Bài 20. Nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên
Câu 1. Trong thí nghiệm Brao-nơ người ta quan sát được
A. các hạt phấn hoa chuyển động hỗn độn không ngừng.
B. các phân tử nước chuyển động hỗn độn không ngừng.
C. các nguyên tử nước chuyển động hỗn độn không ngừng.
D. các phân tử nước và nguyên tử nước chuyển động hỗn độn không ngừng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Trong thí nghiệm Brao-nơ người ta quan sát được các hạt phấn hoa chuyển động hỗn
độn không ngừng.
Câu 2. Tốc độ trung bình của các phân tử cấu tạo nên vật nào dưới đây là lớn nhất?
A. Lon nước ngọt ướp lạnh.
B. Que kem.
C. Cục nước đá.
D. Tách trà nóng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Tốc độ trung bình của các phân tử cấu tạo nên tách trà nóng là lớn nhất vì vật có
nhiệt độ càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh.
Câu 3. Quá trình thẩm thấu là một đặc trưng rất quan trọng của các q trình sinh
học. Đó là sự chuyển dịch của dung môi từ dung dịch có nồng độ thấp sang dung
dịch có nồng độ cao hơn qua màng thấm (quá trình thẩm thấu sẽ dừng lại khi hai
dung dịch đạt được sự cân bằng về nồng độ)(hình vẽ)
Quá trình này xảy ra được là do
A. các chất được cấu tạo bởi các nguyên tử, phân tử.
B. giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách.
C. các nguyên tử, phân tử luôn chuyển động không ngừng.
D. Cả ba ý trên đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Quá trình thẩm thấu xảy ra được là do các chất được cấu tạo bởi các nguyên tử, phân
tử; giữa các nguyên tử, phân tử có khoảng cách và các nguyên tử, phân tử luôn
chuyển động không ngừng.
Câu 4. Trong một căn phòng, nước hoa trong một chiếc lọ hoa bị đổ ra ngồi. Sau
một lúc, mọi người trong phịng đều ngửi mùi nước hoa. Trong trường hợp này, đã
có những hiện tượng Vật lí nào xảy ra?
A. Bay hơi và khuếch tán.
B. Ngưng tụ và khuếch tán.
C. Bay hơi và ngưng tụ.
D. Nóng chảy và đơng đặc.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Khi nước hoa bị đổ ra ngoài, nước hoa bị bay hơi chuyển sang thể khí. Sau đó các
phân tử nước hoa khuếch tán vào khơng khí khiến cho mọi người trong căn phòng
đều ngửi thấy mùi nước hoa.
Câu 5. Phát biểu nào sau đây sai?
Khi nhiệt độ tăng thì
A. chuyển động Brown diễn ra nhanh hơn.
B. hiện tượng khuếch tán diễn ra nhanh hơn.
C. tốc độ chuyển động hỗn loạn của các phân tử, nguyên tử tăng lên.
D. khối lượng phân tử, nguyên tử cấu tạo các chất tăng lên.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
A, B, C – đúng.
D – sai. Vì khi nhiệt độ tăng thì khối lượng phân tử, nguyên tử cấu tạo lên chất không
thay đổi.
Câu 6. Trong các hiện tượng sau đây, hiện tượng nào không phải do chuyển động
không ngừng của các nguyên tử, phân tử gây ra?
A. Sự tạo thành gió.
B. Đường tan vào nước.
C. Sự khuếch tán của đồng sunfat vào nước.
D. Quả bóng bay dù được buộc thật chặt vẫn xẹp dần theo thời gian.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
B, C, D – đúng.
A – sai. Vì sự tạo thành gió trong tự nhiên là do hiện tượng đối lưu của các dịng
khơng khí lớn chứ khơng phải do chuyển động không ngừng của các nguyên tử, phân
tử.
Câu 7. Ngun tử, phân tử khơng có tính chất nào sau đây?
A. Chuyển động khơng ngừng.
B. Giữa chúng có khoảng cách.
C. Nở ra khi nhiệt độ tăng, co lại khi nhiệt độ giảm.
D. Chuyển động càng nhanh khi nhiệt độ càng cao.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Khi nhiệt độ thay đổi chỉ có khoảng cách giữa các nguyên tử, phân tử thay đổi chứ
kích thước của chúng khơng thay đổi.
Ngun tử, phân tử khơng có tính chất nở ra khi nhiệt độ tăng, co lại khi nhiệt
độ giảm.
Câu 8. Trong thí nghiệm của Brao-nơ các hạt phấn hoa chuyển động hỗn độn khơng
ngừng vì
A. chúng là các thực thể sống.
B. chúng là các phân tử.
C. giữa chúng có khoảng cách.
D. các phân tử nước chuyển động không ngừng, va chạm vào chúng từ mọi phía.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Trong thí nghiệm của Brao-nơ các hạt phấn hoa chuyển động hỗn độn khơng ngừng
vì các phân tử nước chuyển động không ngừng, va chạm vào chúng từ mọi phía.
Câu 9. Đối với khơng khí trong một lớp học thì khi nhiệt độ tăng
A. kích thước các phân tử khơng khí tăng.
B. vận tốc các phân tử khơng khí tăng.
C. khối lượng khơng khí trong phịng tăng.
D. thể tích khơng khí trong phịng tăng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
Đối với khơng khí trong một lớp học, khi nhiệt độ tăng thì vận tốc các phân tử khơng
khí cũng tăng.
Câu 10. Khi tăng nhiệt độ của khí đựng trong một bình kín làm bằng inva (một chất
hầu như khơng nở vì nhiệt) thì
A. vận tốc của các phân tử khí giảm.
B. vận tốc của các phân tử khí tăng.
C. khoảng cách giữa các phân tử khí giảm.
D. khoảng cách giữa các phân tử khí tăng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
Khi tăng nhiệt độ của khí đựng trong một bình kín làm bằng inva (một chất hầu như
khơng nở vì nhiệt) thì vận tốc của các phân tử khí tăng.
Câu 11. Chọn phát biểu đúng khi nói về chuyển động của các phân tử, nguyên tử.
A. Các nguyên tử, phân tử chuyển động theo một hướng nhất định.
B. Các nguyên tử, phân tử có lúc chuyển động, có lúc đứng yên.
C. Các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh thì nhiệt độ của
vật càng cao.
D. Nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động
chậm lại.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
A, B – sai. Vì các nguyên tử, phân tử luôn chuyển động hỗn độn khơng ngừng về
mọi phía.
C – đúng.
D – sai. Vì nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật
chuyển động càng nhanh.
Câu 12. Hiện tượng nào sau đây không phải là hiện tượng khuếch tán?
A. Thóc trộn lẫn với gạo.
B. Đường tan vào nước.
C. Dung dịch đồng sunfat trong nước.
D. Mở lọ nước hoa ở trong phòng, một thời gian sau cả phòng đều có mùi thơm.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Hiện tượng khuếch tán là hiện tượng khi các nguyên tử, phân tử của các chất tự hòa
lẫn vào nhau.
B, C, D – là hiện tượng khuếch tán.
A – không phải là hiện tượng khuếch tán. Vì thóc được trộn lẫn với gạo là sự trộn
hay hòa lẫn của các vật chất chứ không phải của nguyên tử, phân tử.
Câu 13. Tại sao hịa tan đường trong nước nóng nhanh hơn trong nước lạnh?
A. Vì nước nóng có nhiệt độ cao hơn nước lạnh, các phân tử đường chuyển động
chậm hơn nên đường dễ hịa tan hơn.
B. Vì nước nóng có nhiệt độ cao hơn nước lạnh nên làm cho các phân tử đường và
nước chuyển động nhanh hơn.
C. Vì nước nóng có nhiệt độ cao hơn nước lạnh nên làm cho các phân tử nước hút
các phân tử đường mạnh hơn.
D. Cả A, B, C đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
Nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động
càng nhanh.
Ta hịa tan đường trong nước nóng nhanh hơn trong nước lạnh vì: Nước nóng có
nhiệt độ cao hơn nước lạnh nên làm cho các phân tử đường và nước chuyển động
nhanh hơn.
Câu 14. Vận tốc chuyển động của các phân tử có liên quan đến đại lượng nào sau
đây?
A. Khối lượng của vật.
B. Nhiệt độ của vật.
C. Thể tích của vật.
D. Trọng lượng riêng của vật.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: B
Vận tốc chuyển động của các phân tử có liên quan đến nhiệt độ của vật: Nhiệt độ
của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động càng nhanh.
Câu 15. Có hai cốc nước: cốc (1) chứa nước lạnh, cốc (2) chứa nước nóng. Tốc độ
chuyển động của các phân tử nước
A. trong cốc (2) lớn hơn cốc (1) .
B. trong cốc (2) nhỏ hơn cốc (1).
C. trong hai cốc bằng nhau.
D. không phụ thuộc vào nhiệt độ
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động
càng nhanh.
Cốc (2) có nhiệt độ cao hơn cốc (1) nên tốc độ chuyển động của các phân tử nước
trong cốc (2) lớn hơn trong cốc (1).
Câu 16. Hiện tượng nào sau đây chỉ do chuyển động nhiệt của các phân tử gây ra?
A. Khi có người mở một lọ nước hoa thì từ xa ta vẫn ngửi thấy mùi nước hoa.
B. Khi ép hai thanh chì mài nhẵn vào nhau thì chúng dính chặt lẫn nhau.
C. Dung dịch đồng sunfat khuếch tán vào nước.
D. Cả ba hiện tượng trên.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
A – sai. Vì ngồi chuyển động nhiệt cịn do gió mang các phân tử nước hoa đi nên
từ xa có thể ngửi thấy được.
B – sai. Vì hai thanh chì dính chặt lẫn nhau là do lực hút phân tử.
C – đúng. Vì dung dịch đồng sunfat khuếch tán chỉ hoàn toàn do chuyển động hỗn
độn không ngừng của các phân tử.
Câu 17. Hiện tượng khuếch tán xảy ra với chất nào sau đây?
A. Chất khí.
B. Chất lỏng.
C. Chất rắn.
D. Cả ba chất rắn, lỏng, khí.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Hiện tượng khuếch tán xảy ra với cả ba chất rắn, lỏng và khí.
Câu 18. Năm 1827, khi quan sát các hạt phấn hoa trong nước bằng kính hiển vi, nhà
bác học Brao-nơ đã thấy chúng quyển động không ngừng về mọi phía. Điều này
chứng tỏ
A. giữa các phân tử ln có lực hút.
B. giữa các phân tử ln có lực đẩy.
C. giữa các phân tử ln có lực hút và lực đẩy.
D. các phân tử chuyển động hỗn độn không ngừng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Thí nghiệm của Brao-nơ chứng tỏ các phân tử chuyển động hỗn độn không ngừng.
Câu 19. Hiện tượng khuếch tán xảy ra nhanh hơn trong một chất khí khi
A. tăng nhiệt độ của khối khí.
B. giảm nhiệt độ của khối khí.
C. cho khối khí dãn nở.
D. tăng độ chênh lệch nhiệt độ trong khối khí
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
Hiện tượng khuếch tán xảy ra nhanh hơn trong một chất khí khi tăng nhiệt độ của
khối khí.
Câu 20. Khi chuyển động nhiệt của các phân tử cấu tạo nên vật nhanh lên thì đại
lượng nào sau đây của vật không tăng?
A. Nhiệt độ.
B. Nhiệt năng.
C. Thể tích.
D. Khối lượng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Khi chuyển động nhiệt của các phân tử cấu tạo nên vật nhanh lên thì đại lượng khối
lượng khơng tăng, còn các đại lượng nhiệt độ, nhiệt năng và thể tích của vật đều
tăng.
Câu 21. Nhận định nào đúng.
A. Hiện tượng khuếch tán chỉ xảy ra với chất khí.
B. Hiện tượng khuếch tán chỉ xảy ra với chất lỏng.
C. Hiện tượng khuếch tán chỉ xảy ra với chất rắn.
D. Hiện tượng khuếch tán xảy ra với cả rắn, lỏng, khí.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Hiện tượng khuếch tán xảy ra với cả ba chất rắn, lỏng và khí.
Câu 22. Chọn câu trả lời đúng
A. Các vật được cấu tạo liền một khối.
B. Các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật không chuyển động.
C. Nhiệt độ càng cao thì các nguyên tử, phân tử chuyển động càng nhanh.
D. Hiện tượng khuếch tán chỉ xảy ra đối với chất lỏng và chất khí, khơng xảy ra đối
với chất rắn.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
A – sai. Vì các vật được cấu tạo từ các hạt riêng biệt gọi là các nguyên tử, phân tử.
B – sai. Vì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật luôn chuyển động hỗn độn không
ngừng.
C – đúng.
D – sai. Vì hiện tượng khuếch tán xảy ra với cả ba chất rắn, lỏng, khí.
Câu 23. Hiện tượng nào sau đây không phải là hiện tượng khuếch tán?
A. Mở lọ nước hoa ở trong phòng, một thời gian sau cả phịng đều có mùi thơm.
B. Đường để trong cốc nước, sau một thời gian nước trong cốc ngọt hơn ban đầu.
C. Miếng sắt để trên bề mặt miếng đồng, sau một thời gian, trên bề mặt miếng sắt có
phủ một lớp đồng và ngược lại.
D. Cát được trộn lẫn với ngô.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Hiện tượng khuếch tán là hiện tượng khi các nguyên tử, phân tử của các chất tự hòa
lẫn vào nhau.
A, B, C – là hiện tượng khuếch tán.
D – không phải là hiện tượng khuếch tán. Vì cát được trộn lẫn với ngơ là sự trộn hay
hịa lẫn của các vật chất chứ không phải của nguyên tử, phân tử.
Câu 24. Tính chất nào sau đây khơng phải của phân tử chất khí?
A. Chuyển động khơng hỗn độn.
B. Chuyển động khơng ngừng.
C. Chuyển động càng chậm thì nhiệt độ của khí càng thấp.
D. Chuyển động càng nhanh thì nhiệt độ của khí càng cao.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: A
B, C, D – đúng.
A – sai. Vì các phân tử khí ln chuyển động hỗn độn khơng ngừng.
Câu 25. Hiện tượng khuếch tán là
A. hiện tượng cầu vồng.
B. hiện tượng khi đổ nước vào cốc.
C. hiện tượng khi các nguyên tử, phân tử của các chất tự hòa lẫn vào nhau.
D. hiện tượng khi các nguyên tử, phân tử của các chất nằm riêng biệt tách rời nhau.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Hiện tượng khuếch tán là hiện tượng khi các nguyên tử, phân tử của các chất tự hòa
lẫn vào nhau.
Câu 26. Khi nhiệt độ giảm thì hiện tượng khuếch tán xảy ra như thế nào?
A. Không thay đổi.
B. Xảy ra nhanh hơn.
C. Xảy ra chậm hơn.
D. Có thể xảy ra nhanh hơn hoặc chậm hơn.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Khi nhiệt độ giảm thì hiện tượng khuếch tán xảy ra chậm hơn.
Vì nhiệt độ của vật càng cao thì các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động
càng nhanh. Khi nhiệt độ giảm đi, các phân tử chuyển động chậm lại dẫn đến hiện
tượng khuếch tán xảy ra chậm hơn.
Câu 27. Hiện tượng khuếch tán xảy ra chỉ vì
A. giữa các phân tử có khoảng cách.
B. các phân tử chuyển động không ngừng.
C. các phân tử chuyển động không ngừng và giữa chúng có khoảng cách.
D. Cả ba phương án trên đều đúng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Hiện tượng khuếch tán xảy ra chỉ vì các phân tử chuyển động khơng ngừng và giữa
chúng có khoảng cách.
Câu 28. Vật rắn có hình dạng xác định vì phân tử cấu tạo nên vật rắn
A. đứng sát nhau.
B. không chuyển động.
C. chuyển động quanh một vị trí xác định.
D. chuyển động với vận tốc nhỏ không đáng kể.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Vật rắn có hình dạng xác định vì phân tử cấu tạo nên vật rắn chuyển động quanh một
vị trí xác định là các nút mạng tinh thể.
Câu 29. Hiện tượng khuếch tán giữa các chất lỏng xác định xảy ra nhanh hay chậm
phụ thuộc vào
A. thể tích chất lỏng
B. trọng lượng chất lỏng.
C. khối lượng chất lỏng.
D. nhiệt độ chất lỏng.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: D
Hiện tượng khi các phân tử của chất này xen vào khoảng cách của phân tử các chất
khác thì gọi là hiện tượng khuếch tán.
Như vậy hiện tượng khuếch tán xảy ra nhanh hay chậm phụ thuộc vào nhiệt độ của
chất lỏng. Khi nhiệt độ của chất lỏng tăng, các phân tử chuyển động nhanh hơn thì
hiện tượng khuếch tán xảy ra nhanh hơn và ngược lại.
Câu 30. Khi các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động nhanh lên thì đại
lượng nào sau đây tăng lên? Hãy chọn câu trả lời đúng.
A. Trọng lượng của vật.
B. Khối lượng của vật.
C. Nhiệt độ của vật.
D. Cả khối lượng lần trọng lượng của vật.
Hướng dẫn giải
Đáp án đúng là: C
Khi các nguyên tử, phân tử cấu tạo nên vật chuyển động nhanh lên thì nhiệt độ của
vật tăng lên.