Hướng điều trị sỏi mật pdf

Hướng điều trị sỏi mật
Trước năm 1970, điều trị sỏi mật là bằng cách dùng phẫu thuật để cắt
bỏ túi mật. Từ đó đến nay, một số phương pháp khác đã được đưa vào
sử dụng. Bệnh nhân bị sỏi mật nếu không có triệu chứng thì không cần
phải điều trị cho tới khi nào có triệu chứng. Khi có triệu chứng thì tuỳ
mức độ mà xem xét sao cho phù hợp.
Đối với những bệnh nhân có triệu chứng nhẹ, không thường xuyên, hoặc
những người nếu phẫu thuật sẽ tạo ra nhiều nguy cơ thì được dùng phương
pháp điều trị nội khoa bằng cách dùng thuốc làm tan sỏi cholesterol.
Ursodeoxycholic acid (Ursolvan) là một loại muối mật được dùng trong
phương pháp điều trị này. Cho một đơn thuốc trên 12 tháng, nó có thể làm
giảm số lượng cholesterol trong mật. Nhưng không may mắn, nhiều bệnh
nhân dùng thuốc vẫn không làm tan sỏi hoàn toàn. Đối với một số bệnh nhân
dùng thuốc này, 50% trong số họ bị sỏi mật tái phát lại trong 5 năm. Do vậy,
liệu pháp điều trị sỏi mật bằng đường uống không được dùng rộng rãi để
điều trị sỏi mật.

Việc sử dụng sóng tán sỏi cũng đã được đưa vào điều trị sỏi mật. Trong
phương pháp này, sỏi mật được sóng tán sỏi hủy ra thành những mảnh nhỏ
rồi những mảnh này theo nước ra ngoài. Thực tế đã cho thấy rằng, phương
pháp này chỉ hiệu quả trên 90% bệnh nhân có một sỏi đơn độc thôi. Hơn
nữa, nguy cơ tái phát sỏi thì cũng tương tự như dùng liệu pháp thuốc tan sỏi.
Gần đây, một dung dịch hòa tan đã được đưa trực tiếp vào túi mật bằng một
catheter xuyên qua da. Phương pháp này đã cho thấy rất có hiệu quả trong
việc hòa tan sỏi cholesterol và khởi đầu đang được ủng hộ. Nhiều điều trị
khác hiện nay cũng đang được thử nghiệm.
Ở những bệnh nhân có cơn đau thường xuyên, hoặc nặng hoặc có bệnh cảnh
viêm túi mật cấp thì nên được phẫu thuật. Một vài bệnh nhân khỏe mạnh

khác có những triệu chứng nhẹ cũng có thể được xem xét chỉ định phẫu
thuật bởi vì những triệu chứng kéo dài không được giải quyết bằng những trị
liệu khác. Từ lâu, phẫu thuật được thực hiện qua một kỹ thuật mỗ hở, đòi hỏi
phải có đường rạch da đạt mức độ chuẩn xác và gây mê toàn thân. Phẫu
thuật này gọi là phẫu thuật cắt túi mật và lấy đi toàn bộ túi mật. Ở đa số
trường hợp, trong thời gian dài mất túi mật cũng không thấy bất lợi gì cho
người bệnh.
Trong khi đường mỗ hở cắt túi mật vẫn còn được sử dụng, thì hiện nay cắt
túi mật qua nội soi ổ bụng là một kỹ thuật được ưa chuộng. Trong lúc phẫu
thuật cắt túi mật qua nội soi, có một màn hình hướng dẫn phẫu thuật qua một
camera đặt trong khoang bụng. Phương pháp này chỉ cần tạo một vài lỗ trên
thành bụng, những đường rạch nhỏ được làm để đặt những dụng cụ cần thiết
cho phẫu thuật. Túi mật chứa sỏi sẽ được cắt đi mà không cần phải mỗ. Với
phương pháp này bệnh nhân thường ra viện và trở về hoạt động bình thường
trong vòng vài ngày. Qua nhiều nghiên cứu, tỉ lệ biến chứng của cắt túi mật
qua nội soi ổ bụng là thấp. Tuy nhiên, biến chứng của phương pháp này
cũng có thể rất nghiêm trọng tuy là rất hiếm. Những biến chứng đó bao gồm
tổn thương và tắc ống dẫn mật, hoặc rỉ mật vào trong ổ bụng gây nên tình
trạng nhiễm trùng rất nặng.
Trong lúc hầu hết bệnh nhân bị sỏi mật có triệu chứng khi ống túi mật bị tắc
nghẽn, thì một vài bệnh nhân bị sỏi đường mật cũng có triệu chứng tương tự.
Ở những bệnh nhân này, việc cắt túi mật đơn thuần không điều trị được sỏi
mật hoặc hết triệu chứng được. Chụp mật tụy ngược dòng qua nội soi với
việc cắt nhú Vater thì cần thiết để lấy đi những sỏi này. Khi thực hiện
phương pháp này, một ống đàn hồi mềm được đưa xuyên qua miệng và tới
một chỗ mà ở đó mật được đổ vào ruột non. Một đầu dò được đặt ở đầu máy
chụp và cho phép thấy toàn bộ tiến trình thực hiện trên màng hình tivi. Một
catheter nhỏ có thể được đưa vào đường mật qua một cái ống và chụp được
X-quang đường mật. Quá trình này không cần thiết phải rạch da và được
thực hiện bằng đường tĩnh mạch, do đó dùng thuốc an thần không cần gây

mê toàn thân.
Hướng điều trị sỏi mật trong tương lai là gì ?
Điều trị sỏi mật đã có sự thay đổi rất rõ ràng trên 25 năm qua. Một vài điều
trị hiện nay đã được chọn lựa. Mặc dù điều trị ngoại khoa được thực hiện
hầu hết trường hợp bị bệnh, nhưng sự chọn lựa không phẫu thuật vẫn được
xem xét vì phẫu thuật không phải lúc nào cũng hoàn toàn cần thiết. Những
phương pháp điều trị nội hay mỗ là tùy thuộc vào sự hiểu biết cơ chế của
việc hình thành sỏi. Hướng điều trị sỏi mật trong tương lai sẽ tùy thuộc vào
sự cải tiến của các phương pháp không phẫu thuật và sự tiến bộ của kỹ thuật
ngoại khoa. Một điều quan trọng nhất là phải hiểu rõ về cơ chế tạo sỏi để từ
đó có phác đồ ngăn ngừa việc hình thành sỏi.
Sơ lược qua về sỏi mật
Sỏi mật được hình thành bởi cholesterol và sắc tố mật.
Mật được tạo ra ở gan và được dự trữ ở túi mật.
Yếu tố nguy cơ của sỏi cholesterol bao gồm : tuổi, béo bệu, phụ nữ có nhiều
con, dùng thuốc ngừa thai, và do di truyền .
Triệu chứng thường nhất của sỏi mật là đau ở phần bụng trên. Chẩn đoán sỏi
mật thường được thực hiện bằng siêu âm bụng.
Viêm túi mật là một biến chứng của sỏi mật
Vài bệnh nhân bị sỏi mật không có triệu chứng và không cần phải điều trị.
Những bệnh nhân có triệu chứng nhẹ và không thường xuyên có thể xem xét
dùng thuốc tan sỏi bằng đường uống.
Phẫu thuật được chỉ định ở những bệnh nhân có triệu chứng nặng và cho
những bệnh nhân bị viêm túi mật.