ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ

TUẦN 16 - TIẾT 76
ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG
VĂN BẢN TỰ SỰ


I. TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI
VÀ ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ
SỰ:

1. Ví dụ: Đoạn trích “Làng” SGK / trang 176,
177


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu tinh thần lắm cơ mà?..
- Ấy thế mà bây giờ đổ đốn ra thế đấy !
Ông Hai trả tiền nước, đứng dậy, chèm chẹp miệng,
cười nhạt một tiếng, vươn vai nói to:
- Hà,nắng gớm,về nào… […]
Về đến nhà, ông Hai nằm vật ra giường, mấy đứa trẻ
thấy bố hơm nay có vẻ khác, len lét đưa nhau ra đầu nhà chơi
sậm chơi sụi với nhau.
Nhìn lũ con, tủi thân, nước mắt ơng lão cứ giàn ra.
Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư ? Chúng nó
cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư ? Khốn nạn, bằng ấy
tuổi đầu… Ông lão nắm chặt hai tay lại mà rít lên:
- Chúng bay ăn miếng cơm hay miếng gì vào mồm mà đi
làm cái giống Việt gian bán nước để nhục nhã thế này .

Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu
tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ
đốn ra thế đấy!
- Hà, nắng gớm, về
nào…
- Chúng bay ăn miếng
cơm hay miếng gì vào
mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để
nhục nhã thế này.

- Có hai lượt lời
- Có dấu gạch
đầu dịng
trước lời trao
và lời đáp

Đối thoại

- Ơng Hai nói với
chính mình.
- Có dấu gạch
đầu dịng trước
lời nói

Độc thoại

Vậy giữa đối thoại và độc thoại giống và khác
nhau như thế nào?
- Giống nhau: Đều có dấu gạch đầu dịng
- Khác nhau:

Đối thoại
Là hình thức đối
đáp, trị chuyện
giữa hai hoặc
nhiều người.

Độc thoại
Là lời của một
người nào đó nói
với chính mình.


Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư?
Chúng nó cũng bị người ta rẻ rúng hắt hủi đấy ư?
Khốn nạn, bằng ấy tuổi đầu …
- Ông Hai hỏi chính mình
- Khơng nói thành tiếng
- Khơng có gạch đầu dòng
Độc thoại
nội tâm


Phân biệt độc thoại và độc thoại nội tâm?
TT

Giống
nhau
Khác
nhau

ĐỘC THOẠI

ĐỘC THOẠI NỘI
TÂM

- Lời của một người nào đó nói với
chính mình.
- Nói thành lời . - Khơng nói thành
- Phía trước câu lời.
nói có gạch đầu - Phía trước câu
dịng.
nói khơng có gạch
đầu dịng.


Có người hỏi:
- Sao bảo làng Chợ Dầu
tinh thần lắm cơ mà?...
- Ấy thế mà bây giờ đổ
đốn ra thế đấy!
- Hà, nắng gớm, về nào…
- Chúng bay ăn miếng
cơm hay miếng gì vào
mồm mà đi làm cái giống
Việt gian bán nước để

nhục nhã thế này.

- Tạo cho câu chuyện có
khơng khí như cuộc sống
thật.
- Tạo tình huống để đi sâu
vào nội tâm nhân vật.
- Nói lảng
- Thái độ căm giận đối
với người Việt gian ở
Chợ Dầu.

Đối thoại, độc thoại, độc thoại nội tâm là những hình thức
quan trọng để thể hiện nhân vật trong văn bản tự sự.


I. TÌM HIỂU YẾU TỐ ĐỐI THOẠI, ĐỘC THOẠI VÀ
ĐỘC THOẠI NỘI TÂM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ:

1. Ví dụ
2. Ghi nhớ SGK / trang 178
- Đối thoại là hình thức đối đáp, trị chuyện giữa hai hoặc
nhiều người. Có gạch đầu dòng ở đầu lời trao và lời đáp.
- Độc thoại là lời của một người nào đó nói với chính mình
hoặc với một ai đó trong tưởng tượng.
+ Khi độc thoại được nói thành lời thì phía trước của lời
độc thoại có gạch đầu dịng.
+ Khi độc thoại khơng thành lời thì đó là độc thoại nội
tâm. Trong văn bản tự sự, độc thoại nội tâm khơng có
gạch dầu dòng.

II. LUYỆN TẬP:
Bài tập 1: Phân tích tác dụng của hình thức đối thoại trong
đoạn trích sau đây :
Mãi khuya, bà Hai mới chống gối đứng dậy. Bà lẳng lặng
xuống bếp châm lửa ngồi tính tiền hàng. Vẫn những tiền cua,
tiền bún, tiền đỗ, tiền kẹo… Vẫn cái giọng rì rầm, rì rầm
thường ngày.
- Này, thầy nó ạ.
Ơng Hai nằm rũ ra ở trên giường khơng nói gì.
- Thầy nó ngủ rồi à?
- Gì?
Ơng lão khẽ nhúc nhích.
- Tơi thấy người ta đồn…
Ông lão gắt lên :
- Biết rồi!
Bà Hai nín bặt. Gian nhà lặng đi, hiu hắt.


- Lời bà Hai
- Này thầy nó ạ.
- Thầy nó ngủ rồi à ?
- Tôi thấy người ta đồn...

- Lời ông Hai
- ...
- Gì ?
- Biết rồi. !

 Tâm trạng chán chường, buồn bã, đau khổ và
thất vọng của ông Hai trong cái đêm nghe tin
làng mình theo giặc.


Bài tập 2:
Viết một đoạn văn kể chuyện theo đề tài tự
chọn, trong đó sử dụng cả hình thức đối thoại,
độc thoại và độc thoại nội tâm .


- Đọc gì mà say sưa thế Nhi ơi?
Tiếng cái Ngọc làm tơi giật mình, đút vội cuốn nhật kí của
Lan vào hộc bàn:
- À, mình xem lại bài tốn ban nãy.
Thốt khỏi sự tị mị của Ngọc, tơi cứ nghĩ mãi về
những dịng nhật kí của cái Lan. Vậy là, tôi và những người
bạn trong lớp đã không hiểu gì hết về Lan, về cuộc sống
cam go mà Lan đang phải đối diện từng ngày. Vậy mà, đã
có lúc, chúng tơi cơ lập Lan vì cho Lan là lập dị. Chúng tơi
đâu biết rằng, Lan mặc cảm vì sự thua kém về nhiều thứ của
mình so với các bạn trong lớp. Tơi thấy mình mới ích kỉ làm
sao. Hơn lúc nào hết, tơi muốn gặp Lan để nói với bạn ấy
rằng: “Lan ơi, mình thành thật xin lỗi bạn!”


Chiều hơm ấy đi học về, lịng tơi man mác buồn vì một
người bạn mới chuyển đi. Về nhà tơi chẳng thiết ăn uống, cứ thế
nằm vật ra giường. Mẹ gọi xuống ăn cơm, tơi cũng chỉ nói vọng
xuống nhà:

- Con hơn mệt nên không muốn ăn. Bố mẹ cứ ăn trước ạ.
Tơi cứ thế vùi mình vào trong chăn và trách Hoa, sao lại
đi mà chẳng báo trước. Cậu thật vơ tâm, thật ích kỉ, giá nói
trước với tớ, tớ đã khơng buồn đến mức này. Nghĩ đến đó tơi lại
khóc nức nở, rồi ngủ thiếp đi lúc nào không hay. Sáng hôm sau,
ngủ dậy tôi bỗng thấy một lá thư đặt ngay bên cạnh mình, tơi
nhìn nét chữ và nhận ra ngay:
- Trời ơi, là thư của Hoa!
Từng dịng chữ Hoa viết khiến cho tơi hiểu hơn quyết định
chuyển trường của bạn và cả lí do bạn khơng nói với tơi. Tơi
khơng cịn trách Hoa nữa. Bạn ấy mãi mãi là người mà tôi yêu
quý.


NGƠN NGỮ NHÂN
VẬT
ĐỐI THOẠI
Nhiều người đối
đáp, trị chuyện
với nhau ->
trước lời có gạch
ngang đầu dịng

ĐỘC THOẠI
Nói chính mình (hoặc
với ai đó trong tưởng
tượng) -> trước lời có
gạch ngang đầu dịng
Khắc họa nhân vật; câu
chuyện diễn ra tự nhiên.

ĐT NỘI TÂM
Nói chính mình
(hoặc với ai đó
trong tưởng
tượng) -> khơng
thành lời


HƯỚNG DẪN TỰ HỌC, CHUẨN BỊ BÀI
* Tự học: Liên hệ thực tế sử dụng đối thoại, độc thoại và
độc thoại nội tâm và rút ra bài học sử dụng đối thoại,
độc thoại và độc thoại nội tâm một cách hiểu biết, hiệu
quả.
*Chuẩn bị bài: Ôn tập tập làm văn (sgk/206, 220)
- Phần Tập làm văn trong Ngữ văn 9, tập một có những nội
dung lớn nào? Những nội dung nào là trọng tâm cần
chú ý?
- Vai trị, vị trí, tác dụng của các biện pháp nghệ thuật
và yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh như thế
nào? Cho một ví dụ cụ thể….
- Lập dàn ý chi tiết cho các đề: TM đồ dùng, trò chơi dân
gian, kể lại “Làng” của Kim Lân, kể lại “Lặng lẽ Sa