CỞ SỞ LÝ LUẬN VỀ THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRUNG VÀ DÀI HẠN CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA (DNNVV).doc

Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
Chương 2: CỞ SỞ LÝ LUẬN VỀ THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƯ TRUNG VÀ
DÀI HẠN CỦA DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA (DNNVV)
2.1 Tổng quan về Doanh Nghiệp Nhỏ Và Vừa (DNNVV)
2.1.1 Khái niệm về DNNVV
Thông thường, để phân chia quy mô DNNVV, các quốc gia căn cứ vào những tiêu
chuẩn: Số lao động thường xuyên, vốn sản xuất, doanh thu, lợi nhuận, giá trị gia tăng. Ở mỗi
quốc gia khác nhau, tiêu chí để phân biệt DNVVN cũng khác nhau. Trên thực tế, các nước
thường căn cứ vào hai tiêu chí cơ bản là vốn sản xuất, số lao động thường xuyên để phân biệt
DNVVN với các DN lớn, nhưng cũng tùy theo từng ngành, từng thời kỳ và tùy thuộc vào
trình độ phát triển kinh tế của từng nước.
DNNVV là những DN có quy mô nhỏ bé về mặt vốn, lao động hay doanh thu. DNNVV
có thể chia thành ba loại cũng căn cứ vào quy mô đó là DN siêu nhỏ (micro), DN nhỏ và DN
vừa. Theo tiêu chí của Nhóm Ngân Hàng Thế Giới DN siêu nhỏ là DN có số lượng lao động
dưới 10 người, DN nhỏ có số lượng lao động từ 10 đến dưới 50 người, còn DN vừa có từ 50
đến 300 lao động. Ở mỗi nước, người ta có tiêu chí riêng để xác định DNNVV ở nước mình.
Ở nước ta, việc phân chia DNNVV được thực hiện theo Nghị định 90/2001/NĐ -CP
của Chính phủ: DNNVV là cơ sở sản xuất, kinh doanh độc lập, đã đăng ký kinh doanh theo
pháp luật hiện hành, có vốn đăng ký không quá 10 tỷ đồng hoặc số lao động trung bình
hàng năm không quá 300 người. Căn cứ vào tình hình kinh tế - xã hội cụ thể của ngành, địa
phương, trong quá trình thực hiện các biện pháp, chương trình trợ giúp có thể linh hoạt áp
dụng đồng thời cả hai chỉ tiêu vốn và lao động hoặc một trong hai chỉ tiêu nói trên ( không có
tiêu chí xác định cụ thể đâu là DN siêu nhỏ, đâu là nhỏ, và đâu là vừa ).
Các DNNVV bao gồm:
• Các DN thành lập và hoạt động theo Luật DN.
• Các DN thành lập và hoạt động theo Luật DN Nhà nước.
• Các hợp tác xã thành lập và hoạt động theo Luật Hợp tác xã.
• Các hộ kinh doanh cá thể đăng ký theo Nghị định số 02/2000/NĐ-CP ngày 03
tháng 02 năm 2000 của Chính phủ về đăng ký kinh doanh.
2.1.2 Vai trò của các DNNVV
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang

9
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
Ở mỗi nền kinh tế quốc gia hay lãnh thổ, các DNNVV có thể giữ những vai trò với mức
độ khác nhau, song nhìn chung có một số vai trò tương đồng như sau:
- Giữ vai trò quan trọng trong nền kinh tế: Các DNNVV thường chiếm tỷ trọng lớn,
thậm chí áp đảo trong tổng số DN (Ở Việt Nam chỉ xét các DN có đăng ký thì tỷ lệ này là trên
95%). Vì thế, đóng góp của họ vào tổng sản lượng và tạo việc làm là rất đáng kể.
- Giữ vai trò ổn định nền kinh tế: Ở phần lớn các nền kinh tế, các DNNVV là những nhà
thầu phụ cho các DN lớn. Sự điều chỉnh hợp đồng thầu phụ tại các thời điểm cho phép nền
kinh tế có được sự ổn định. Vì thế, DNNVV được ví là thanh giảm sốc cho nền kinh tế.
- Làm cho nền kinh tế năng động: Vì DNNVV có quy mô nhỏ, nên dễ điều chỉnh (xét về
mặt lý thuyết) hoạt động.
- Tạo nên ngành công nghiệp và dịch vụ phụ trợ quan trọng: DNNVV thường chuyên
môn hóa vào sản xuất một vài chi tiết được dùng để lắp ráp thành một sản phẩm hoàn chỉnh.
- Là trụ cột của kinh tế địa phương: nếu như DN lớn thường đặt cơ sở ở những trung tâm
kinh tế của đất nước, thì DNNVV lại có mặt ở khắp các địa phương và là người đóng góp
quan trọng vào thu ngân sách, vào sản lượng và tạo công ăn việc làm ở địa phương
2.2 Cơ sở lý luận về thẩm định DAĐT trung và dài hạn của DNNVV
2.2.1 Thẩm định DAĐT trung và dài hạn.
2.2.1.1 Khái niệm về DAĐT trung và dài hạn.
a) Dự án đầu tư: Là một tập hợp những đề xuất về nhu cầu vốn, cách sử dụng vốn, để
sản xuất kinh doanh, cung cấp dịch vụ và đầu tư phát triển và sẽ thu được kết quả tương ứng
trong một khoảng thời gian xác định.
b) Dự án vay vốn trung và dài hạn: Tín dụng trung hạn là những khoản tín dụng có thời
gian từ 1 cho đến 5 năm. Tín dụng dài hạn là những khoản tín dụng có thời gian trên 5 năm.
Ngân hàng cấp các khoản tín dụng trung hoặc dài hạn cho khách hàng nhằm mục đích tài trợ
cho đầu tư vào TSCĐ hoặc đầu tư vào các dự án đầu tư. Ngoài ra, ngân hàng cũng có thể
cấp các khoản tín dụng trung và dài hạn để tài trợ cho TSLĐ thường xuyên của DN. Tuy
nhiên, thực tế cho thấy rằng đại đa số các khoản tín dụng trung và dài hạn nhằm mục đích
dầu tư vào các dự án đầu tư (bao gồm dự án đầu tư mới và dự án đầu tư nhằm mở rộng

sản xuất kinh doanh). Do đó, trong phạm vi chuyên đề này khi bàn về tín dụng trung và dài
hạn chủ yếu là bàn đến các khoản tín dụng nhằm mục đích tài trợ cho các dự án đầu tư.
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
10
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
2.2.1.2 Mục tiêu, đối tượng, yêu cầu của thẩm định dự án
a) Thẩm định tín dụng trung và dài hạn: Là hoạt động chuẩn bị dự án, được thực hiện
bằng kỹ thuật phân tích dự án đã được thiết lập, thoả mãn các yêu cầu thẩm định của nhà
nước cũng như của cơ quan chủ quản.
b) Mục tiêu của thẩm định dự án vay vốn: Trên thực tế, bất kỳ dự án đầu tư nào cũng
gặp ít nhiều rủi ro nên mục đích của thẩm định dự án đầu tư là:
- Nhằm đưa ra kết luận về tính khả thi, hiệu quả về mặt tài chính của dự án đầu tư, khả
năng trả nợ và những rủi ro có thể xảy ra.
- Làm cơ sở tham gia góp ý kiến, tư vấn cho chủ đầu tư, tạo tiền đề để đảm bảo hiệu quả
cho vay, thu được nợ gốc và lãi đúng hạn, hạn chế, phòng ngừa rủi ro để phục vụ cho việc
quyết định cho vay hoặc từ chối cho vay.
- Làm cơ sở để xác định số tiền cho vay, thời gian cho vay, dự kiến tiến độ giải ngân,
mức thu nợ hợp lý, các điều kiện cho vay, tạo điều kiện để cho khách hàng hoạt động có hiệu
quả và đảm bảo mục tiêu của ngân hàng.
- Đánh giá các lợi ích và chi phí tài chính, cũng như các lợi ích và chi phí kinh tế, hiệu
quả xã hội của dự án một cách chính xác và khoa học.
- Ra quyết định đầu tư đúng đắn, xác định chế độ ưu tiên đầu tư hợp lý, phù hợp với
định hướng chiến lựơc phát triển đầu tư, chiến lược và quy hoạch phát triển kinh tế xã hội.
- Bảo đảm thực hiện các quy định của pháp luật về dự án đầu tư.
c) Đối tượng cần thẩm định khi cho vay dự án đầu tư: Là tính khả thi của dự án về mặt
tài chính của dự án.
d) Mục tiêu thẩm định: Là đánh giá một cách chính xác và trung thực khả năng sinh lợi
của một dự án, qua đó, xác định được khả năng thu hồi nợ khi ngân hàng cho vay để đầu
tư vào dự án đó.
e) Yêu cầu khi thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn: Ngoài việc xem xét hồ sơ dự

án đầu tư xin vay vốn của khách hàng, để có thể có thêm thông tin phục vụ cho việc đánh giá,
phân tích, CBTD cần phải hiểu, thu thập thông tin, tài liệu liên quan đến dự án thông qua các
nguồn:
- Đi thực tế để tìm hiểu về giá cả, tình hình cung cầu của thị trường đối với sản phẩm,
dịch vụ của dự án.
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
11
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
- Tìm hiểu qua các nhà cung cấp thiết bị, NVL đầu vào, các nhà tiêu thụ sản phẩm tương
tự như của dự án để đánh giá tình hình thị trường đầu vào và đầu ra của dự án.
- Tìm hiểu từ các phương tiện thông tin đại chúng (báo đài, mạng máy tính...) từ các cơ
quan quản lý nhà nước, quản lý DN.
- Tìm hiểu qua các báo cáo, nghiên cứu, hội thảo chuyên đề từng ngành nghề.
- Tìm hiểu về các dự án dầu tư cùng loại.
- CBTD tại chi nhánh phối hợp cùng với CBTD tại hội sở phải đi thực tế tại nơi sản xuất
kinh doanh của khách hàng để tìm hiểu thông tin về:
• Tình trạng nhà xưởng, máy móc, thiết bị, kỹ thuật, quy trình công nghệ hiện có
của khách hàng.
• Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng.
• Địa điểm, hạ tầng nơi sẽ đầu tư dự án, đánh giá phân tích những thuận lợi, khó
khăn, khả năng đảm bảo nguồn vốn và tiến độ thực hiện dự án.
• Đánh giá tài sản đảm bảo nợ vay ( nếu có).
Nguồn thông tin trong thẩm định dự án đầu tư
• Hồ sơ cho vay của khách hàng
• Thông tin lưu trữ tại ngân hàng
• Thông tin bạn hàng của khách hàng
• Thông tin từ đối thủ cạnh tranh của khách hàng
• Thông tin từ cơ quan chuyên môn
• Thông tin từ các cơ quan truyền thông
• Thông tin từ các văn bản pháp quy

• Thông tin từ phỏng vấn khách hàng
2.2.2 Quy trình thẩm định dự án đầu tư
Quy trình thẩm định một dự án có thể qua 5 bước sau:
 Tham khảo các thông tin về khách hàng qua trung tâm thông tin khách hàng của
NHNN và trong sổ lưu tại ngân hang nhằm các mục đích:
• Xác định tình hình công nợ của khách hàng tại hệ thống ngân hàng mình và
các ngân hàng khác.
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
12
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
• Lịch sử và uy tín của khách hàng trong giao dịch, tham khảo các thông tin về
ngành nghề, sản phẩm và thị trường.
Thông báo cho khách hàng bổ sung các thông tin còn thiếu.
 Thẩm định hồ sơ vay vốn của khách hàng về các mặt:
• Tính hiệu quả và khả thi của phương án kinh doanh.
• Khả năng tài chính, khả năng trả nợ, thời hạn cho vay, các kỳ trả nợ.
• Tiến hành xếp hạng tín dụng cho DN, xem xét tỷ lệ lỗ dự kiến nếu cho vay
đối với dự án.
 Lập tờ trình đề xuất cho vay, tờ trình phải thể hiện chủ yếu các nộ dung nêu ra ở trên
ngoài ra có thể thêm vào một số thông tin sau:
• Khách hàng có đủ điều kiện vay vốn hay không.
• Các rủi ro tín dụng có thể xảy ra đối với phương án, dự án vay vốn, và các rủi
ro khác về ngành nghề kinh doanh, sản phẩm, thị trường...
• Đề xuất cho vay hay không cho vay, lý do của đề xuất đó, số tiền, thời hạn
cho vay, phân kỳ trả nợ, các kiến nghị khác.
 CBTD kiểm tra lại tờ trình cấp tín dụng hoặc không cấp tín dụng trước khi trình lên
Ban Giám Đốc phê duyệt.
2.2.3 Những nội dung cần xem xét trước khi đi vào thẩm định hiệu quả tài chính
của dự án
Việc thẩm định DAĐT sẽ tập trung phân tích, đánh giá về khía cạnh tài chính và khả

năng trả nợ của dự án, tuy nhhiên trước khi thẩm định một DAĐT vốn trung và dài hạn
CBTD cần phải xem xét các khía cạnh liên quan đến dự án đầu tư để đảm bảo rằng quyết
định cho của ngân hàng đối với dự án là hoàn toàn chính xác khi hiệu quả tài chính của dự án
là hoàn toàn khả thi, các khía cạnh khác như hiệu quả về mặt xã hội, hiệu quả kinh tế nói
chung cũng sẽ được đề cập tuỳ theo đặc điểm và yêu cầu của từng dự án.
2.2.3.1 Xem xét, đánh giá về khách hàng và tình trạng pháp lý của khách hàng
a) Về khách hàng
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
13
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
- Tên đầy đủ của khách hàng
- Địa chỉ khách hàng đăng ký kinh doanh, địa điểm nơi khách hàng sản xuất- kinh doanh,
số điện thoại, số fax.
- Vốn điều lệ của DN trong đó phải nói rõ được số vốn do chủ sở hữu tham gia là bao
nhiêu, số vốn nhà nước tham gia là bao nhiêu ( nếu có).
- Ngành hàng kinh doanh, sản phẩm hàng hoá, dịch vụ chính, phụ của DN.
- Tên, địa chỉ thường chú của người đại diện theo pháp luật
- Các chứng nhận về giải thưởng, môi trường, vệ sinh y tế (nếu có).
b) Tình trạng pháp lý của khách hàng: Đây là những giấy chứng nhận do cơ quan nhà
nước có thẩm quyền cấp cho DN. Tuy là những giấy tờ có giá trị pháp lý nhưng CBTD không
được chủ quan trong quá trình xem xét những giấy tờ này, phải xem xét chúng được cấp vào
ngày nào, do ai cấp, còn giá trị hiệu lực hay không vì có thế chúng đã hết hạn sử dụng hay là
những giấy tờ giả do DN tự tạo ra. Chúng bao gồm một số giấy tờ sau:
- Quyết định thành lập.
- Giấy phép kinh doanh, chứng chỉ hành nghề (đối với ngành nghề đặc biệt).
- Giấy đăng ký kinh doanh, chứng nhận mã số thuế, quyết định đầu tư.
- Bảng điều lệ của DN, các quyết định bổ nhiệm các chức danh như giám đốc, kế toán
trưởng, người đại diện theo pháp luật của DN.
2.2.3.2 Xem xét, đánh giá sơ bộ theo các nội dung của DAĐT
- Mục tiêu của dự án.

- Sự cần thiết của dự án.
- Qui mô đầu tư, công suất thiết kế, giải pháp công nghệ, cơ cấu sản phẩm và dịch vụ
đầu ra của dự án, phương án tiêu thụ sản phẩm.
- Qui mô vốn đầu tư: Tổng vốn đầu tư, cơ cấu vốn đầu tư theo các tiêu chí khác nhau
(xây lắp, thiết bị, chi phí khác, lãi vay trong thời gian thi công và dự phòng phí, vốn cố định
và VLĐ) phân nguồn vốn đầu tư theo vốn chủ sở hữu, vốn được cấp, vốn vay, vốn liên doanh
liên kết.
- Dự kiến tiến độ triển khai thực hiện dự án.
2.2.3.3 Phân tích thị trường, khả năng tiêu thụ sản phẩm, dịch vụ của DAĐT
a) Đánh giá tổng quan về nhu cầu sản phẩm của dự án
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
14
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
- Phân tích quan hệ cung cầu đối với sản phẩm đầu ra của dự án.
- Định dạng sản phẩm của dự án, DN sản xuất bao nhiêu loại sản phẩm? Sản phẩm nào
là sản phẩm chủ lực của DN?
- Đặc tính của nhu cầu đối với sản phẩm, dịch vụ đầu ra của dự án. Tình hình sản xuất,
tiêu thụ của sản phẩm, dịch vụ thay thế đến thời điểm thẩm định.
- Xác định tổng nhu cầu hiện tại và dự đoán nhu cầu tương lai đối với sản phẩm, dịch vụ
đầu ra của dự án, ước tính mức tiêu thụ gia tăng hàng năm của thị trường nội địa và khả năng
xuất khẩu sản phẩm dự án trong đó lưu ý liên hệ với mức gia tăng trong quá khứ, khả năng
sản phẩm dự án có thể bị thay thế bởi các sản phẩm khác có cùng công dụng.
Trên cơ sở phân tích quan hệ cung cầu của dự án, tín hiệu thị trường đối với sản phẩm,
dịch vụ đầu ra của dự án, đưa ra nhận xét về thị trường tiêu thụ đối với sản phẩm, dịch vụ đầu
ra của dự án, nhận định về sự cần thiết và tính hợp lý của dự án đầu tư trên các phương diện
như:
•Sự cần thiết phải đầu tư trong giai đoạn hiện nay
•Sự hợp lý của qui mô đầu tư, cơ cấu sản phẩm.
•Sự hợp lý về việc triển khai thực hiện đầu tư.
b) Đánh giá về cung sản phẩm

Xác minh năng lực sản xuất, cung cấp đáp ứng nhu cầu trong nước hiện tại của phẩm dự
án như thế nào, các nhà sản xuất trong nước đã đáp ứng bao nhiêu phần trăm, phải nhập khẩu
bao nhiêu. Việc nhập khẩu là do sản xuất trong nước chưa đáp ứng được hay sản phẩm nhập
khẩu có ưu thế cạnh tranh hơn.
- Dự đoán sự biến động của thị trường trong tương lai khi có các dự án khác, đối tượng
khác cùng tham gia vào thị trường sản phẩm và dịch vụ đầu ra của dự án.
- Sản lượng nhập khẩu những năm qua, dự kiến khả năng nhập khẩu trong thời gian tới.
- Dự đoán sự ảnh hưởng của các chính sách xuất nhập khẩu khi Việt Nam tham gia với
các nước khu vực và quốc tế ( AFTA, WTO, APEC, hiệp định thương mại Việt Mỹ ) đến thị
trường sản phẩm dịch vụ của dự án.
- Đưa ra số liệu về tổng cung, tốc độ tăng trưởng về cung sản phẩm, dịch vụ.
2.2.3.4 Thị trường mục tiêu và khả năng cạnh tranh của sản phẩm
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
15
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
Trên cơ sở đánh giá tổng quan về quan hệ cung cầu sản phẩm của dự án, xem xét, đánh
giá về các thị trường mục tiêu của sản phẩm, dịch vụ đầu ra của dự án là thay thế hàng nhập
khẩu, xuất khẩu hay chiếm lĩnh thi trường nội địa của các nhà sản xuất khác. Việc định hướng
thị trường này có hợp lý hay không.
Để đánh giá khả năng đạt được các mục tiêu của thị trường, CBTD cần thẩm định khả
năng cạnh tranh của sản phẩm dự án đối với:
a) Thi trường nội địa
- Hình thức, mẫu mã, chất lượng sản phẩm của dự án so với các sản phẩm cùng loại trên
thị trường như thế nào, có ưu điểm gì.
- Sản phẩm có phù hợp với thi hiếu người tiêu thụ, xu hướng tiêu thụ.
- Giá cả so với các sản phẩm cùng loại trên thị trường thế nào, có rẻ hơn không, có phù
hợp với hướng thu nhập, khả năng tiêu thụ hay không. Giá cả của sản phẩm có ổn định hay
không. Sản phẩm là đối tượng tiêu thụ của những đối tượng nào. Hiện tại sản phẩm có bao
đối thủ cạnh tranh và dự kiến trong tương lai sẽ là bao nhiêu.
- Những rủi ro cho DN khi DN có chế độ giảm giá, giảm chất lượng, giảm sức mua từ

sản phẩm mang lại là bao nhiêu. Sản phẩm phải được bảo quản như thế nào và DN có thực
hiện đúng những qui định về bảo quản, chất lượng, khối lượng hay không. Sản phẩm có dễ bị
hư hỏng hay cháy nổ hay không.
- Các qui định của chính phủ về hạn ngạch, thuế quan, nếu sản phẩm được xuất khẩu thì
những rào cản về mậu dịch, chất lượng sản phẩm ra sao.
b) Thị trường nước ngoài
- Sản phẩm có khả năng đạt các yêu cầu về tiêu chuẩn để xuất khẩu hay không (tiêu
chuẩn chất lượng, vệ sinh...)
- Quy cách, chất lượng, mẫu mã, giá cả có những ưu thế như thế nào so với các sản
phẩm cùng loại trên thị trường dự kiến xuất khẩu.
- Thị trường dự kiến xuất khẩu có bị hạn chế về hạn ngạch hay không.
- Sản phẩm cùng loại của Việt Nam đã thâm nhập được vào thị trường xuất khẩu dự
kiến hay chưa, kết quả như thế nào.
2.2.3.5 Phương thức tiêu thụ và mạng lưới phân phối
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
16
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
Xem xét đánh giá trên các mặt:
- Sản phẩm của dự án dự liến được tiêu thụ theo phương thức nào, có cần hệ thống phân
phối.
- Sản phẩm được DN tiêu thụ trực tiếp tại chủ sở chính, các chi nhánh, đại lý như thế
nào. Hay qua các trung gían bán buôn, bán lẻ. Mức độ phụ thuộc vào các kênh phân phối đối
với sản phẩm của DN như thế nào. Qui mô phân phối và mạng lưới phân phối có phù hợp với
đặc tính của sản phẩm hay không.
- Mạng lưới phân phối của sản phẩm dự án đã được xác lập hay chưa, mạng lưới phân
phối có phù hợp với đặc điểm của thị trường hay không. Cần lưu ý trong trường hợp sản
phẩm là hàng tiêu dùng, mạng lưới phân phối đóng vai trò quan trọng trong việc tiêu thụ sản
phẩm nên cần được xem xét, đánh giá kỹ. CBTD cũng phải ước tính chi phí thiết lập mạng
lưới phân phối khi tính toán hiệu quả của dự án.
- Phương thức bán hàng trả chậm hay trả ngay để dự kiến các khoản phải thu khi tính

toán nhu cầu VLĐ ở phần tính toán hiệu quả của dự án.
- Nếu việc chi tiêu dựa vào một số đơn vị phân phối thì cần có nhận định xem có thể xảy
ra việc ép giá không. Nếu đã có đơn hàng cần xem xét tính hợp lý, hợp pháp và mức độ tin
cậy khi thực hiện.
2.2.3.6 Đánh giá, dự kiến khả năng tiêu thụ sản phẩm của dự án
Trên cơ sở đáng giá thị trường tiêu thụ, công suất thiết kế và khả năng cạnh tranh của
sản phẩm dự án CBTD phải đưa ra được các dự kiến về khả năng tiêu thụ sản phẩm của dự án
sau khi đi vào hoạt động theo các chỉ tiêu sau:
• Sản lượng sản suất, tiêu thụ hàng năm, sự thay đổi cơ cấu sản phẩm nếu dự án
có nhiều loại sản phẩm.
• Diễn biến giá bán sản phẩm, dịch vụ đầu ra hàng năm.
• Việc dự đoán này làm cơ sở cho việc tính toán, đáng giá hiệu quả tài chính ở các
phần sau.
2.2.3.7 Đánh giá khả năng cung cấp NVL và các yếu tố đầu vào của dự án
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
17
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
Trên cơ sở đầu vào của dự án (báo cáo đáng giá chất lượng, trữ lượng tài nguyên, giấy
phép khai thác tài nguyên, nguồn thu mua bên ngoài, nhập khẩu...), đặc tính kĩ thuật của dây
chuyền công nghệ, đánh giá khả năng đáp ứng/cung cấp NVL đầu vào cho dự án:
- Nhu vầu về nguyên nhiên liệu đầu vào để phục vụ sản suất hàng năm.
- Vật tư, NVL chính của sản phẩm là gì. Là nguyên liệu trong nước hay phải nhập từ
nước ngoài. Chính sách nhập khẩu đối với các NVL đầu vào ( nếu có).
- Các nhà cung cấp NVL đầu vào: Một hay nhiều nhà cung cầp, đã có quan hệ từ trước
hay mới thiết lập, khả năng cung ứng, mức độ tín nhiệm. Sự phụ thuộc vào việc cung ứng
NVL, vật tư từ những nhà cung cấp này của DN như thế nào.
- Biến động về giá nhập khẩu NVL đầu vào, tỷ giá trong truờng hợp phải nhập khẩu.
- Tất cả những đáng giá phân tích trên nhằm kết luận được hai vấn đề sau:
 Dự án có chủ động được nguyên nhiên liệu đầu vào hay không.
 Những thuận lơị, khó khăn đi kèm với việc để có thể chủ động nguồn nguyên

nhiên liệu đầu vào.
2.2.3.8 Đánh giá, nhận xét các nội dung về phương diện kỹ thuật
a) Địa điểm xây dựng
- Xem xét, đánh giá địa điểm có thuận lợi về mặt giao thông hay không, có gần các
nguồn cung cấp NVL, điện nước, và thị trường tiêu thụ hay không.
- Cơ sở vật chất, hạ tầng hiện có của địa điểm đầu tư như thế nào, đánh giá so sánh về
chi phí đầu với các dự án tương tự ở địa điểm khác.
- Địa điểm đầu tư có ảnh hưởng lớn đến vốn đầu tư của dự án cũng như ảnh hưởng đến
giá thành, sức cạnh tranh nếu xa thị trường NVL, tiêu thụ.
b) Công nghệ , thiết bị
- Quy trình công nghệ có tiên tiến, hiện đại không, ở mức nào của thế giới.
- Công nghệ có phù hợp với trình độ hiện tại của Việt Nam hay không, lý do lựa chọn
công nghệ này. Phương thức chuyển giao công nghệ có hợp lý hay không, có đảm bảo cho
chủ đầu tư nắm bắt và vận hành công nghệ này hay không.
- Xem xét, đánh giá về số lượng, công suất, quy cách, chủng loại, danh mục máy móc
thiết và tính đồng bộ của dây chuyền sản xuất.
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
18
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
- Trình độ tiên tiến của thiết bị, khi cần thiết phải thay đổi thiết bị này có đáp ứng được
hay không. Giá cả thiết bị và phương thức thanh toán có phù hợp hay không.
- Thời gian giao hàng và lắp đặt thiết bị có phù hợp với tiến độ thực hiện dự án dự kiến
hay không. Uy tín của các nhà cung cấp thiết bị, các nhà cung cấp thiết bị có chuyên sản xuất
các thiết bị của dự án hay không.
- Khi đánh giá về mặt công nghệ, thiết bị, ngoài việc dựa vào hiểu biết, kinh nghiệm đã
tích luỹ của mình, CBTD cần tham khảo các nhà chuyên môn, trong trường hợp cần thiết có
thể đề xuất với lãnh đạo thuê tư vấn chuyên ngành để việc thẩm định được chính xác, cụ thể.
c) Qui mô , giải pháp xây dựng
- Xem xét qui mô xây dựng, giải pháp kiến trúc có phù hợp với dự án hay không, có tận
dụng được các cơ sở vật chất hiện có hay không.

- Tổng dự toán, dự toán của từng hạng mục công trình, có hạng mục nào cần đầu tư mà
chưa được dự tính hay không, có hạng mục nào không cần thiết hoặc chưa cần thiết phải đầu
tư hay không.
- Tiến độ thi công có phù hợp với việc cung cấp máy móc thiết bị, có phù hợp với thực tế
hay không.
- Vấn đề cơ sở hạ tầng, giao thông điện nước.
d) Môi trường, PCCC
- Xem xét, đánh giá các giải pháp về môi trường, PCCC của dự án có đầy đủ, phù hợp
chưa, đã được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận trong trường hợp yêu cầu cần phải có hay
chưa.
- Trong phần này CBTD cần phải đối chiếu với các quy trình hiện hành về việc dự án có
phải thành lập, thẩm định và trình duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường, PCCC hay
không
2.2.3.9 Đánh giá về phương diện tổ chức, quản lý, thức hiện dự án
- Xem xét kinh nghiệm, trình độ tổ chức vận hành của chủ đầu tư dự án. Đánh giá sự
hiểu biết, kinh nghiệm của khách hàng đối với việc tiếp cận, điều hành công nghệ, thiết bị
mới của dự án.
- Xem xét năng lực, uy tín các nhà đấu thầu, tư vấn thi công, cung cấp thiết bị - công
nghệ...( nếu đã có thông tin)
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
19
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
- Khả năng ứng xử của khách hàng thế nào khi thị trường dự kiến bị mất.
- Đánh giá về nguồn nhân lực của dự án: Số lượng lao động dự án cần, đòi hỏi về tay
nghề, trình độ kỹ thuật, kế hoạch đào tạo và khả năng cung ứng nhân lực cho dự án.
2.2.4 Xem xét các vấn đề liên quan đến chi phí sử dụng vốn, dòng tiền của dự án,
quyết định đầu tư.
2.2.4.1 Thẩm định chi phí sử dụng vốn của dự án
Một trong những yếu tố quan trọng liên quan đến việc ra quyết định đầu tư là suất chiết
khấu của dự án. Một dựa án có NPV dương khi suất sinh lời mang lại từ dự án vượt quá suất

sinh lời yêu cầu đối với dự án. Suất sinh lợi yêu cầu của một dự án phải bằng với suất sinh lợi
mang lại từ việc đầu tư vào một tài sản có độ rủi ro tương đương trên thị trường tài chính. Vì
vậy suất sinh lợi yêu cầu tối thiểu chính là chi phí vốn của một dự án.
Suất chiết khấu chính là chi phí cơ hội của vốn đầu tư, là cái giá mà DN phải trả khi đầu
tư vào dự án hay suất sinh lời mà các nhà đầu tư đòi hỏi từ chứng khoán của DN, nếu rủi ro
của dự án bằng rủi ro của DN. Nếu dự án có rủi ro cao hơn rủi ro của DN thì suất sinh lời yêu
cầu tối thiểu đối với dự án phải cao hơn suất sinh lời đối với DN. Chi phí sử dụng vốn sẽ
được xác định trên thị trường vốn và sẽ phụ thuộc vào rủi ro của DN hoặc rủi ro của dự án.
Xác định suất sinh lời yêu cầu của dự án cần chú ý hai vấn đề:
• Chủ đầu tư sử dụng những loaị vốn nào để tài trợ cho dự án, tỷ trọng của
mỗi bộ phận là bao nhiêu.
• Chi phí sử dụng vốn của mỗi bộ phận vốn là bao nhiêu.
2.2.4.2 Xem xét tổng nguồn vốn đầu tư của phương án đầu tư
a) Tổng nguồn vốn đầu tư của dự án
- Việc thẩm định tổng vốn đầu tư là rất quan trọng để tránh việc khi thực hiện, vốn đầu
tư tăng lên hoặc giảm đi quá lớn so với dự kiến ban đầu, dẫn đến việc không cân đối được
nguồn, ảnh hưởng đến hiệu quả và khả năng trả nợ của dự án. Xác định tổng nguồn vốn đầu
tư sát với thực tế sẽ là cơ sở để tính toán hiệu quả tài chính và dự kiến khả năng trả nợ của dự
án.
- Trong phần này CBTD phải xem xét, đánh giá tổng nguồn vốn đầu tư của dự án đã
được tính toán hợp lý hay chưa, tổng vốn đầu tư đã tính đủ các khoản cần thiết chưa, cần phải
xem xét các yếu tố làm tăng chi phí do trượt giá, phát sinh thêm khối lượng, dự phòng việc
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
20
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
thay đổi tỷ giá ngoại tệ nếu dự án có sử dụng ngoại tệ. Thông thường, kết quả phê duyệt tổng
vốn đầu tư của các cấp có thẩm quyền là hợp lý. Tuy nhiên, trên cơ sở những dự án tương tự
đã thực hiện và được ngân hàng đúc rút ở giai đoạn thẩm định dựa án sau đầu tư (về suất
chiết khấu, giai đoạn thực hiện...), CBTD sau khi so sánh nếu thấy có sự khác biệt lớn ở bất
kỳ một nội dung nào thì phải tập chung phân tích, tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra nhận xét.

Từ đó, đưa ra cơ cấu vốn đầu tư hợp lý mà vẫn đảm bảo đạt được mục tiêu dự kiến ban đầu
của dự án đầu tư để làm cơ sở xác định mức tài trợ tối đa mà ngân hàng nên tham gia vào dự
án.
- Trường hợp dự án mới ở giai đoạn duyệt chủ trương, CBTD phải dựa vào số liệu đã
thống kê, đúc rút ở giai đoạn thẩm định sau đầu tư để nhận định, đánh giá và tính toán.
- Ngoài ra CBTD cũng phần cần tính toán, xác định xem nhu cầu VLĐ cần thiết ban đầu
để đảm bảo hoạt động của dự án sau này nhằm cơ sở thẩm định giải pháp nguồn vốn và tính
toán hiệu quả tài chính sau này.
b) Xác định nhu cầu vốn đầu tư theo tiến độ thực hiện dự án
- CBTD cần phải xem xét, đánh giá về tiến độ thực hiện dự án và nhu cầu vốn cho từng
giai đoạn như thế nào, có hợp ý hay không. Khả năng đáp ứng nhu cầu vốn cho từng giai
đoạn thực hiện dự án để đảm bảo tiến độ thi công. Ngoài ra, cần phải xem xét tỷ lệ của từng
nguồn vốn tham gia trong từng giai đoạn có hợp lý hay không, thông thường vốn tự có phải
tham gia đầu tư trước.
- Việc xác định tiến độ thực hiện, nhu cầu vốn làm cơ sở cho việc dự kiến tiến độ giải
ngân, tính toán lãi vay trong thời gian thi công và xác định thời gian vay trả.
c) Nguồn vốn đầu tư
Trên cơ sở tổng mức vốn đầu tư được duyệt, CBTD rà soát lại từng loại nguồn vốn
tham giai tài trợ cho dự án, đánh giá khả năng tham gia của từng loại nguồn vốn, từ kết quả
phân tích tình hình tài chính của chủ đầu tư để đánh giá khả năng tham gia của nguồn vốn chủ
sở hữu. Chi phí của từng loại nguồn vốn, các điều kiện vay đi kèm của từng loại nguồn vốn.
Cân đối giữa nhu cầu vốn đầu tư và khả năng tham gia tài trợ của các nguồn vốn dự kiến để
đánh giá tính khả thi của nguồn vốn thực hiện dự án.
2.2.4.3 Thẩm định cách thức xử lý các loại chi phí khi ước lượng ngân lưu
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
21
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV
a ) Chi phí cơ hội: Là những khoản thu nhập mà DN phải mất đi do sử dụng các nguồn
lực của DN vào dự án. Chi phí cơ hội không phải là một khoản thực chi nhưng vẫn được tính
vào vì đó là một khoản thu nhập mà DN phải mất đi khi thực hiện dự án. Khi thẩm định cần

chú ý xem loại chi phí này có được kể vào ngân lưu không. Thông thường khách hàng dễ bỏ
quên không kể đến loại chi phí này.
b) Chi phí chìm: Là những chi phí đã phát sinh trước khi có quyết định thực hiện dự án.
Vì vậy dù dự án có được thực hiện hay không thì chi phí này cũng được chi ra rồi. Do đó chi
phí chìm không được tính vào ngân lưu của dự án. Sở dĩ chi phí chìm không được tính vào
ngân lưu dự án là vì loại chi phí này không ảnh hưởng đến quyết định đầu tư hay không đầu
tư vào dự án. Các dạng điển hình của chi phí chìm bao gồm: chi phí nghiên cứu phát triển
sản phẩm, chi phí nghiên cứu tiếp thị, chi phí thuê chuyên gai lập dự án. Khi thẩm định cần
để ý cách xử lý các loại chi phí này vì thường khách hàng kể luôn loại chi phí này vào ngân
lưu.
c) Chi phí lịch sử : Là những chi phí cho những tài sản sẵn có của DN, được sử dụng
cho dự án. Chi phí này có được tính vào ngân lưu của dự án hay không là tùy theo chi phí cơ
hội của tài sản, nếu chi phí cơ hộ của tài sản bằng không thì không tính, nhưng nếu tài sản có
chi phí cơ hội thì sẽ được tính vào ngân lưu của dự án như chi phí cơ hội. Khi thẩm định cần
chú ý vì loại chi phí này thường bị DN bỏ quên khi ước lượng ngân lưu.
d) Vốn lưu động: VLĐ là nhu cầu vốn của dự án cần phải chi để tài trợ cho nhu cầu tồn
quỹ tiền mặt, các khoản phải thu, tồn kho sau khi trừ đi các khoản bù đắp từ các khoản phải
trả. Khi thẩm định cần phải chú ý xem khách hàng có tính đến VLĐ hay không. Thường
những sai sót liên quan đến VLĐ thường thấy bao gồm:
- Bỏ qua không kể đến VLĐ
- Có kể đến VLĐ nhưng sử dụng toàn bộ nhu cầu VLĐ của một năm nào đó chứ không
phải chỉ tính đơn phần thay đổi VLĐ. Nên nhớ rằng chỉ có phần thay đổi VLĐ, chứ không
phải toàn bộ nhu cầu VLĐ, mới được ước tính vào ngân lưu.
Nhu cầu VLĐ = Tồn Quỹ Tiền Mặt + Khoản Phải Thu + Tồn Kho - Khoản Phải Trả
- Khi nhu cầu VLĐ tăng thì dự án cần một khoản chi tăng thêm, ngược lại khi nhu cầu
VLĐ giảm xuống, dự án sẽ có một khoản tiền thu về.
 Nhu cầu VLĐ =  Tiền mặt + Khoản phải thu + Tồn kho - Khoản phải thu
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
22
Chương 2:Cơ sở lý luận về thẩm định dự án đầu tư trung và dài hạn của DNNVV

e) Thuế thu nhập DN: Thuế thu nhập DN là một dòng ngân lưu ra của dự án, được xác
định dựa vào báo cáo kết quả kinh doanh của dự án. Thuế thu nhập của DN chịu tác động của
phương pháp tính khấu hao và chính sách vay nợ của dự án, khấu hao và lãi vay sẽ tạo ra cho
dự án một lá chắn thuế và làm giảm thuế phải nộp.
f) Các chi phí gián tiếp: Khi dự án được thực hiện có thể làm tăng chi phí gián tiếp của
DN, vì vậy chi phí gián tiếp tăng thêm cũng phải được tính toán xác định để đưa vào dự án.
Lưu ý trong trường hợp xem xét dự án của một DN đang hoạt động thì lợi ích và chi phí
của dự án đều được xác định trên cơ sở lợi ích và chi phí tăng thêm trong trường hợp có dự
án so với không có dự án.
2.2.4.4 Thẩm định các chỉ tiêu đánh giá dự án và quyết định đầu tư
Khi quyết định đầu tư khách hàng dựa vào các chỉ tiêu đánh giá dự án như là NPV, IRR,
PP hay PI. Tương tự, khi quyết định cho vay ngân hàng cũng dựa vào các chỉ tiêu này. Tuy
nhiên, khi lập dự án nộp vào ngân hàng mục tiêu của khách hàng là muốn vay vốn ngân hàng
nên có thể đã bóp méo các chỉ tiêu này. Do vậy, CBTD cần thẩm định để xác định rõ thực
chất của dự án.
a) Thẩm định cách tính chỉ tiêu hiện giá ròng ( NPV): Đây là chỉ tiêu cơ bản dùng để
đánh giá hiệu quả của một dự án đầu tư vì nó có thể hiện giá trị tăng thêm mà dự án đem lại
cho DN. Giá trị hiện tại ròng ( NPV) là tổng hiện giá ngân lưu ròng của dự án với suất chiết
khấu thích hợp. Công thức xác định hiện giá ròng NPV như sau :
n NCF
t
NPV = ∑
t =0 (1+r)
t
Trong đó NCF
t
là ngân lưu ròng năm t, r là chiết khấu của dự án, và n là tuổi thọ của dự
án. Ý nghĩa kinh tế của chỉ tiêu NPV như sau:
 Một dự án có NPV > 0 có nghĩa là dự án có suất sinh lời cao hơn chi phí cơ hội của
vốn (suất sinh lời cao hơn suất chiết khấu).

Một dự án có NPV = 0 có nghĩa là dự án có suất sinh lời bằng với chi phí cơ hội của
vốn (suất sinh lời của dự án bằng với suất chiết khấu).
 Một dự án có NPV < 0 có nghĩa là dự dợ án có suất sinh lời thấp hơn chi phí cơ hội
của vốn (suất sinh lời của dự án < suất chiết khấu).
SVTH: Phan Thị Thanh Luân Trang
23