Nhiệm vụ đặc biệt của nhiếp ảnh ppt

Nhiệm vụ đặc biệt của nhiếp ảnh
Phát minh nhiếp ảnh: ghi và lưu giữ cái nhìn thấy, cái xảy ra đã
đưa
nhân loại bước vào thời kỳ mới, từ đó, những gì con ngư
ời tạo lập ra
như các giá trị vật thể, công trình, đô thị và đư
ờng sá, các phát minh
khoa học, các sản phẩm công nghiệp, nông nghiệp.v.v… đư
ợc ghi lại
bằng hình ảnh một cách chính xác. Trong đời sống mỗi gia đình, m
ỗi
số phận, họ tộc hay các quan hệ riêng lẻ, ảnh lưu niệm là d
ấu mốc ghi
nhận các mối quan hệ thân thuộc, là cơ sở để hồi tư
ởng, thờ cúng.
Nhiếp ảnh đã làm phong phú thêm nội dung và hình thức thông tin, đ
ưa
tin mới qua ảnh tin, đưa sự kiện có phân tích qua các loại phóng sự v
à
chùm ảnh, các bài vi
ết mang tính cụ thể nhờ có ảnh minh họa. Các tờ
báo hay tạp chí cũng sử dụng ảnh để trình bày, tăng thông tin th
ị giác
qua hình ảnh, tăng độ hấp dẫn cho bạn đọc.
Nhiếp ảnh còn là phương tiện để người nghệ sĩ chia sẻ cảm xúc, bày t
ỏ
niềm vui hay sự trăn trở trước hiện thực. Ảnh nghệ thuật như m
ột loại
hình của nghệ thuật xuất hiện.
Những gì mà máy ảnh ghi được sẽ trở thành v
ĩnh cửu với độ chính xác

hơn tất cả các phương tiện ghi nhận như: văn viết, thơ, nhạc v
à điêu
khắc, ngay cả với hội họa. Bởi vì ở các loại hình nói trên, s
ự chủ quan
của người diễn đạt có thể làm sai lệch hiện thực, thậm chí đổi cả b
ản
chất của thực hiện…
Sự ra đời của nhà nước Việt Nam do nhân dân làm ch
ủ, một cuộc
trường chinh lâu dài của dân tộc Việt Nam bảo vệ quyền độc lập là n
ội
dung lớn của văn hóa, văn nghệ Việt Nam. Dù chưa lưu l
ại tất cả
những gì cần phải lưu lại về lịch sử chống giặc ngoại xâm nhưng ch
ỉ
với vài chục bức ảnh do các nhà nhiếp ảnh thế hệ đầu tiên chụp đ
ã xác
lập được lòng tin và niềm tự hào cho các lớp thế hệ ngư
ời Việt Nam về
giai đoạn lịch sử vẻ vang 1945 – 1975. Đây là n
ội dung chính trong các
ảnh của 21 nhà nhiếp ảnh Việt Nam được tặng giải thư
ởng Hồ Chí
Minh và giải thưởng Nhà nước. Ảnh Cụ Hồ đọc Tuyên ngôn Đ
ộc lập
năm 1945 ở Ba Đình, ảnh chụp Cụ tại ATK Thái Nguyên,
ảnh lính Cụ
Hồ phất cờ trên nóc h
ầm Đờ Cát năm 1954, ảnh quân giải phóng tiến
vào dinh Độc lập, ảnh Bắc Nam xum họp năm 1975… là nh

ững ví dụ
cụ thể.
Máy ảnh dù thô sơ hay hiện đại, là máy ch
ụp bằng phim hay máy kỹ
thuật số đều không chụp được cái vô hình, không ghi lại cái m
à nhà
nhiếp ảnh tự nghĩ ra. Không tồn tại thì nhiếp ảnh không ghi được.
Nhà nhiếp ảnh bao giờ cũng làm việc ở chỗ mà các nhà văn ngh
ệ khác
hầu như không nhất thiết phải có mặt. Nhà văn, nhà thơ, họa sĩ, nh
à
điêu khắc, nhà soạn nhạc tạo ra sản phẩm nghệ thuật ở bất cứ n
ơi nào,
không giới hạn bởi thời gian và không gian, có thể ở ngay trong nh
à,
trên bàn viết, bên chén trà… Còn nhà nhiếp ảnh là ngư
ời phát hiện
sớm, rất nhanh và ghi lại nhanh cái họ nhìn thấy và k
ể lại sự thật đó với
mọi người qua việc chụp ảnh.
Nhiệm vụ ghi lại cái thật, cái hay và điển hình trong đời sống có s
ức
động viên người xem ảnh để họ làm theo, bắt chước là nội dung tuy
ên
truy
ền chính của nhiếp ảnh báo chí, của những nghệ sĩ có khuynh
hướng bám sát hiện thực. Nhiếp ảnh còn ghi lại những hiện tư
ợng
khiến người xem bức xúc, trăn trở, những điều cần chỉnh s
ửa. Nhiếp

ảnh được coi là vũ khí đấu tranh với những hiện tượng tiêu c
ực cần
chỉnh sửa trong cuộc sống cũng là vì thế.
Trong trường hợp nhà nhiếp ảnh – nghệ sĩ gửi cảm xúc thì anh ta v
ẫn
cứ phải từ một góc nào đó của đời sống để nhìn vào sự thật, hoạt động

của con người, sản phẩm của con người, từ con ngư
ời hay các hoạt
động tự nhiên, xã hội khác.
Mai Nam là một trong số các phóng viên ảnh tiêu bi
ểu của thời kỳ
chống chiến tranh phá hoại bằng không quân của Mỹ, là tác gi
ả cuốn
sách ảnh đen trắng về thế hệ thanh niên Việt nam mang tên “M
ột thời
hào hùng”. Cuốn sách xuất bản đã gây chú ý tới nhiều người nư
ớc
ngoài. Căn nhà nơi ông ở (104 phố Tô Hiến Thành – Hà Nội) là đ
ịa chỉ
đến của những người Mỹ nào muốn tìm hiểu về nhiếp ảnh Việt Nam v
à
chiến tranh Việt Nam. Ông Mai Nam cho biết: “Một người Mỹ đã đ
ến
đây yêu c
ầu mua các bức ảnh tôi chụp hồi chiến tranh với một đề nghị:
phóng bằng giấy ảnh đen trắng, bằng phương pháp thủ công v
à không
được chỉnh sửa lên ảnh”.
Có lần, một người Nhật làm nghề sưu tầm và xu

ất bản sách đến 51
Trần Hưng Đạo (trụ sở Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam) gặp ngư
ời
viết bài này để sưu tầm ảnh về ngư
ời dân Việt Nam thời hiện đại. Sau
khi xem qua nhi
ều tập sách ảnh, vựng tập các cuộc thi ảnh quốc tế,
điều bất ngờ đã xảy ra. Anh bạn Nhật tha thiết đư
ợc xem các ảnh bị
loại ra khỏi các cuộc thi, không được sử dụng trên các t
ạp chí nhiếp
ảnh và các loại ấn phẩm. Anh tâm sự: “Tôi ở Việt Nam đã vài n
ăm và
nhận thấy người Việt Nam ở ngoài đời rất khác với họ trên các
ảnh
đăng báo và sách. Trên sách của các ông, sao gương mặt họ lại gư
ợng
gạo và vô cảm đến thế! Có vẻ như họ đang thực hiện những ý đồ n
ào
đó của nhà nhiếp ảnh”.
Điều gì rút ra từ đề nghị của một bạn Mỹ khi gặp ông Mai Nam và m
ột
bạn người Nhật Bản khi gặp tôi?
Nhiếp
ảnh có nhiệm vụ phản ánh cuộc sống qua khoảnh khắc. Mọi sự
can thiệp, làm sai đi, méo mó đi hình ảnh đời sống đều trở n
ên vô
nghĩa, chí ít là giảm đi vẻ đẹp vốn có của hiện thực. Ngư
ời xem ảnh
bỗng nhận ra mình đang bị lừa phỉnh, dẫn dắt…

Trong ảnh chân dung đ
ể nhận dạng, không thể xóa đi một nốt ruồi, một
nếp nhăn, không thể đeo kính cận cho nhân vật nếu nh
ư anh ta không
cận. Chỉnh sửa ảnh cần hiểu là có th
ể vá víu những lỗi nhỏ do chất liệu
bản chụp bị khiếm khuyết chứ tuyệt đối không được thêm thắt, thay

đổi, lắp ghép bổ sung các hình ảnh mới để cơi nới nhiều hơn, k
ể nhiều
hơn…
Sự nực cười và vô lý đến phản lại nghệ thuật khi có nhiều ngư
ời tăng
màu vô lối, dùng mây mùa này thay lên nền trời khi chụp ở một m
ùa
khác, lấy mây châu Âu ghép vào bầu trời của mi
ền Trung ở Việt Nam.
v.v…
Sự sắp đặt người mẫu, nhân vật và hi
ện vật có thể có trong các loại ảnh
chân dung salon,
ảnh tĩnh vật hay ảnh thể nghiệm, ảnh nuy.v.v… lại
hoàn toàn không đư
ợc áp dụng trong các loại ảnh chụp tại chỗ nhằm
tìm kiếm, phát hiện các vấn đề của cuộc sống. Đưa nhân vật từ ngo
ài
xã hội và trong buồng chụp, với các dụng cụ, đạo cụ, chọn ngư
ời có
khuôn mặt phù hợp để làm giả ngư
ời lao động, giả công nhân, giả nông

dân, giả bộ đội rồi chụp ảnh.v.v…. là l
ối chụp phản nghệ thuật cần phải
lên án.
Nhưng ngay cả khi nhân vật, sự việc là có thật đi chăng nữa m
à nhà
nhiếp ảnh đã buộc họ diễn lại, đóng lại cũng là việc không n
ên làm.
Trong trường hợp này, t
ấm ảnh có thể đạt tới mức chuẩn mực bố cục,
ánh sáng nhưng khoảnh khắc từ cuộc đời thực, điều c
ần có nhất lại bị
đánh mất, bởi các nhân vật đang hành động và “suy nghĩ” theo ph
ương
thức có sẵn của nhà nhiếp ảnh. Đây là kho
ảnh khắc có tính chủ quan
của đạo diễn (nhà nhiếp ảnh) và của diễn viên (nhân vật chọn chụp).
Nhanh chóng chớp lấy, bắt lấy, “bắt sống” lấy đối tư
ợng, ở những phút
điển hình nhất để sao cho khoảng khắc ngắn ngủi ấy nói đư
ợc nhiều
điều nhất, có sức sống lâu dài nhất, là trách nhi
ệm lớn nhất của mỗi
nhà nhiếp ảnh chuyên nghiệp.