bài giảng thị trường chứng khoán - ts vòng thình nam

12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 1
THỊ TRƯỜNG
CHỨNG KHOÁN
* Phân bố thời gian
– Lý thuyết + Thảo luận bài tập tình huống: 45 tiết
* Nhiệm vụ của sinh viên
– Sinh viên phải tham dự lớp học từ 80% thời
gian trở lên theo quy định
– Đọc thêm tài liệu tham khảo
– Tham gia thảo luận bài tập tình huống
– Làm bài kiểm tra
* Tiêu chuẩn đánh giá sinh viên
– Qua thảo luận bài tập tình huống
– Bài kiểm tra cuối khoá
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 2
* Tài liệu học tập
• Thị trường chứng khoán – Đại học kinh tế TP
HCM do Nhóm tác giả: GS.TS. Nguyễn Thanh
Tuyền chủ biên. NXB Thống Kê 2006
* Tài liệu tham khảo:
• G.trình Thị trường chứng khoán – PGS.TS. Bùi
Kim Yến NXB Thống Kê 2009
• Nghệp vụ kinh doanh và đầu tư chứng khoán –
TS. Nguyễn Minh Kiều – NXB Thống Kê
• Thị trường Tài chính – PGS.TS. Bùi Kim Yến, TS.
Nguyễn Minh Kiều - NXB Thống Kê 2009
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 3
• Phân tích chứng khoán & quản lý danh mục đầu
tư - PGS.TS. Bùi Kim Yến - NXB Thống Kê
• Phân tích và đầu tư chứng khoán - PGS.TS. Bùi
Kim Yến - NXB Thống Kê

• Bài tập và bài giải Phân tích và đầu tư chứng
khoán - PGS.TS. Bùi Kim Yến - NXB LĐXH
• Luật chứng khoán; Các Nghị định, Thông tư có
liên quan đến chứng khoán và thị trường chứng
khoán
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 4
Mục tiêu của học phần
• Trang bị cho sinh viên những kiến thức căn bản
về thị trường chứng khoán,
• Sinh viên hiểu được công ty cổ phần và các
phương thức phát hành chứng khoán, Sinh viên
nắm được đặc điểm, tính chất, và sự khác biệt
của các loại chứng khoán: trái phiếu, cổ phiếu,
chứng khoán phái sinh,
• Hiểu về cơ chế hoạt động và giao dịch của thị
trường chứng khoán,
• Giúp sinh viên phân tích và định giá các loại
chứng khoán.
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 5
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 6
Chương 1: Thị trường tài chính và sự
ra đời của thị trường chứng khoán
1. Khái niệm thị trường tài chính
2. Cấu trúc của thị trường tài chính
3. Lịch sử hình thành thị trường chứng khoán
4. Chức năng và vai trò của thị trường chứng
khoán
5. Những tác động tiêu cực của thị trường chứng
khoán
6. Phân loại thị trường chứng khoán

12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 7
1. Khái niệm thị trường tài chính
1.1. Khái niệm
• Thị trường tài chính là thị trường trong đó các loại vốn
ngắn hạn, trung hạn và dài hạn được chuyển từ nơi
“thừa” sang nơi “thiếu” để đáp ứng nhu cầu phát triển
của nền kinh tế - xã hội. Với hoạt động của thị trường,
cho phép khơi thông nguồn vốn trong toàn xã hội
• Thị trường tài chính hoạt động được chính là nhờ các
trung gian tài chính: Ngân hàng, các quỹ đầu tư, công ty
tài chính, công ty chứng khoán … Vì vậy, các trung gian
này đóng vai trò hết sức quan trọng.
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 8
1.2. Cơ sở hình thành thị trường tài
chính
1.2.1. Quá trình giao lưu vốn trong xã hội
• Trong nền kinh tế hàng hóa, luôn tồn tại hai nhóm đối
tượng đối lập nhau: một nhóm có tiền tạm thời nhàn rỗi
và một nhóm có nhu cầu sử dụng vốn để hoạt động.
Làm thế nào để họ gặp nhau?
• Trong nền kinh tế thị trường, các thành phần kinh tế tự
lo vốn, vì thế xuất hiện nhu cầu giao lưu vốn giữa hai
nhóm đối tượng.
• Các định chế tài chính trung gian có vai trò điều hòa vốn
trong xã hội với các phương thức huy động và cấp tín
dụng ngày càng đa dạng.
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 9
1.2.2. Các phương thức huy động vốn
– Phương thức huy động vốn gián tiếp: phương
thức này được thực hiện thông qua các định

chế tài chính trung gian, chủ yếu là các ngân
hàng.
– Sự xuất hiện của các ngân hàng và các định
chế khác là một bước tiến hết sức quan trọng.
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 10
Tuy nhiên, với tốc độ phát triển của nền kinh
tế thị trường, phương thức huy động vốn gián
tiếp bộc lộ nhiều hạn chế về điều kiện, thủ
tục, thời hạn, hạn mức tín dụng và đặc biệt là
sự đơn điệu trong phương thức đầu tư và huy
động vốn.
• Phương thức huy động vốn trực tiếp: Người cần
vốn (Chính phủ hay doanh nghiệp) có thể phát
hành các giấy tờ có giá để huy động vốn trực
tiếp.
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 11
1.2.3. Chức năng của thị trường tài chính
– Khơi thông các nguồn vốn và dẫn vốn để đáp
ứng các nhu cầu vốn của nền kinh tế - XH
– Tạo ra cơ hội đầu tư cho mọi thành viên trong
xã hội.
– Thị trường tài chính còn có chức năng nâng
cao năng suất và hiệu quả hoạt động của
toàn bộ nền kinh tế
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 12
Nguồn tiền vốn
cung ứng:
•Cá nhân
•Đơn vị kinh tế
•Tổ chức xã hội

•Nước ngoài
•Chính phủ
Các trung
gian tài
chính:
•Ngân hàng
•Công ty tài
chính
•Công ty cho
thuê tài chính
•Công ty
chứng khoán
…
Nhu cầu sử
dụng vốn:
•Cá nhân
•Đơn vị kinh tế
•Tổ chức xã hội
•Nước ngoài
•Chính phủ
THỊ TRƯỜNG TÀI CHÍNH
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 13
2. Cấu trúc của thị trường tài chính
2.1. Thị trường tiền tệ (Money market)
• Là thị trường mua bán các loại giấy tờ có giá
trong ngắn hạn (dưới một năm), bao gồm: tín
phiếu kho bạc, các loại thương phiếu, kỳ phiếu,
chứng chỉ tiền gửi, kỳ phiếu ngân hàng, các khế
ước cho vay…
• Thị trường tiền tệ khơi thông vốn trong ngắn hạn

nên còn gọi là thị trường vốn ngắn hạn
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 14
• Thị trường tiền tệ bao gồm:
– Thị trường tiền gửi
– Thị trường tín dụng (ngắn hạn)
– Thị trường liên ngân hàng
– Thị trường tín phiếu kho bạc …
• Phần lớn các ngân hàng, DN sử dụng thị
trường tiền tệ để thu hút các nguồn vốn
ngắn hạn
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 15
2.2. Thị trường vốn (Capital market)
– Thị trường vốn cung cấp vốn đầu tư trung, dài
hạn cho các chủ thể trong nền kinh tế, từ
chính phủ đến các DN sử dụng cho mục tiêu
phát triển kinh tế - xã hội, mở rộng SXKD
– Thị trường vốn trung, dài hạn bao gồm:
• Thị trường chứng khoán (*)
• Thị trường cho thuê tài chính
• Thị trường tín dụng (vay trung, dài hạn)
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 16
2.3. Thị trường hối đoái (Exchange market)
– Là thị trường diễn ra các hoạt động giao dịch
mua bán ngoại tệ, đồng thời là nơi hình thành
tỷ giá hối đoái theo quan hệ cung cầu.
– Hoạt động trên thị trường hối đoái có các
công cụ: Hợp đồng giao ngay (Spot), hợp
đồng kỳ hạn (Forward), hợp đồng giao hoán
(Swap), hợp đồng quyền chọn (Option)
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 17

3. Lịch sử hình thành thị trường
chứng khoán
3.1. Lịch sử hình thành thị trường chứng
khoán thế giới
• Từ thời trung cổ, tại những thành phố phát triển
ở Tây phương đã có những buổi họp chợ để
trao đổi hàng hóa.
• Dần dần, những buổi họp chợ được tăng dần về
thời gian và không gian, đặc biệt họ trao đổi với
nhau chỉ có nói miệng, không có giấy tờ và cũng
không có hàng hóa cụ thể trước mặt.
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 18
• Lâu dần trở thành thị trường có phép tắc,
có quy tắc hoạt động, thị trường chứng
khoán bắt đầu hình thành.
• Buổi họp đầu tiên xảy ra năm 1453 tại
Bruges (Bỉ).
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 19
• Hiện nay thị trường chứng khoán đã phát
triển mạnh mẽ ở nhiều nước trên thế giới,
có bề dày hoạt động lâu năm:
– TTCK New York thành lập năm 1792
– TTCK London thành lập năm 1793
– TTCK Tokyo thành lập năm 1878
– TTCK Franfudt thành lập năm 1795
– TTCK Paris thành lập năm 1792
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 20
3.2. Quá trình hình thành thị trường
chứng khoán Việt Nam
3.2.1. Ủy Ban Chứng khoán nhà nước

• Được thành lập ngày 28/11/1996 theo nghị định số
75/CP của Chính phủ.
• UBCKNN là cơ quan nhà nước trực thuộc chính phủ có
chức năng tổ chức và quản lý nhà nước về chứng khoán
và giao dịch chứng khoán như:
– Soạn thảo các văn bản pháp luật và chứng khoán về
TTCK
– Kiểm tra, giám sát các hoạt động có liên quan đến
việc phát hành chứng khoán, kiểm tra giám sát các
mặt hoạt động của trung tâm giao dịch chứng
khoán
– Hiện nay, UBCKNN đã được chuyển cho Bộ Tài
chính quản lý
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 21
• Để phát triển nền kinh tế thị trường, việc xây dựng TTCK
ở VN đã trở thành nhu cầu cấp thiết nhằm huy động các
nguồn vốn trung, dài hạn ở trong và ngoài nước.
• Thêm vào đó, việc cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà
nước với sự hình thành và phát triển của TTCK sẽ tạo
môi trường ngày càng công khai và lành mạnh hơn.
• Ngày 10/07/1998 Thủ tướng Chính phủ đã ký ban hành
Nghị định 48/1998/NĐ-CP về Chứng khoán và Thị
trường chứng khoán cùng với Quyết định thành lập hai
(02) Trung tâm Giao dịch Chứng khoán (TTGDCK) tại
Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 22
• Thị trường chứng khoán VN đã phát triển
nhanh chóng, về quy mô và tốc độ và
phương pháp quản lý. Hàng loạt công ty
chứng khoán ra đời; Liên tục nhiều công

ty đủ điều kiện và xin niêm yết.
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 23
3.2.2.Trung tâm giao dịch chứng khoán
TPHCM
• Ngày 20/07/2000, TTGDCK Tp.HCM đã chính
thức khai trương đi vào vận hành, và thực hiện
phiên giao dịch đầu tiên vào ngày 28/07/2000.
TTGDCK Tp.HCM có các nhiệm vụ như sau:
– Tạo điều kiện cho các công ty cổ phần đủ
điều kiện niêm yết, nhằm tăng nguồn cung
cho thị trường.
– Phát triển hệ thống công bố thông tin nhằm
đảm bảo thông tin công bố kịp thời. Giám sát
việc công bố thông tin của các thành viên thị
trường đảm bảo tính minh bạch, đầy đủ.
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 24
– Công tác giám sát thị trường, phát hiện giao
dịch nội gián, thao túng, lũng đoạn thị trường.
– Xây dựng hệ thống Công nghệ thông tin đáp
ứng yêu cầu của thị trường và theo tiêu
chuẩn quốc tế
– Đề xuất các chính sách hợp lý để TTCK phát
triển bền vững, thu hút mọi nguồn lực trong
nước và nguồn vốn nước ngoài.
– Tăng cường hợp tác với các SGDCK trên thế
giới
12/03/2014 ThS. Vòng Thình Nam 25
3.2.3. TTGDCK HN
• Ngày 8.3.2005 TTGDCK Hà Nội chính thức khai
trương hoạt động, đánh dấu một bước phát triển

mới của TTCKVN. TTGDCK Hà Nội có các
nhiệm vụ chủ yếu sau:
– 1. Tổ chức, quản lý, điều hành việc mua bán
chứng khoán;
– 2. Quản lý, điều hành hệ thống giao dịch
chứng khoán;
– 3. Cung cấp các dịch vụ hỗ trợ việc mua bán
chứng khoán, dịch vụ lưu ký chứng khoán;
– 4. Thực hiện đăng ký chứng khoán.