B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
NGUYN CÔNG THÔNG
THM NH
D ÁN NHIT IN YÊN TH
LUN VN THC S KINH T
TP. H CHÍ MINH – Nm 2010
B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP.H CHÍ MINH
CHNG TRÌNH GING DY KINH T FULBRIGHT
Nguyn Công Thông
THM NH
D ÁN NHIT IN YÊN TH
Chuyên ngành: Chính sách công
Mã nghành: 603114
LUN VN THC S KINH T
NGI HNG DN KHOA HC: NGUYN TN BÌNH
TP. H CHÍ MINH – Nm 2010
1
0
Li cm t
Xin trân trng cm n Trng i hc Kinh t Thành ph H Chí Minh, Chng trình
Ging dy Kinh t Fulbright và các Thy, Cô đã nhit tình ging dy, cung cp kin
thc sâu rng trong sut thi gian tôi đc theo hc và thc hin tài “Thm đnh
Kinh t - Tài chính d án Nhit in Yên Th”.
Xin trân trng bày t lòng bit n sâu sc ti Thy Nguyn Tn Bình, ngi đã nhit
tình giúp đ, hng dn tôi trong sut quá trình thc hin tài. ng thi, tôi cng
trân trng cm n các thy Cao Hào Thi, Nguyn Xuân Thành đã giúp đ, to điu
kin giúp tài đc hoàn thành có cht lng và ý ngha thc tin.
Xin trân trng cm n các anh, ch đang công tác ti Vn phòng UBND tnh và S
KHT tnh Bc Giang, Công ty Phân đm & Hoá cht Hà Bc, Công ty C phn
Khoáng sn Bc Giang, in lc Bc Giang đã to điu kin trao đi, tho lun và
cung cp s liu cho tài.
Xin trân trng cm n các anh, ch hc viên cùng khoá MPP1 – Chng trình Ging
dy Kinh t Fulbright đã có nhiu tho lun, trao đi, đóng góp hu ích cho tài.
Xin trân trng cm n!
2
1
Li cam đoan
Tôi xin cam đoan tài này hoàn toàn do tôi thc hin. Các đon trích dn và s liu
s dng trong tài đu đc dn ngun và có đ chính xác cao nht trong phm vi
hiu bit ca tôi. tài này không nht thit phn ánh quan đim ca Trng i hc
Kinh t thành ph H Chí Minh hay Chng trình ging dy kinh t Fulbright.
Tp. H Chí Minh, ngày 26 tháng 6 nm 2010
Hc viên
Nguyn Công Thông
3
2
Mc lc
Li cm t 1
Li cam đoan 2
Mc lc 3
Bng lit kê các ký hiu và ch vit tt 8
Danh mc các bng biu 9
Tóm tt 9
Chng 1: GII THIU 11U
1.1 t vn đ 11
1.1.1 Lun c ca vic đu t d án 11
1.1.2 S cn thit ca tài 12
1.2 Mc tiêu nghiên cu 13
1.3 Câu hi nghiên cu 13
1.4 Phm vi nghiên cu 13
1.5 Ý ngha thc tin ca tài 13
1.6 Các hn ch ca tài trong quá trình nghiên cu 13
Chng 2: TNG QUAN V PHNG PHÁP NGHIÊN CU 14U
2.1 Chu trình phát trin và các ni dung phân tích ca mt d án 14
2.1.1 Giai đon xác đnh, thm đnh và thit k d án 14
2.1.2 Giai đon thc hin d án và đánh giá hu d án 14
2.2 Các quan đim phân tích d án 15
2.2.1 Phân tích tài chính 15
2.2.2 Phân tích kinh t 16
2.2.3 Phân tích phân phi 16
2.2.4 Phân tích nhu cu c bn 16
2.2.5 Phân tích đ nhy và phân tích ri ro 17
2.3 Các phng pháp phân tích tài chính 17
2.3.1 Nhóm các phng pháp chit khu dòng tin 17
2.3.2 Nhóm các phng pháp đn gin 18
4
2.4 Các phng pháp phân tích KT-XH 19
2.4.1 Phng pháp h s chuyn đi giá 19
2.4.2 Phng pháp “Có” và “Không có” d án 19
2.4.3 Phng pháp phân tích li ích - chi phí 20
2.4.4 Phng pháp chi phí - hiu qu 20
2.4.5 La chn phng pháp và trình t phân tích đi vi d án EIC 20
Chng 3: MÔ T D ÁN 22
3.1 c đim ca d án 23
3.1.1 Gii thiu chung 23
3.1.2 Chi phí đu t, quy mô công sut, thi gian d án và ngun tài tr 23
3.1.3 Phng án ph ti và s gi hot đng trong nm 24
3.1.4 Công ngh và nhiên liu chính 24
3.1.5 u ni vi h thng đin quc gia 24
3.1.6 Tác đng môi trng 24
3.1.7 Các vn bn pháp lý và tho thun ch yu 24
3.2 ánh giá vic la chn đa đim và quy mô công sut ca d án 25
3.2.1 a đim d án 25
3.2.2 Quy mô công sut 25
Chng 4: PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH 28
4.1 Ngành nng lng đin Vit Nam 28
4.1.1 c đim ni bt 28
4.1.2 La chn khó khn ca chính sách giá đin hin nay nhìn t Thông t
08/2010/TT-BCT 29
4.2 Các gi đnh và thông s ch yu ca mô hình c s 33
4.1.3 Thông s vn hành ch yu 33
4.1.4 ng tin s dng, lm phát và mt bng tính toán 33
4.1.5 Vn và chi phí s dng vn 34
4.1.6 Khon phi thu (AR), khon phi tr (AP) 35
4.1.7 Vn lu đng phc v hot đng ban đu 35
4.1.8 Chi phí nhiên liu, O&M, thu và khu hao 35
5
4.1.9 Doanh thu d án 37
4.3 Phân tích tài chính theo quan đim tng đu t 38
4.3.1 Kt qu tính toán 38
4.3.2 Kt lun 39
4.4 Phân tích tài chính theo quan đim ch đu t 39
4.4.1 Kt qu tính toán 39
4.4.2 Kt lun 40
4.5 Phân tích tài chính theo quan đim NSNN 40
4.5.1 Kt qu tính toán 40
4.5.2 Kt lun 41
4.6 Kt lun phân tích tài chính (mô hình c s) 41
Chng 5: PHÂN TÍCH RI RO 42
5.1 Xác đnh bin tác đng và bin kt qu 42
5.1.1 Bin tác đng 42
5.1.2 Bin kt qu 42
5.2 Xác đnh mô hình kt qa theo các phng án chn 43
5.2.1 Phng án sut đu t tng/gim 10% 43
5.2.2 Phng án đin lng trung bình thay đi ±10% 44
5.2.3 Phng án chi phí than nhiên liu thay đi t -10% đn +40% 44
5.2.4 Phng án t hp vn đu t tng 10%, đin nng phát gim 10%. 45
5.2.5 Phng án thay đi c cu vn đu t 46
5.2.6 Phng án thay đi lãi sut vay USD 47
5.2.7 Phân tích kch bn 47
5.2.8 Tóm tt kt qu phân tích đ nhy và phân tích tình hung 48
5.3 Phân tích mô phng Monte Carlo 48
5.3.1 Bin d báo và bin ri ro 48
5.3.2 Tóm tt và phân tích kt qu phân tích mô phng 49
5.4 Phân tích tác đng ca lm phát Error! Bookmark not defined.
5.4.1 Mc tiêu Error! Bookmark not defined.
5.4.2 Các bc đánh giá tác đng ca lm phát Error! Bookmark not defined.
6
5.4.3 Phân tích các kch bn Error! Bookmark not defined.
5.5 Tóm tt kt qu phân tích ri ro Error! Bookmark not defined.
Chng 6: PHÂN TÍCH KINH T – XÃ HI Error! Bookmark not defined.
6.1 Phân tích kinh t Error! Bookmark not defined.
6.1.1 La chn phng pháp phân tích Error! Bookmark not defined.
6.1.2 Sut chit khu kinh t EOCK Error! Bookmark not defined.
6.1.3 H s điu chnh t giá và t giá hi đoái điu chnh Error! Bookmark not
defined.
6.1.4 Xác đnh các h s chuyn đi CF và giá kinh t ca các bin s Error!
Bookmark not defined.
6.1.5 Xác đnh các ngoi tác gây ra bi d án Error! Bookmark not defined.
6.1.6 Xác đnh dòng tin kinh t ca d án Error! Bookmark not defined.
6.1.7 Kt qu tính ENPV, EIRR và B/C kinh t Error! Bookmark not defined.
6.1.8 ánh giá tác đng ca lm phát lên ngân lu kinh t Error! Bookmark not
defined.
6.2 Phân tích phân phi Error! Bookmark not defined.
6.3 Phân tích hiu qu xã hi Error! Bookmark not defined.
6.3.1 H tr chin lc nng lng quc gia Error! Bookmark not defined.
6.3.2 Hiu qu s dng tài nguyên Error! Bookmark not defined.
6.3.3 Tác đng môi trng và phát trin kinh t xã hi Error! Bookmark not defined.
6.4 Kt lun phân tích tác đng kinh t - xã hi Error! Bookmark not defined.
Chng 7: KT LUN VÀ KIN NGH Error! Bookmark not defined.
7.1 Kt lun Error! Bookmark not defined.
7.2 Kin ngh Error! Bookmark not defined.
7.2.1 i vi UBND tnh Bc Giang Error! Bookmark not defined.
7.2.2 i vi ch đu t EIC Error! Bookmark not defined.
7.2.3 i vi thu hút đu t phát trin th trng nng lng đin Error! Bookmark
not defined.
7.2.4 Nhng tn ti ca vic đánh giá tác đng môi trng Error! Bookmark not
defined.
7
TÀI LIU THAM KHO Error! Bookmark not defined.
PH LC Error! Bookmark not defined.
8
3
Bng lit kê các ký hiu và ch vit tt
Ký hiu Ý ngha
AER T giá hi đoái điu chnh
BOT Xây dng - Vn hành - Chuyn giao
BOO Xây dng – S hu - Vn hành
CT Ch đu t
CF H s chuyn đi giá
CFB Công ngh lò tng sôi tuân hoàn
BGPMB n bù gii phóng mt bng
DSCR H s an toàn tr n
EIC D án Nhit đin Yên Th
EIRR Sut sinh li ni ti kinh t
EOR T giá hi đoái chính thc
EVN Tp đoàn đin lc Vit Nam
FIRR Sut sinh li ni ti tài chính
GWh Gigawatt - Gi
HHDV Hàng hoá và dch v
IE Vin Nng lng Vit Nam
IPP Nhà sn xut đin đc lp
kWh Kilowatt – Gi
LRMC Chi phí biên dài hn
MARR Sut sinh li ti thiu chp nhn đc
MC Chi phí biên
MR Doanh thu biên
NCKT Nghiên cu kh thi
NCTKT Nghiên cu tin kh thi
NHPTVN Ngân hàng Phát trin Vit Nam
NMN Nhà máy nhit đin
NPV(EIP) Giá tr hin ti ròng ca ch đu t
NPV(TIP) Giá tr hin ti ròng ca d án
O&M Qun tr & Vn hành
PPA Hp đng mua bán đin
QLNN Qun lý nhà nc
SX Sn xut
TTN Tn tht đin nng
9
4
Danh mc các bng biu
Bng 2.1 Tng hp các quan đim phân tích d án
Bng 2.2 La chn phng pháp và trình t phân tích đi vi d án EIC
Bng 4.1 Xác đnh giá than cung cp cho d án
Bng 4.2 Tham kho các mc giá mua bán đin hin hành
Bng 4.3 Kt qu tính toán theo quan đim tng đu t
Bng 4.4 Kt qu tính toán theo quan đim tng đu t (d án FDI)
Bng 4.5 Kt qu tính toán theo quan đim ch đu t
Bng 4.6 Kt qu tính toán theo quan đim ch đu t (FDI)
Bng 4.6 Kt qu tính toán theo quan đim NSNN
Bng 5.1 Kt qu phng án sut đu t thay đi t -10% đn +10%
Bng 5.2 Phng án đin lng thay đi t -10% đn +10%
Bng 5.3 Phng án giá than nhiên liu thay đi t -10% đn +40%
Bng 5.4 Phng án t hp vn đu t tng 10%, đin nng phát gim 10%.
Bng 5.5 Phng án thay đi c cu vn đu t
Bng 5.6 Phng án thay đi lãi sut vay USD
Bng 5.7 La chn kch bn
Bng 5.8 Xác đnh các bin ri ro
Bng 5.9 Kt qu mô phng Monte Carlo
Bng 5.10 Kt qu tính toán kch bn 1
Bng 5.11 Kt qu tính toán kch bn 2
Bng 5.12 Kt qu tính toán Kch bn 3
Bng 5.13 Kt qu tính toán Kch bn 3 kt hp tng giá than lên bng giá FOB
Bng 6.1 Bng tng hp h s CFi và giá kinh t
Bng 6.2 Lng khí ô nhim phát thi ca d án
Bng 6.3 Kt qu thm đnh kinh t
Bng 6.4 Phân tích phân phi ngoi tác
Hp 4.1 Phân tích mi quan h gia giá đin và ph ti
Hp 4.2 Phân tích chui chi phí tài chính t khâu sn xut ti ngi tiêu dùng
10
5
Tóm tt
D án Nhit đin Yên Th ra đi nhm hin thc hoá c hi đu t ca Công ty C
phn Phát trin Nng lng & Công nghip EIC và đáp ng nhu cu đin ngày càng
tng ca Vit Nam. D án gm mt nhà máy nhit đin than công sut 50MW, đin
lng trung bình hàng nm 292,5 triu kWh.
D án có tng mc đu t 60.991.000 USD, trong đó vn vay là 48.902.000 USD, mc
giá đin tài chính trung bình trong vòng đi d án là 5 cent/kWh.
D án kh thi v mt tài chính vi các gi đnh ca mô hình c s, kt qu phân tích
theo quan đim Tng đu t là NPV(TIP) = 13.500.457 USD, IRR = 10,43%, B/C =
1,12, thi gian hoàn vn 13 nm, chi phí SX bình quân 3,53 cent/kWh; theo quan đim
Ch đu t NPV(EIP) = 13.157.376 USD, IRR = 15,3%, B/C = 1,09, thi gian hoàn
vn 12 nm.
Phân tích ri ro cho thy trong điu kin bình thng ca th trng (tn ti lm phát,
bãi b tr giá nhiên liu,…) đ d án không l thì giá bán đin ca EIC phi t 7
cent/kWh tr lên. D án không kh thi trong các tình hung ri ro do lm phát k vng
gây ra nu giá đin hin nay không tng.
D án kh thi v mt kinh t, kt qu phân tích kinh t vi ENPV = 8.172,152 USD,
EIRR = 13,09%, B/C = 1,99, thi gian hoàn vn 13 nm.
V hiu qu xã hi, d án đóng góp thit thc cho an ninh nng lng quc gia, h tr
gim nghèo và phát trin kinh t vùng ông Bc B.
D án EIC là kh thi và đáng giá đ đu t theo quan đim ca NSNN và các bên liên
quan. Tuy nhiên cn xem xét điu chnh các chính sách ca th trng đin, chính sách
đn bù thu hi quyn s dng đt, đánh giá tác đng môi trng đy đ hn nhm ci
thin vic thu hút đu t vào ngành đin và phân b li ích đc hài hoà gia các thành
phn trong xã hi.
11
6
Chng 1: GII THIU
1.1
11
t vn đ
1.1.1 Lun c ca vic đu t d án
Trong nhng nm qua, kinh t Vit Nam đã có nhng bc phát trin vng chc, tc
đ tng GDP bình quân giai đon 1990-2009 đt 7,33%, h tng c s vt cht k thut
đc tng cng, đi sng nhân dân không ngng đc ci thin. D báo đn nm
2020, tng trng GDP hàng nm vn mc cao, t 7% đn 8%/nm
1
.
V tiêu th đin, tc đ tng nhu cu tiêu th đin bình quân giai đon 1991-2009 là
13,5%, thp nht là 3,5% (1992) và cao nht là 20,6% (1995)
2
. Theo Quy hoch đin
VI, tc đ tng nhu cu ph ti đin ca Vit Nam vn tip tc tng nhanh, c th nh
sau
3
:
- Phng án c s (17%/nm): trong đó giai đon 2011-2015 mc 13%/nm, giai
đon 2016-2020 là 9,1%/nm, giai đon 2021-2025 là 8%/nm.
- Phng án cao (20%/nm): trong đó giai đon 2011-2015 là 15,8%, giai đon 2016-
2020 là 11,6%, giai đon 2021-2025 là 9,8%/nm.
- Phng án d phòng (22%/nm): trong đó giai đon 2011-2015 là 17,9%, giai đon
2016-2020 là 12,8%, giai đon 2021-2025 là 10,8%/nm.
V ngun đin, tc đ tng bình quân hàng nm giai đon 1991-2007 là 11,7%/nm.
S liu sn xut và tiêu th d báo nm 2010 nh sau: Tng sn lng đin thng
phm 85 t kWh (đã bao gm sn lng đin xut khu là 1 t kWh); tng sn lng
đin sn xut (đu cc) và nhp khu nm 2010 là 96,7 t kWh (đã bao gm 4,1 t
kWh sn lng đin nhp khu)
4
.
Mc dù ngành đin đã có nhng n lc rt ln nhng trong nhiu nm qua, tình trng
thiu ht vn xy ra thng xuyên. Do vy, song song vi vic đu t các trung tâm
1
B Chính tr (2010). D tho Ngh quyt i hi ng ln th 11.
2
BMI (Q1-2009). Vienam Power Report 2007-2013.
3
Th tng Chính ph (2007). Quyt đnh s 110/2007/Q-TTg v/v phê duyt Quy hoch phát trin đin lc quc gia giai
đon 2006-2015 có xét đn 2025.
4
B Công thng (2010). Thông t s 08/2010/TT-BTC v/v quy đnh giá bán đin nm 2010 và hng dn thc hin.
12
đin lc ln đóng vai trò xng sng trong h thng đin quc gia, vic đu t phát
trin các ngun đin công sut nh là hp lý và cn thit nhm:
- Góp phn b sung lng thiu ht và đm bo an toàn cung cp đin.
- Tn dng tim nng sn xut và cp đin ni vùng, qua đó thúc đy phát trin kinh
t - xã hi ti vùng có d án, gim tn tht truyn ti đin.
- To điu kin cho các nhà đu t t nhân tham gia đu t phát trin ngành đin.
Xut phát t các lun c nêu trên, Công ty C phn Phát trin Nng lng và Công
nghip EIC có k hoch đu t D án Nhit đin Yên Th ti khu vc xã B H, huyn
Yên Th, tnh Bc Giang, ni có các điu kin thun li xây dng mt NMN đt than
có quy mô công sut nh 50 MW và hng ti 100MW.
1.1.2 S cn thit ca tài
Mi d án đu t đu tn ti nhng mâu thun tim n v li ích gia ch d án và xã
hi. i vi EIC, các đi tác liên quan trc tip ti d án gm: nhà đu t, chính ph,
EVN, ngi dân vùng d án, lao đng ti d án, các doanh nghip xây lp và cung cp
HHDV cho d án. Do vy, c quan QLNN tnh Bc Giang đang đng trc nhng la
chn khó khn gia các la chn khác nhau nhm đt đc mc đích s dng hiu qu
các ngun tài nguyên và phân b hài hoà li ích do d án mang li.
Nhm mc đích h tr c quan QLNN trong vic thc hin chc nng QLNN đi vi
EIC, vic thc hin phân tích tài chính và kinh t trên quan đim ca các bên liên quan
ti d án là cn thit.
Trên c s kt qu thm đnh d án EIC, tác gi k vng các c quan hu quan tnh
Bc Giang s tham kho đ có nhng quyt đnh đúng đn nu d án EIC không đem
li li ích kinh t lâu dài cho xã hi, mc dù nó có th mang li li ích tài chính cho
ch d án, hoc s to điu kin h tr nu d án mang li hiu qu kinh t cho xã hi
thit thc ngay c khi nó kém hp dn đi vi nhà đu t.
13
1.2
12
Mc tiêu nghiên cu
Mc tiêu ca tài là áp dng tng hp các mô hình phân tích lý thuyt và các yu t
thc tin nhm phân tích tính kh thi ca D án EIC trên quan đim kinh t và tài
chính, nêu các vng mc và kin ngh gii pháp chính sách.
1.3
13
Câu hi nghiên cu
- Hiu qu ca D án v mt tài chính và kinh t - xã hi?
- Kin ngh v chính sách thu hút đu t phát trin ngun đin?
- Nhng tn ti ca vic đánh giá tác đng môi trng?
1.4
14
Phm vi nghiên cu
Phm vi nghiên cu mc đ tin kh thi (NCTKT), tp trung ch yu vào phân tích
tài chính và kinh t xã hi. Các s liu k thut, môi trng, đa cht đc IE tính toán
theo các tiêu chun ngành, tài s dng các s liu này làm c s trong các tính toán
ca mình.
Nhm tng tính thc tin, tài s m rng nghiên cu thêm nhng ni dung các
mc đ khác nhau, c th gm: Phân tích tng quan th trng nng lng đin Vit
Nam; tính toán xác đnh sut chit khu ca d án; phân tích ri ro và lm phát.
1.5
15
Ý ngha thc tin ca tài
Tác gi k vng kt qu phân tích ca tài đc s dng nh mt ngun tham kho
trong vic xem xét, đánh giá và ra quyt đnh ca c quan QLNN đa phng trong quá
trình thc hin d án ca EIC.
1.6
16
Các hn ch ca tài trong quá trình nghiên cu
Do thiu chuyên môn v lnh vc k thut nng lng đin, tác gi buc chp nhn s
dng ngun s liu k thut ca d án do các chuyên viên ca IE tính toán da trên các
tiêu chun ngành.
tài s dng các s liu sn có, đã đc áp dng trong thc tin nh LRMC ca
ngành nng lng đin Vit Nam, EOCK Vit Nam và mt s ch tiêu kinh t môi
trng t kt qu ca các nghiên cu trc đã đc công b.
14
7
Chng 2: TNG QUAN V PHNG PHÁP NGHIÊN CU
D án đu t có vai trò quyt đnh trong thc hin hot đng đu t trong khi thm
đnh d án là khâu quan trng trong công tác chun b đu t, s thành bi ca d án
ph thuc trc tip vào vic ra quyt đnh và cp phép đu t đúng đn. Các công c và
phng pháp thm đnh d án là công c hu hiu đ đnh giá chính xác chi phí và li
ích mà s hin din ca d án mang li. Ni dung chính ca chng này là tng hp
mt s phng pháp tính toán có liên quan trc tip ti vic thm đnh d án EIC.
2.1
17
Chu trình phát trin và các ni dung phân tích ca mt d án
Hot đng xác đnh, thm đnh, thit k và thc hin d án gm mt lot các khâu
thm đnh và đim ra quyt đnh k tip nhau, dn ti chp thun hay bác b nó trc
khi tin hành thc hin. Chu trình phát trin ca d án bao gm các giai đon sau
5
:
2.1.1 Giai đon xác đnh, thm đnh và thit k d án
- Khái nim và xác đnh d án: To nn tng ban đu cho vic ra quyt đnh thc
hin d án.
- Nghiên cu tin kh thi: nhm đánh giá trin vng chung ca d án, h tr ra quyt
đnh có hay không chuyn sang giai đon NCKT, giai đon bao gm 6 ni dung
sau: Phân tích th trng, Phân tích k thut, Phân tích nhân lc, Phân tích tài
chính, Phân tích kinh t, Phân tích xã hi
- Nghiên cu kh thi và Thit k chi tit
2.1.2 Giai đon thc hin d án và đánh giá hu d án
Thc hin d án gm các hot đng điu phi và phân b tài nguyên hay ngun lc đ
d án có th hot đng thông qua k hoch sn xut kinh doanh và t chc kim soát,
giúp d án thc hin đúng chc nng. ánh giá hu d án nhm so sánh các kt qu k
vng vi kt qu thc t ca d án, đánh giá hiu qu đóng góp thc t ca d án đi
vi quc gia, đng thi rút ra các bài hc kinh nghim, tránh nhng sai lm đã gp.
5
Glenn P.Jenkins & Arnold C.Harberger (1995). Sách hng dn phân tích chi phí và li ích cho các quyt đnh đu t, Vin
phát trin quc t Harvard.
15
2.2
18
Các quan đim phân tích d án
2.2.1 Phân tích tài chính
Là hot đng phân tích tính sinh li v mt tài chính ca d án thông qua tính toán các
dòng ngân lu tài chính, bao gm c các ngun tài tr. Kt qu phân tích tài chính
đc ch đu t và các bên tài tr s dng trong vic ra quyt đnh đu t. Phân tích tài
chính đc thc hin da theo quan đim ca các bên liên quan, c th gm
6
:
a) Quan đim tng mc đu t
Quan đim tng mc đu t (A) hay còn đc gi là Quan đim ngân hàng coi d án là
mt hot đng có kh nng to ra li ích tài chính và s dng ngun lc tài chính rõ
ràng, đng thi có tính đn nhng chi phí c hi tài chính ca các tài sn hin có đc
ghép vào d án. Qua đó, các ngân hàng s xác đnh tính kh thi v mt tài chính, nhu
cu vay vn và kh nng tr n ca d án.
Quan đim tng mc đu t = Li ích tài chính trc tip – Chi phí tài chính trc tip
– Chi phí c hi cu các tài sn hin có
b) Quan đim ch đu t
Quan đim ch đu t (B) xem xét mc thu nhp ròng tng thêm ca d án so vi
nhng gì h thu đc khi không có d án nhng coi vn vay là khon thu tin mt,
khon tr lãi và gc vn vay là khon chi tin mt. Do vy, ngân lu ròng theo quan
đim ch đu t đc din t nh sau:
B = A + Vn vay - Tr lãi và n vay
c) Quan đim ngân sách (NSNN)
Theo quan đim NSNN (C), mt d án có th to ra dòng thu cho NSNN t phí s
dng và thu, cng có th cn s tr giúp t NSNN thông qua các khon tr giá hay
chuyn giao khác. Ngân lu NSNN ròng đc din t nh sau:
C = Thu t thu và phí s dng - Tr giá hay chuyn giao
6
Glenn P.Jenkins & Arnold C.Harberger (1995). Sách hng dn phân tích chi phí và li ích cho các quyt đnh đu t, Vin
phát trin quc t Harvard.
16
2.2.2 Phân tích kinh t
Phân tích hiu qu kinh t s dng giá kinh t đ đnh giá các nhp lng và xut
lng và thc hin nhng điu chnh cn thit khác do tác đng ca thu, tr giá hay
ca th trng lên các yu t xem xét. Ngoài ra, cn b sung các ngoi tác hay li
ích/chi phí kinh t khác mà d án to ra. Ngân lu kinh t (D) ca d án đc tính theo
giá kinh t và biu din nh sau
7
:
D = Tng li ích - Chi phí (đu t và hot đng)
2.2.3 Phân tích phân phi
Phân tích phân phi (E) nhm tính toán li ích ròng mà d án mang li cho các nhóm
đi tng chu nh hng trc tip hay gián tip bi d án sau khi đã tr đi chi phí c
hi ca h. Phân tích phân phi đc xây dng trên c s phân tích kinh t và tài chính
vi điu kin chúng đc thc hin theo quan đim ca tt c các bên liên quan
8
.
2.2.4 Phân tích nhu cu c bn
Phân tích nhu cu c bn (F) nhm xác đnh các ngoi tác tích cc khi các đi tng
liên quan đn d án tiêu th mt dch v đáng khuyn khích vi mc sn lòng chi tr
ca cá nhân thp hn giá tr thc s ca dch v. Do đó, quá trình phân tích s cng
thêm mt khon tin nht đnh cho mi đng giá tr ca lng HHDV c bn tng
thêm, mà nhng HHDV này đc xã hi tiêu th nh kt qu hot đng ca d án
9
.
Bng 2.1 Tng hp các quan đim phân tích d án
Quan đim Tài chính Kinh t Phân phi Nhu cu c bn
Tng đu t A Không áp dng E Không áp dng
Ch đu t B Không áp dng E Không áp dng
Ngân sách C Không áp dng E Không áp dng
Quc gia Không áp dng D E F
7
Pedro Belli (2002). Phân tích kinh t các hot đng đu t – Công c phân tích và ng dng thc t, Ngân hàng Th gii.
8
Pedro Belli (2002). Phân tích kinh t các hot đng đu t – Công c phân tích và ng dng thc t, Ngân hàng Th gii.
9
Pedro Belli (2002). Phân tích kinh t các hot đng đu t – Công c phân tích và ng dng thc t, Ngân hàng Th gii.
17
2.2.5 Phân tích đ nhy và phân tích ri ro
Hot đng phân tích nh hng ca các yu t có tính bt đnh đn hiu qu, có th
làm thay đi kt lun đi vi d án. Các phân tích giúp tr li câu hi điu gì s xy ra
nu nh tham s đu vào bin thiên theo nhng quy lut gi đnh sát vi thc tin
10
.
a) Phân tích đ nhy
c thc hin bng cách đo lng mc đ nh hng ca các tham s đu vào lên kt
qu tính toán. Cht lng phân tích đ nhy ph thuc nhiu vào vic la chn bin
quan trng, có nh hng nhiu đn kt qu d báo.
Nhc đim ca phân tích đ nhy là ch xem xét s bin đng ca tng tham s trong
khi tác đng lên kt qu là tng hp tác đng ca nhiu tham s, hai là không cho bit
phân phi xác sut ca các bin c. khc phc nhc đim th nht, phng pháp
phân tích theo kch bn thng đc áp dng.
b) Phân tích ri ro
Là k thut đánh giá các giá tr k vng ca d án, giúp lng hoá và gim bt ri ro
ca d án bng vic tính đn nhng phân phi xác sut ca các bin chính và mi
tng quan gia chúng thay vì ch c tính nhng tác đng đn l ca tng bin.
Phng pháp này còn bao gm phân tích phân phi xác sut tng ng ca bin đó.
2.3
19
Các phng pháp phân tích tài chính
11
2.3.1 Nhóm các phng pháp chit khu dòng tin
a) Phng pháp giá tr hin ti ròng NPV
Là hin giá ca chui li ích, chi phí vi mc chit khu đc chn và đc tính bng
phng trình sau:
∏
∑
=
=
+
−
+−=
t
i
i
n
t
tt
r
CB
CBNPV
1
1
00
)1(
)(
)(
10
Pedro Belli (2002). Phân tích kinh t các hot đng đu t – Công c phân tích và ng dng thc t, Ngân hàng Th gii.
11
Glenn P.Jenkins & Arnold C.Harberger (1995). Sách hng dn phân tích chi phí và li ích cho các quyt đnh đu t,
Vin phát trin quc t Harvard.
18
Trong đó: NPV: Hin giá ca dòng ngân lu
B
0
, C
0
: Li ích và chi phí ti nm th nht
B
t
, C
t
: Li ích và chi phí ti nm t
r
i
: T sut chit khu
n: S nm ca d án
Các tiêu chun đánh giá:
- Các d án đc lp: NPV ≥ 0
- Các d án loi tr nhau: NPV Max
b) Phng pháp sut sinh li ni ti IRR
IRR là li ích đu t đc th hin bng t l % hay là sut chit khu làm cho NPV
bng không, IRR đc tính bng cách gii phng trình sau:
∑
=
+
−
n
t
t
tt
CB
0
)IRR1(
= 0
Tiêu chun đánh giá: IRR ≥ MARR
c) Phng pháp t s li ích- chi phí (B/C)
Là t s gia hin giá các li ích chia cho hin giá các chi phí vi sut chit khu là chi
phí c hi ca vn.
C
B
NPV
NPV
CB =/
Trong đó: NPV
B
: Hin giá các dòng ngân lu li ích
NPV
C
: Hin giá dòng ngân lu chi phí
Các tiêu chun đánh giá:
- Các d án đc lp: B/C > 1
- Các d án loi tr nhau: B/C Max
2.3.2 Nhóm các phng pháp đn gin
a) Phng pháp thi gian hoàn vn có chit khu
19
Nhà đu t thng n đnh gii hn s nm ti đa đc phép hoàn vn và ch nhng
khon đu t có đ li ích đ bù li chi phí đu t trong thi gian n đnh nói trên mi
đc chp nhn. Phng pháp thc hin so sánh các li ích và chi phí đã đc chit
khu nhm xác đnh thi đim hoàn vn ca d án.
Tiêu chun đánh giá: Thi gian hoàn vn có chit khu ≤ Thi gian n đnh
b) H s hoàn vn gin đn
o lng s nm cn thit đ li ích ròng (cha chit khu) hoàn li vn đu t.
2.4
20
Các phng pháp phân tích KT-XH
Khung lý lun ca phân tích kinh t da trên ba đnh đ c bn ca kinh t hc phúc
li, đó là: (a) Giá cu cnh tranh ca mt đn v sn phm đo lng giá tr ca đn v
sn phm đó đi vi ngi có nhu cu; (b) Giá cung cnh tranh ca mt đn v sn
phm đo lng giá tr ca đn v sn phm đó trên góc đ nhà cung ng; (c) Khi đnh
giá li ích hay chi phí ròng ca mt hot đng, các chi phí và li ích phát sinh nên
đc đo lng và nhn dng gn lin vi ngi nhn.
Nhng phng pháp phân tích thng đc áp dng đc trình bày sau đây
12
:
2.4.1 Phng pháp h s chuyn đi giá
Quan đim thm đnh kinh t đòi hi s dng các tính toán kinh t b sung vào khung
phân tích theo quan đim tài chính. Kt qu tính toán b sung có th đc biu din
di dng các h s chuyn đi CF, giá tr kinh t ca các dòng ngân lu đc tính
bng cách nhân h s CF vi tng hng mc tng ng trong ngân lu tài chính.
2.4.2 Phng pháp “Có” và “Không có” d án
Bt k bn cht ca d án là gì, vic thc hin nó cng đu làm gim cung đu vào và
tng cung đu ra đi vi các ni khác trong nn kinh t. Bng cách kho sát s khác
bit v mc đ sn có ca đu vào và đu ra khi có hoc không có d án, chúng ta có
th xác đnh đc chi phí và li ích gia tng. Phép so sánh này đc dùng đ xác đnh
các li ích ròng tng thêm và tác đng ca chúng nên các đi tng liên quan.
12
Pedro Belli (2002). Phân tích kinh t các hot đng đu t – Công c phân tích và ng dng thc t, Ngân hàng Th gii.
20
2.4.3 Phng pháp phân tích li ích - chi phí
Trong thm đnh kinh t, chi phí và li ích kinh t thng rt khó nhn dng, nht là
khi d án gây ra nhng tác đng ph và không đc phn ánh trong phân tích tài chính
nh ô nhim môi trng. Trc ht, ta cn nhn dng đc chi phí và li ích kinh t,
sau đó cn lng hoá chúng và cui cùng là đnh giá chúng bng tin.
2.4.4 Phng pháp chi phí - hiu qu
Trong mt s trng hp, vic đo lng li ích do d án to nên bng tin là không d
dàng, do vy tiêu chun NPV s không áp dng đc. Phân tích kinh t theo phng
pháp chi phí - hiu qu đc áp dng cho nhng trng hp này bng cách so sánh chi
phí ca các phng án khác nhau vi li ích k vng ca chúng, ly đó làm c s đ
la chn.
2.5
21
La chn phng pháp và trình t phân tích đi vi d án EIC
Các ni dung trên đã cung cp cái nhìn tng quan v chu trình d án và các phng
pháp phân tích hiu qu d án theo các quan đim khác nhau. Các phng pháp lun
đã nêu trên s đc xem xét áp dng ti các phn tip theo ca tài theo trình t d
kin sau:
Bng 2.2: La chn phng pháp và trình t phân tích đi vi d án EIC
TT
Giai đon Phng pháp Mc tiêu la chn S dng kt qu
1
Phân tích đc đim d
án:
- Phân tích th trng
- Phân tích la chn
quy mô công sut và
đa đim ca d án
- Thng kê – So sánh
a ra các nhn đnh
s b v nhng đc
đim chung hoc
riêng đi vi d án
ánh giá s b các
ri ro liên quan ti
d án
C s giúp xác đnh
giá tài chính, giá kinh
t và tác đng môi
trng
2
Phân tích tài chính: (Mô
hình c s)
- Quan đim D án
Chit khu dòng tin:
- Ngân lu: Giá c đnh
(2010) kt hp các gi
Phù hp vi quy đnh
hin hành đang đc
áp dng ti các c
c dùng đ so sánh
vi kt qu phân tích
ri ro và tác đng lm
21
- Quan đim CT
- Quan đim NSNN
đnh bin đi giá thc
theo c lng ban
đàu, cha bao gm
phân tích ri ro
quan QLNN (Q
2014 ca B Công
nghip)
phát nhm cho thy
khim khuyt ca
phng pháp đc áp
dng ti các c quan
QLNN hin nay
3
Phân tích ri ro và tác
đng lm phát:
- Phân tích đ nhy
- Phân tích tình hung
- Phân tích mô phng
- Phân tích tác đng lm
phát
Chit khu dòng tin:
- Ngân lu theo giá c
đnh (2010) và d kin
thay đi giá thc vi
các biên đ gi đnh
- nh hng ca thay
đi mt bng giá ln
các bin tác đng và
bin kt qu
Cho bit kt qu k
vng ca d án trong
các tình hung gi
đnh sát vi thc t:
thay đi mt bng
giá, thay đi giá thc
c dùng đ đa ra
các kt lun v tính
hiu qu ca d án v
mt tài chính
4
Phân tích kinh t:
- Phân tích kinh t
- Phân tích phân phi
- Phân tích xã hi
- Tác đng môi trng
- Phân tích tác đng lm
phát
- H s chuyn đi CF
- So sánh li ích – chi
phí
- So sánh chi phí - hiu
qu
- Hiu qu KT-XH
- Phân phi và các
nguyên nhân gây
bin dng phân
phi li ích
- Lng hoá tác
đng môi trng
Làm c s ra quyt
đnh ca các c quan
QLNN v hiu qu
KT-XH
5
Kt lun và đ xut
chính sách
- Hiu qu tài chính
- Hiu qu kinh t - xã hi
- Hiu qu phân phi li ích
- xut vi UBND tnh
- Kin ngh vi Ch đu t
- Kin ngh chính sách thu hút đu t, phát trin ngun đin
- Kin ngh chính sách trong hot đng thm đnh d án v mt môi
trng
22
8
Chng 3: MÔ T D ÁN
Nm 2008, sau quá trình tìm hiu c hi đu t, Công ty C phn Phát trin Nng
lng và Công nghip EIC quyt đnh đu t mt nhà máy đin đt than vi mc tiêu
hin thc hoá c hi đu t, tìm kim li nhun cho các bên tham gia và:
- Gim bt gánh nng ca EVN v đu t các d án ngun đin, đóng vai trò là
ngun b sung d phòng cho H thng đin quc gia, gim tn tht đin nng
truyn ti, đm bo an toàn và cht lng ngun đin.
- Gia tng giá tr s dng ngun tài nguyên than đa phng cht lng thp.
- Thúc đy phát trin KT-XH, công nghip, dch v ph tr cho đa phng là khu
vc có điu kin KT-XH khó khn.
xut ca EIC đã đc UBND tnh Bc Giang chp thun và b sung vào quy hoch
li đin tnh Bc Giang trong nm2008. Tuy nhiên, k t nm 2008 cho ti tháng
12/2009, D án vn gim chân ti ch, các nguyên nhân ch yu gm:
- Ch d án cha tho thun đc cam kt mua bán đin gia EIC và EVN thông qua
hp đng dài hn.
- Tác đng ca khng hong tài chính 2008-2009 đã gây thêm tr ngi cho D án
trong vic huy đng vn vay trong khi nng lc tài chính ca ch đu t yu.
- Cht lng thm đnh ca các c quan QLNN hu quan , nht là trong vic đánh
giá tính kh thi ca d án còn cha tt, hu ht các nhn đnh đu da trên Báo cáo
NCTKT ca d án do Vin Nng lng lp theo đn đt hàng ca ch đu t, cha
phn ánh đy đ các ri ro hin hu đi vi d án.
Cn c các s liu ti Báo cáo NCTKT ca d án, các đc đim và thông s vn hành
ch yu ca d án gm
13
:
13
Vin Nng lng (2008). D án đu t xây dng Nhà máy Nhit đin Yên Th, Công ty C phn Phát trin Nng lng và
Công nghip EIC.
23
3.1
22
c đim ca d án
3.1.1 Gii thiu chung
- Tên d án: Nhà máy Nhit đin Yên Th
- Ch đu t d án: Công ty C phn phát trin Nng lng và Công nghip EIC
- Hình thc đu t: Nhà máy đin đc lp (IPP) theo hình thc BOO.
- a đim đu t: Xã B H - huyn Yên Th - tnh Bc Giang
- Din tích chim đt: 17 ha
3.1.2 Chi phí đu t, quy mô công sut, thi gian d án và ngun tài tr
a) Tng mc đu t
- Tng mc đu t trc VAT: 60.991.000 USD (giai đon I)
- Sut đu t: 1.220 USD/kW công sut đt
b) Quy mô công sut
Phng án đu t chia làm hai giai đon vi tng công sut 100MW, thi đim d kin
bt đu khi công đã đc điu chnh t nm 2008 chuyn sang nm 2010, c th:
- Giai đon 1: 50MW
Khi công xây dng: nm 2010; Vn hành thng mi: nm 2014
- Giai đon 2: 50MW (d kin khi công nm 2015-2016)
c) in lng ca d án
- in lng sn xut hàng nm: 325 GWh
- T l đin t dùng: 9,82%
- in lng thng phm hàng nm: 292,5 GWh
d) Thi gian d án
- Thi gian thi công: 4 nm
- Thi gian vn hành: 25 nm
e) Ngun tài tr
- Vn Ch s hu: 20% tng mc đu t
- Vn vay thng mi ca NHPTVN: 80% tng mc đu t