Skkn một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mầm non ở lứa tuổi 5 – 6 tuổi

1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài.
Di sản văn hố truyền thống Việt Nam nói chung huyện Lệ thủy nói riêng có
nhiều loại hình khác nhau, trong đó có thể nói, trị chơi dân gian cũng là một di sản
văn hố q báu của dân tộc. Nó được kết tinh từ quá trình lao động và sinh hoạt
của người Việt xưa, trong đó tích tụ cả trí tuệ và cả niềm vui sống của biết bao thế
hệ. Đặc biệt đối với trẻ em, trò chơi dân gian đã mang lại cho thế giới trẻ thơ nhiều
điều thú vị và bổ ích, thể hiện nhu cầu giải trí, vui chơi, quyền được chia sẻ niềm
vui của các em với bạn bè. Đồng thời nó làm cho thế giới xung quanh các em đẹp
hơn và rộng mở hơn, làm giàu nguồn tình cảm và trí tuệ cho các em; tuổi thơ của
các em sẽ có những kỉ niệm quý báu mà không bao giờ bị lãng quên trong suốt
cuộc đời. Với những chức năng đặc biệt ấy, trò chơi dân gian rất cần thiết được giữ
gìn, lưu truyền và các em chính là những người gìn giữ những di sản q báu ấy
của dân tộc. Chính vì vậy, trị chơi dân gian rất cần thiết được lựa chọn, giới thiệu
trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ.
Như chúng ta đã biết ở lứa tuổi mẫu giáo Trẻ em không chỉ cần được chăm sóc
sức khoẻ, được học tập, mà quan trọng nhất trẻ cần phải được thoả mãn nhu cầu
vui chơi, vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ. Thơng qua hoạt động vui chơi, trẻ
phát triển trí tuệ, thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, qua đó nhằm phát triển tồn
diện nhân cách cho trẻ. Trẻ mầm non “Học mà chơi, chơi mà học”, cuộc sống của
trẻ khơng thể thiếu những trị chơi, chính nhờ các trò chơi mà cuộc sống của trẻ
phong phú hơn, trẻ học được nhiều điều thông qua các cuộc chơi. Trong xã hội
hiện nay, một xã hội cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa, có rất nhiều các trị chơi hiện
đại đến với trẻ thơ, chúng ta không thể phủ định rằng các trị chơi ấy khơng kích
thích trí tuệ của trẻ phát triển, nhưng chính sự hiện đại ấy đã làm cho xã hội phức
tạp của người lớn len lỏi trong tâm trí của các em, các em thiếu đi sự hồn nhiên,
trong sáng của trẻ thơ. Vì vậy việc đưa các em trở về với sự hồn nhiên trong sáng
của mình, đưa trẻ về nguồn với các trị chơi dân gian là một việc làm cần thiết. Trò
chơi dân gian không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ, giúp trẻ phát triển tư duy, sáng

skkn

tạo, mà cịn giúp các em hiểu về tình bạn, tình u gia đình, q hương, đất nước.
Trị chơi dân gian khơng đơn thuần là một trị chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả
nền văn hố dân tộc Việt Nam độc đáo và giàu bản sắc.
Bản thân tôi đã sinh ra và lớn lên trên chính mảnh đất mà tơi đang cơng tác.
Chính vì vậy, những trị chơi dân gian của trẻ con đã gắn bó với tơi trong suốt một thời
gian dài. Tơi rất thích các trị chơi dân gian Việt Nam và sưu tầm được rất nhiều trò
chơi dân gian thú vị và đặc sắc, phù hợp với trẻ Mầm non. Được trải qua nhiều năm
công tác, tơi thấy rằng giáo viên cần phải có hiểu biết và vốn kiến thức phong phú về
các trò chơi dân gian thì mới có thể tổ chức được những trò chơi một cách hiệu quả
mang lại hứng thú cho trẻ. Từ những cơ sở nêu trên bản thân là một giáo viên trực tiếp
giảng dạy tôi thấy sự cần thiết phải tìm ra những giải pháp tốt nhất để để có thể tổ chức
trị chơi dân gian cho trẻ Mầm non đạt hiệu quả cao. Vì lẽ đó tơi đó mạnh dạn chọn đề
tài “Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mầm non ở lứa tuổi 5 – 6
tuổi”.
1.2. Điểm mới của đề tài.
Đề tài “Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mầm non ở lứa
tuổi 5 – 6 tuổi” đã mang lại nhiều tác dụng cho trẻ như:
Góp phần thực hiện tốt phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện Học sinh tách cực" do Bộ giáo dục - Đào tạo phát động.
Làm giàu vốn sống và kinh nghiệm cho trẻ, giúp trẻ nhớ tên các trò chơi,
biết được cách chơi và luật chơi của những trò chơi dân gian, giúp trẻ phát triển
khả năng ghi nhớ có chủ đích và khả năng tưởng tượng trong các hoạt động .
Qua việc tổ chức các trò chơi với mong muốn trẻ biết yêu quý, bảo vệ, gìn
giữ các trị chơi dân gian một nét đẹp văn hóa của dân tộc .
1.3. Phạm vi áp dụng đề tài.
Việc tổ chức cho trẻ trò chơi dân gian cho trẻ 5-6 tuổi là hết sức cần thiết và
quan trọng. Phạm vi tôi nghiên cứu đề tài này là trong trường mầm non, tích lũy,
áp dụng và tơi đang tiến hành nghiên cứu, tích lũy, áp dụng đối với trẻ 5 - 6 tuổi tại
đơn vị tôi đang công tác.

skkn


2. PHẦN NỘI DUNG
2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu.
Bản thân nhận thấy được sự cần thiết của tṛị chơi dân gian trong q trình
giáo dục trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nhân cách
toàn diện ở trẻ mầm non. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện giáo viên vẫn chưa
có ý thức cải thiện những khó khăn. Cụ thể: trong thực tế từ nhiều năm qua trẻ chỉ
hay chơi những trò chơi quen thuộc, lặp đi lặp lại nhiều lần nên dễ nhàm chán. Đa
số các em còn rụt rè, thiếu tự tin và khơng thích tham gia vào các hoạt động tập
thể. Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn kém. Trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi
nhưng cũng nhanh chóng tự rút ra khỏi trị chơi nếu nó khơng cịn hứng thú. Kĩ
năng làm việc theo nhóm cịn hạn chế, khả năng ứng xử trước các tình huống
khơng linh hoạt.
Trẻ Mầm non thường rất mạnh dạn, tự tin, thơng minh, thích tham gia vào
các trị chơi, đặc biệt là các trò chơi dân gian. Tuy nhiên, khả năng chú ý có chủ
định của trẻ cịn kém. Trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi nhưng cũng nhanh chóng tự rút
ra khỏi trị chơi khi trẻ khơng cịn hứng thú.
Việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ địi hỏi phải có sự linh hoạt và
tính sáng tạo cao. Mức độ khó hay dễ của các trị chơi khơng giống nhau. Có
những trị chơi vơ cùng đơn giản nhưng cũng có những trị chơi phức tạp, địi hỏi
người chơi phải tư duy trong quá trình chơi.
Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trị chơi không thể diễn ra
trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích hợp vào
các hoạt động khác
Trong mỗi lớp thường có những trẻ còn rụt rè, nhút nhát, thiếu tự tin và
khơng thích tham gia vào các hoạt động tập thể.
Chính vì những lý do trên mà việc tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ

Mầm non ở các trường Mầm non nói chung và trường Mầm non nơi tơi cơng tác
nói riêng chưa thực sự mang lại kết quả như mong muốn.

skkn


Năm học 2018 - 2019 được sự quan tâm của Ban Giám Hiệu nhà trường tôi
được phân công dạy lớp mẫu giáo 5- 6 tuổi, tổng số trẻ trong lớp 45 cháu trong đó
có 20 bạn nam và 25 bạn nữ trong q trình thực hiện đề tài này tơi gặp những
thuận lợi, khó khăn sau:
2.1.1. Thuận lơi:
- Được sự quan tâm chỉ đạo của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện
- Được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao, tận tình của Ban giám hiệu nhà trường;
sự đồn kết, nhất trí giữa Ban giám hiệu và giáo viên và giữa đội ngũ giáo viên với
nhau. Thường xuyên tổ chức các buổi tập huấn, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
cho giáo viên.
- Năm học 2018- 2019 tôi được BGH phân công phụ trách lớp mẫu giáo lớn
gồm 45 cháu, cơ sở vật chất của trường phục vụ cho việc dạy và học tập khá đầy
đủ.
- Lớp học tôi được bố trí các góc chơi, đồ chơi cho trẻ hoạt động được sắp
xếp gọn gàng, hài hòa, trẻ dễ lấy và dễ cất, thường xuyên được vệ sinh, thay đổi và
trang trí tạo mơi trường phù hợp theo nội dung và yêu cầu của từng chủ đề.
- Đa số phụ huynh nhiệt tình, quan tâm về việc học của con em mình.
- Bản thân qua cơng tác nhiều năm đã nắm vững kiến thức chun mơn về
chăm sóc giáo dục trẻ, tơi ln ln học hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp, tìm tịi và
nghiên cứu sách báo, tạp chí...làm đồ chơi và dụng cụ dạy học đủ số lượng và chất
lượng, đảm bảo về mặt thẩm mỹ, an toàn cho trẻ để giúp cho việc dạy và học.
2.1.2. Khó khăn:
- Với yêu cầu tổ chức cho trẻ hoạt động trong chương trình CSGDMN hiện
nay lấy trẻ làm trung tâm, các cháu phải tự giác phát huy tính tích cực chủ động

sáng tạo của mình, để đáp ứng việc tổ chức cho trẻ hoạt động theo đúng yêu cầu,
chỉ đạo của Ngành và đúng với ý nghĩa vai trò chủ đạo của các hoạt động của trẻ
thì ở lớp tơi số lượng đáp ứng cịn thấp.
- Trường đóng trên địa bàn xã có dân cư đơng và rộng, khu vực trường chưa
có cây xanh, góc chơi vận động, vườn cổ tích chưa có… Cha mẹ các cháu chủ yếu

skkn


làm nghề nơng nên thời gian chăm sóc con mình cịn ít, nhận thức của phụ huynh
khơng đồng đều, một số phụ huynh cịn xem nhẹ việc chăm sóc, giáo dục con em.
- Qua các hoạt động ở lớp, tôi nhận thấy các cháu chưa phát huy được tính
tích cực chủ động, sáng tạo của mình cịn rập khn, có thói quen thụ động và ỷ
lại,
Khi xây dựng đề tài này tơi đã tìm hiểu khả năng nhận biết của trẻ qua khảo
sát một số tiêu chí của trẻ về các trò chơi dân gian như sau :
Tổng số học sinh trong lớp là: 45 cháu
Các tiêu chí

Số trẻ đạt Tỷ lệ đạt được

Ham thích, hứng thú với trịchơi dân gian

20/45

44,4%

Trẻ thuộc lời đồng dao, biết cách chơi đúng luật

17/45

37,7%

Mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt động

15/45

33,3%

Thể hiện tinh thần đồn kết

20/45

44,4%

Biết tự tổ chức trị chơi

15/35

33,3%%

Sáng tạo trong khi chơi trò chơi

12/45

26,6%

* Một số nguyên nhân cơ bản dẫn đến thực trạng trên:
 

Số trẻ trong lớp quá đông nên giáo viên chưa quan tâm được đầy đủ đến từng

trẻ, chưa xây dựng được kế hoạch tổ chức cho trẻ vui chơi một cách khoa học và
kỹ lưỡng.
Do cơ sở vật chất c ̣ịn hạn chế, diện tích lớp học nhỏ. Các đồ dùng đồ chơi cũ, thiếu
và không gây được hứng thú cho trẻ chơi.
Cô giáo chưa chủ động t́ìm kiếm các trị chơi, vẫn chỉ hạn chế ở những tṛị chơi
có sẵn trong chương trình nên khi tổ chức các tṛò chơi dân gian bị lặp lại, thiếu sự
đổi mới khiến trẻ không tập trung, thấy nhàm chán.
Cách tổ chức của cô giáo chưa thực sự gây hứng thú, lôi cuốn trẻ.
2.3. Các giải pháp:
* Giải pháp 1: Sưu tầm và chọn lọc các trò chơi phù hợp với học sinh lớp lớn

skkn


Như chúng ta đã biết trò chơi dân gian Việt Nam rất phong phú, đa dạng
nhưng khơng phải trị chơi nào cũng phù hợp với trẻ . Vì thế, giáo viên nên có sự
cân nhắc lựa chọn cho phù hợp nếu không sẽ không đạt hiệu quả, phản tác dụng
giáo dục. Ngồi vốn hiểu biết sẵn có tơi tìm hiểu thêm trên mạng. Trong sách báo,
cẩm nang 100 trò chơi dân gian Việt Nam. Khi lựa chọn các trò chơi dân gian cho
trẻ Mẫu giáo lớn, tôi thực hiện theo các tiêu chí sau:
-Trị chơi khơng q đơn giản nhưng cũng không quá phức tạp.
- Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trẻ chơi dễ kiếm, dễ tìm.
- Giúp củng cố tư duy, ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ.
- Gây được hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ.
- Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
Từ những tiêu chí trên, tơi đã lựa chọn, phân loại các trò chơi cho trẻ lớp
Mẫu giáo lớn:
Trò chơi luyện tinh mắt dẻo chân

Trồng nụ trồng hoa, nhảy lò cò, nhảy
dây, đá cầu, bắn bi, nu na nu nống,
ném vòng cổ chai.

Trò chơi luyện sự phán đốní tính tốn Ơ ăn quan, cờ gánh, chơi chuyền, ném
chính xác

cịn...

Trị chơi phát hiện sự nhanh nhẹn, khéo Kéo co, rồng rắn lên mây, cướp cờ, dệt
léo phát huy tinh thần tập thể

vải, mèo đuổi chuột…

Trò chơi rèn luyện sự phán đốn thính Bịt mắt bắt dê, bỏ khăn, trốn tìm.
tai
* Giải pháp 2: Tổ chức trị chơi phù hợp với từng hoạt động:
Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì thế, hoạt
động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung được tổ chức
nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngồi trời lại giúp trẻ được gần
gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên và phát triển thể chất; hay
như ở hoạt động góc trẻ lại được mở rộng thêm về kinh nghiệm sống và kỹ năng
chơi theo nhóm. Chính vì vậy, là giáo viên dạy trẻ lớp 5-6 tuổi tôi cần chú ý lựa

skkn


chọn và tổ chức các trò chơi dân gian là sao cho phù hợp với tính chất của từng
hoạt động.

* Hoạt động ngồi trời:
Tơi lựa chọn những khơng gian rộng và thống đễ tổ chức cho trẻ chơi các trị
chơi vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể lực cho trẻ như các trò chơi “Bịt
mắt bắt dê”, “ kéo co”, “Mèo đuổi chuột”.…
Ví dụ: Giờ hoạt động ngồi trời muốn trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động
đầu tiên tơi tổ chức cho trẻ chơi trị chơi trước đễ trẻ được thay đổi cách hoạt động
cho trẻ chuyển sang hoạt động chính.
+ Trị chơi vận động: Mèo đuổi chuột, Kéo co..
Tôi hướng dẫn cho trẻ cách chơi và luật chơi. Cho trẻ chọn bạn làm Mèo,
một bạn làm Chuột. Cịn số trẻ cịn lại làm nhà.
Khi tơi hướng dẫn cách chơi xong tổ chức cho trẻ cùng chơi 2-3 lần.
+ Hoạt động chủ đích:
Khi trẻ chơi xong cơ chuyển hoạt động cho trẻ hoạt động chủ đích.
+ Chơi tự chọn.
Tổ chức cho trẻ chơi với đồ chơi tự do.
Với hình thức như vậy qua hằng ngày trẻ được chơi với các trè chơi tơi ln
thay đổi các trị chơi. Một tuần tơi lựa chọn 2-3 trị chơi đễ thay đổi cho trẻ chơi.
Qua chơi trẻ được thay đổi nơi hoạt động, được phát triển thể chất, được phát triển
trí tuệ và giữ nhìn di sản văn hóa của dân tộc.
* Hoạt động góc:
Ở góc học tập tơi ln thay đổi cách tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi theo
nhóm nhỏ trong một khơng gian hẹp như: “Kéo cưa lừa xẻ”, “Lộn cầu vồng”, “Chi
chi chành chành”
* Hoạt động học và hoạt động chiều (chủ yếu diễn ra trong phịng nhóm):
Tơi thường tổ chức cho trẻ các trị chơi tĩnh nhằm phát triển nhận thức cho trẻ
như: “Ô ăn quan”, “Tập tầm vông”, “Rải ranh”, “Chơi chuyền”, “Chơi cờ”, “Vấn
đáp”, “Đếm sao”, “Đọc câu”….

skkn

Đặc biệt khi tích hợp trị chơi dân gian trong hoạt động chung, giáo viên cần
lựa chọn trò chơi phù hợp với đặc điểm của từng mơn học.
Ví dụ: Lĩnh vực thể chất:
Nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm rèn luyện thân thể khoẻ mạnh, hoạt
bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh mẽ, nhanh chân, nhanh
mắt, nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể vui chơi và ngược lại vui chơi
giúp cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng động.
Chẳng hạn:
+ Với trò chơi “Rồng rắn lên mây”, khi trẻ hát xong câu cuối: “Xin khúc đuôi Tha hồ thầy đuổi”, lập tức trẻ làm “đuôi” (đứng sau cùng) phải chạy thật nhanh,
nếu khơng sẽ bị “ thầy” tóm lấy, sau đó có thể bị thay người khác hoặc lại phải làm
“thầy” để đi đuổi những trẻ khác.
+ Trò chơi “Nhảy dây”, “Trồng nụ trồng hoa”, “ Nhảy lị cị” có nhiều nấc chơi
nho nhỏ: từ bàn một, bàn hai…đến bàn mười ( Nhảy lò cò ); từ một nụ, một hoa…
đến tám hoa (Trồng nụ trồng hoa )…Trẻ phải vượt qua dần từng nấc, hết nấc này
mới đi tiếp nấc sau. Như vậy, trẻ phải dai sức, khỏe mạnh, nhanh nhẹn và khéo léo
mới có thể tiến dần đến được nấc cuối của trò chơi.
+ Trò chơi “Chi chi chành chành” lại buộc trẻ phải rất nhanh tay, nhanh miệng
vì nếu câu cuối bài là “ ự à ự ập” được đọc xong mà trẻ khơng rút kịp tay ra, ngón
tay của nó sẽ bị giữ lại, như thế là thua.
* Mơn MTXQ, tốn, văn học:
Khi lựa chọn các trị chơi cần đáp ứng được các tiêu chí sau:
+ Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ.
+ Phát triển ngôn ngữ.
+ Cung cấp cho trẻ các kỹ năng như: kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng sử
dụng đồ dùng đồ chơi…
+ Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
Ví dụ:

skkn

+ Lời đồng dao của trò chơi chuyền: “Con ruồi có cánh - Địn gánh có mấuChâu chấu có chân…” đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm đặc trưng của một số
con vật và đồ vật quen thuộc.
+ Những câu hát ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự năng động
của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược lại:
“ Non cao đầy nước
Đáy biển đầy mây
Dưới đất lắm mây
Trên trời lắm cỏ
Người thì có mỏ
Chim thì có mồm…”
+ Trị chơi “Chuyền thẻ” là một trò chơi dân gian dạy trẻ làm tốn cộng hay trừ.
Đó là bài tập đếm từ 1 đến 10 của trẻ. Trẻ chơi ở các nhóm theo trật tự cao dần lên
và cộng lại trong phạm vi 10: bắt đầu từ bàn một “cái mốt, cái mai, cái trai, cái
hến…” sau đó là nhóm đơi và các nhóm cao hơn “đơi tơi, đơi chị…”, “ba lá đa, ba
lá đề…”, “tám quả trám, hai lên chín”…Bài tập đó có thể giúp trẻ đếm thành thạo
trong phạm vi 10.
* Môn âm nhạc:
Ở môn âm nhạc tôi cần lựa chọn các trị chơi có giai điệu và lời hát như các trị
chơi: “Tập tầm vơng” , “ Hát chuyền sỏi”, “Đồng dao chăn trâu xứ Quảng”…
Ngoài ra khi lựa chọn các trò chơi dân gian trong hoạt động chung, một điều cần
đặc biệt lưu ý đó là: phải lựa chọn trò chơi phù hợp với đề tài và chủ điểm của bài
dạy.
* Biện pháp 3: Chuẩn bị tốt các điều kiện cho trẻ hoạt động
- Chuẩn bị đồ dùng:
Đồ dùng đồ chơi của các trò chơi dân gian cũng vơ cùng đa dạng và phong
phú, mang tính đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của từng
trị chơi. Mỗi trị chơi dân gian có một hoặc nhiều loại đồ dùng đồ chơi tương ứng
mà thiếu nó thì trị chơi khơng thể tiến hành được.

skkn


Ví dụ như trị chơi: “ Chơi chuyền” địi hỏi phải có 10 que chuyền và một
đồ vật có dạng khối cầu như quả bóng, quả bưởi non…Trị chơi “ Ném cịn” khơng
thể diễn ra nếu thiếu quả cịn - đồ chơi truyền thống của trị chơi đó. Hay đơn giản
như trị chơi “ Bịt mắt bắt dê” cũng khơng thể được tổ chức nếu khơng có dải vải
hoặc dải khăn bịt mắt, trị chơi kéo co thì khơng thể thiếu dây kéo co…
- Dạy trẻ đọc thuộc lời đồng dao trong trò chơi
Một đặc điểm đặc trưng của trò chơi dân gian đó là khi chơi trẻ khơng bao
giờ chỉ thực hiện nguyên các vận động chơi của mình mà trẻ thường vừa chơi vừa
hát hoặc đọc lời đồng dao nào đó. Các bài đồng dao đó khiến cho khơng khí chơi
vui vẻ, nhộn nhịp hơn. Mặc dù khơng phải bài đồng dao nào cũng có ý nghĩa, song
bài nào cũng phù hợp với tư duy hồn nhiên của trẻ. Ví dụ: trị chơi “ Chơi chuyền”
trẻ hát “ con ruồi có cánh - Địn gánh có mấu- Châu chấu có chân”; Trị chơi “
Rồng rắn lên mây” Trẻ hát “Rồng rắn lên mây - Có cây xúc xắc - Hỏi thăm thầy
thuốc - Có nhà hay khơng.” Câu hát chẳng có ý nghĩa rõ ràng thế nhưng khi thiếu
đi câu hát thì trị chơi khơng thể diễn ra được.
Trị chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì vậy,
tơi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước khi
hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: hoạt động chiều, hoạt
động ngồi trời…Khi trẻ đã thuộc lời đồng dao, tơi tổ chức cho trẻ chơi các trò
chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất hứng thú và tích cực tham
gia chơi.
- Chuẩn bị địa điểm
Mỗi trị chơi dân gian có một cách chơi và luật chơi khác nhau. Có những
trị chơi vận động mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng người tham gia
chơi lớn và địi hỏi địa điểm chơi phải có diện tích rộng như “ Kéo co”, “ Rồng rắn
lên mây”, “Thả đỉa ba ba”, “Trồng nụ trồng hoa”…

Nhưng lại cũng có những trị chơi tĩnh, trẻ hay chơi theo các nhóm nhỏ như
“Chi chi chành chành”, “Tập tầm vơng”, “Rải ranh”, “Chuyền thẻ”, “Ô ăn quan”…

skkn


Chính vì vậy, giáo viên cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trị
chơi để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ chức cho trẻ chơi.
*Giải pháp 4: Cần tuân thủ các yêu cầu khi tổ chức trò chơi dân gian cho
trẻ.
Khi tổ chức các trị chơi dân gian cho trẻ, cơ giáo cần đặt trẻ làm trung tâm và
tuân thủ nghiêm túc một số yêu cầu cơ bản nhằm để trẻ được tham gia một cách tự
nguyện, thoải mái và đạt được các yêu cầu giáo dục đặt ra.
Đễ tổ chức một trị chơi thành cơng là người chơi muốn chơi, nắm vững luật
chơi, nhiệt tình chủ động tham gia trị chơi. Vì vậy, trước hết giáo viên cần dùng
những lời nói ngắn gọn, hài hước, dí dỏm giới thiệu tên trị chơi, mục đích ý nghĩa
của nó. Tiếp theo cần nêu rỏ cách chơi và những "luật lệ" cần tuân thủ. Sau cùng là
nêu trước ý định sẽ thưởng phạt những ai chơi tốt hay phạm luật. Dự kiến những
tỡnh huống bất trắc và xử lý tình huống một cách hợp lý.
Giáo viên phải di chuyển sao cho có thể quan sát được toàn bộ cuộc chơi,
nhanh chúng phát hiện ra những trẻ lanh lợi, họat bát, dí dỏm làm nòng cốt cho
cuộc chơi.
Nghiêm túc tuân thủ luật chơi đảm bảo thực sự cơng bằng, bình đẳng, song
vẫn vui vẻ, thoải mái và hào hứng.
- Không áp đặt trẻ.
Trước hết tṛò chơi phải hấp dẫn, gây hứng thú cho trẻ. Vui là một thuộc tính cơ
bản của chơi. Khác với học tập và lao động, chơi là một hoạt động khơng mang
tính bắt buộc. Trẻ đến với tṛị chơi hồn tồn tự nguyện, thích là chơi chứ khơng ai
ép buộc được. Tổ chức cho trẻ chơi điều cần nhớ là khơng áp đặt, g ị̣ bó, đặt ra
nhiều quy định buộc trẻ phải tuân theo.

- Trẻ được chơi tự do.
Tổ chức cho trẻ chơi tức là gợi ý, hướng dẫn sao cho trẻ tự chơi. Phát huy tính
tự lực, chủ động của trẻ, khụng làm thay làm hộ. Vì chơi là một hoạt động độc lập
của trẻ nếu trẻ được độc lập trong khi chơi, trẻ sẽ dễ dàng phát huy nhiều sáng kiến
nỗ lực vượt qua mọi khó khăn và biết khắc phục mọi trở ngại trong quá trình chơi,

skkn


qua đó trưởng thành về mặt ý chí. Nhưng để trẻ chơi tự do khơng có nghĩa là
khơng theo dõi trẻ, để trẻ thích chơi như thế nào cũng được mà giáo viên cần bao
quát, hướng trẻ tự do trong một khuôn khổ cho phép.
- Thiết lập mối quan hệ giữa cô với trẻ và trẻ với các bạn
Ở lứa tuổi mẫu giáo lớn “xã hội trẻ em” đang được h́ ình thành, thì các mối quan
hệ bạn bè cũng trở nên phức tạp hơn, nếu khơng tổ chức tốt thì có thể dẫn tới xung
đột. Vì vậy cần giữ cho trẻ có được khơng khí ḥịa thuận, thân ái, bảo đảm cho
cuộc chơi thành công.
- Động viên trẻ chơi
Đặc điểm nổi bật của TCDG là không quy định số người chơi, càng nhiều
người chơi càng tốt. Vì vậy, tơi ln khuyến khích và động viên trẻ cùng chơi,
bằng cách trao đổi, bàn bạc và thăm ḍ ư kiến với trẻ trước để tạo dựng tính tích cực
chủ động của trẻ trong q tŕnh chơi, làm cho trị chơi mang tính tập thể cao hơn.
Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng như nhau. Nếu trẻ nào ích kỷ, chơi khơng
đúng luật chơi, chen lấn các bạn khác sẽ bị tập thể phê phán, loại trừ bằng cách
không cho chơi chung. Nếu trẻ chơi tốt, biết đoàn kết trong khi chơi giáo viên cần
động viên, khen ngợi trẻ kịp thời để tạo niềm tin, sự phấn khởi cho trẻ.
* Giải pháp 5: Động viên tất cả các trẻ tham gia vào trị chơi.
Ưu thế của trị chơi dân gian chính là ở chỗ nó có thể dung nạp tất cả những
ai muốn chơi. Khơng bao giờ trị chơi dân gian quy định số người chơi nhất định.
Vì vậy tơi ln khuyến khích, động viên tất cả các trẻ tham gia chơi càng đông

càng vui. Nếu chơi “Bịt mắt bắt dê”, mỗi khi có một người vào thêm, vịng chỉ
rộng ra một chút chứ trị chơi khơng thay đổi. Cịn trị chơi “Rồng rắn lên mây” thì
thêm một người, “cái đi” sẽ dài ra một chút và tất cả mọi người đều được chơi,
được chạy như nhau. Những trò chơi “Thả đỉa ba ba”, “Chi chi chành chành”,
“Nhảy lò cò”, “Nhảy dây”… cũng tương tự như vậy.
Trong khi chơi, mọi trẻ đều bình đẳng như nhau. Nếu trẻ nào ích kỷ, chơi
khơng đúng luật chơi, chen lấn các bạn khác sẽ bị tập thể phê phán, loại trừ bằng

skkn


cách khơng cho chơi chung. Qua đó tinh thần tập thể của các trẻ được nâng lên rất
nhiều.
Hơn nữa với ưu thế đó trị chơi dân gian có thể động viên khích lệ tất cả trẻ
trong lớp cùng chơi, đặc biệt là đối với những trẻ nhút nhát, rụt rè, thiếu tự tin trẻ
sẽ được tham gia chơi, trải nghiệm cùng với các bạn giúp trẻ mạnh dạn hơn, tự tin
hơn, trẻ thích tham gia vào các hoạt động tập thể hơn. Tuy nhiên trong q trình trẻ
chơi cơ giáo phải chú ý đến sức khỏe của trẻ, đặc biệt là đối với những trẻ có thể
lực yếu, hay ốm. Nếu thấy trẻ có biểu hiện mệt mỏi cơ cần cho trẻ nghỉ ngơi, theo
dõi sức khỏe của trẻ để biện pháp sử lý kịp thời.
* Bảng kết quả so sánh có đối chứng.
Qua một q trình tổ chức thực hiện với nhiều biện pháp trên đó mang lại kết
quả cụ thể:
Trẻ tích cực tham gia tìm hiểu các trị chơi dân gian
Đa số các em nắm vững được cách thức chơi một số trò chơi dân gian
Biết cách tổ chức trò chơi, thuộc được nhiều bài hát đồng dao
Qua trò chơi giúp các em rèn được thể chất, phản xạ nhanh khéo léo, thể hiện
tinh thần tập thể, đoàn kết gắn bó với nhau hơn .
Sau giờ chơi các em có hứng thú tích cực tham gia vào các hoạt động học tập
chất lượng học tập nâng lên rừ ràng

Mở rộng kiến thức và có thêm hiểu biết về trò chơi dân gian
Hứng thú tham gia các trò chơi một cách tích cực.
Kết quả được đánh giá cụ thể như sau :

Các tiêu chí

Số trẻ đạt

Tỷ lệ đạt được

Ham thích trị chơi dân gian

45/45

100%

Trẻ thuộc lời đồng dao, biết cách chơi dúng luật

43/45

95,5%

Mạnh dạn tự tin khi tham gia hoạt động

44/45

97,7%

Thể hiện tinh thần đoàn kết

43/45

95,5%

Biết tự tổ chức trò chơi

41/45

91,1%

skkn


Sáng tạo trong khi chơi trò chơi

42/45

93,3%

Từ kết quả trên cho thấy các bài đồng dao đã gây được hứng thú, thu hút trẻ
vào các hoạt động, trẻ háo hức được tham gia vào các trò chơi dân gian mà cô giáo
tổ chức.
Trẻ đã biết tự tổ chức chơi các trò chơi dân gian với các bạn trong lớp với
các trò chơi đơn giản. Qua việc thường xuyên được tham gia vào các trò chơi dân
gian, nhận thức và thể lực của các trẻ trong lớp tôi được nâng cao rõ rệt. Trẻ nhanh
nhẹn, năng động, tự tin và hồn nhiên trong giao tiếp với mọi người.
Trò chơi dân gian cịn giúp các trẻ trong lớp tơi thêm gắn bó với nhau, nâng
cao tinh thần đoàn kết và ý thức tập thể của trẻ.

3. PHẦN KẾT LUẬN

3.1. Ý nghĩa của đề tài, sáng kiến, giải pháp.
Trị chơi dân gian có tầm quan trọng rất lớn đối với sự phát triển của trẻ. Trò
chơi dân gian giúp cho thế giới xung quanh trẻ được rộng mở hơn, phong phú hơn,
đồng thời góp phần nâng cao nhận thức, phát triển các giác quan, tăng cường thể
lực cho trẻ, giúp trẻ trở thành những người lao động tài giỏi trong tương lai. Trò
chơi dân gian cũng giúp trẻ tham gia vào các trò chơi một cách hăng hái, tích cực
và sáng tạo.
Bằng việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian, tôi đã giúp trẻ được
thỏa mãn nhu cầu vui chơi, đồng thời bảo tồn được một di sản văn hóa tốt đẹp của
dân tộc, góp phần thực hiện tốt phong trào thi đua “Xây dựng trường học thân
thiện - Học sinh tích cực”
Qua việc nghiên cứu vấn đề trên, tơi đã rút ra được một số bài học kinh
nghiệm sau: Cần phải tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian để phát triển ở trẻ
tinh thần tập thể, biết nhường nhịn bạn bè, biết giao lưu, chia sẻ kinh nghiệm của
mình với bạn khác. Trị chơi dân gian có thể tổ chức ở mọi nơi, mọi lúc, nó ít bị gị
bó bởi những quy định nghiêm ngặt. Đối tượng tham gia chơi cũng rất linh hoạt:
trẻ có thể chơi một mình hoặc số đơng trẻ cùng chơi một lúc. Do vậy, trò chơi dân

skkn


gian có tính linh hoạt rất cao và tiện ích, dễ dàng tổ chức ở những trường, lớp mầm
non còn hạn chế về cơ sở vật chất như sân chơi chật hẹp, ít đồ chơi…
Để trị chơi dân gian thật sự hấp dẫn, cuốn hút trẻ, giáo viên mầm non và các
bậc cha mẹ cần chú ý đặt ra yêu cầu giáo dục nhẹ nhàng, luật chơi và cách chơi sao
cho phù hợp với từng lứa tuổi. Hướng dẫn trẻ về luật chơi và cách chơi phải thật tỉ
mĩ, kiên trì. Đối với các trị chơi có kèm lời đồng dao, phải dạy trẻ học thuộc lời ca
trước khi chơi để tạo hứng thú khi chơi.
Những kinh nghiệm của tôi rất đơn giản, giáo viên có thể dễ dàng thực hiện.
Một số giáo viên và cả phụ huynh học sinh trong trường đã áp dụng kinh nghiệm

của tôi trong việc tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi dân gian và đạt được kết quả
tốt.
Năm học 2018- 2019 trường mầm non nơi tôi công tác đang trên đà phát triển,
trường đạt chuẩn quốc gia, tôi tin tưởng rằng giáo viên ở trường mầm non tơi cơng
tác nói chung và bản thân tơi nói riêng sẽ tiếp tục áp dụng các giải pháp tích cực
trong việc tổ chức các trị chơi dân gian cho trẻ. Góp phần nâng cao hiệu quả việc
thực hiện phong trào “Xây dựng trường học thân thiện – Học sinh tích cực” do
phịng giáo dục phát động.
Bên cạnh những kết quả đó đạt được song Sáng kiến kinh nghiệm này cũng
không tránh khỏi những hạn chế, thiếu sót kính mong sự đóng góp ý kiến giúp đỡ
của đồng nghiệp, Hội đồng khoa học của Nhà trường và Hội đồng khoa học của
ngành để cho bản Sáng kiến kinh nghiệm này không chỉ được áp dụng trong
trường mầm non tôi công tác mà cũng được áp dụng rộng rải trong các trường
mầm non trong toàn huyện nhà.
3.2. Kiến nghị, đề xuất.
Trong q trình thực hiện đề tài tơi thấy rằng để những giải pháp đưa ra thực sự
mang lại hiệu quả, chất lượng cao thì địi hỏi phải có sự quan tâm tạo điều kiện của
các cấp. Do vậy tơi mạnh dạn đề xuất nguyện vọng của mình:
- Đối với BGH nhà trường:

skkn


+ Tham mưu với UBND xã, hội phụ huynh để quy hoạch sân bãi, trồng cây
xanh, làm khu phát triển vận động và vườn cổ tích trong điều kiện có thể để phục
vụ các cháu vui chơi. Tăng cường đầu tư kinh phí, thời gian, đồng thời hướng dẫn,
động viên, khuyến khích giáo viên tích cực nghiên cứu, sáng tạo thêm nhiều học liệu
mới, nhiều hoạt động mới, hấp dẫn trẻ và có hiệu quả để phục vụ cho cơng tác giáo
dục trẻ.
- Đối với PGD:

+ Tổ chức hội thi “trò chơi dân gian” cho trẻ mầm non giữa các cụm, giữa
các trường để có sự giao lưu học hỏi thêm các kinh nghiệm .
Tôi tin tưởng rằng trường mầm non nơi tôi đang công tác núi riêng, các
trường mầm non trên quê hương Lệ Thuỷ nói chung sẽ tiếp tục có nhiều biện pháp
tích cực trong việc tổ chức trò chơi dân gian cho các cháu, để trò chơi dân gian
luôn đồng hành với đời sống của trẻ thơ. Vậy kính mong sự góp ý giúp đỡ của Hội
đồng khoa học trường, Hội đồng khoa học Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Lệ
Thuỷ để tơi có kinh nghiệm tốt hơn trong việc tổ chức các trò chơi dân gian cho
trẻ./.

skkn


CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
BẢN XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
TRƯỜNG MẦM NON SƠN THỦY
Họ và tên người viết: Dương Thị Thanh Huyền
Tên đề tài: “Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mầm non
ở lứa tuổi 5 – 6 tuổi”
Nhận xét của Hội đồng khoa học trường Mầm non Sơn Thủy:
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………
Xếp loại: ……………………………

skkn


Sơn Thủy, ngày 12 tháng 03 năm 2019

CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG KHOA HỌC

Bùi Thị Thương

skkn