại học Khoa học tự nhiên TP Hồ Chí Minh
Ngành học: Cơng nghệ thơng tin
Tên đồ án, luận án hoặc môn thi tốt nghiệp: Thi tốt nghiệp

i

Luan van


3. Thạc sĩ:
Hệ đào tạo: Chính quy
Thời gian đào tạo: Từ tháng 10/2011 đến tháng 10/2013
Nơi học: Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật Tp.Hồ Chí Minh
Ngành học: Giáo dục học
Tên luận văn: Nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nơng
thơn tỉnh Bình Dƣơng
Ngày & nơi bảo vệ luận văn: Tháng 6/2013, Trƣờng Đại học Sƣ phạm Kỹ thuật
Tp.Hồ Chí Minh.
Ngƣời hƣớng dẫn: TS. Vũ Minh Hùng
4. Trình độ ngoại ngữ: Anh văn trình độ B1
III. Q TRÌNH CƠNG TÁC CHUN MƠN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP
ĐẠI HỌC:
Thời gian

Nơi công tác

Công việc đảm nhiệm

9/2005-

Trƣờng Cao đẳng Kinh tế Kỹ thuật Bình

4/2006

Dƣơng

5/2006–

Bộ đội Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bình

8/2008

Dƣơng

8/2008–

Trƣờng Đại học Kinh tế kỹ thuật Bình

8/2009

Dƣơng

Giáo viên Tin học

Giáo viên Tin học

Phịng Quản lý đào tạo nghề - Sở Lao
9/2008 - nay

động – Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Bình Chun viên
Dƣơng

IV. CÁC CƠNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ:

ii

Luan van


1. Phan Thanh Hà, Giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo nghề cho lao động
nơng thơn tỉnh Bình Dương trong quá trình chuyển dịch cơ cấu lao động, Tạp chí
Giáo dục và Xã hội, số 21 (81) tháng 11/ 2012, trang 43.
2. Phan Thanh Hà, Một số đề xuất đổi mới phương pháp dạy nghề cho lao
động nông thôn tỉnh Bình Dương, Tạp chí Lao động và Xã hội, số 452 từ 0115/4/2013, Trang 33.

XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN CỬ ĐI HỌC
(Ký tên, đóng dấu)

Ngày 23 tháng 5 năm 2013
Ngƣời khai ký tên

Phan Thanh Hà

iii

Luan van


LỜI CAM ĐOAN

--------

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi.
Các số liệu kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai cơng
bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.
TP. Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2013
Tác giả luận văn

Phan Thanh Hà

iv

Luan van


LỜI CẢM ƠN
-------Trong q trình thực hiện luận văn, tơi xin chân thành gửi lời cảm ơn đến:
 TS. Vũ Minh Hùng - cán bộ hƣớng dẫn khoa học, đã theo dõi và định
hƣớng khoa học trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
 TS. Nguyễn Văn Tuấn, TS. Dƣơng Thị Kim Oanh, PGS.TS Võ Văn Lộc,
TS. Phan Anh Gia Vũ, TS. Nguyễn Văn Y, đã tận tình có những đóng góp chi tiết
định hƣớng trong đợt báo cáo chuyên đề 02 (Tháng 1/2013).
 Q thầy, cơ giảng dạy lớp cao học giáo dục học khóa 19B, đã truyền đạt
những kiến thức, kinh nghiệm quý báo giúp tôi nhận thức sâu hơn về cuộc sống, về
nghề nghiệp.
 Xin chân thành cảm ơn quí lãnh đạo, đồng nghiệp Sở Lao động – Thƣơng
binh và Xã hội tỉnh Bình Dƣơng, cán bộ - giáo viên – công nhân viên các cơ sở dạy
nghề, các doanh nghiệp, hiệp hội và các bạn học viên đã tham gia đóng góp ý kiến
giúp đỡ tơi hoàn thành tốt luận văn.
 Cảm ơn các bạn học viên lớp cao học giáo dục học; lý luận và phƣơng pháp

dạy học khóa 19B tại trƣờng Đại học sƣ phạm kỹ thuật TP Hồ Chí Minh, đã có sự
động viên, khích lệ để tơi có thể hồn thành luận văn đúng theo tiến độ thời gian.
 Xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè, đã ln động viên, hỗ trợ về mặt
tinh thần và điều kiện vật chất trong suốt quá trình thực hiện luận văn.
Do nhiều điều kiện khách quan và chủ quan nên luận văn sẽ khơng tránh khỏi
những sai sót. Do vậy, tơi rất mong nhận đƣợc sự góp ý của q thầy, cơ; q vị độc
giả cùng các bạn học viên trong lớp.
Xin chân thành cảm ơn!

v

Luan van


TĨM TẮT LUẬN VĂN
-----Việc đơ thị hóa nhanh chóng ở tỉnh Bình Dƣơng đã tạo nên một nguồn lao
động dƣ thừa rất lớn do bị mất hoặc thu hẹp đất canh tác. Do vậy, cần phải đặc biệt
quan tâm đến công tác đào tạo, đặc biệt là đào tạo nghề ngắn hạn để chuyển đổi
ngành nghề, giải quyết việc làm cho bà con nông dân.
Tuy nhiên, để công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn của tỉnh đạt chất
lƣợng, bà con nơng dân sau khi học nghề có thể vận dụng các kiến thức đƣợc trang
bị vào làm nghề; thiết nghĩ cần phải có những giải pháp thật cụ thể mang tính chất
đột phá. Hiện tại, bản thân là một cán bộ quản lý nhà nƣớc về công tác đào tạo nghề
của Sở Lao động - Thƣơng binh và Xã hội tỉnh Bình Dƣơng, với mong muốn góp
phần giải quyết những vấn đề cấp thiết về lý luận và thực tiễn, ngƣời nghiên cứu đã
thực hiện đề tài “Nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nơng
thơn tỉnh Bình Dƣơng”.
Do điều kiện kinh tế và thực tiễn, tác giả chỉ tập trung nghiên cứu hai nghề
chủ lực của tỉnh Bình Dƣơng, gồm: Trồng, chăm sóc sinh vật cảnh và trồng, chăm
sóc, khai thác mủ cao su. Việc khảo sát đánh giá thực trạng đã phân tích rõ các yếu

tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng đào tạo nghề, nhƣ: Nội dung chƣơng trình đào tạo, các
nhóm phƣơng pháp dạy học đƣợc sử dụng, chất lƣợng đội ngũ giáo viên, cơ sở vật
chất – trang thiết bị và các loại hình thức kiểm tra – đánh giá đƣợc sử dụng.
Trên cơ sở thực trạng đƣợc khảo sát, xử lý, phân tích và đánh giá, ngƣời
nghiên cứu đã đề xuất 04 giải pháp để nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề ngắn hạn
cho lao động nông thôn, gồm:
Giải pháp 1: Cải tiến chƣơng trình, nội dung đào tạo nghề theo hƣớng tích hợp
và tăng cƣờng kỹ năng thực hành.
Giải pháp 2: Đổi mới phƣơng pháp dạy nghề theo hƣớng tích cực hóa ngƣời
học và dạy thực hành theo nhóm.

vi

Luan van


Giải pháp 3: Bồi dƣỡng năng lực sƣ phạm và kỹ năng nghề cho đội ngũ giáo
viên.
Giải pháp 4: Tăng cƣờng trang thiết bị và phƣơng tiện dạy học thực hành trong
công tác đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn.
Trong suốt thời gian thực hiện, ngƣời nghiên cứu đã tiến hành một số hoạt
động nhằm đánh giá tính cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đƣợc đề xuất.
Tác giả đã tiến hành lấy ý kiến của 20 chuyên gia là cán bộ quản lý, các giáo viên
trực tiếp giảng dạy các lớp bằng phiếu hỏi ý kiến. Kết quả tổng hợp đã cho thấy tính
cấp thiết và tính khả thi đạt gần 90%.
Bên cạnh đó, tác giả đã tiến hành thực nghiệm sƣ phạm với giải pháp 2. Trên
cơ sở phân tích, đánh giá hiệu quả về mặt điểm số hai lớp: Thực nghiệm và đối
chứng; quan sát thái độ ngƣời học, tham khảo ý kiến các giáo viên dự giờ với
phƣơng pháp và hình thức tổ chức tổ chức dạy nghề mới nhằm đánh giá tính đúng
đắn của giải pháp đề xuất. Kết quả đƣợc xử lý bằng thống kê cho thấy giả thuyết

khoa học đã đề xuất, đƣợc kiểm nghiệm là chính xác.
Tác giả mong muốn sản phẩm này đƣợc đƣa vào ứng dụng thực tế để công tác
đào tạo nghề cho lao động nông thôn ngày nâng cao chất lƣợng hơn.

vii

Luan van


ABSTRACT
-----The rapid urbanization of Binh Duong Povince has leaded to a source of huge
labor surplus shrinking due to lost or arable land. Therefore, we do need to pay
attention to training, especially vocational training to convert jobs for farmers.
However, to increase qualities of vocational training for rural workers; after
apprentices, the farmers can apply the knowledge studied, we must have very
specific break-solution. Currently, being as a management staff of Binh Duong
Labor and Social Welfare Service, with deeply contribute for solving urgent
problems of theoretical and real practice and I has done research this project named
"Improving the quality of short-term vocational training for rural workers in Binh
Duong province."
Due to the economic conditions and practice, the author has just focused on
two main fileds of Binh Duong province, including: planting, pet care and planting,
tending, harvesting rubber. The assessment survey has analyzed the factors, which
affecting to the quality of vocational training, such as training content, teaching
methodology groups are used, the quality of teachers resource, facilities - equipment
and other types of testing - assessment is used.
Based on the current real survey, processing, analysis and evaluation, the
researcher has proposed 04 measures to improve the quality of short-term
vocational training for rural workers, including:
Solution 1: Improvement curriculum, training content towards integration and

enhance practical skills.
Solution 2: Innovation teaching methodology into a positive direction of the
learning and teaching practice group.
Solution 3: Improvement vocational-pedagogical skills for teachers.

viii

Luan van


Solution 4: Redouble teaching equipment for the practice of short-term
vocational training for rural laborers.
During the time of doing this thesis, the researchers did some activities to
evaluate the necessity and feasibility of the proposed solution. The authors took of
20 experts’ ideas, who are managers, teachers teaching in classes by questionnaires.
The results showed that synthetic urgency and feasibility of nearly 90%.
In addition, the authors conducted a pedagogical experiment with solution 2.
Based on the analysis and evaluation of the effectiveness of two classes
Experimental and control; learner attitudes observation, consultation with teachers
about methodologies and new organization form teaching in order to assess the
soundness of the proposed solution. The results were statistically processed showed
that scientific hypotheses proposed, the test is accurate.
The authors wish this product was put into practical applications for
vocational training of rural workers with more improvement day by day.

ix

Luan van

MỤC LỤC
-----Nội dung

Trang

Lý lịch khoa học

i

Lời cam đoan

iv

Tóm tắt luận văn

vi

Mục lục

x

Danh mục các từ viết tắt

xiii

Danh mục các hình, biểu đồ

xiv

Danh mục các bảng

xv

PHẦN I: MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

2

2. Mục tiêu nghiên cứu

3

3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu

3

4. Giả thuyết nghiên cứu

4

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

4

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

4

7. Phƣơng pháp nghiên cứu

4

8. Kế hoạch nghiên cứu

6

PHẦN II: NỘI DUNG
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ
NGẮN HẠN CHO LAO ĐỘNG NƠNG THƠN TRONG Q TRÌNH
CƠNG NGHIỆP HOÁ, HIỆN ĐẠI HOÁ
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

8

1.2. Một số khái niệm và phạm trù cơ bản

9

1.2.1. Giáo dục và đào tạo

9

1.2.2. Quá trình dạy học

9

1.2.3. Phƣơng pháp dạy học

9

1.2.4. Nghề, đào tạo nghề, dạy nghề trình độ ngắn hạn

x

Luan van

15


1.2.5. Lao động nông thôn

17

1.2.6. Chất lƣợng và hiệu quả đào tạo

17

1.2.7. Quản lý đào tạo theo chất lƣợng

22

1.2.8. Đánh giá chất lƣợng đào tạo nghề

24

1.2.9. Các mơ hình quản lý chất lƣợng giáo dục theo ISO và TQM

27

1.3. Các điều kiện đảm bảo chất lƣợng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông
thôn
30
1.4. Đặc điểm của nghề đào tạo trồng, chăm sóc sinh vật cảnh và nghề trồng, chăm
sóc và khai thác mủ cao su
31
1.4.1. Nghề trồng, chăm sóc sinh vật cảnh

31

1.4.2. Nghề trồng, chăm sóc và khai thác mủ cao su

31

Kết luận chƣơng 1

32

CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG CHẤT LƢỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ NGẮN HẠN
CHO LAO ĐỘNG NÔNG THÔN TỈNH BÌNH DƢƠNG
2.1. Tổng quan về điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội tỉnh Bình Dƣơng

33

2.1.1. Tổng quan điều kiện tự nhiên tỉnh Bình Dƣơng

33

2.1.2. Thực trạng về phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2005 – 2010 và dự báo đến

năm 2020
34
2.1.3. Thực trạng về lao động, việc làm giai đoạn 2005-2010 và dự báo đến năm
2020
36
2.2. Thực trạng công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn giai đoạn 2006 –
2010 và dự báo nhu cầu đến năm 2020

37

2.2.1. Thực trạng công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn giai đoạn 20062010
37
2.2.2. Dự báo nhu cầu học nghề của lao động nông thôn đến năm 2020

39

2.3. Thực trạng chất lƣợng công tác đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động nông thôn
tỉnh Bình Dƣơng
40
2.3.1. Tổ chức khảo sát

40

2.3.2. Thực trạng chất lƣợng nội dung đào tạo

45

2.3.3. Thực trạng chất lƣợng phƣơng pháp đào tạo

49

2.3.4. Thực trạng chất lƣợng giáo viên

50

2.3.5. Thực trạng chất lƣợng cơ sở vật chất – trang thiết bị

51

xi

Luan van


2.3.6. Thực trạng chất lƣợng kiểm tra – đánh giá kết quả học tập

53

Kết luận chƣơng 2

55

CHƢƠNG 3
ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ
NGẮN HẠN CHO LAO ĐỘNG NƠNG THƠN TỈNH BÌNH DƢƠNG
3.1. Cơ sở đề xuất giải pháp

56

3.1.1. Căn cứ vào quan điểm chỉ đạo về phát triển đào tạo nghề của Đảng và Nhà

nƣớc
56
3.1.2. Dựa trên các giải pháp đã đƣợc đề cập trong đề án đào tạo nghề cho lao động
nông thôn tỉnh Bình Dƣơng
56
3.1.3. Căn cứ vào các nguyên nhân dẫn đến thực trạng về chất lƣợng đào tạo nghề
ngắn hạn cho lao động tỉnh Bình Dƣơng
57
3.2. Định hƣớng cho việc đề xuất các giải pháp

57

3.2.1. Tính thực tiễn

57

3.2.2. Tính khả thi

57

3.2.3. Tính hiệu quả

58

3.3. Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lƣợng đào tạo nghề ngắn hạn cho lao động
nông thơn tỉnh Bình Dƣơng
58
3.3.1. Giải pháp 1: Cải tiến chƣơng trình, nội dung đào tạo nghề theo hƣớng tích
hợp và tăng cƣờng kỹ năng thực hành
58

3.3.2. Giải pháp 2: Đổi mới phƣơng pháp dạy nghề theo hƣớng tích cực hóa ngƣời
học và dạy thực hành nghề theo nhóm
61
3.3.3. Giải pháp 3: Bồi dƣỡng năng lực sƣ phạm và kỹ năng nghề cho đội ngũ giáo
viên
64
3.3.4. Giải pháp 4: Tăng cƣờng trang thiết bị và phƣơng tiện dạy học thực hành

66

3.4. Khảo nghiệm ý kiến chuyên gia và thực nghiệm sƣ phạm

68

3.4.1. Khảo nghiệm ý kiến chuyên gia

68

3.4.2. Thực nghiệm sƣ phạm

69

Kết luận chƣơng 3

77

PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
TÀI LIỆU THAM KHẢO

82

CÁC PHỤ LỤC

85

xii

Luan van


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
-----Chữ viết tắt

Ý nghĩa

1

CBQL

Cán bộ quản lý

2

CĐN

Cao đẳng nghề

3

CSDN

Cơ sở dạy nghề

4

CSVC

Cơ sở vật chất

5

ĐTN

Đào tạo nghề

6

GD

Giáo dục

7

GV

Giáo viên

8

GVDN

Giáo viên dạy nghề

9

HĐH

Hiện đại hóa

10

HS

Học sinh

11

HV

Học viên

12

LĐ

Lao động

13

LĐNT

Ngƣời lao động nông thôn

14

LĐ-TB&XH

Lao động – Thƣơng binh và Xã hội

15

NDDH

Nội dung dạy học

16

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

17

QTDH

Quá trình dạy học

18

SCN

Sơ cấp nghề

19

TCN

Trung cấp nghề

20

TTB

Trang thiết bị

21

GTVL

Giới thiệu việc làm

22

UBND

Ủy ban nhân dân

TT

xiii

Luan van


DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ
-----Tên hình, biểu đồ

Trang

Hình 1.1: Minh họa nhóm phƣơng pháp thơng báo tái hiện

11

Hình 1.2: Minh họa nhóm phƣơng pháp khơi gợi vấn đề

11

Hình 1.3: Minh họa nhóm phƣơng pháp nghiên cứu

11

Hình 1.4: Quan hệ giữa mục tiêu và chất lƣợng đào tạo

18

Hình 1.5: Các mơ hình quản lý chất lƣợng

23

Hình 1.6: Cấu trúc các thành tố của quá trình dạy học

30

Biểu đồ 2.1: Dự báo nhu cầu học nghề ở tỉnh Bình Dƣơng đến năm 2020

40

Biểu đồ 2.2: Mức độ phù hợp của chƣơng trình đào tạo so với yêu cầu của sản xuất 46
Biểu đồ 2.3: Mối quan hệ giữa doanh nghiệp và các cơ sở dạy nghề

47

Biểu đồ 2.4: Đánh giá của các đối tƣợng khảo sát về tải trọng lý thuyết, thực hành

48

Biểu đồ 2.5: Mức độ sử dụng các phƣơng pháp dạy học của giáo viên

50

Biểu đồ 2.6: Thực trạng chất lƣợng đội ngũ giáo viên

51

Biểu đồ 2.7: Ý kiến về mức độ thiếu, đủ cơ sở vật chất

52

Biểu đồ 2.8: Ý kiến về mức độ thiếu, đủ trang thiết bị

52

Biểu đồ 2.9: Chất lƣợng áp dụng các hình thức kiểm tra – đánh giá (1)

53

Biểu đồ 2.10: Chất lƣợng áp dụng các hình thức kiểm tra – đánh giá (2)

54

Biểu đồ 3.1: So sánh mức độ hiểu bài của học viên

73

Biểu đồ 3.2: Khả năng chuyên môn của học viên tại lớp thực nghiệm

73

Biểu đồ 3.3: Ý kiến của học viên khi đƣợc làm việc theo nhóm

73

Biểu đồ 3.4: Mức độ hiểu bài của học viên tại lớp thực nghiệm

74

Biểu đồ 3.5: Thái độ của học viên khi tham gia lớp thực nghiệm

74

Biểu đồ 3.6: Thái độ của học viên khi đƣợc học tập ngay tại vƣờn cảnh

74

Biểu đồ 3.7: Nhận xét của học viên về sự ảnh hƣởng của phƣơng pháp dạy học do
giáo viên sử dụng
74
Biểu đồ 3.8: So sánh kết quả bài kiểm tra 02 lớp thực nghiệm và đối chứng

xiv

Luan van

75


DANH MỤC CÁC BẢNG
-----Tên bảng

Trang

Bảng 2.1: Thống kê số liệu lao động nông thôn học nghề từ 2004 – 2010

38

Bảng 2.2: Thống kê số lƣợng ngƣời có nhu cầu học nghề năm 2010

39

Bảng 2.3: Thống kê số lƣợng phiếu khảo sát phục vụ nghiên cứu

41

Bảng 2.4: Những khó khăn sau khi tốt nghiệp đƣợc học viên đánh giá

48

Bảng 3.1: Thống kê ý kiến chuyên gia về các giải pháp đƣợc đề xuất

68

Bảng 3.2: Nhận xét của giáo viên dự giờ lớp học thực nghiệm

72

Bảng 3.3: Kết quả bài kiểm tra hai lớp thực nghiệm và đối chứng

75

Bảng 3.4: Thống kê điểm số hai lớp thực nghiệm và đối chứng

76

Bảng 3.1: Thống kê ý kiến chuyên gia về các giải pháp đƣợc đề xuất

68

Bảng 3.2: Nhận xét của giáo viên dự giờ lớp học thực nghiệm

72

Bảng 3.3: Kết quả bài kiểm tra hai lớp thực nghiệm và đối chứng

75

Bảng 3.4: Thống kê điểm số hai lớp thực nghiệm và đối chứng

76

xv

Luan van


PHẦN I
MỞ ĐẦU

1

Luan van


1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Đào tạo nghề (ĐTN) cho lao động nơng thơn (LĐNT) là một chính sách mang tính
nhân văn sâu sắc của Đảng và Nhà nƣớc ta. Hiện nay, trong giai đoạn đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, tỉnh Bình Dƣơng trong vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, đang trên con
đƣờng phát triển thành tỉnh công nghiệp theo hƣớng hiện đại và phấn đấu đến năm 2020
là thành phố trực thuộc trung ƣơng.
Bên cạnh việc đầu tƣ cơ sở hạ tầng phục vụ sự nghiệp cơng nghiệp hóa, nguồn nhân
lực có tay nghề là một vấn đề đang đƣợc đặt ra hàng đầu tại Bình Dƣơng. Cơng tác quy

hoạch phát triển đô thị, chuyển đổi nông dân thuần túy sang thị dân, giải quyết việc làm
cho đối tƣợng bị thu hồi đất, bộ đội xuất ngũ, nâng cao hiệu quả canh tác tại những khu
vực thuần nông trên địa bàn tỉnh cần phải thiết phải xây dựng một lộ trình cụ thể và có
những giải pháp đột phá để nâng cao chất lƣợng nguồn lao động (LĐ) có tay nghề nhằm
phục vụ tại chỗ là một việc làm cấp thiết và quan trọng.
Thời gian qua, công tác ĐTN cho LĐNT trên địa bàn tỉnh đã đƣợc sự đồng thuận
của các cấp, các ngành và ngƣời LĐ. Nhận thức của LĐNT về việc học nghề đã dần đƣợc
chuyển biến theo hƣớng tích cực hơn. Các khóa đào tạo đã trang bị cho LĐNT các kiến
thức khoa học kỹ thuật, kỹ năng nghề nghiệp, thái độ công việc cơ bản nhất để họ có thể
tự tạo việc làm hoặc tìm việc làm ni sống bản thân, gia đình; từ đó, góp phần cải thiện
đời sống nơng thơn, thực hiện có hiệu quả chƣơng trình mục tiêu xóa đói giảm nghèo và
giải quyết việc làm cho ngƣời lao động. Việc tổ chức ĐTN cho LĐNT đã góp phần nâng
tỷ lệ lao động qua đào tạo, tăng tỷ lệ sử dụng thời gian LĐ ở nông thôn, từng bƣớc
chuyển dịch cơ cấu lao động theo hƣớng công nghiệp – dịch vụ.
Song, bên cạnh những kết quả đạt đƣợc, vẫn còn nhiều tồn tại cần đƣợc nhìn nhận
cụ thể để có hƣớng khắc phục, nhƣ : Sau khi tham gia học nghề, ngƣời LĐ vẫn thất
nghiệp, không tham gia đƣợc vào thị trƣờng lao động, dẫn đến cơng tác đào tạo rất lãng
phí, cả về ngân sách nhà nƣớc lẫn thời gian của ngƣời học. Để công tác ĐTN cho LĐNT
của tỉnh đạt chất lƣợng, bà con nông dân sau khi học nghề có thể vận dụng đƣợc các kiến
thức đƣợc trang bị vào làm nghề; thiết nghĩ cần phải có những giải pháp thật cụ thể mang
tính chất đột phá.

2

Luan van


Theo quan điểm chỉ đạo tại Quyết định số 630/QĐ-TTg ngày 29/05/2012 của Thủ
tƣớng Chính phủ về chiến lƣợc phát triển Dạy nghề thời kỳ 2011 – 2020 đã nêu rõ “Nâng
cao chất lượng và phát triển quy mô dạy nghề là một quá trình, vừa phổ cập nghề cho

ngƣời lao động, đồng thời phải đáp ứng nhu cầu của các ngành, nghề sử dụng nhân lực có
tay nghề cao trong nƣớc và xuất khẩu lao động”. Mục tiêu cụ thể của chiến lƣợc đƣợc đặt
ra, cụ thể nhƣ sau:
- Giai đoạn 2011 - 2015 đào tạo mới trình độ cao đẳng nghề, trung cấp nghề
khoảng 2,1 triệu ngƣời, sơ cấp nghề và dạy nghề dưới 3 tháng khoảng 7,5 triệu người,
trong đó có 4,7 triệu người được hỗ trợ đào tạo nghề theo “Đề án đào tạo nghề cho lao
động nông thôn đến năm 2020” (Đề án 1956).
- Giai đoạn 2016 - 2020 đào tạo mới trình độ cao đẳng nghề, trung cấp nghề khoảng
2,9 triệu ngƣời (trong đó 10% đạt cấp độ quốc gia, khu vực ASEAN và quốc tế), sơ cấp
nghề và dạy nghề dưới 3 tháng khoảng 10 triệu người, trong đó có 5,5 triệu người được
hỗ trợ đào tạo nghề theo Đề án 1956.
Từ đó, cho thấy việc ĐTN nói chung và ĐTN ngắn hạn nói riêng là nhiệm vụ chính
trị xun suốt trong thời gian tới đã đƣợc Đảng và Nhà nƣớc ta hoạch định thật cụ thể.
Trên cơ sở những lý do đƣợc phân tích; đồng thời, hiện tại bản thân là một cán bộ quản lý
nhà nƣớc về công tác ĐTN của Sở LĐ-TB&XH tỉnh Bình Dƣơng, với mong muốn góp
phần giải quyết những vấn đề cấp thiết về lý luận và thực tiễn đã đặt ra, ngƣời nghiên cứu
quyết định thực hiện đề tài “Nâng cao chất lượng ĐTN ngắn hạn cho LĐNT tỉnh Bình
Dương”.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn về ĐTN ngắn hạn cho LĐNT đề xuất
giải pháp nâng cao chất lƣợng ĐTN ngắn hạn cho LĐNT tỉnh Bình Dƣơng.
3. ĐỐI TƢỢNG VÀ KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU
3.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Chất lƣợng ĐTN ngắn hạn cho LĐNT ở tỉnh Bình Dƣơng.
3.2. Khách thể nghiên cứu
Quá trình ĐTN ngắn hạn cho LĐNT, tập trung vào 02 nghề trình độ sơ cấp: Trồng,
chăm sóc sinh vật cảnh và nghề trồng, chăm sóc, khai thác mủ cao su ở tỉnh Bình Dƣơng.
3

Luan van

4. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
Hiện nay, chất lƣợng ĐNT ngắn hạn cho LĐNT tỉnh Bình Dƣơng cịn nhiều hạn
chế. Đội ngũ GV còn thiếu về mặt số lƣợng, chất lƣợng chƣa đảm bảo; chƣơng trình đào
tạo thiếu cập nhật, thời gian đào tạo dài, còn nặng về lý thuyết, chƣa sát với thực tiễn;
PPDH đƣợc vận dụng chƣa phù hợp; CSVC phục vụ công tác đào tạo chƣa đƣợc đầu tƣ
đúng mức dẫn đến chất lƣợng đào tạo chƣa cao. Nếu đề xuất và thực hiện đƣợc một số
giải pháp tác động giáo dục có hiệu quả thì sẽ góp phần nâng cao đƣợc chất lƣợng ĐTN
ngắn hạn cho LĐNT. Qua đó góp phần tạo ra một nguồn LĐ chất lƣợng cao đáp ứng yêu
cầu chuyển dịch cơ cấu kinh tế phục vụ cho CNH, HĐH ở tỉnh Bình Dƣơng trong giai
đoạn tới.
5. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
- Nghiên cứu cơ sở lý luận của đề tài về chất lƣợng ĐTN ngắn hạn.
- Khảo sát và đánh giá chất lƣợng ĐTN ngắn hạn cho LĐNT tỉnh Bình Dƣơng.
- Đề xuất giải pháp nâng cao chất lƣợng ĐTN ngắn hạn cho LĐNT tỉnh Bình
Dƣơng.
- Thực nghiệm sƣ phạm và đánh giá kết quả.
6. GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU
Do điều kiện về thời gian và yêu cầu của một luận văn thạc sĩ, ngƣời nghiên cứu chỉ
tập trung nghiên cứu:
 Hai nghề chủ lực có nhiều ngƣời học ở Bình Dƣơng, gồm: Nghề trồng, chăm sóc
sinh vật cảnh và nghề trồng, chăm sóc, khai thác mủ cao su.
 Tại các huyện Tân Uyên, Dầu Tiếng, Bến Cát, thị xã Dĩ An và thành phố Thủ
Dầu Một.
 Đồng thời, chỉ tập trung nghiên cứu các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng học
nghề, nhƣ: Mục tiêu, chƣơng trình, phƣơng pháp, phƣơng tiện – hình thức tổ chức và
kiểm tra đánh giá của quá trình ĐTN ở các CSDN có tham gia đào tạo nghề cho LĐNT;
không đi sâu nghiên cứu các nội dung liên quan đến công tác quản lý giáo dục.
7. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

7.1. Phƣơng pháp nghiên cứu t i liệu
4

Luan van


- Nghiên cứu các tài liệu liên quan tới nguồn nhân lực, nguồn LĐ, các chủ trƣơng
chính sách hiện cịn hiệu lực của Nhà nƣớc, các báo cáo hàng năm của Sở LĐ-TB&XH
tỉnh Bình Dƣơng liên quan đến cơng tác ĐTN cho LĐNT.
- Nghiên cứu các tài liệu liên quan đến cơng tác đào tạo của nghề trồng, chăm sóc
sinh vật cảnh và nghề trồng, chăm sóc, khai thác mủ cao su.
- Sách, báo, tạp chí về dạy nghề, internet, các tài liệu khác có liên quan đến chất
lƣợng ĐTN.
7.2. Phƣơng pháp quan sát, phỏng vấn, điều tra
 Quan sát: Dùng để phát hiện vấn đề về chất lƣợng ĐTN ngắn hạn, đặt giả thuyết
và kiểm chứng giả thuyết nghiên cứu.
 Phỏng vấn: Dùng để hỏi những ngƣời có am hiểu đến công tác ĐTN cho LĐNT
trong thời gian qua nhằm thu thập các thông tin liên quan.
 Điều tra bằng bảng hỏi: Chọn mẫu ngẫu nhiên mang tính đại diện cho các nhóm,
gồm: CBQL, GV trực tiếp giảng dạy, HV đang và đã tốt nghiệp, doanh nghiệp và ngƣời
LĐ đã tham gia các lớp ĐTN cho LĐNT. Xây dựng bộ câu hỏi tƣơng ứng để tiến hành
lấy ý kiến về vấn đề ngƣời nghiên cứu quan tâm.
7.3. Phƣơng pháp xử lý thông tin
Xử lý các số liệu đã thu thập, biểu diễn dƣới dạng các biểu đồ phù hợp và rút ra các
nhận xét tƣơng ứng nhằm đánh giá thực trạng và các giải pháp đƣợc đề xuất.
7.4. Phƣơng pháp chuyên gia
Khảo nghiệm ý kiến chuyên gia (Công chức quản lý công tác ĐTN tại Sở LĐTB&XH; cán bộ chuyên trách quản lý công tác ĐTN huyện, thị, thành phố; Hiệu
trƣởng/Phó Hiệu trƣởng, Trƣởng/Phó phịng đào tạo các trƣờng; Giám đốc/ Phó giám đốc
các trung tâm dạy nghề; Chủ tịch/ Phó chủ tịch Hội sinh vật cảnh tỉnh Bình Dƣơng có
tham gia ĐTN cho LĐNT) để đánh giá tính khả thi của các giải pháp mà ngƣời nghiên

cứu đề xuất.
7.5. Phƣơng pháp thực nghiệm sƣ phạm
Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm về việc đổi mới PPDH trên hai lớp của nghề trồng,
chăm sóc sinh vật cảnh nhằm đánh giá tính đúng đắn của kết quả nghiên cứu.
5

Luan van


8. KẾ HOẠCH NGHIÊN CỨU
Tháng
01

Nội dung
1. Hoàn chỉnh đề cƣơng

x

2. Thu thập, tổng hợp, phân tích tài liệu

x

3. Soạn bộ công cụ khảo sát

x

4. Khảo sát – tổng hợp và đánh giá số liệu

02

03

04

05

06

x

5. Phối hợp với các đơn vị có đào tạo xây dựng
và phát triển các chƣơng trình nghiên cứu
6. Thực nghiệm sƣ phạm

x
x

7. Xử lý số liệu

x

8. Đánh giá kết quả thực nghiệm

x

9. Viết báo cáo

x

10. Sửa chữa, hoàn tất và báo cáo

x

6

Luan van


PHẦN II
NỘI DUNG

7

Luan van