(Luận văn thạc sĩ hcmute) nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng sư phạm nghề cho giáo viên trường trung học kỹ thuật và nghiệp vụ thủ đức

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGUYỄN THỊ BẠCH HƯỜNG

NGHIÊN CỨU ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO
TRÌNH ĐỘ VÀ KỸ NĂNG SƯ PHẠM NGHỀ
CHO GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG
HỌC KỸ THUẬT VÀ NGHIỆP VỤ THỦ ĐỨC

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401

S KC 0 0 0 3 2 9

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 08 năm 2005

Luan van


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
***

LUẬN VĂN THẠC SĨ
KS. NGUYỄN THỊ BẠC H HƯỜ NG

***

Chuyên ngành : GIÁO DỤC HỌC
Mã số ngành : 60 14 01

Tp.Hồ Chí Minh, tháng 8 naêm 2005

Luan van


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
***

LUẬN VĂN THẠC SĨ

***

Chuyên ngành : GIÁO DỤC HỌC
Mã số ngành : 60 14 01

Họ và Tên học viên : NGUYỄN THỊ BẠC H HƯỜNG
Người hướng dẫn : TS. NGUYỄN TIẾN DŨ NG

Tp.Hồ Chí Minh, tháng 8 năm 2005

Luan van


CÔNG TRÌNH ĐƯC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
*0*

Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS NGUYỄN TIẾN DŨNG
.........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

Cán bộ chấm nhận xét 1:
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

Cán bộ chấm nhận xét 2:
.........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

Luận văn thạc só được bảo vệ tại

HỘI ĐỒNG CHẤM BẢO VỆ LUẬN VĂN THẠC SĨ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT,
Ngày…….tháng…… năm ……

Luan van


TÓM TẮT
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và quyết liệt như ngày nay, cùng với sự phát
triển khoa học -công nghệ vũ bão, mở ra những cơ hội tiếp cận các tri thức, tiếp
cận sự phát triển của khoa học kỹ thuật đồng thời cũng mang lại những thách
thức, cạnh tranh gay go trong nhiều lónh vực cuộc sống và đòi hỏi nền giáo dục
Việt Nam phải có tư duy, quan điểm đào tạo mới cho phù hợp với các xu hướng
mới của thời đại.
Riêng các Tổ chức Giáo dục Đào tạo – Dạy nghề trong cả nước có trách
nhiệm to lớn về việc đào tạo đội ngũ công nhân kỹ thuật chất lượng cao, có tác
phong công nghiệp vững vàng, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hóa
cuả đất nước. Hơn ai hết trách nhiệm đào tạo lực lượng lao động sản xuất, cung
cấp nguồn nhân lực cho xã hội chính là đội ngũ giáo viên kỹ thuật - dạy nghề.
Với tình hình hiện nay chúng ta đều thống nhất quan điểm về quá trình giáo
dục toàn diện cho hệ thống quốc dân, trong đó có mối quan hệ biện chứng liên
thông giữa chất lượng người lao động và chất lượng đội ngũ giáo viên kỹ thuật dạy nghề tương ứng, sự khác biệt giữa họ chính là trình độ nghiệp vụ sư phạm
kỹ thuật.
Vì thế đội ngũ giáo viên kỹ thuật - dạy nghề nói chung và giáo viên trung
học chuyên nghiệp – dạy nghề Trường Trung học Kỹ thuật Nghiệp vụ Thủ Đức
nói riêng phải ý thức trách nhiệm của mình qua việc luôn thường xuyên rèn
luyện bồi dưỡng kiến thức chuyên môn, nâng cao trình độ, đổi mới và hiện đại
hoá phương pháp giáo dục, nâng cao kỹ năng sư phạm, kỹ năng nghề nghiệp để
đáp ứng yêu cầu giáo dục và đào tạo trong thời đại ngày nay.trung cấp
Trong đề tài “Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng sư

phạm nghề cho giáo viên Trường Trung học Kỹ thuật Nghiệp vụ Thủõ Đức “ của
luận văn này, cũng nhằm các mục tiêu phát triển đội ngũ giáo viên, đảm bảo
hợp lý về cơ cấu và chuẩn về chất lượng, đáp ứng nhu cầu đào tạo của nhà
trường.
Nội dung luận văn gồm có 3 chương chính:
Chương 1: Xác định tiêu chuẩn, nhiệm vụ người giáo viên trung học chuyên
nghiệp và dạy nghề theo các điều lệ của Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành,
nghiên cứu đặc điểm lao động sư phạm và năng lực sư phạm kỹ thuật, trình bày
phân tích nghề giáo viên kỹ thuật, xác định hệ thống kỹ năng sư phạm và các
năng lực cần thiết liên quan đến người giáo viên trung học chuyên nghiệp và
dạy nghề để làm cơ sở lý luận cho đề tài.
Chương 2: Nghiên cứu thực tiễn và phân tích thực trạng tổng quan quá trình
phát triển, đào tạo và bồi dưỡng của Trường THKTNV Thủ Đức qua các phiếu
thăm dò, phỏng vấn xin ý kiến; Xác định quan điểm đào tạo mới; Mô tả hệ

Luan van


thống mô hình nghề nghiệp giáo viên và tham khảo các giải pháp nâ ng cao kỹ
năng sư phạm nghề của các chuyên gia.
Chương 3: Căn cứ các kết quả nghiên cứu lý luận và thực tiễn, căn cứ các
nguyên tắc xác định nội dung và biện pháp bồi dưỡng trình độ sư phạm cho
giáo viên THCN; xây dựng tiêu chí để đề xuất bổ sung một số nội dung vào
chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm và đề xuất các giải pháp cụ thể để
nâng cao trình độ và bồi dưỡng cho giáo viên Trường THKTNV Thủ Đức.
Như thế luận văn đã nghiên cứu hệ thống cơ sở lý luận và thực tiễn, đánh
giá các biện pháp, nhận định chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm đã
thực hiện để đưa ra các giải pháp cụ thể với những kế hoạch và hình thức tổ
chức chi tiết nhằm nâng cao trình độ và kỹ năng sư phạm nghề cho giáo viên
Trường THKTNV Thủ Đức.

Hướng phát triển của đề tài là cần có sự nghiên cứu sâu hơn và thực nghiệm
các giải pháp liên quan đến việc bồi dưỡng phương pháp dạy họ c chuyên
ngành, phương pháp dạy học nhằm tích cực hoá học sinh, sử dụng phương tiện
dạy học hiện đại, đa năng, chú tâm đến các định hướng đổi mới giáo dục kỹ
thuật nghề nghiệp và bồi dưỡng giáo viên hạt nhân trong giai đoạn tới như thế
nào.

Luan van


ABSTRACT
Today, in the globalization context and drastic competition of the world and in
common with development of the Science – Technology is rain-storm. Vietnam
Education is being innovated and developed to keep pace with the new
tendency, the one of integrating into Local Region and globalization, so as to
open up new opportunities to approach the development of Science and
Techniques.
Especially, the national organizations of education and vocational training are
greatly responsible for high quality force of technical workers supply with
confident and industrial working style, to meet all the country’s requirements
for Industrialization and Modernization. The duty to train a labor force for social
manpower supply belongs to the Technical Vocation Teachers.
Therefore those teachers, generally, and the ones at Thu Duc Technical and
Professional Secondary School in particular are to teach themselves and foster
their professional knowledge to broaden their ability, innovate and modernize
their schooling methods and improve their professional teaching skills, so as to
satisfy our needs of education and training nowadays.
One of this thesis’ topic, “Research and suggest solutions for improving the
ability and teaching skills of Teachers at Thu Duc Technical and Professional
Secondary School”, is to develop the school teaching force and ensure the

reasonable payment structure and quality in order to supply the school’s needs
of training.
This thesis consists of 3 main chapters:
Chapter 1: Logical basis to set up standards and duty of professional college
and vocation teachers, based on Career analyzing, defining teaching skill
system and required ability involved in these teachers.
Chapter 2: Research on practical basis. Study on real overview of developing,
training and improving process of Thu Duc Technical and Professional
Secondary School over the interviewing slips. Set up new opinions about
training. Describe the teaching model and consult the education experts’ about
the method of improving teaching skills.
Chapter 3: Based on results of the logical and practical researches and
principles mentioned above, criteria of new materials are supplemented to
training program and suggestions of particular solutions to improve T hu Duc

Luan van


Technical and Professional Secondary School teachers in teaching knowledge
and foster their ability.
Thus, the thesis talk about logical and practical basis system, evaluate the
methods and observe the program of improving professional teaching tr aining,
so as to propose particular solutions with detail plans and organization for Thu
Duc Technical and Professional Secondary School teachers Profession.
The thesis requires a deeper research on testing the theory insolving to
professional training methods, the way of teaching to activate learners, the
usage of multitasked, modern tools and attention to innovating tendency of
technical education and the way to bring up major teachers in the coming time.

Luan van

MỤC LỤC
***
Lời cảm ơn
Tóm tắt
Mục lục
Danh mục bảng biểu
Danh mục hình vẽ
Chữ viết tắt

PHẦN MỞ ĐẦU :
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Lý do chọn đề tài ............................................................................................. trang 1
Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................. 2
Giới hạn đề tài ............................................................................................................. 2
Đối tượng nghiên cứu ................................................................................................ 3
Khách thể nghiên cứu ............................................................................................... 3
Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................ 3
Phương pháp nghiên cứu .......................................................................................... 3
Xác định thuật ngữ ..................................................................................................... 3

NỘI DUNG :
Chương I : CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
1.1. Các tiêu chuẩn, nhiệm vụ và quyền của người GVTHCN ............................. 6
1.1.1 : Tiêu chuẩn giáo viên trường THCN ........................................................... 7
1.1.2 : Nhiệm vụ của giáo viên trường THCN ........................................................ 7
1.1.3 : Quyền của giáo viên trường THCN .............................................................. 7
1.2. Đặc điểm lao động sư phạm và năng lực SPKT nghề nghiệp ....................... 8
1.2.1 : Đặc điểm lao động sư phạm .......................................................................... 8
1.2.2 : Những yêu cầu đối với người giáo viên dạy nghề ....................................... 9
1.2.3 : Nă ng lực sư phạm kỹ thuật nghề nghiẽp ..................................................... 10
 Hoạt động của người giáo viên dạy nghề ..................................................... 10
1.Phân tích nghề, xây dựng hệ thống bài tập TH ............................................ 11
2.Xây dựng và tổ chức quá trình công nghệ ..................................................... 12
3.Huấn luyện kỹ năng sử dụng ........................................................................... 13
4.Huấn luyện đạo đức, tác phong công nhiệp .................................................. 13
 Năng lực sư phạm kỹ thuật : ............................................................................ 14
1.Năng lực về chuyên môn kỹ thuật. .................................................................. 14
2.Năng lực sư phạm .............................................................................................. 15

Luan van


3.Năng lực về tổ chức và lãnh đạo hoạt động DN .......................................... 15
1.3. Phân tích kỹ năng dạy nghề của người GVTHCN ......................................... 17
1.4. Hệ thống các kỹ năng sư phạm cần thiết cho người GV
để tiến hành có hiệu quả các hoạt động sư phạm .......................................... 21
1.5. Xác định các năng lực cần thiết đối với giáo viên KT-DN ......................... 22
1.5.1. Các năng lực cần thiết đối với giáo viên dạy nghề ................................. 22
1.5.2. Xác định các năng lực kiến thức và nhiệm vụ
liên quan của người Giáo viên Kỹ thuật – dạy nghề ................................ 24

Chương II : CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
2.1. Tổng quan về trường Trung học K TNV Thủ Đức ........................................ 26
2.1.1. Quá trình phát triển: ...................................................................................... 26
2.1.2 . Thực trạng nhà trường ............................................................................... 26
1. Cơ cấu tổ chức ................................................................................................ 26
2. Đội ngũ giáo viên ........................................................................................... 27
3. Cơ sở vật chất và trang thiết bị thực tập ................................................... 27
2.2. Quy mô và ngành nghề đào tạo của trường .................................................... 28
2.2.1. Số lượng học sinh được đào tạo trong thời gian qua: .............................. 28
2.2.2. Cơ cấu ngành nghề và kế hoạch phát triển .............................................. 29
2.3. Thực trạng về độ tuổi, thâm niên công tác, trình độ và
cơ cấu đội ngũ giáo viên giảng dạy của trường THKT-NV-TĐ.................. 30
2.3.1. Độ tuổi của đội ngũ giáo viên ....................................................................... 30
2.3.2. Thâm niên giảng dạy...................................................................................... 30
2.3.3. Trình độ giáo viên ........................................................................................... 30
2.3.4. Cơ cấu giáo viên giảng dạy tại các khoa, ban, tổ bộ môn ....................... 32
2.4. Khảo sát và nhận xét thực trạng trình độ và kỹ năng
sư phạm nghề của giáo viên trường TH KTNVï Thủ Đức ............................. 32
2.4.1. Tiến hành thu thập dữ liệu điều tra............................................................. 32
2.4.2. Nội dung và kết quả điều tra ........................................................................ 33
2.4.3. Nội dung và kết quả phỏng vấn ................................................................. 40
2.4.4. Thực trạng về các biện pháp bồi dưỡng trình độ
và kỹ năng sư phạm nghề cho GV trường TH KTNV TĐ ............................ 47
2.5. Thực trạng về đội ngũ giáo viên THCN-DN hiện nay .................................. 48
2.6. Đánh giá nội dung và biện pháp bồi dưỡng TĐSP
cho giáo viên dạy nghề hiện nay ......................................................................... 49
2.7. Nhận định về nội dung chương trình đào tạo và các biện pháp
bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên
Trung học Chuyên nghiệp-Dạy nghề hiện nay ............................................ 49
2.8. Thực trạng về đào tạo bồi dưỡng giáo viên ở một số nước ....................... 50

2.9. Thực trạng đào tạo năng lực SP Dạy nghề ở Việt Nam ............................... 51
2.10. Nghiên cứu hệ thống mô hình nghề nghiệp giáo viên KT-DN

Luan van


để làm cơ sở xây dựng mục tiêu, nội dung đào tạo
và bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm trong thời gian tới ................................... 52
2.11. Tham khảo một số giải pháp nâng cao kỹ năng
đào tạo nghề cho đội ngũ giáo viên dạy nghề trong thời gian tới ......... 60
Chương III : ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO TRÌNH ĐỘ VÀ
KỸ NĂN G SƯ PHẠM NGHỀ CHO GIÁO VIÊN TRƯỜN G
TRUNG HỌC KỸ THUẬT NGHIỆP VỤ THỦ ĐỨC
3.1. Những căn cứ để đề xuất các nội dung và các giải pháp
nâng cao trình độâ, kỹ năng sư phạm nghề
cho giáo viên Trường TH KT NV Thủ Đức .................................................... 62
3.1.1. Kết quả nghiên cứu lý luận: .......................................................................... 62
3.1.2. Kết quả nghiên cứu thực tiễn: ...................................................................... 63
3.1.3. Tiêu chí cho cơ cấu đội ngũ giáo viên
Trường THKTNV Thủ Đức ....................................................................... 65
3.1.4. Những nguyên tắc xác định nội dung đào tạo
và biện pháp bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm
cho giáo viên THCN-DN ........................................................................... 66
3.1.5. Xác định hệ thống mục tiêu bồi dưỡng sư phạm nghề ........................... 66
3.2. Đề xuất một số nội dung cần bổ sung trong chương trình
đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên
THCN- DN trong giai đoạn tới .......................................................................... 67
3.2.1. Bồi dưỡng về phương pháp dạy học chuyên ngành ............................ 68
3.2.2. Bồi dưỡng các phương pháp dạy học nhằm
tích cực hóa hoạt động nhận thức của học sinh ...................................... 68

3.2.3. Bồi dưỡng về sử dụng phương tiện dạy học hiện đại .............................. 68
3.2.4. Bồi dưỡng chuyên sâu về kỹ năng giao tiếp sư phạm ............................. 69
3.2.5. Tăng cường phần thực hành và thực tập giảng dạy nghề ..................... 69
3.3. Đề xuất các giải pháp thực hiện nhằm nâng cao trình độ và
kỹ năng sư phạm nghề cho giáo viên TH KT NV Thủ Đức ...................... 69
3.3.1. Nâng cao trình độ chuyên môn đào tạo ................................................ 70
3.3.2. Bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm ................................................................... 71
3.3.3. Nâng cao kỹ năng sư phạm nghề cho đội ngũ giáo viên ...................... 71
3.4. Những điều kiện đảm bảo chất lượng bồi dưỡng ......................................... 78

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận .................................................................................................................... 80
2. Kiến nghị ................................................................................................................. 82

TÀI LIỆU THAM KHẢO

Luan van


PHỤ LỤC :
Phụ lục 1: QUYẾT ĐỊNH CỦA BỘ TRƯỞN G:
Về việc ban hành “Quy định về bồi dưỡng nâng cao trình độ cho
giáo viên các trường Trung học chuyên nghiệp và Dạy nghề. “
Phụ lục 2: QUY ĐỊNH VỀ VIỆC MỞ CÁC LỚP BỒI DƯỢN G SƯ PHẠM
Phụ lục 3: CHƯƠNG TRÌNH BỒI DƯỢNG NGHIỆP VỤ SƯ PHẠM
(Theo quy định của Bộ GD & ĐT)
Phụ lục 4: QUYẾT ĐỊNH CỦA UBND THÀNH PHỐ:
V/v: Cho phép thành lập Trung Tâm Giáo dục Kỹ thuật Tổng hợp
và Hướng nghiệp Thủ Đức trực thuộc Sở Giáo dục.
Phụ lục 5: QUYẾT ĐỊNH CỦA CHỦ TỊCH UBND THÀN H PHỐ:

V/v: Cho phép chuyển Trung tâm Giáo dục Kỹ thuật Tổng hợp và
Hướng nghiệp Thủ Đức thành Trường Trung học Kỹ thuật và
Nghiệp vụ Thủ Đức trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố.
Phụ lục 6: QUYẾT ĐỊNH CỦA BỘ TRƯỞN G BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
V/v: Ban hành Quy định tạm thời về đào tạo liên thông Dạy nghề,
Trung học chuyên nghiệp, Cao đẳng và Đại học.
Phụ lục 7: QUI ĐỊNH TẠM THỜI VỀ ĐÀO TẠO LIÊN THÔNG DẠY NGHỀ,
TRUNG HỌC CHUYÊN NGHIỆP, CAO ĐẲN G VÀ ĐẠI HỌC.
Phụ lục 8: CHỈ THỊ của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
về nhiệm vụ của toàn ngành trong năm học 2004 – 2005
Phụ lục 9: PHIẾU XIN Ý KIẾN dành cho Giáo viên Trường Trung học Kỹ
thuật Nghiệp vụ Thủ Đức.
Phụlục10: PHIẾU PHỎNG VẤN dành cho Cán bộ quản lý và các Giáo viên
giảng dạy thâm niên trong Trường Trung học KT_NV Thủ Đức.
Phụlục11: DANH SÁCH GIÁO VIÊN TRƯỜNG TRUNG HỌC KỸ THUẬT
NGHIỆP VỤ THỦ ĐỨC THAM GIA ĐIỀU TRA
Phụ lục12: HÌNH ẢNH HỘI THI GIÁO VIÊN DẠY GIỎI NĂM HỌC 20042005

Luan van


DANH MỤC BẢNG BIỂU
--//-Bảng 1.1 : Các hoạt động và năng lực SPKT
nghề nghiệp tương ứng ......................................................................... 23
Bảng 2.1 : Bảng thống kê cơ sở vật chất kỹ thuật ............................................... 27
Bảng 2.2 : Thực hiện tuyển sinh và đào tạo trong 3 năm qua ........................... 29
Bảng 2.3 : Kế hoạch phát triển từ năm học 2002-2003 đến nay...................... 29
Bảng 2.4 : Mức độ sử dụng các phương pháp, kỹ thuật giảng dạy
lý thuyết và thực hành nghề mà giáo viên nhà trường
thường sử dụng trong giảng dạy ......................................................... 33

Bảng 2.5 : Mức độ sử dụng các hình thức kiểm tra, đánh giá
mà giáo viên nhà trường thường sử dụng trong
quá trình giảng dạy .................................................................................. 34
Bản g 2.6 : Mức độ khó khăn về kỹ năng sư phạm
trong giảng dạy nghề đối với GV của nhà trường .......................... 35
Bảng 2.7 : Các nội dung cần thiết để bồi dưỡng nâng cao
kỹ năng sư phạm nghề cho giáo viên nhà trường............................. 36
Bảng 2.8 : Các nội dung cần thiết để bồi dưỡng
nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên dạy nghề ........................................ 38
Bảng 2.9 : Mức độ đáp ứng của các giáo viên về các mặt sau ........................ 41
Bảng 2.10 : Những khó khăn mà giáo viên gặp phải trong
quá trình giảng dạy .................................................................................. 42
Bảng 2.11 : Sự tác động của những yếu tố quản lý
đến chất lượng đội ngũ .......................................................................... 43
Bảng 2.12 : Mức độ tổ chức của những yếu tố quản lý
tác động đến chất lượng đội ngũ.......................................................... 44
Bảng 2.13 : Số lượng đội ngũ giáo viên hiện nay của nhà trường ................... 45
Bảng 2.14 : Chất lượng đội ngũ giáo viên hiện nay của nhà trường ................ 46

Luan van


DANH MỤC HÌNH VẼ
--//-Hình 1.1.: Sơ đồ phân tích kỹ năng dạy nghề
của giáo viên KT - DN ............................................................................. 18
Hình 2.1: Biểu đồ mức độ sử dụng phương pháp và
kỹ thuật giảng dạy của GV trường THKTNV – TĐ ......................... 34
Hình 2.2: Biểu đồ mức độ sử dụng các hình thức kiểm tra
của GV trường THKTNV-TĐ .................................................................. 35
Hình 2.3: Biểu đồ những khó khăn trong kỹ năng giảng dạy nghề

của GV trường THKTNV- TĐ ................................................................. 36
Hình 2.4: Biểu đồ mức độ cần thiết đối với các nội dung cần
bồi dưỡng nâng cao kỹ năng sư phạm nghề ......................................... 37
Hình 2.5: Biểu đồ mức độ cần thiết đối với các nội dung cần
bồi dưỡng để nâng cao trình độ sư phạm ........................................... 38
Hình 2.6: Biểu đồ mức độ đáp ứng kiến thức và
kỹ năng sư phạm của GV trường THKTNV – TĐ ............................. 41
Hình 2.7: Biểu đồ mức độ khó khăn giáo viên gặp phải
trong quá trình giảng dạy ........................................................................ 42
Hình 2.8: Biểu đồ mức độ tác động của các yếu tố quản lý
đến chất lượng đội ngũ giáo viên ........................................................... 44
Hình 2.9: Biểu đồ mức độ tổ chức của các yếu tố quản lý
đến chất lượng đội ngũ giáo viên .......................................................... 45
Hình 2.10: Biểu đồ minh họa số lượng giáo viên
đáp ứng nhu cầu đào tạo .......................................................................... 46
Hình 2.11: Biểu đồ minh họa chất lượng giáo viên
đáp ứng nhu cầu đào tạo ......................................................................... 46
Hình 2.12: Sơ đồ chung của quá trình nghiên cứu
và xây dựng mô hình nhân cách nghề nghiệp .................................... 53
Hình 2.13: Sơ đồ mô hình nghề nghiệp
người giáo viên kỹ thuật - dạy nghề. ...................................................... 53
Hình 2.14: Mô hình hoạt động của
người giáo viên kỹ thuật- dạy nghề....................................................... 54
Hình 2.15: Mô hình nhân cách nghề nghiệp của giáo viên KT-DN .................. 58
Hình 2.16: Mô hình đào tạo người giáo viên KT- DN ........................................... 59

Luan van


CÁC CHỮ VIẾT TẮT

--//-CNH – HĐH :
ĐHSP :
ĐH SPKT TP. HCM :
Minh
THCN – DN :
TH KT – NV :
LÑSP :
NVSP :
GV :
GVKT-DN :
HSSV :
CNKT :
PPDH :
PTDH :
TĐSP :

Công nghiệp hóa – hiện đại hóa
Đại học Sư phạm
Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí
Trung học chuyên nghiệp – Dạy nghề
Trung Học Kỹ Thuật Nghiệp Vụ
Lao động Sư phạm
Nghiệp vụ Sư phạm
Giáo viên
Giáo viên kỹ thuật - dạy nghề
Học sinh sinh viên
Công nhân Kỹ thuật
Phương pháp dạy học
Phương tiện dạy học
Trình độ Sư phạm

Luan van


Luận văn Thạc só

NC đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng SP nghề

PHẦN MỞ ĐẦU
--//-1. Lý do chọn đề tài
Trong xu thế toàn cầu hóa nền giáo dục Việt Nam đòi hỏi phải có tư duy,
quan điểm, định hướng mới, phù hợp với các xu hướng mới của thời đại. “Giáo
dục phải đổi mới và phát triển đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của mọi tầng lớp
nhân dân về học tập và tiếp thu những kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp, rèn luyện
những phẩm chất, năng lực cần thiết trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa
và hội nhập kinh tế quốc tế” {1, trang 19}.
Sự nghiệp công nghiệp hóa – hiện đại hóa (CNH – HĐH) nước nhà chỉ có
thể thành công khi có đủ nguồn nhân lực chất lượng cao. Đội ngũ này phần lớn
là những công nhân lành nghề, nhữn g kỹ thuật viên giỏi, được xác định là yếu tố
then chốt của sự tăng trưởng kinh tế. Các tổ chức Giáo dục Đào tạo Dạy nghề
trong cả nước có trách nhiệm to lớn về việc đào tạo đội ngũ công nhân kỹ thuật
chất lượng cao, có tác phong công nghiệp vững vàng đáp ứng yêu cầu CNH HĐH, đồng thời tạo điều kiện cho nhân dân, đặc biệt là thanh niên có việc làm
trong xã hội .
Đội ngũ giáo viên kỹ thuật dạy nghề lực lượng chủ yếu trực tiếp t ham gia
đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao cho xã hội, do đó Đảng và Nhà nước rất
quan tâm việc phát triển đội ngũ giáo viên trong giai đoạn hiện nay “ Phát triển
đội ngũ nhà giáo đảm bảo đủ về số lượng, hợp lý về cơ cấu và chuẩn về chất
lượng đáp ứng nhu cầu vừa tăng quy mô vừa nâng cao chất lượng và hiệu quả
giáo dục. Đổi mới và hiện đại hóa phương pháp giáo dục ...Đổi mới chương trình
đào tạo và bồi dưỡng giáo viên… ” {1, tr. 30).

Đổi mới chương trình đào tạo và bồi dưỡng nâng cao trình độ, kỹ năng sư
phạm nghề cho giáo viên kỹ thuật là bồi dưỡng toàn diện về phẩm chất đạo đức
nhà giáo, năng lực chuyên môn, kỹ năng tay nghề và nghiệp vụ sư phạm. Đây
chính là những yếu tố quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo nguồn
nhân lực và quyết định đến sự thành bại của giáo dục.
Khi nói đến giáo viên là chúng ta đề cập đến ” một con người hoàn chỉnh”
{22, trang 2} bao gồm tất cả các thành phần từ thể chất đến trí tuệ, từ nhân cách
đến các đặc điểm tình cảm, lòng yêu nghề đến các phương pháp giảng dạy và
giáo dục, đặc biệt là các giáo viên giáo dục – kỹ thuật ngoài các yếu tố trên còn
phải thể hiện một sự vững vàng về kiến thức chuyên môn, về kỹ năng sư phạm,
kỹ nãng nghề nghiệp để tạo niềm tin cho thế hệ trẻ.
Thực tế ở nước ta từ trước đến nay, giáo viên các trường kỹ th uật được tuyển
chọn từ nhiều nguồn. Có nhiều giáo viên ngành nghề kỹ thuật chưa được đào tạo
về sư phạm đã tham gia giảng dạy, họ phải tự soạn bài sau đó giảng dạy ngay
cho nên trình độ sư phạm có nhiều bất cập và rất khác nhau. {13, tr.1}
Từ những lý do trên, đội ngũ giáo viên dạy nghề nói chung và giáo viên dạy
nghề Trường Trung học Kỹ thuật Nghiệp vụ Thủ Đức nói riêng phải luôn ý thức
Người hướng dẫn : TS Nguyễn Tiến Dũng

Luan van

Trang 1


Luận văn Thạc só

NC đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng SP nghề

trách nhiệm của mình qua việc luôn rèn luyện, nâng cao trình độ và kỹ năng sư
phạm nghề nghiệp để đáp ứng yêu cầu giáo dục và đào tạo trong thời đại ngày

nay
Tiền thân Trường Trung học Kỹ thuật Nghiệp vụ Thủ Đức là Trung tâm Giáo
dục Kỹ thuật Tổng hợp Hướng nghiệp Dạy nghề Thủ Đức, là cơ sở đào tạo dạy
nghề phổ thông và giáo dục hướng nghiệp cho học sin h Trung học phổ thông
trong địa bàn quận Thủ Đức , Quận 9, Quận 2.
Từ tháng 5 năm 2002, Trường chính thức đổi tên là Trường Trung học Kỹ
thuật Nghiệïp vụ (THKTNV) Thủ Đức với nhiệm vụ chính là đào tạo cho hệ
Trung học chuyên nghiệp , công nhân Kỹ thuật cùng các hoạ t động dạy nghề
ngắn hạn.
Là giáo viên giảng dạy nhiều năm tại trường, vì thế người nghiên cứu đã
mạnh dạn chọn đề tài: “Nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ
năng sư phạm nghề cho giáo viên Trường Trung học Kỹ thuật – Nghiệp vụï Thủ
Đức” nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục, đào tạo, đáp ứng vai trò và nhiệm vụ
mới của nhà trường trong giai đoạn hiện nay và tương lai.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Nghiên cứu khảo sát thực trạng trình độ đào tạo và trình độ sư phạm được bồi
dưỡng của giáo viên trường THKTNV Thủ Đức, từ đó đề xuất:
- Một số nội dung cần bổ sung trong chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ sư
phạm cho giáo viên Trung học Chuyên nghiệp – Dạy nghề (THCN - DN).
- Các giải pháp bồi dưỡng nâng cao trình độ, nâng cao kỹ năng sư phạm nghề
cho giáo viên trường THKTNV Thủ Đức nhằm hướng tới nâng cao chất
lượng và hiệu quả đào tạo.
3. Giới hạn đề tài
Trước yêu cầu phát triển của các trường THCN - DN trong xu thế mới , thì
đội ngũ giáo viên kỹ thuật dạy nghề là lực lượng cần chuẩn hóa và không ngừng
nâng cao kiến thức, trình độ chuyên môn, kỹ năng sư phạm, kỹ năng nghề
nghiệp để đáp ứng nhu cầu và yêu cầu lực lượng lao động của xã hội. Vì thế,
việc nghiên cứu đề xuất các giải pháp thực hiện kế hoạch bồi dưỡng giáo viên
trong tình hình hiện nay là điều cấp thiết, nhưng do thời gian có hạn nên phạm vi
nghiên cứu của đề tài chỉ thực hiện tại Trường THKTNV Thủ Đức là mộ t trong

những trường của hệ thống Trung học Chuyên nghiệp.
Ngoài ra, mục tiêu của đề tài là nghiên cứu thực trạng trình độ và kỹ năng sư
phạm nghề của giáo viên nhà trường nhằm đề xuất một số nội dung và các giải
pháp bồi dưỡng giáo viên để làm cơ sở thực hiện, chứ không đi sâu vào việc xây
dựng chương trình bồi dưỡng và tiến hành thực nghiệm, tuy nhiên người nghiên
cứu cho rằng các giải pháp đề xuất sẽ có ý nghóa nhất định có thể đóng góp cho
nhà trường trong việc chuẩn hóa đội ngũ giáo viên và các định hướng chiến lược
trong gian đoạn tới.

Người hướng dẫn : TS Nguyễn Tiến Duõng

Luan van

Trang 2


Luận văn Thạc só

NC đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng SP nghề

4. Đối tượng nghiên cứu
Trình độ chuyên môn, kỹ năng sư phạm nghề và các giải pháp bồi dưỡng cho
giáo viên Trường Trung học Kỹ thuật – Nghiệp vụ Thủ Đức .
5. Khách thể nghiên cứu
Đội ngũ giáo viên dạy kỹ thuật trong Trường THKTNV Thủ Đức .
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
 Nghiên cứu các tiêu chuẩn và yêu cầu về trình độ, kỹ năng sư phạ m nghề
của giáo viên Trung học chuyên nghiệp .
 Khảo sát thực trạng về trình độ, kỹ năng sư phạm nghề cuả giáo viên
trường TH KT – NV Thủ Đức.

 Xác định hệ thống mục tiêu bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm cho giáo viên
Trung học chuyên nghiệp và Dạy nghề.
 Đề xuất một số nội dung và các giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng sư
phạm nghề cho giáo viên Trường THKTNV Thủ Đức.
7. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu tổng hợp và nghiên cứu kinh nghiệm để
làm cơ sở lý luận và thực tiễn cho đề tài.
- Phương pháp nghiên cứu văn bản tìm hiểu các chủ trương, chính sách,
quyết định, quy chế của Bộ GD & ĐT về đào tạo Trung cấp .
- Phương pháp quan sát thu thập các số liệu và thông tin thực tế để khảo
sát thực trạng đào tạo của nhà trường.
- Phương pháp điều tra bằng phiếu ý kiến và phỏng vấn các đối tượng là
cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên của nhà trường.
- Phương pháp thống kê để tiến hành xử lý các số liệu .
8. Xác định thuật ngữ
Một số thuật ngữ liên quan đến đề tài:
1. Nghiên cứu: Theo Tự điển tiếng Việt {12}: “Nghiên cứu là xem xét tìm
hiểu kỹ lưỡng để nắm vững vấn đề, giải quyết vấn đề hay để rút ra những
hiểu biết mới .
2. Đề xuất: Nêu ra, đưa ra để xem xét, giải quyết {12}.
3. Giải pháp: Phương pháp giải quyết một vấn đề cụ thể nào đó {12}.
4. Trình độ: Mức độ về sự hiểu biết và kỹ năng được xác định hoặc đánh
giá theo tiêu chuẩn nhất định nào đó” {12}.
5. Sư phạm: là khoa học về giảng dạy và giáo dục trong nhà trường” {12}.
6. Trình độ sư phạm được hiểu là mức độ về hiểu biết và kỹ năng của giáo
viên đối với khoa học về giảng dạy và giáo dục trong nhà trường, được
xác định theo bậc. Ví dụ: Trình độ ĐHSP, CĐSP… (trình độ đào tạo); Sư
phạm bậc I, Sư phạm bậc II (trình độ bồi dưỡng) {13}.
Người hướng dẫn : TS Nguyễn Tiến Dũng

Luan van

Trang 3


Luận văn Thạc só

NC đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng SP nghề

7. Kỹ năng (Skill): Là khả năng thực hiện một công việc hoặc một hoạt
động nào đó một cách có chất lượng và hiệu quả theo yêu cầu, mục đích
xác định trong những điều kiện nhất định (thời gian, phương tiện, môi
trường hoạt động, nguồn lực…) và dựa vào các tri thức, các kỹ xảo đã có
{39, tr. 76, 77}.
8. Kỹ năng sư phạm: cũng được xác định theo trình độ sư phạm được đào
tạo hay bồi dưỡng cùng với kinh nghiệm giảng dạy, thể hiện qua khả
năng thực hiện hoạt động giảng dạy và giáo dục có chất lượng và hiệu
quả của giáo viên
9. Kỹ năng nghề: Là kỹ năng hoạt động nghề nghiệp theo các cấp trình độ
(thường được xác định theo bậc )
10. Kỹ năng sư phạm nghề : Giống như kỹ năng sư phạm nhưng chủ yếu xét
đến khả năng thực hiện việc giảng dạy và giáo dục nghề nghiệp một cách
có chất lượng và hiệu quả theo yêu cầu, mục đích xác định trong những
điều kiện nhất định
11. Kỹ xảo: là kỹ năng đạt đến mức thành thục [12].
12. Năng lực: Phẩm chất sinh lý và tâm lý tạo cho con người khả năng hoàn
thành một loại hoạt động nào đó với chất lượng cao {12}.
13. Ngành: là một bộ phận lao động khác với các bộ phận khác bởi đối
tượng, công cụ lao động, quy trình kỹ thuật, tổ chức lao động và sản phẩm
thực hiện {31}.

14. Nghề: là công việc chuyên làm (trong những ngành nhất định) theo sự
phân công lao động của xã hội và được xã hội chấp nhận [31; 12}. Là
nghề nghiệp trong phạm vi hẹp, cụ thể và chuyên sâu {50}.
15. Đào tạo nghề: là các hoạt động (quá trình) chuyển giao hệ thống tri thức ,
thái độ và các kinh nghiệm, kỹ năng hoạt động nghề nghiệp , kinh nghiệm
lao động thực tiễn của thế hệ trưóc đối với thế hệ sau. Đào tạo nghề
nhằm giáo dục và đào tạo người học trở thành người lao động có kiến
thức và kỹ năng nghề nghiệp theo các cấp trình độ, có phẩm chất đạo
đức, lương tâm nghề nghiệp, ý thức tổ chức kỹ luật, tác phong công
nghiệp, có sức khoẻ nhằm đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế xã hội,
cũng cố an ninh quốc phòng. [31; 50]
16. Sư phạm kỹ thuật (Technical Pedagogy): là một lónh vực khoa học sư
phạm chuyên ngành nghiên cứu các hiện tượng, các vấn đề, các quá trình
đào tạo nghề nghiệp nhằm tìm hiểu các đặc tính, các mối quan hệ, phát
hiện các quy luật của quá trình đào tạo nghề nghiệp {17}.
17. Giáo dục kỹ thuật và nghề nghiệp (Vocational and Technical
Education): là một chuyên ngành trong khoa học giáo dục nghiên cứu các
đặc tính, các quan hệ, các quy luật khách quan tác động và chi phối các
hiện tượng, các vấn đề, các quá trình tổ chức, quản lý và đào tạo kỹ thuật

Người hướng dẫn : TS Nguyễn Tiến Dũng

Luan van

Trang 4


Luận văn Thạc só

NC đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng SP nghề

và nghề nghiệp đồng thời có liên quan trực tiếp đến các lónh vực khoa học
tự nhiên và khoa học công nghệ. [18]
18. Cơ sở giáo dục nghề nghiệp gồm: Trường Trung học chuyên nghiệp,
Trường Dạy nghề, Trung tâm dạy nghề, lớp dạy nghề (gọi là cơ sở dạy
nghề). Cơ sở dạy nghề có thể được tổ chức độc lập hoặc gắn với cơ sở sản
xuất, kinh doanh dịch vụ, cơ sở giáo dục khác.[20]
19. Trung học chuyên nghiệp được thực hiện từ ba đến bốn năm đối với học
sinh có bằng tốt nghiệp trung học cơ sở và từ một đến hai năm đối với học
sinh có bằng tốt nghiệp trung học phổ thông.[20]
20. Dạy nghề dành cho người có trình độ học vấn và sức khỏe phù hợ p với
nghề cần học; được thực hiện từ một năm trở xuống đối với chương trình
dạy nghề ngắn hạn, từ một đến ba năm đối với các chương trình dạy nghề
dài hạn.[20]
21. Giáo viên kỹ thuật- dạy nghề {31}: là những giáo viên giảng dạy các
nội dung dạy học thuộc một lónh vực nhất định trong các ngành nghề đào
tạo. Có nhiều loại hình giáo viên kỹ thuật - dạy nghề, tuy nhiên có thể
chia ra làm 04 loại hình:
+ Giáo viên kỹ thuật: dạy các môn kỹ thuật ở các trường phổ thông,
trung tâm Giáo dục Kỹ thuật Tổng hợp – Hướng nghiệp.
+ Giáo viên kỹ thuật dạy các môn lý thuyết kỹ thuật cơ sở, chuyên
môn ở các trường Đại học, cao đẳng, THCN – DN.
+ Giáo viên kỹ thuật dạy nghề dạy thực hành ở các trường Đại học,
cao đẳng, THCN – DN
+ Giáo viên kỹ thuật dạy nghề dạy cả lý thuyết và thực hành ở các
trường Đại học, cao đẳng, THCN – DN.
22. Môđun (Module){50}: Tập hợp một số công việc có liên quan với nhau
nhằm cung cấp một số kiến thức và kỹ năng để người học có thể hành
nghề ngay trong một lónh vực chuyên môn hẹp của nghề hoặc một vị trí
nhất định của sản xuất

23. Phân tích nghề (Job analysis){50}: Một tiến trình nhằm xác định các
nhiệm vụ và công việc mà một người lành nghề phải thực hiện được trong
nghề nghiệp của mình

Người hướng dẫn : TS Nguyễn Tiến Dũng

Luan van

Trang 5


Luận văn Thạc só

NC đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng SP nghề

NỘI DUNG
--//-Chương I : CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI
Giáo dục nghề nghiệp là quá trình truyền thụ những kiến thức, kinh nghiệm
lao động được tích lũy từ nhiều thế hệ trước cho đến thế hệ sau. Giáo dục nghề
nghiệp là một bộ phận trong hệ thống giáo dục quốc dân nhằm đào tạo đội ngũ
lao động có phẩm chất và năng lực nghề nghiệp , đào tạo đội ngũ lao động có kỹ
thuật thích ứng với sự phát triển khoa học và công nghệ trên thế giới, có năng
lực lao động thực tiễn, sáng tạo trong sản xuất , đóng góp to lớn vào sự phát triển
nguồn lực lao động cho đất nước.
Vì thế mục tiêu phát triển giáo dục nghề nghiệp đến năm 2010 đã được Thủ
Tướng Chính phủ phê duyệt: “Đặc biệt quan tâm nâng cao chất lượng dạy nghề
gắn với nâng cao ý thức kỷ luật lao động và tác phong lao động hiện đại. Gắn
đào tạo với nhu cầu sử dụng, với việc làm và trong quá trình chuyển dịch cơ cấu
kinh tế, cơ cấu lao động, đáp ứng nhu cầu của các khu công nghiệp, khu chế xuất,
khu vực nông thôn, các ngành nghề kinh tế mũi nhọn và xuất khẩu lao động…” {1,

Trang 25}
Có thể thấy rằng giáo dục nghề nghiệp đóng vai trò chính trong sự nghiệp
tạo nguồn nhân lực cho các hoạt động kinh tế - xã hội của quốc gia, tạo khả
năng cạnh tranh kỹ thuật hiện đại, công nghệ tiên tiến giữa các cơ sở sản xuất,
doanh nghiệp trong và ngoài nước, là một trong những yếu tố thúc đẩy sự phát
triển của xã hội.
Trường Trung học chuyên nghiệp là một thành phần trong hệ thống cơ sở
giáo dục nghề nghiệp thuộc bậc trung học có quan hệ đào tạo liên thông với các
trường Trung học cơ sở, Trung học phổ thông, Dạy nghề, Cao đẳng, Đại học
trong hệ thống giáo dục quốc dân.
Đội ngũ giáo viên dạy nghề nói chung và giáo viên THCN –DN nói riêng
trong các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã góp phần quan trọng trong việc đào tạo
đội ngũ công nhân kỹ thuật lành nghề, bán lành nghề và lao động phổ thông lực lượng đông đảo nhất trong nguồn nhân lực của đất nước. Vì thế, để đáp ứng
yêu cầu đào tạo của xã hội thì người giáo viên THCN – DN phải được trang bị
và không ngừng bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng chuyên môn và năng lực
sư phạm để đạt những tiêu chuẩn theo yêu cầu giáo dục và thực hiện tốt vai trò
nhiệm vụ của mình.
1.1. Các tiêu chuẩn , nhiệm vụ và quyền của người GVTHCN:
Theo Điều lệ Trường Trung học chuyên nghiệp do Bộ trưởng Bộ Giáo dục
và Đào tạo ban hành thì giáo viên trường trung học chuyên nghiệp là người làm
nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường {9, điều 38} và các tiêu chuẩn,
nhiệm vụ của người giáo viên trung học chuyên nghiệp (GVTHCN) được xác
định như sau:
Người hướng dẫn : TS Nguyễn Tiến Duõng

Luan van

Trang 6

Luận văn Thạc só

NC đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng SP nghề

1.1.1: Tiêu chuẩn giáo viên trường trung học chuyên nghiệp {9, đ.39]
Giáo viên trường trung học chuyên nghiệp phải đạt các tiêu chuẩn sau đây:
1. Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt;
2. Có bằng tốt nghiệp đại học;
3. Có chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm (trừ giáo viên tốt nghiệp ở trường,
khoa sư phạm);
4. Có sức khỏe để giảng dạy.
1.1.2: Nhiệm vụ của giáo viên trường trung học chuyên nghiệp {9,đ.40}
Giáo viên trường trung học chuyên nghiệp có những nhiệm vụ sau đây:
1. Giảng dạy môn học được phân công theo kế hoạch giảng dạy, chương
trình và mục tiêu đào tạo của trường. Nhận xét, đánh giá kết qủa học
tập, rèn luyện của học sinh;
2. Tham gia thực nghiệm, nghiên cứu khoa học kỹ thuật, nghiệp vụ, áp
dụng tiến bộ khoa học, công nghệ vào việc cải tiến nội dung bài
giảng, giáo dục học sinh;
3. Thực hiện các quy định của pháp luật, điều lệ trường, quy chế về đào
tạo; tôn trọng; giúp đỡ và bảo vệ quyền lợi chính đáng của học sinh;
4. Rèn luyện đạo đức, họ c tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn,
năng lực sư phạm, giữ gìn phẩm chất uy tín và danh dự của giáo viên;
5. Tham gia các hoạt động văn hoá - xã hội, thực hiện nghóa vụ công dân
và các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.
1.1.3: Quyền của giáo viên trường trung học chuyên nghiệp {9, đ.41}
Giáo viên trường trung học chuyên nghiệp có những quyền sau đây:
1. Được giảng dạy theo chuyên ngành đào tạo, được sử dụng các phương
tiện kỹ thuật, nghiệp vụ để giảng dạy, hướng dẫn học sinh thực hành,
thực tập, lao động sản xuất theo kế hoạch, chương trình đào tạo của

trường;
2. Được đào tạo, bồi dưỡng, tự học tập, nghiên cứu nhằm nâng cao trình
độ chuyên môn, ngoại ngữ và năng lực sư phạm;
3. Được hưởng mọi quyền lợi về vật chất, tinh thần, được chăm sóc, bảo
vệ sức khoẻ theo các chế độ, chính sách quy định cho nhà giáo;
4. Được đề đạt nguyện vọng, kiến nghị, góp ý với nhà trườ ng hoặc cơ
quan quản lý cấp trên về những vấn đề có liên quan đến tổ chức, quản
lý, công tác đào tạo của nhà trường, của ngành;
5. Được hưởng các quyền khác theo quy định của pháp luật.
Trên đây là những tiêu chuẩn, nhiệm vụ và quyền của người giáo viên
THCN –DN đã được Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành trong Điều lệ
Trường Trung học chuyên nghiệp để làm cơ sở đối chiếu những yêu cầu cơ bản
đối với giáo viên THCN – DN.
Sự thành công trong hoạt động sư phạm của người giáo viên kỹ thuật dạy
nghề phụ thuộc rất nhiều vào năng lực sư phạm kỹ thuật nghề nghiệp của họ và
để có được những năng lực này cần phải có quá trình đào tạo và rèn lu yện
Người hướng dẫn : TS Nguyễn Tiến Duõng

Luan van

Trang 7


Luận văn Thạc só

NC đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng SP nghề

không ngừng. Vì thế ta cần tìm hiểu thế nào là lao động sư phạm và năng lực sư
phạm kỹ thuật nghề nghiệp để xây dựng và xác định nội dung cần đào tạo và
bồi dưỡng cho giáo viên kỹ thuật dạy nghề.

1.2. Đặc điểm lao động sư phạm và năng lực sư phạm kỹ thuật nghề nghiệp
[39, tr.99 - 118]
Để hiểu được đặc điểm của một nghề nghiệp nào đó, chúng ta có thể dựa
vào các mặt như: đối tượng hoạt động nghề nghiệp, công cụ, tính chất hoạt
động…Từ đó, chúng ta có thể nêu ra một số đặc điểm cơ bản của lao động sư
phạm như sau:
1.2.1: Đặc điểm lao động sư phạm (LĐSP)
 Đối tượng của lao động sư phạm là thế hệ trẻ
…Xã hội tương lai mạnh hay yếu, phát triển hay trì trệ là tùy thuộc vào thế
hệ trẻ, phụ thuộc vào nội dung và chất lượng của thời kỳ chuẩn bị này. Thực
chất nội dung của thời kỳ chuẩn bị này là hình thành những phẩm chất và
năng lực của con người lao động mới, đáp ứng yêu cầu phát triển của xã hội.
Hoạt động chính của thầy giáo là tổ chức và điều khiển quá trình lónh hội của
học sinh, giúp họ lónh hội những kinh nghiệm, tinh hoa mà loài người đã tích
lũy được và biến chúng thàn h những nét nhân cách của bản thân – không ai
trong xã hội, kể cả cha mẹ, có thể thay thế được chức năng này của người
thầy giáo.
 Công cụ chủ yếu của LĐSP chính là nhân cách của giáo viên
…Trong hoạt động giáo dục, người thầy dùng nhân cách của chính mình để
tác động vào học sinh: đó là phẩm chất chính trị, là sự giác ngộ về lý tưởng
đào tạo thế hệ trẻ, là lòng yêu nghề mến trẻ, là trình độ học vấn, là sự thành
thạo trong nghề nghiệp, là đời sống, là cách xử sự và kỹ năng giao tiếp của
người thầy.
Vì công cụ lao động của người thầy là bản thân họ, cho nên nghề giáo đòi
hỏi những phẩm chất và năng lực rất cao. Muốn vậy, người thầy trước hết
cần phải sống một cuộc sống chân chính, phải có ý thức và kỹ năng tự hoàn
thiện mình. Tâm hồn của nhà giáo phải được bồi bổ rất nhiều để sau này
truyền lại cho thế hệ trẻ.
 Nghề sư phạm là nghề tái sản xuất mở rộng sức lao động xã hội
Để tồn tại và phát triển, xã hội loài người cần phải sản xuất và tái sản

xuất của cải vật chất và tinh thần. Để làm được điều này cần phải có sức lao
động - đó chính là toàn bộ sức mạnh vật chất và tinh thần ở trong con người,
trong nhân cách của mỗi cá nhân. Giáo dục có nhiệm vụ quan trọng là bồi
dưỡng và phát huy sức mạnh đó ở trong con người mà người thầy là lực lượng
chủ yếu tạo ra sức lao động xã hội đó.
 Nghề sư phạm là nghề mang tính khoa học, nghệ thuật và sáng tạo

Người hướng dẫn : TS Nguyễn Tiến Dũng

Luan van

Trang 8


Luận văn Thạc só

NC đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng SP nghề

Sự ra đời của nghề sư phạm là do phát triển cao của khoa học quy định.
Trước kia, chức năng của người thầy là truyền thụ kiến thức, nhưng ngày nay,
ngày càng có sự kết hợp giữa hoạt động khoa học và hoạt động giảng dạy.
- Tính khoa học của lao động sư phạm thể hiện ở chỗ, muốn làm con
người chuyển biến về mọi mặt, cả nhận thức, tình cảm lẫn hành động thì phải
nắm được quy luật để trên cơ sở đó xây dựng các nguyên tắc sư phạm.
- Tính nghệ thuật của lao động sư phạm thể hiện ở khả năng diễn đạt kiến
thức khoa học, kỹ thuật của người thầy mộït cách nhẹ nhàng, thoải mái. Đó
chính là tài năng của nhà sư phạm điều khiển hoạt động nhận thức của học
sinh, làm cho họ bị lôi cuốn vào hoạt động tư duy tích cực để lónh hội kiến
thức.
- Nghề sư phạm còn là nghề mang tính sáng tạo. Tính sáng tạo của n gười

thầy biểu hiện phải luôn tìm ra cái mới, luôn sáng tạo, cải tiến trong công
việc của mình để tìm được sự say mê và hứng thú hoạt động.
 Nghề sư phạm là nghề lao động trí óc chuyên nghiệp
Nói tới lao động trí óc, phải đề cập tới đặc điểm nổi bật.
- Có thời kỳ khởi động: nghiã là thời kỳ để cho lao động đi vào nề nếp
tạo ra hiệu quảû. Ở thời kỳ này, hiệu quả lao động thấp hoặc thậm chí
không có. Khác với lao động của người côn g nhân có thể cho ra sản
phẩm lao động sau mỗi phút, thậm chí mỗi giây còn lao động của
người thầy là lao động trí óc, trăn trở ngày, đêm,có khi cả tháng…
nhất là khi phải giải quyết tình huống sư phạm phức tạp.
- Có quán tính trí tuệ : Điều đó thể hiện rõ khi người thầy kết thúc giờ
giảng bước chân ra khỏi lớp xong đầu óc vẫn còn phải suy nghó đến
những vấn đề xung quanh đó như sự chậm hiểu của một học sinh, sự
phán đoán về một biểu hiện nào đó ở các em …
Do những đặc điểm trên, công việc của người thầy giáo không hẳn đóng
khung trong không gian lớp học xác định mà ở khối lượng, chất lượng và tính
sáng tạo công việc, công việc xây dựng một luận chứng, cách giải quyết một
vấn đề, xác định một biện pháp sư phạm…là cả một sự sáng tạo, tìm tòi nghề
nghiệp đã đặt ra nhiều đòi hỏi trong phẩm chất và năng lực người thầy giáo.
1.2.2: Những yêu cầu đối với người giáo viên dạy nghề
 Phải có giác ngộ xã hội chủ nghóa
Có nghiã là phải có lý tưởng phục vụ rõ ràng biểu hiện cụ thể như : phải
có lý tưởng nghề ngiệp, có lòng yêu nghề, yêu trẻ, thường xuyên nâng cao
trình độ về tư tưởng, văn hoá, nghiệp vụ và chính trị, phải có sự quan tâm tới
đồng nghiệp của mình.
Lý tưởng nghề nghiệp chính là ý tưởng đào tạo thế hệ trẻ. Đây không
phải là cái gì có sẵn, cũng không phải là cái gì có thể truyền từ người này
sang người khác bằng cách áp đặt, mà sự hình thành và phát triển nó là một
quá trình hoạt động tích cực trong lónh vực giáo dục. Vì trong quá trình đó,
Người hướng dẫn : TS Nguyễn Tiến Dũng

Luan van

Trang 9


Luận văn Thạc só

NC đề xuất giải pháp nâng cao trình độ và kỹ năng SP nghề

nhận thức nghề nghiệp càng được nâng cao, tình cảm nghề nghiệp ngày càng
sâu sắc, hành động nghề nghiệp sẽ càng có quyết tâm cao.
Lòng yêu nghề (yêu lao động sư phạm) thể hiện ở trách nhiệm cao với
công việc, luôn cải thiện nội dung và phương pháp giảng dạy, không tự thỏa
mãn với trình độ hiểu biết và tay nghề của mình.
Lòng yêu con người là một phẩm chất đạo đức cao quý của con người, vì
đây chính là đạo lý của cuộc sống. Lòng yêu người của người thầy thể hiện:
cảm thấy sung sướng khi được tiếp xúc với học sinh và đi sâu vào thế giới nội
tâm của chúng; thái độ quan tâm đầy thiện ý và ân cần đối với học sinh, kể
cả học sinh kém và vô kỷ luật; luôn giúp đỡ học sinh bằng ý kiến hoặc bằng
hành động của mình một cách chân thành và giản dị…
 Phải có trình độ khoa học
Phải có hiểu biết sâu và rộng chuyên môn mình dạy (thể hiện ở chỗ
không những phải học tập trong sách vở mà còn học tập trong cả cuộc sống).
Phải có sự hiểu biết về khoa học tâm lý và khoa học giáo dục để từ đó có nội
dung và phương pháp dạy học tích cực. Người thầy không những phải nắm
vững tình hình thực tế của đất nước mà còn nắm vững thực tế của thời đại.
 Phải có kỹ năng sư phạm
Thể hiện ở kỹ năng giảng dạy và giáo dục như: hiểu biết tâm lý học sinh,
khéo léo đối xử sư phạm, có kỹ năng giao tiếp sư phạm để tạo ra được mối

quan hệ thầy trò tốt đẹp. Chúng ta đều biết rằng không thể là một giáo viên
tốt nếu không có khả năng hoàn thành nhiệm vụ của mình - muốn vậy người
thầy phải có kỹ năng sư phạm. Chính vì nét cơ bản này làm cho người thầy
khác với nhà hoạt động chuyên môn thuần túy là làm cho người khác hiểu
những gì mình hiểu, tức là truyền đạt được cho người khác kho tàng hiểu biết
của mình.
1.2.3 : Năng lực sư phạm kỹ thuật:
Chất lượng của giáo dục nghề nghiệp trước hết phụ thuộc vào n gười giáo
viên kỹ thuật – dạy nghề. Họ trở thành gạch nối giữa thế giới trường học và thế
giới công nghiệp. Những người giáo viên này có vị trí hết sức đặc biệt trong xã
hội hiện đại, vì vậy họ cần có kiến thức vữ ng vàng về chuyên môn và kinh
nghiệm thực tế trong lónh vực nghề nghiệp. Họ cần am hiểu học sinh, giúp học
sinh hoàn thiện nhân cách và rèn luyện nghề nghiệp, tác phong công
nghiệp…Đồng thời họ cũng phải tự hiểu mình, ra sức trau dồi về chuyên môn,
nghiệp vụ, am hiểu xã hội học, am hiểu về sư phạm và có tác phong mô
phạm…Cho nên việc nghiên cứu khả năng sư phạm kỹ thuật của người thầy giáo
dạy nghề là một việc hết sức cần thiết
 Hoạt động của người giáo viên dạy nghề:
Chúng ta đều biết, người giáo viên dạy nghề là người trực tiếp đào tạo ra
những người công nhân kỹ thuật chứ không chỉ “góp phần đào tạo” thôi. Vì
về nguyên tắc, đối với học sinh thì sau trường nghề là nhà máy, xí nghiệp, là
Người hướng dẫn : TS Nguyễn Tiến Dũng

Luan van

Trang 10