Phôi thai hệ tiêu hóa pptx

PhôI thai hệ tiêu hoá
ThS. Trnh Sinh Tiờn
Mục tiêu
1. Nêu đợc nguồn gốc biểu mô và sự tạo hình, tạo mô các đoạn ống
tiêu hoá chính thức, gan, tuỵ, mật.
2. Liên quan về vị trí giữa các đoạn ống tiêu hoá và giữa chúng với gan,
tuỵ, mật.
3. Những phát triển bất thờng hay gặp ở hệ tiêu hoá.
4. Hình thành và phát triển các mạc treo ruột.
Đại cơng
- Sự khép phôi 3 lá dạng đĩa thành dạng
ống. (Tuần 3)
- ống ruột nguyên thuỷ (nội bì) từ màng
họng miệng đến màng nhớp: 3 đoạn.
Ruột trớc (ĐM thân tạng): vùng
mang, hệ hô hấp, thực quản, dạ dày, tá
tràng (đoạn trên), gan, đờng mật, tuỵ.
Ruột giữa (ĐM mạc treo ruột trên):
Ruột từ tá tràng (ngay dới miệng ống
mật chủ) đến chỗ nối 1\3 giữa và 1\3 xa
đại tràng ngang.
Ruột sau (ĐM mạc treo ruột dới):
1\3 xa đại tràng ngang, đại tràng xuống,
trực tràng, đoạn trên ống hậu môn.
(Đoạn dới ống hậu môn: ngoại bì)
Tạo mô hệ tiêu hoá:
+ Nội bì: biểu mô và tuyến
+ Trung bì: mô liên kết, cơ
Thực quản
1. Tạo cơ quan, mô.
- Vách khí-thực quản ngăn đôi đoạn sau

ruột trớc: khí quản, thực quản.
- Thực quản dài ra do lồng ngực hạ thấp.
- Tạo mô.
2. Bất thờng.
Vách khí-thực quản lùi ra sau tịt.
Vách tạo ra không hoàn toàn rò .
Tịt thực quản đơn thuần, không rò.
Tịt thực quản đoạn dới, rò khí-thực
quản đoạn trên.
Tịt thực quản đoạn giữa, rò khí thực
quản đoạn dới.
Tịt thực quản đoạn giữa, rò phế-thực
quản
Rò khí-thực quản kép.
3. Lâm sàng bất thờng.
Đa ối, nôn vọt sớm, sặc.
Tịt dới, rò trênTịt, không rò
Rò képTịt giữa, rò dới Tịt giữa, rò phế-TQ
Dạ dày, tá tràng
1. Tạo dạ dày.
Tạo dạ dày: tuần 4, ở ruột trớc dới vách
ngang.
Tạo bờ cong lớn (thành sau), bờ cong nhỏ
(thành trớc).
Đáy vị, tâm vị: Biệt hoá từ bờ cong lớn.
Dạ dày xoay theo trục dọc: 90
0
chiều kim
đồng hồ. Bờ cong lớn sang trái, bờ cong nhỏ
sang phải.

Dạ dày xoay theo trục trớc - sau: bờ cong
lớn hạ xuống, bờ cong nhỏ nhô lên.
2. Tạo tá tràng.
(Cuối ruột trớc và đầu ruột giữa): U, cong về
phía bên phải.
3. Bất thờng.
- Hẹp môn vị bẩm sinh: do phì đại cơ vòng.
- Nhân đôi dạ dày (hiếm)
4. Lâm sàng bất thờng.
Hẹp môn vị: Trẻ bú no lại nôn ra.
Dây TK 10
Bờ cong nhỏ
Thân vị
Bờ cong
lớn
Đáy vị
Khuyết tâm vị
Gan và túi mật
1. Tạo cơ quan và mô:
Giữa tuần thứ 3, nội bì đầu xa ruột
trớc xuất hiện mầm gan nguyên
thủy, các dây tế bào gan phát triển
trong vách ngang xẻ TM noãn hoàng
và TM rốn thành các xoang máu.
Dây tb gan và xoang máu tạo mô
gan. Mô LK của gan phát sinh từ
trung mô vách ngang.
Các TB máu nguyên thủy từ thành
túi noãn hoàng di c đến gan tạo
các tiểu đảo tạo máu xen giữa các

dây TB gan và xoang TM.
Từ cuống mầm gan nguyên thủy
xuất hiện mầm đờng mật nguyên
thuỷ (mầm sau), phát triển trong
mạc treo dạ dày bụng, nối với cuống
mầm gan nguyên thủy bởi 1 cuống
riêng (ống túi mật)
Vách ngang
Dạ dày
Gan
Túi mật: Mầm sau.
Cuống mầm gan nguyên thủy: Tạo
thành ống gan, các đờng dẫn mật trong
gan và ống mật chủ.
ống mật chủ: Bắt chéo mặt sau tá
tràng khi tá tràng xoay 270
0
.
Nội bì: Tb gan, biểu mô, tuyến đờng,
túi mật. Trung mô: mô LK, cơ.
TM noãn hoàng, TM rốn: TM cửa, TM
trung tâm, mao mạch nan hoa.
2. Bất thờng:
Tịt đờng mật; tịt, nhân đôi túi mật
3. Lâm sàng bất thờng:
Vàng da tắc mật bẩm sinh.
Tuỵ
1. Tạo cơ quan và mô:
Tụy: Nội bì đoạn sau ruột trớc,
tuần 4. Gồm 2 mầm:

Mầm tuỵ bụng: Dới gốc mầm
gan nguyên thủy, di chuyển vòng
ra sau, sát nhập nụ tụy lng tạo
tuỵ chính thức. (mỏm và 1 phần
đầu tuỵ).
Mầm tụy lng : phát triển trong
mạc treo dạ dày lng. (đầu, thân,
đuôi tuỵ).
Cuống mầm tuỵ bụng: ống tuỵ
chính (Wirsung).
Cuống mầm tuỵ lng: ống tuỵ
phụ (Santorini).
Sự tạo mô: Dây tế bào (nội bì)
ống tuỵ nguyên phát nang
tuỵ ngoại và tiểu đảo nội tiết.
(tháng 5: hoàn chỉnh).
Vách ngang
Gan
Nụ tụy bụng
Nụ tụy lng
Nụ tụy lng
Nụ tụy bụng
Dạ dày
Tụy vòng
Tụy vòngNụ tụy bụng
có 2 thùy
2. Bất thờng:
- Tật tuỵ hình vòng.
- Mô tuỵ lạc chỗ: dạ dày,
Meckel, cạnh túi mật.

3. Lâm sàng bất
thờng:
- Hẹp, tắc tá tràng hoàn
toàn. (Tuỵ vòng)
- Thủng dạ dày, túi Meckel.
(Tuỵ lạc chỗ)
Ruột giữa
1. Tạo cơ quan.
- Đoạn dới tá tràng; toàn bộ hỗng hồi
tràng; manh tràng; ruột thừa; đại tràng
lên; 2\3 phải đại tràng ngang.
Ruột giữa dài nhanh tạo quai ruột
nguyên thuỷ, thông với túi noãn hoàng.
Ngành đầu phôi: tá tràng, hỗng tràng,
đoạn đầu hồi tràng. (Meckel là chỗ nối).
Ngành đuôi phôi: còn lại.
Thoát vị sinh lý của quai ruột vào dây
rốn (do bụng chật hẹp, gan
, ruột dài
thêm).
Xoay quai ruột nguyên thủy: Ngợc
chiều kim đồng hồ. Lần 1: 90
0
, (trong
dây rốn), (tuần 8), hỗng hồi tràng dài
thêm. Lần 2: 180
0
(trong khoang màng
bụng). (90
0

+ 180
0
= 270
0
).
Quai ruột thụt vào khoang màng
bụng: KQ: Hỗng tràng bên trái khoang
bụng, manh tràng bên phải, góc trên, rồi
hạ xuống hố chậu phải, tạo ruột thừa.
(Tuần 11)
Tuần 6
Tuần 10
Tuần 11
2. T¹o m«
- Ph¸t triÓn biÓu m«
- Ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn tõ trung m«
3. BÊt thêng
- Quai ruét xoay bÊt thêng
- Di tÝch cuèng no·n hoµng
+ Tói thõa Meckel.
+ U nang no·n hoµng.
+ Rß rèn-håi trµng
- HÑp vµ tÞt èng tiªu ho¸
- Nh©n ®«i èng tiªu ho¸
- Tho¸t t¹ng ë bông.
- Tho¸t vÞ rèn bÈm sinh.
Ruột sau
1. Tạo cơ quan.
Tạo CQ: Phần còn lại của đại
tràng, trực tràng, đoạn trên ống

hậu môn và các cấu trúc thuộc
xoang niệu-dục.
Vách niệu-trực tràng: Tuần 4-6,
chia ổ nhớp thành xoang niệu-
dục nguyên thuỷ (trớc) và ống
hậu môn-trực tràng (sau). Ngăn
màng nhớp thành màng niệu dục
và màng hậu môn.
1\3 dới ống hậu môn-trực
tràng: ngoại bì da
Màng hậu môn rách: tuần 9.
Tuần 4
Tuần 7
Tuần 6
2. BÊt thêng:
- Kh«ng thñng hËu m«n.
- TÞt trùc trµng
- Rß trùc trµng