Các yếu tố cấu thành lối sống

Thanh niên là người chủ tương lai của đất nước, là lực lượng nắm giữ
tiền đồ, vận mệnh của dân tộc. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bên
cạnh những giá trị đã đạt được thì cũng dấy lên những biểu hiện đáng lo ngại
về sự băng hoại, tha hóa về đạo đức, lối sống trong một bộ phận thanh niên.
Bởi vậy, việc tìm ra những yếu tố cấu thành lối sống và những giải pháp
nhằm xây dựng lối sống cho thanh niên hiện nay là đòi hỏi cấp thiết.
Lối sống là khái niệm chỉ phương thức sống của những con người hiện
thực. Trong đó các yếu tố cấu thành lối sống bao gồm gia đình và giáo dục gia
đình, truyền thông hiện đại, nền kinh tế thị trường và q trình cơng nghiệp
hóa-hiện đại hóa.
Gia đình chính là cái nôi nuôi dưỡng đầu tiên, là môi trường xã hội gần
gũi, quan trọng nhất của mỗi người. Giáo dục gia đình là một khâu, một mơi
trường giáo dục quan trọng bậc nhất đối với sự hình thành, phát triển nhân
cách và định hướng lối sống. Phần lớn sinh viên sa vào tội phạm, tệ nạn xã
hội hoặc lựa chọn các xu hướng lối sống tiêu cực, sa đọa như buông thả bản
thân, nghiện game online, thác loạn, thờ ơ vô cảm, hành xử hung bạo đều do
thiếu sự quan tâm, quản lý và giáo dục của gia đình.
Các phương tiện truyền thơng hiện đại, nhất là internet có tác động
ngày càng mạnh mẽ, đa dạng, đa chiều đến đời sống của con người. Chúng
góp phần to lớn vào việc giúp cho con người tự học tập, tự đào tạo để nâng
cao năng lực của bản thân. Internet là môi trường, là phương tiện để bản thân
mỗi người không ngừng mở rộng giao lưu văn hóa, làm giàu cho hành trang
văn hóa của mình. Bên cạnh đó, internet và các phương tiện truyền thơng hiện
đại cũng có những tác động tiêu cực rất nghiêm trọng đến lối sống. Tình trạng
phạm tội hay sa ngã, tha hóa ở ngồi đời cũng có mối quan hệ chặt chẽ với
những game online, tranh ảnh, tài liệu họ tiếp xúc trên internet hoặc các
phương tiện truyền thông khác.


Kinh tế thị trường đặt mọi đối tượng, mọi mối quan hệ trong xã hội
dưới quan niệm hàng hoá hoặc tính chất hàng hố, kể cả sức lao động, tình

cảm của con người. Mối quan hệ đạo đức, lối sống cũng bị chi phối bởi quan
niệm đó. Việt Nam đang xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng XHCN.
Mục tiêu của nền kinh tế thị trường định hướng XHCN là con người chứ
khơng phải là hàng hố. Tuy nhiên, dù muốn hay khơng thì các quan hệ thị
trường cũng sẽ làm cho con người thay đổi đạo đức, lẽ sống cùng với sự cải
thiện mức sống và môi trường sống. Sự phân hoá giàu nghèo sẽ dẫn đến sự
phân hố đạo đức, lối sống.
Q trình đa dạng hố, đa phương hoá liên kết và hợp tác quốc tế sẽ tạo
điều kiện cho các giá trị nước ngoài tác động mạnh vào lối sống, đạo đức của
một bộ phận người dân Việt Nam. Về mặt sinh hoạt và tổ chức đời sống cá
nhân, gia đình và xã hội, nhiều người sẽ hướng theo lối sống công nghiệp, lối
sống cá nhân, và mối quan hệ sòng phẳng. Về mặt tâm lý, một số người sẽ
thiên về lối sống bình đẳng, thiết thực, kể cả thực dụng và ngại sống chung
tam – tứ đại đồng đường.
Như vậy, việc nâng cao hiệu quả trong việc xây dựng lối sống hiện nay
cần hết sức coi trọng sự ổn định và phát triển KT-XH, khắc phục những tiêu
cực xã hội, làm lành mạnh hóa mối trường xã hội. Một số biện pháp nhằm
giáo dục lối sống cho thanh niên Việt Nam hiện nay có thể kể đến như: Tiếp
tục phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; thực hiện
tốt các chính sách an sinh xã hội và đẩy mạnh đấu tranh chống tệ quan liêu,
tham nhũng; và gắn giáo dục ý thức pháp luật với việc xây dựng lối sống cho
thanh niên