Skkn biện pháp sử dụng đồ dùng, đồ chơi hấp dẫn cho trẻ 3 4 tuổi làm quen với toán

PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lý do chon đề tài
Chủ tịch Hồ chí Minh mn vàn kính u của chúng ta, lúc sinh thời người đã
nói “Non song việt nam có được vẻ vang hay khơng, dân tộc Việt Nam có được
sánh vai với các cường quốc năm châu hay khơng, chính là nhờ vào việc học tập
của các cháu”. Trẻ em những Mầm non tương lai của đất nước, Đất nước có giầu
mạnh, phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy phải chăm sóc giáo dục trẻ thật
tốt ngay từ khi trẻ còn ở độ tuổi Mầm non. Người giáo viên Mầm non ngoài việc
hướng dẫn cho trẻ vui chơi, cho ăn, cho ngủ, giáo dục trẻ trở thành những đứa trẻ lễ
phép ngoan ngỗn thơi chưa đủ, mà nhiệm vụ của người giáo viên Mầm non còn
phải trang bị cho trẻ những kiến thức ban đầu thông qua các hoạt động học như
khám phá khoa học, khám phá xã hội, làm quen với tạo hình, làm quen văn học,
làm quen chữ cái, phát triển vận động, giáo dục âm nhạc, làm quen với tốn sơ
đẳng thơng qua các hoạt động học trẻ được học mà chơi chơi mà học. Từ đó dần
hình thành lên nhân cách của trẻ và cũng từ đó trẻ được tiếp cận với những kiển
thức từ đơn giản đến phức tạp, từ dễ đến khó. Thơng qua các hoạt động học giúp
cho trẻ phát triển một cách toàn diện về mọi mặt như: Đức, Trí, Thể, Mỹ. Giúp trẻ
có một hành trang vững vàng, một tâm thế tự tin để bước vào lớp một.
Trong các hoạt động giáo dục trẻ ở trường Mầm non. Hoạt động vui chơi là
một trong những hoạt động chủ đạo, song hoạt động học tập được thể hiện qua các
giờ hoạt động chung có chủ đích đó là hoạt động cung cấp chủ yếu có hệ thống
kiến thức cần trang bị cho trẻ. Vậy tổ chức các tiết học như thế nào để trẻ lĩnh hội
các kiến thức một cách đơn giản nhưng hiệu quả nhất là đối với hoạt động “Làm
quen với tốn” Đây là mơn học địi hỏi độ chính xác cao. Muốn làm tốt được việc
này trước hết địi hỏi người giáo viên phải có tâm huyết với nghề, say sưa suy nghĩ
tìm tịi, chu đáo, tỉ mỉ, sáng tạo hướng dẫn trẻ tham gia vào hoạt động một cách có
khoa học để trẻ bước đầu nắm bắt, hình thành những kỹ năng học tập đối với hoạt
1

skkn

động làm quen với biểu tượng toán sơ đẳng. Đối với hoạt động học này người giáo
viên cần phải đầu tư thời gian, công sức một cách công phu, khoa học để chuẩn bị
đồ dùng cho tiết mới mong tiết học đạt được hiệu quả cao và khả năng tiếp thu kiến
thức của trẻ sẽ đạt được ở mức độ cao nhất trong quá trình tham gia các hoạt động
của trẻ. Xuất phát từ nhận thức của trẻ, từ trực quan sinh động, đến tư duy trừu
tượng, từ tư duy trưu tượng quay trở về thực tiễn. Thông qua hoạt động học giúp
trẻ nhận thức tốt hơn về thế giới xung quanh. Từ đó hình thành hệ thống hố kiến
thức một cách chính xác, khoa học. Nhận thức về tốn học có liên quan mật thiết
với q trình phát triển tồn diện của trẻ, thơng qua tốn học sớm hình thành ở trẻ
khả năng tìm tịi, quan sát, khám phá, so sánh, phân tích, tổng hợp các sự vật hiện
tượng khách quan. Trên cơ sở đó bổ sung thêm vốn ngơn ngữ và góp phần tích cực
vào việc phát triển trí tuệ và thể chất cho trẻ.
Việc dạy cho trẻ nắm chắc các kiến thức trong hoạt động làm quen với biểu
tượng tốn sơ đẳng, khơng những giúp cho trẻ học bộ mơn tốn sau này dễ dàng
hơn mà cịn giúp cho trẻ tiếp thu kiến thức của các môn học khác một cách nhanh
nhạy và chính xác hơn.
Dạy trẻ nhận biết phân biệt về biểu tượng toán là dạy trẻ cách làm quen và
hình thành cho trẻ các biểu tượng toán về tập hợp, số lượng, phép đếm... Trong dó
yêu cầu của nội dung này là trẻ phải đếm được thứ tự trong phạm vi đến 5, nhận
biết quan hệ số lượng trong phạm vi 5. Đây là một trong những nội dung chính nằm
trong các nội dung khác của việc dạy học cho trẻ làm quen với biểu tượng tốn. Vì
số lượng bài chiếm nhiều thời gian so với nội dung về các hình, các khối, định
hướng khơng gian, phép đo, so sánh hai đối tượng về kích thước; đếm trên đối
tượng trong phạm vi 5. Mà để dạy trẻ được những nội dung này và nắm bắt kiến
thức được một cách có hệ thống và chính xác, đòi hỏi người giáo viên phải sự đổi
mới trong phương pháp dạy trẻ theo hướng cực hoá hoạt động lấy trẻ làm trung
tâm. Trẻ tự mình khám phá nhận xét phán đốn về những vấn đề có liên quan đến
2

skkn


mơn học. Chính vì vậy để nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với biểu tượng
toán sơ đẳng cho trẻ, tôi mạnh dạn nghiên cứu thực nghiệm và viết đề tài: “Biện
pháp sử dụng đồ dùng, đồ chơi hấp dẫn cho trẻ 3-4 tuổi làm quen với toán”
II. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu:
1. Phạm vi nghiên cứu:
Trẻ lớp mẫu giáo 3 - 4 tuổi A3 trường mầm non Cẩm Đàn- Sơn Động- Bắc
Giang.
2. Đối tượng nghiên cứu:
“Một số biện pháp sử dụng đồ dùng, đồ chơi hấp dẫn cho trẻ 3 - 4 tuổi làm
quen với toán” theo chương trình đổi mới, tại lớp mẫu giáo 3- 4 tuổi A3, khu Cẩm
Đàn, trường mầm non Cẩm Đàn. Trong năm học 2018- 2019, lớp mẫu giáo 3- 4
tuổi A3 có 21 học sinh, mỗi học sinh có một hoàn cảnh khác nhau, chủ yếu là con
em dân tộc thiểu số. Vì vậy, khả năng nhận thức của trẻ còn hạn chế, đặc biệt là
hoạt động cho trẻ làm quen với tốn.
III. Mục đích nghiên cứu:
Qua nhiều năm thực hiện các chuyên đề về hoạt động cho trẻ làm quen với
tốn, giáo viên đã có nhiều đầu tư vào việc nâng cao các phương pháp, hình thức tổ
chức hoạt động cho trẻ làm quen với toán, tuy nhiên hiệu quả mang lại chưa cao. Vì
vậy, tơi lựa chọn đề tài: “Biện pháp sử dụng đồ dùng, đồ chơi hấp dẫn cho trẻ 3- 4
tuổi làm quen với toán” nhằm tìm ra hướng giải quyết tốt nhất để hình thành những
biểu tượng toán học sơ đẳng cho trẻ 3 - 4 tuổi một cách chính xác và bền vững,
khắc phục phần lớn những khó khăn chung, đồng thời phát huy cao nhất được tính
tích cực của trẻ.
IV. Điểm mới trong kết quả nghiên cứu:
Bản thân tôi nhận thấy rằng bộ mơn làm quen với tốn có tầm quan trọng
trong việc phát triển nhận thức, rèn luyện khả năng ghi nhớ có chủ đích cho trẻ.

3

skkn


Tuy nhiên trong thực tế hiện nay, việc dạy trẻ làm quen với tốn cịn gặp một
số bất cập và hạn chế:
- Tổ chức tiết học cịn gị bó, chưa linh hoạt, sáng tạo.
- Nội dung giáo dục còn hạn chế, lồng ghép tích hợp cịn sơ sài.
- Chưa khai thác triệt để đồ dùng đồ chơi chuẩn bị cho tiết học.
- Chưa tận dụng cơ hội cho trẻ phát triển.
Vì vậy, tơi đã rất trăn trở để tìm ra một số biện pháp sử dụng đồ dùng đồ chơi
hấp dẫn cho trẻ 3- 4 tuổi làm quen với toán.

4

skkn


PHẦN NỘI DUNG
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Toán học là một mơn khoa học cần có độ chính xác cao. Do trẻ ở độ tuổi mẫu
giáo chưa có một biểu tượng khoa học nào. Nên nhiệm vụ của giáo viên là phải
hình thành cho trẻ các biểu tượng tốn học, cung cấp những kỹ năng cơ bản nhất để
trẻ có thể vận dụng vào trong thực tế, Để có sự phát triển và hướng tới một nền
giáo dục toàn diện như Bác Hồ đã từng nói.
“Vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây
Vì lợi ích trăm năm thì phải trồng người”
Ngay từ nhỏ trẻ đã được tiếp xúc với ông, bà, cha mẹ. ... Và các sự vật hiện
tượng đến nhận thức xung quanh, tất cả những cái trẻ nhìn thấy đều ảnh hưởng đến

nhận thức của trẻ, dần dần trẻ có được những khái niện giản đơn nhất về thế giới
xung quanh có nhu cầu muốn tìn tịi, phám phá về tính chất, đặc điểm của sự vật
hiện tượng, tập hợp các số lượng, hình dạng, màu sắc, kích thước, vị trí, sắp xếp
của chúng trong khơng gian.
VD: Khi chơi với đồ vật trẻ muốn biết tại sao vật này lại lăn được nhưng vật
kia lại không lăn được, hình dạng, kích thước và chất liệu của chúng khác nhau như
thế nào? Hoặc trẻ muốn biết từng nhóm đồ vật có bao nhiêu vật và cách so sánh các
nhóm với nhau. Trẻ muốn biết nhóm này có số lượng nhiều hay ít hơn nhóm kia.
Bắt đầu trẻ muốn biết làm thế nào để cho hai nhóm được bằng nhau, so sánh số
lượng hai nhóm đối tượng trong phạm vi 5. Cách khác nhau và nói được các từ
bằng nhau, nhiều hơn, ít hơn. Chỉ ra sự giống và khác nhau giữa các hình (hình
trịn, hình tam giác, hình vng, hình chữ nhật). Xuất phát từ nhu cầu đó mà việc
cho trẻ làm quen với biểu tượng toán sơ đẳng là nhu cầu cần thiết. Nhưng thực chất
chương trình tốn học trong trường mầm non hiện nay chỉ cho phép dạy trẻ làm
quen với một số khái niện về toán đơn giản, chưa dạy trẻ học toán. Nếu như dạy trẻ
5

skkn


học toán sớm sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Vì vậy nảy sinh vấn đề là làm
thế nào để dạy trẻ những khái niếm về toán học mang tính chất trìu tượng nhưng lại
phải phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ mẫu giáo. Song khó khăn lớn nhất của
trẻ mẫu giáo là làm quen với một số khải niệm tốn học đó là khả năng lĩnh hội tri
thức của trẻ còn non nớt, do thực tế đó mà khơng thể cho trẻ làm quen với khái
niệm về tổ hợp, phép đếm, số lượng, hình dạng, kích thước, định hướng khơng gian
bằng các định nghĩa chính xác mà phải dựa trên tâm lý của trẻ và khái niệm tốn
học sơ đẳng, để có phương pháp giảng dạy cụ thể, phù hợp với đặc điểm nhận thức
của trẻ biến những khái niệm tốn học trìu tượng thành những biểu tượng quen
thuộc mà trẻ có thể lĩnh hội được một cách ấn tượng và sâu sắc nhất, hình thành

những kiến thức ban đầu về toán học sơ đẳng cho trẻ.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Khái quát tình hình, đặc điểm của đơn vị:
Năm học 2018- 2019, trường mầm non Cẩm Đàn có 13 lớp.
Trong đó: + Tổng số nhóm lớp hiện có:
+ Mẫu giáo 10 lớp

13 lớp = 290 cháu

(5 tuổi: 3 lớp; 4 tuổi: 3 lớp; 3 tuổi: 4 lớp).

- Số trẻ huy động ra lớp (theo Phổ cập):
+ Mẫu giáo: 243/243 = 100% so độ tuổi phải phổ cập
+ Nhà trẻ: 3 nhóm lớp: 47 trẻ.
Trong đó: + 5 tuổi: 84/84= 100%
+ 4 tuổi: 79/79 = 100%
+ 3 tuổi: 80/80 = 100%
Cơ sở vật chất: Có 13 phịng học, 1 văn phịng, 1 phịng chức năng, trường
được cơng nhận đạt chuẩn Quốc gia năm 2018.
Đội ngũ CBGV: Tổng số 30. trong đó BGH: 3; giáo viên biên chế: 24; hợp
đồng dài hạn: 1, nhân viên: 2; cô nuôi: 4.
6

skkn


2. Thực trạng của việc dạy trẻ làm quen với tốn
2.1. Tình hình giảng dạy của giáo viên.
Như chúng ta đã biết, nội dung dạy trẻ các biểu tượng về tốn được phân bố
đồng đều trong chương trình giảng dạy trẻ ở 3 độ tuổi: Mẫu giáo bé, Mẫu giáo nhỡ,

Mẫu giáo lớn. Theo nguyên tắc từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. đối với
trực quan để dạy trẻ làm quen với biểu tượng toán cũng cần nhiều về số lượng và
yêu cầu trực quan của từng tiết cũng khác nhau và phức tạp dần lên. Yêu cầu dạy
biểu tượng tốn cho trẻ cần có trực quan chuẩn, chính xác. Tuy nhiên trong q
trình tổ chức, hướng dẫn trẻ giáo viên thường hay mắc phải một số nhược điểm sau.
+ Đồ dùng trực quan cịn q ít, đơi lúc chưa đủ dẫn đến việc luyện tập ít, nên
tiết học buồn tẻ không đem lại kết quả như mong muốn.
+ Giáo viên cịn nói nhiều, cách truyền đạt chưa lưu lốt, khơng phát huy được
tính tích cực của trẻ khi tham gia các hoạt động.
2.2. Nhận thức của trẻ:
Do đặc điểm tâm lý của trẻ rất hiếu động, thích khám phá, tị mị, nên trẻ
khơng thể chỉ ngồi nhìn và nghe cơ giáo giảng bài hoặc nói nhiều. Chính vì vậy nếu
khơng trực quan, khơng cho trẻ thao tác thực hành trên đồ vật đối tượng nhận biết
thì trẻ dễ bị phân tán chú ý, mức độ hứng thú khơng cao, trí thức lĩnh hội được
khơng sâu và hay bị quên.
Một trong những yếu tố ảnh hưởng không nhỏ đến nhận thức của trẻ đó là đặc
điểm riêng của trường Mầm non Cẩm Đàn là trường có địa bàn rộng khu tập trung
các lớp được phân bổ tại khu theo các độ tuổi. chủ yếu là học chương trình đổi mới,
với điều kiện kinh tế của nhân dân cịn gặp nhiều khó khăn, nên ở trường mầm non
Cẩm Đàn, tôi chủ nhiệm lớp mẫu giáo 3- 4 tuổi phần lớn là các cháu chưa qua lớp
nhà trẻ mà học ln chương trình mẫu giáo bé. Trẻ gặp nhiều khó khăn khi gặp
phải một vấn đề phức tạp mà khơng có sự chuẩn bị dần từ những vấn đề đơn giản.
7

skkn


Chính vì thế khi vào tiết học làm quen với toán, phần tập hợp số lượng và phép
đếm, phần lớn trẻ không biết xếp tương ứng 1 – 1, đặt số lượng tương ứng bị
nhầm, đếm hay bị nhảy cóc khi thực hiện một số phép biến đổi, còn lúng túng nói

sai kết quả. Trẻ chưa hình thành kỹ năng đếm và nhận biết số lượng từ 1 đến 5, gọi
tên các hình, các khối cịn nhầm lẫn, chưa định hướng được các vật trong không
gian hoặc định hướng được nhưng cịn bị nhầm lẫn.
Bên cạnh đó, một bộ phận giáo viên chưa nhận thức đúng đắn vai trò của
ngành học, không quan tâm dạy dỗ trẻ hoặc dạy dỗ không đúng cách. Một phần
nhỏ trẻ được bố mẹ, người thân dạy trước chương trình nên trẻ đếm, nhận biết số
lượng, tính tốn nhanh nhưng khi thực hành trên đồ vật xếp tương ứng 1 - 1 trẻ bị
lúng túng, trong giờ học khơng tập trung có biểu hiện phân tán không muốn học.
Qua khảo sát trên 21 trẻ lớp 3 tuổi A3, tôi rút ra một số vấn đề sau:
Số trẻ tham gia vào hoạt động làm quen với biểu tượng toán hào hứng và tập
trung: 15/21 trẻ = 70%
Số trẻ có biểu hiện thiếu tập trung phan tán chú ý không hứng thú với học tập
là: 6/21 trẻ = 30% .
Khi bắt tay vào thực hiện nghiên cứu nội dung “Một số biện pháp sử dụng đồ
dùng, đồ chơi hấp dẫn cho trẻ 3 - 4 tuổi làm quen với tốn” tơi nhận thấy trường có
những thuận lợi và khó khăn sau:
a. Thuận lợi:
Năm học 2018 - 2019 được sự phân công của ban giám hiệu nhà trường tôi
chủ nhiệm lớp mẫu giáo 3 tuổi A3. Học theo chương trình đổi mới với sĩ số là 21
trẻ. Độ tuổi đồng đều cũng là một thuận lợi cho việc truyền thụ kiến thức cho trẻ.
100% trẻ sống ở vùng nông thôn, là con em nông dân, các cháu đều rất ngoan, ham
học, lớp học lại được xây dựng ở khang trang, cha mẹ học sinh cũng biết được nhu
cầu của con em mình ở độ tuổi 3 - 4 tuổi rất cần được tham gia hoạt động làm quen
với tốn và hiểu tầm quan trọng của việc tồn dân đưa trẻ đến trường.
8

skkn


Là lớp 3 - 4 tuổi nên rất được nhà trường quan tâm trong việc mua sắm đồ

dùng phục vụ cho bộ mơn tốn.
Đặc biệt tốn là một mơn mà ngành giáo dục đã nhiều năm chỉ đạo chuyên đề
để đánh giá sự học tập của trẻ có kết quả cao.
b. Khó khăn:
Trong năm học 2018 - 2019, tơi nghiên cứu tìm hiểu thấy được các cháu 100%
con em nơng thơn nên ít được sự quan tâm, chăm sóc, bồi dưỡng của bố mẹ về khả
năng hiểu biết của trẻ được học lớp nhà trẻ nên còn nhút nhát chưa biết cách cầm
bút, cách ngồi và nhận biết về toán cịn kém chưa xác định được hình dạng, hình
khối, kích thước, mầu sắc, số lượng...
+ Điều kiện phục vụ của lớp.
Về cơ sở vật chất đã được nhà trường quan tâm đáp ứng nhu cầu đồ dùng đồ
chơi. Đảm bảo 2 cháu 1 bàn, mỗi cháu 1 ghế. Tuy vậy, một số đồ dùng phục vụ
hoạt động làm quen với tốn cũng như hoạt động học khác cịn nhiều hạn chế nên
việc học tập của các cháu chưa được đảm bảo.
* Về nhu cầu phụ huynh.
Giáo viên đã phối kết hợp, sưu tầm nghiên cứu và làm đồ dùng, đồ chơi, học
liệu cho trẻ học tập được tốt hơn.
* Về phía nhà trường
Nhà trường quan tâm đến việc học tập của các cháu, mỗi tháng đều lên kế
hoạch chương trình cụ thể, chi tiết, đầy đủ đảm bảo dạy và học theo đúng chủ đề.
3. Kết quả khảo sát trên trẻ.
- Đầu năm học 2018 - 2019 có khoảng 55% các cháu u thích hoạt động làm
quen với tốn, các cháu đã biết xác định cao thấp, màu sắc, số lượng, hình khối,
kích thước nhật biết được khá tốt. Cịn lại 35% trung bình 10% cháu yếu kém chưa
xác định được hoạt động làm quen với tốn, khơng phân biệt được màu sắc, hình
dạng, số lượng, kỹ năng xếp tương ứng 1:1
9

skkn

III. CÁC BIỆN PHÁP SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG, ĐỒ CHƠI HẤP DẪN
CHO TRẺ 3 - 4 TUỔI LÀM QUEN VỚI TỐN
Từ những vấn đề trên việc tìm ra biện pháp tốt nhất để hình thành những biểu
tượng tốn sơ đẳng cho trẻ 3 - 4 tuổi một cách chính xác, bền vững, khắc phục
được những khó khăn của địa phương, phát huy được tính tích cực của trẻ là thiết
thực là cấp bách và cũng là điều quan trọng trong thực tế hiện nay.
Với trẻ 3-4 tuổi việc làm quen với biểu tượng tốn là hoạt động cần thiết,
khơng những tạo cho trẻ có được tính nhanh nhẹn, thơng minh, hoạt bát, sáng tạo
trong khi trẻ thực hiện hoạt động ở trên lớp cũng như trong các hoạt động khác mà
cịn góp phần phát triển tồn diện nhân cách cho trẻ mẫu giáo. Bên cạnh đó cịn
giúp trẻ có tâm thế vững vàng trước khi bước vào lớp 4-5 tuổi, Muốn trẻ hào hứng
tham gia và u thích học tốn thì phải xây dựng nề nếp thói quen tốt trong học tập
cho trẻ nhưng cách ngồi học đúng tư thế, cách trẻ lời câu hỏi của cô, cách giơ thẻ
số và cách sử dụng trực quan khi tham gia các hoạt động như thế nào: Cách thực
hiện các bước trong hoạt động làm quen với toán ra sao? phải phân nhóm số trẻ có
khả năng nhận biết nhanh, chăm, bình thường, để tiện theo dõi và có kế hoạch cụ
thể để bồi dưỡng đồng thời kết hợp với phụ huynh học sinh để cùng giáo dục trẻ..
Xuất phát từ đặc điểm nhận thức của trẻ về biểu tượng toán mang nặng cảm
tính nên tơi đã sử dụng thủ thuật gây hứng thú cho trẻ ngay từ tiết học đầu tiên,
nhằm tạo cho trẻ một tâm trạng vui vẻ, phấn khởi khơi gợi tính tị mị ham hiểu biết
của trẻ .
Trong q trình giảng dạy thực nghiệm tơi đã tìm ra một số phương pháp đơn
giản nhưng hợp lý và phù hợp như sau:
1. Biện pháp 1: Sử dụng mơ hình, sa bàn, bài thơ câu chuyện.
- Tôi sử dụng mô hình, sa bàn hoặc một câu chuyện, bài thơ một trò chơi để
dẫn dắt trẻ tham gia vào hoạt động làm quen với biểu tượng toán.

10

skkn


VD: Nhận biết khối trụ, khối vuông, khối chữ nhật” Tôi chọn chủ điểm Quê
Hương - Thủ đô - Bác Hồ. Tơi đã dùng mơ hình Lăng Bác được xếp theo hình thức
sau.
- Lăng Bác xếp bằng khối chữ nhật.
- Hàng rào xung quanh lăng Bác xếp bằng khối vuông
- Cột trụ cổng vào Lăng Bác xếp bằng khối trụ
- Bóng đèn trên cột trụ dược xếp bằng khối cầu.

Khi gợi mở cho trẻ vào chủ điểm vào bài giáo viên nói: “Hơm nay cơ cùng các
con sẽ đi thăm một nơi rất đẹp ở thu đô Hà Nội”. Khi đi đến trước mơ hình, cơ hỏi
trẻ: “Chúng mình đang được đến thăm nơi nào vậy nhỉ? Mơ hình lăng Bác có gì
đặc biệt khơng ?”. Trẻ nêu được là “Lăng Bác được xếp bằng khối chữ nhật, hàng
rào xếp băng khối vng,.... đó là những khối đã học rồi ạ”. Cô nhắc lại và nhấn

11

skkn


mạnh yêu cầu, để hiểu kỹ hơn về đặc điểm riêng của từng khối đó hơm nay cơ và
các con sẽ cùng khám phá tìm hiểu nhé! (Cơ và trẻ vào bài)
Nhưng đối với bài làm quen với biểu tượng về số lượng tôi cũng gợi ý dẫn dắt
trẻ đưa trực quan ra bằng bài thơ
VD: Bài số 4 chủ điểm thế giới thực vật. Tôi đọc cho trẻ nghe bài thơ “Mèo đi
câu cá”, sau đó tơi hỏi trẻ: trong bài thơ nói về ai? Trẻ trả lời: Nói về anh em nhà
mèo đi câu ca! Tôi đã chuẩn bị sẵn đồ dùng trực quan của mình và trẻ giống nhau
là 2 nhóm: Mèo và cá có số lượng 4 Tơi nói: Vậy chúng mình cùng nhau xếp tương

ứng mèo và cá ra để tạo nhóm mới.

Việc gây hứng thú ngay từ đầu tiên tiết học bằng đồ dùng trực quan không
những tạo được sự củ ý cho trẻ ngay từ đầu mà còn tạo cho trẻ một tâm lý thoái mái
để trẻ dễ dàng tiếp thu nội dung trọng tâm của tiết học.
2. Biện pháp 2: Việc lựa chọn và sử dụng trực quan đúng lúc, đúng chỗ.
Xuất phát từ đặc điểm nhận thức của trẻ 3 - 4 tuổi là tư duy trực quan hình
tượng nhưng do trẻ chưa học qua chương trình nhà trẻ. Nên trong q trình dạy trẻ
tơi thường kết hợp giữa vật thật, tranh ảnh và mơ hình với nhau.
Đồ dùng trực quan phải đủ, đẹp, hấp dẫn, phù hợp với từng tiết học, đúng chủ
điểm, trẻ phải có đồ dùng trực quan như cô để thao tác và sử dụng cùng một lúc với
cô nhịp nhàng.
Thao tác cô đưa ra trực quan phải rõ ràng, dứt khốt để trẻ khơng lúng túng
khi làm theo cô.
Cô hướng dẫn trẻ sử dụng đồ dùng trực quan trong quá trình học tập phải đúng
lúc.
12

skkn


Các đồ dùng trực quan tôi chuẩn bị cho trẻ theo mức độ phức tạp dần.
Khi trẻ sử dụng thành thạo tơi động viên khuyến khích trẻ. nếu trẻ cịn lúng
túng chưa thành thạo trẻ sẽ được hướng dẫn tỉ mỉ và sẽ được sửa ln nếu sai sót.
Đối với trực quan có nhược điểm riêng biệt, đặc biệt tơi sử dụng câu đố để đưa
trực quan ra.
VD: Hình vng và hình cầu tơi dùng câu đố để trẻ đốn.
Hình gì xinh xắn
Bốn cạnh bằng nhau.
Bé hãy đốn xem.

Hình gì thế nhỉ?
Hay:
Hình gì trịn lắm.
Khơng xếp chồng được đâu.
Khơng đứng yên được lâu.
Động vào lăn lông lốc..
Để liên kết các nội dung trong một tiết học được liên hoàn và chuyển sang nội
dung mới một cách linh hoạt, đưa trực quan ra một cách hợp lý khơng có động tác
thừa hay các câu hỏi lặp đi lặp lại nhàm chán, tơi thường sử dụng các câu truyện
sáng tạo.
VD: Có một bạn thỏ rất ngoan, hôm nay trên đường đi học bạn thỏ gặp cơ, và
bạn thỏ đã nói thầm vào tai cơ đấy! Chúng mình có muốn biết bạn thỏ nói gì khơng
nào? (Trẻ hào hứng nghe và rất muốn được biết điều mà Thỏ nói với cơ giáo) Tơi
lại nói tiếp: Bạn thỏ nhờ cơ hỏi các bạn lớp mình xem có biết ngày 19/5 là ngày gì
khơng nào? Trẻ trả lời đúng. Tơi nói tiếp: Bạn thỏ cảm ơn các bạn lớp mình đã giúp
cho bạn ấy biết bí mật của ngày 19/ 5 nên đã tặng lớp mình một món q (món q
đó là một trị chơi ôn luyện được chuẩn bị trước)

13

skkn


Khi đưa trực quan là nội dung tích hợp của các hoạt động học khác, vào hoạt
động làm quen với biểu tượng toán bằng câu hỏi nhẹ nhàng, hợp lý điều đó đã phát
huy được tính tích cực một cách cao nhất ở trẻ, khi tham gia các hoạt động.
VD: Để khắc sâu kiến thức hình trịn, hình vng, hình chữ nhật tơi đặt câu
hỏi?
Con nào thích chơi hình trịn và hình vng?
Con nào thích chơi hình tam giác và hình chữ nhật?

Trẻ tự trả lời, tơi sẽ phân thành các nhóm.
+ Nhóm thích chơi hình trịn, chơi với đất nặn.
+ Nhóm thích chơi hình vng, hình chữ nhật, hình tam giác về nhóm tìm
hình bằng giấy màu tương ứng để dán hình, Điều này trẻ rất hào hứng thi đua, khi
cùng nhau tham gia vào các hoạt động.
Với việc lựa chọn và sử dụng đồ dùng trực quan hợp lý, hấp dẫn trẻ tơi đã tạo
ra các tình huống liên tục trong suốt quá trình trẻ tham gia các hoạt động “Làm
quen với biểu tượng toán” giúp trẻ tiếp thu kiến thức một cách chính xác, sâu sắc
và bền vững.
3. Biện pháp 3: Sưu tầm một số đồ chơi mới.
Trị chơi là một trong những trực quan vơ cùng quan trọng trong hoạt động
làm quen vói biểu tượng tốn, trẻ được “Học mà chơi – chơi mà học”. Là một đặc
điểm nổi bật của trẻ mẫu giáo thông quá các hình thức chơi, trẻ sẽ nhận nhiệm vụ
học một cách tự nhiên, nhẹ nhàng khơng căng thẳng, khơng gị ép. trẻ hào hứng
chơi khi trong trò chơi xuất hiện những trực quan hấp dẫn, bất ngờ.
VD: Trò chơi “Chiếc túi kỳ lạ”
Tuy nhiên các trị chơi khơng nên lặp đi lặp lại ở cùng một tiết học, sẽ dẫn đến
trẻ bị nhàm chán, không hứng thú tham gia hoạt động.Yêu cầu của trò chơi phải
được nâng dần nên qua mỗi lần chơi thì mới phát huy tính sáng tạo, tính tích cực
của trẻ, chính vì vậy tơi đã nghiên cứu, xác định nội dung bài dạy để chọn trò chơi
14

skkn


cho phù hợp, tuỳ từng trị chơi mà tơi tổ chức cho trẻ chơi theo nhóm, tổ, cá nhân
và tập thể.
- Trong hoạt động làm quen với biểu tượng toán tơi thường sử dụng trị chơi
học tập, và lựa chọn trong nhiều trò chơi học tập để áp dụng với từng bài cho phù
hợp

Ví dụ: Trị chơi “Về đúng nhà”.
Tơi thường sử dụng trong phần ôn luyện cho tập hợp số lượng, phép đếm.
Qua việc sử dụng trò chơi trong các giờ làm quen với biểu tượng toán, tiết học
trở lên sôi nổi, trẻ được tham gia hoạt một cách tồn diện, tinh thần thoải mái nên
cơ thể khơng bị mệt mỏi và căng thẳng. Điều này đã tạo cho trẻ hứng thú hăng say
trong quá trình tham gia hoạt động học tập.
4. Biện pháp 4: Xây dựng môi trường học tập trong và ngồi lớp.
Mơi trường cũng là một yếu tố trực quan trực tiếp, tác động hàng ngày đến trẻ.
chính vì vậy việc xây dựng cảnh quan mơi trường xung quanh được tôi đặc biệt
quan tâm.

15

skkn


- Trang trí, sắp xếp lớp học phịng học hài hoà hợp lý sẽ tạo được sự chú ý, sẽ
hấp dẫn lôi cuốn trẻ vào giờ học theo giai đoạn, theo chủ điểm, theo nội dung từng
bài.
- Tuỳ vào nội dung của từng bài để bố trí trực quan xung quanh lớp giá đồ
chơi, tranh treo tường cho hợp lý để trẻ luyện tập cũng như liên hệ thực tế.
Ví dụ: Chủ điểm gia đình
+ Treo tranh về gia đình đơng con, ít con để trẻ đếm số lượng người và giáo
dục trẻ.
+ Đồ dùng gia đình xếp ở giá đồ chơi để trẻ có thể luyện đếm.
5. Biện pháp 5: Ứng dụng công nghệ thông tin vào bài giảng
- Trong các tiết học làm quen với tốn tơi cũng có thể sử dụng một số thao tác
ứng dụng cơng nghệ thơng tin cho việc giảng bài của mình.
VD: Trong tiết tạo nhóm số lượng trong chủ điểm động vật tôi đã kể cho trẻ
nghe câu chuyện: con gà trống và tơi đưa ra nhóm con gà trống thì lần lượt các con

gà được xuất hiện trên màn hình với tiếng gáy ị ó o .....các hiệu ứng, âm thanh,
tiếng động các hình ảnh sinh động làm hứng thú với trẻ từ đó gây được sự chú ý
với trẻ hơn.

16

skkn


IV. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
Trong quá trình nghiên cứu tìm tịi, triển khai áp dụng các thủ thuật sử dụng
trực quan, các yếu tố nêu trên vào hoạt động cho trẻ làm quen với biểu tượng toán
sơ đẳng. Tôi đã thu được kết quả rất khả quan như sau.
1. Kết quả của trẻ.
- Thái Độ:
+ Trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động.
+ Trẻ hăng hái giơ tay phát biểu ý kiến.
+ Trẻ có nề nếp và thói quen học tập tốt và trật tự.
- Về cảm xúc tình cảm: Trẻ hào hứng tiếp nhận kiến thức một cách thoải mái
thơng qua các hoạt động nhóm, tập thể...
- Về ý trí:
+ Trẻ tập trung vào nội dung cô hướng dẫn
+ Thời gian tập trung nhận thức vấn đề tốt hơn.
* Kết quả cụ thể:
Nội dung

Trước khi thực hiện Sau khi thực hiện

Trẻ hào hứng học tập, tập trung chú ý

15/21 trẻ = 71%

21/21 trẻ = 100%

Trẻ mạnh dạn hồn nhiên

14/21 trẻ = 67 %

21/21 trẻ = 100%

Trẻ trả lời đúng câu hỏi của cô

12/21 trẻ = 57%

20/21 trẻ = 95%

2. Kết quả của cô giáo:
- Cô giáo đã tạo được môi trường học tập và vui chơi cho trẻ trong và ngồi
lớp có khoa học.
- Bổ xung được nhiều đồ chơi cho tiết dạy.
- Giờ dạy “Cho trẻ làm quen với biểu tượng tốn”, Tơi đã được Ban giám hiệu
nhà trường cùng đồng nghiệp đánh giá xếp loại khá, giỏi.

17

skkn


PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
1. Những bài học kinh nghiệm:

Qua quá trình học tập và giảng dạy, nghiên cứu của đề tài tôi nhận thấy ngay
từ khi mới sinh ra trẻ em như một tờ giấy trắng chưa hình thành các biểu tượng về
tốn ban đầu của trẻ. Vì thế, người lới nói chung và các cơ giáo mầm non nói riêng,
người trực tiếp tác động đến trẻ nhằm dần dần hình thành cho trẻ những biểu tượng
ban đầu về cuộc sống. Trẻ 3 - 4 tuổi vốn hiểu biết cịn ít, vì vậy những biểu tượng
về Tốn ban đầu cho trẻ chỉ là dạng sơ khai mới mẻ. Vì thế để hình thành được
biểu tượng về tốn trẻ cần dựa vào vốn tích luỹ của bản thân, vốn ngôn ngữ nhất
định để diễn đạt trong việc hướng dẫn trẻ làm quen với tốn, giáo viên đóng vai trị
rất quan trọng trong việc hướng dẫn trẻ nhận thức các biểu tượng sơ đẳng về toán
làm tăng thêm vốn hiểu biết cho trẻ.
Vì vậy muốn đạt được kết quả cao trong hoạt động làm quen với toán, trước
khi lên lớp tôi soạn bài đầy đủ, nắm chắc giáo án, phương pháp lên lớp theo đúng
trình tự loại tiết để giảng dạy và đan xen với mọi hoạt động để trẻ nắm chắc các nội
dung bài học.
Và tơi ln phải tìm tịi học hỏi, nội dụng mọi hồn cảnh địa phương để phát
triển và nâng cao tay nghề, linh động trong quá trình dạy học, nhất là đồ dùng, đồ
chơi đẹp, sáng tạo hấp dẫn trẻ đưa trẻ vào thế giới ham học, tìm tịi.
Khi có những thay đổi trong chun đề tôi đã kịp thời áp dụng ngay và xin ý
kiến nhà trường tạo điều kiện cho tôi về cơ sở vật chất.
Trong khi luyện tập cần phải động viên, khuyến khích trẻ kịp thời để tạo cho
trẻ hứng thú học hơn. Từ những đồ dùng, đồ chơi làm ra cô giáo phải tạo môi
trường cho trẻ được tiếp xúc, tạo tình huống cho trẻ hoạt động, bằng mọi cách cho
trẻ được trải nghiệm hồ mình vào các đồ chơi mà trẻ được làm quen. thường
xuyên đánh giá hiệu quả đồ dùng trực quan qua các bài dạy để thay đổi, tình huống
mới gây sự bất ngờ chú ý của trẻ.
18

skkn

Điều cần thiết nhất là cần phải biết phối kết hợp chặt chẽ với phụ huynh làm
tốt công tác tuyên truyền các bậc cha mẹ để nhận được sự giúp đỡ đồng tình, từ đó
đưa con em mình ngày càng tiến bộ và có một lịng khao khát thích học, khơng
những hoạt động “Làm quen với tốn” mà cịn có ích cho các hoạt động học khác
nữa. Tôi không ngừng ở đây mà cịn ln ln quan tâm tìm tịi, học hỏi và sáng
kiến ra nhiều kinh nghiệm cho mình hơn nữa.
2. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm:
Việc hình thành biểu tượng về toán sơ đẳng cho trẻ 3 - 4 tuổi là một trọng tâm
những nội dung lớn của chương trình giáo dục cho trẻ Mầm non. Nhằm phát triển
trí tuệ và các mặt khác của nhân cách tồn diện, góp phần quan trọng vào việc
chuẩn bị cho trẻ học tốn ở phổ thơng.
Việc làm này khơng chỉ có ý nghĩa lớn lao đối với các nhà nghiên cứu mà đối
với các trường mầm non, đặc biệt là các giáo viên mầm non cần nắm vững những
nội dung chương trình và thường xuyên mở rộng nội dung chương trình.
Ngồi việc cung cấp cho trẻ những kiến thức, kỹ năng mới, giáo viên còn phải
thường xuyên tổ chức cho trẻ luyện tập bằng các biện pháp phù hợp nhằm ôn
luyện, củng cố và nâng cao chất lượng các biểu tượng về hình khối cho trẻ.
Tơi xây dựng hệ thống tổ chức trị chơi học tập nhằm ơn luyện. củng cố làm
quen những kiến thức, kỹ năng về hình khối như phân biệt nhận biết các dạng từ
đơn giản đến phức tạp, kết quả thu được phù hợp với giả thuyết khoa học mà tơi đã
đưa ra.
Trong q trình nghiên cứu thực nghiệm, tơi nhận thấy biểu tượng hình khối
của trẻ cịn nghèo nàn, hạn chế.
Ngun nhân hồn tồn khơng phụ thuộc vào phía trẻ. Khơng phải là do trẻ
khơng có khả năng lĩnh hội những kiến thức, kỹ năng cơ bản và mở rộng về nội
dung toán học sơ đẳng nói chung mà là do chúng ta chưa giúp trẻ ghi nhớ sâu sắc
và mở rộng những biểu tượng tốn học sơ đẳng đó.
19

skkn

Chính vì vậy, cơng việc nghiên cứu tìm tịi những biện pháp dạy học có hiệu
quả để hỗ trợ phương pháp hình thành biểu tượng về hình khối nói riêng và biểu
tượng về tốn học nói chung là rất cần thiết và ln ln địi hỏi sự đổi mới của
người tâm huyết với nghề, với trẻ.
3. Kiến nghị và đề xuất:
a. Đối với phòng giáo dục.
- Tổ chức bồi dưỡng thường xuyên cho các giáo viên mầm non về chuyên đề
toán để giúp giáo viên nắm bắt, tiếp cận những vấn đề đổi mới.
- Tổ chức các nội dung thi dạy để các giáo viên có điều kiện phát huy trao đổi,
rút kinh nghiệm về khả năng tổ chức cũng như sử dụng các biện pháp dạy học phù
hợp.
Bổ sung hỗ chợ tài liệu mới trong và ngoài nước để giáo viên được học hỏi,
tiếp cận những cái mới.
b. Đối với nhà trường.
- Tạo điều kiện cho giáo viên tham quan, học hỏi dự giờ những tiết dạy mẫu,
dạy giỏi để nâng cao trình độ.
- Khuyến khích giáo viên đăng ký thi đua dạy tốt mơn tốn, viết sáng kiến
kinh nghiệm để giáo viên trong trường học hỏi lẫn nhau.
- Cần trang bị đầy đủ vật chất, đồ dùng dạy học cho cô và trẻ.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi về: “Một số biện pháp sử dụng đồ
dùng, đồ chơi hấp dẫn cho trẻ 3- 4 tuổi làm quen với tốn”
Rất mong nhận được ý kiến đóng góp của các đồng nghiệp để sáng kiến kinh
nghiệm của tôi được tốt hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

20

skkn