phân tích đặc trưng của truyện ngắn trong một truyện ngắn đương đại

PHÂN TÍCH ĐẶC TRƯNG CỦA TRUYỆN NGẮN TRONG MỘT TRUYỆN NGẮN
ĐƯƠNG ĐẠI

Truyện ngắn được lựa chọn để phân tích: Mẹ Điên

I. PHẦN DẪN NHẬP:

Truyện ngắn là thể loại gần gũi với đời sống hằng ngày, súc tích, dễ đọc, lại
thường gắn liền với hoạt động báo chí, do đó có tác dụng, ảnh hưởng kịp thời
trong đời sống. Truyện ngắn đã hàm chứa cái thú vị của những điều sâu sắc
trong một hình thức nhỏ, gọn, xinh xinh và đầy truyền cảm,
truyền dẫn cực nhanh những thông tin, nhanh cũng là một thế mạnh để truyện
ngắn chinh phục độc giả đương đại. Raymond Carver – một trong những bậc
thầy truyện ngắn thế giới ghi nhận: ngày nay “tác phẩm hay nhất, tác phẩm hấp
dẫn và thỏa mãn nhất về nhiều mặt, thậm chí có lẽ tác phẩm có cơ hội lớn nhất
để trường tồn, chính là tác phẩm được viết dưới dạng truyện ngắn”.Chính vì
thế , truyện ngắn đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu trong bữa cơm
tinh thần của mỗi người.Đọc truyện ngắn, cảm truyện ngắn, bình luận truyện
ngắn trở thành một trào lưu trong xu thế hiện nay. Tuy nhiên, để lựa chọn một
truyện ngắn đại diện cho thế giới truyện ngắn, chứa đựng các đặc điểm của
truyện ngắn không phải là điều mà ai cũng làm được.

II. Mở đầu:
1 Lý do chọn truyện:

Trong rừng văn học đương đại hiện nay có rất nhiều các tác phẩm
bởi vì số lượng nhiều nên độc giả không kịp thẩm định chất lượng,
nội dung cũng như nghệ thuật mà mỗi tác phẩm văn học mang lại.
Các truyện ngắn ra đời giai đoạn trước đó đã được người ta đọc,
bàn luận, chuyền tay nhau nhận xét đánh giá vì thế rất thế hệ đi sau
rất dễ để tiếp cận và tiếp nhận nhưng đối với văn học đương đại đặc

biệt là những tác phẩm được sáng tác những năm gần đây thì rất
khó để có thể có cái nhìn bao quát.

Với những tên tuổi đã từng được khẳng định trong lĩnh vực truyện
ngắn giai đoạn trước như Thạch Lam, Nam Cao, Nguyễn Khải,
Nguyên Ngọc, Nguyễn Quang SángNguyễn Huy Thiệp, Hồ Biểu
Chánh hay xa hơn là các nhà văn nước ngoài như O.Henri, Daniel
De Foe, Lỗ Tấn , Raymond Carver thì tác phẩm của họ đã được coi
là đỉnh cao truyện ngắn, bởi thế khi đi phân tích truyện ngắn của các
tác giả ấy ta có thể dựa vào sức ảnh hưởng của chúng đối với nền
văn học.Nhưng với các tác phẩm đương đại hiện nay thật khó để
chọn một truyện ngắn vừa có nội dung hay vừa có nghệ thuật đặc
sắc.Độc giả trong giai đoạn này rất dễ bị làm phân tán tư tưởng bởi
những tác phẩm có nội dung rẻ tiền, mang tính chất thị trường và
chạy theo thị hiếu. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn rất nhiều tác giả
tâm huyết với nghề đã cho ra đời những đứa con tinh thần được
độc giả đón nhận nồng nhiệt.

Trong hàng loạt những tác phẩm ra đời trong giai đoạn hiện
nay, có một tác phẩm được người đọc tiếp nhận và đồng cảm, một
tác phảm mà khiến mỗi ai khi tiếp xúc với nó đều cảm thương cho
tình mẫu tử và xúc động đến rơi lệ bởi tình mẫu tử thiêng liêng, đó
chính là tác phẩm truyện ngắn “Mẹ điên” của tác giả Vương Hằng
Tích.

Hiện nay trên, mạng Internet là nguồn thông tin bất tận, trong đó có
những cuốn sách và có truyện ngắn, “trong những truyện ngắn ấy,
cái hay thì được gọi là văn, còn lại là rác”-đó là lời của dịch giả
truyện ngắn “Mẹ điên” và dĩ nhiên “Mẹ điên” là một tác phẩm văn
chương có giá trị, hội tụ được các đặc điểm của truyện ngắn.Bởi vì

tính nhân văn sâu sắc mà truyện khiến người đọc cảm động đến rơi
nước mắt và đó cũng là lý do mà truyện được chọn để phân tích.

2. Nguồn gốc truyện ngắn “Mẹ điên”

Truyện ngắn “Mẹ điên” được viết bởi nhà văn Trương Hằng
Tích, được dịch giả Trang Hạ dịch sang tiếng Việt, được đăng trên
mạng Internet năm 2004, đã được đông đảo bạn đọc Trung Quốc,
Đài Loan đón nhận nhiệt liệt. Tình mẫu tử vĩ đại của một người mẹ
dở điên dở dại làm cảm động hàng trăm triệu người từ thành phố
đến thị trấn. Sau một thời gian lưu truyền trên mạng, nguyên tác “Mẹ
điên” bị bạn đọc đổi tên thành “Vừa đọc vừa khóc” vì sức sống của
nhân vật và câu chuyện đặc biệt đã vượt ra ngoài phạm vi văn
chương.

“Mẹ điên” cũng là tên một cuốn sách của dịch giả Trang Hạ, trong đó
còn 8 tác phẩm khác, những câu chuyện như một dòng hồi ký về
người thực việc thực,khi đọc lên những cảm xác yêu thương, những
hiện thực xã hội được phơi bày khiến người đọc không khỏi rơm
rớm nước mắt mà xót thương cho số phận nhân vật. Đặt biệt trong
đó là “Mẹ điên”.
Đây là 1 câu truyện có thực- được xếp vàp loại " ký thực tiểu
thuyết", của tác giả Vương Hằng Tích- Trung quốc, một câu truyện
cảm động về một con điên- là người điên dại nhưng sự điên dại ấy
vẫn không che khuất được tình yêu con, tình mẫu tử thiêng liêng với
con của mình.
Tháng 8/2006, “Mẹ điên” được dựng thành vở kịch lớn và lưu diễn
khắp nơi trên toàn Trung Quốc, từ Quảng Đông lên tận Bắc Kinh.
Những nhà hát chật kín khán giả đủ mọi tầng lớp, lứa tuổi, mỗi buổi
diễn đều có hơn 2.000 khán giả mua vé vào nhà hát, sẵn sàng đứng

suốt buổi diễn để xem một cuộc sống thật hơn cả cuộc sống được
bày ra trên sân khấu.
3. Đánh giá xung quanh truyện ngắn “Mẹ điên”:
Truyện ngắn: “Mẹ điên” trước khi được in thành sách đã được
đăng tải trên mạng. Sau khi được đăng lên mạng đã có rất nhiều
người đọc và bình luận nhưng vì câu chuyện quá cảm động nên hầu
hết các ý kiến đều xoay quanh ca ngợi tình mẫu tử thiêng liêng, ca
ngợi quyền làm mẹ của người phụ nữ dẫu người phụ nữ đó có bị
điên!

Truyện cũng được những người có chuyên môn nhận xét: “truyện có
nội dung lôi cuốn, cảm động, có tính nhân văn cao và đặc biệt là
chứa đựng những tình tiết, sự kiện, biến cố, có những thắt nút, mở
nút khiến người đọc hồi hộp, có hứng thú muốn xem tiếp diễn biến.”

Ngoài ra, một số bạn trẻ khi đọc xong liền gửi lời bình lên mạng để
chia sẻ cảm xúc “vừa đọc vừa khóc” mà mình đang cảm
nhận. Điển hình như lời tâm sự của một bloger: “Bài này
không chỉ cho ta biết được một người mẹ yêu thương con như
thế nào mà còn cho ta biết cảm giác của một người mẹ khi mà
không được gần những đứa con thân yêu của mình, khi phải
rời xa những đứa con của mình.
Ngoài ra đây là một bài văn có tính dạy bảo những đứa con phải biết
làm đúng bổ phận của mình, không được làm mẹ buồn
Người sinh ra mình cho dù là một người đi ăn mày thì cũng là mẹ
của mình, không được đối xử không đúng.
Ai cũng có một người mẹ, không có người mẹ thứ hai đâu.
Khi đọc xong bài này tôi lại thấy yêu mẹ của tôi hơn khi nào hết, tôi
lại nhớ mẹ tôi vô cùng .Mẹ àh con sẽ làm tất cả để không phụ
lòng mẹ”

4. Đối tượng và phạm vi trong truyện ngắn “Mẹ điên”

Với truyện ngắn này ta có thể dựa vào tựa đề mà đoán biết
được đối tượng và phạm vi mà truyện muốn đề cập đến. Đối tượng
trong “Mẹ điên” vẫn là hình ảnh quen thuộc thường xuất hiện trong
các tác phẩm văn học đó là hình ảnh người phụ nữ, hình ảnh người
mẹ. Tuy nhiên, ở đây người phụ nữ, người mẹ ấy là một hình ảnh
độc đáo, một nhân vật tính cách đặc biệt, người mẹ ấy không phải là
một người mẹ bình thường mà là một người mẹ “điên”.
Phạm vi của truyện đã vươn tới một tầm cao mới,đã có được
một bước đột phá, đó là vượt qua khuôn khổ một người phụ nữ bình
thường, tác phẩm đã nói đến một phụ nữ không bình thường- một
người điên.Tuy nhiên, điên chẳng có ý nghĩa gì so với tình mẫu tử
thiêng liêng. Tuy điên nhưng việc gì làm cho con trai là không điên
chút nào, tuy điên nhưng tình yêu thương dành cho con là vô bờ
bến.

Lần dở lại các tác phẩm truyện ngắn đã ra đời trước đó, ta bắt
gặp hình ảnh người phụ nữ xuất hiện rất nhiều nhưng hình ảnh một
phụ nữ bị điên thì hầu như không có, mà tác phẩm thành công với
đối tượng người phụ nữ điên thì cho đến nay có lẽ chỉ có “Mẹ điên”.
Chính vì “chất điên” của người mẹ trong tác phẩm đã làm nên sự
thành công của nó.




5. Cấu trúc của truyện ngắn “Mẹ điên”

Được coi là một truyện ngắn đặc sắc, “Mẹ điên” hội tụ đầy đủ các

đặc trưng của truyện ngắn, với dung lượng vừa phải- gần 3490 từ-
truyện được chia làm ba phần, mỗi phần đều chứa đựng những yếu
tố đặc sắc, đắt giá:
a. Phần 1: từ đầu truyện cho đến: Mẹ ôm tôi chưa được ba
phút, bà nội không đợi được giằng tôi trở lại, rồi vào nhà cài chặt
then cửa lại
Đây là đoạn kể về sự gặp gỡ giữa cô gái điên với gia đình mà
sau đó phụ nữ già trở thành mẹ chồng và người đàn ông trung
niên trở thành chồng của cô và kết quả của “mối quan hệ” vợ
chồng ấy là sự ra đời của cậu bé trai sau này được đặt tên là
Thụ, khi Thụ được một tuổi thì mẹ cậu bị bà nội đuổi đi.
b. Phần 2: từ “Khi tôi bắt đầu lờ mờ hiểu biết một chút, tôi mới
phát hiện, ngoài tôi ra, bọn trẻ chơi cùng tôi đều có mẹ” cho đến
“Tôi sát đầu tôi vào khuôn mặt lạnh cứng của mẹ, khóc tới mức
những hòn đá dại trên đỉnh núi cũng rớt nước mắt theo tôi”.
Có thể chia phần này làm hai phần nhỏ hơn, đó là:
Phần đầu, từ khi mẹ Thụ trở về cho đến lúc mẹ cậu vì bảo vệ cậu
mà đánh Phạm Gia Hỷ, trước đó cậu đã thấy rất xấu hổ vì người
mẹ điên này, cậu đã mong mình không có một người mẹ như thế

Phần sau là sau khi mẹ điên quăng Phạm Gia Hỷ xuống ao
nước cạnh cổng trường, lúc đó Thụ hết sức cảm động, cậu thấy
thương yêu mẹ vô cùng và trong vô thức cậu đã goi một tiếng
“mẹ”. Kể từ đó hai mẹ con yêu thương, quấn quít nhau cho đến
khi Thụ đi học xa nhà, mẹ vẫn thường xuyên vượt quãng đường
dài hai mươi cây số đi bộ đường núi để tiếp tế lương thực cho
cậu.
c. Phần 3 : “từ Ngày 7/8/2003” cho đến “Mẹ có thể ngậm cười
nơi chín suối rồi!
Đọan kết: Thụ nhận được giấy báo gọi nhập học của trường Đại

học Hồ Bắc, cậu đến viếng mộ mẹ, mang theo tin vui cậu đỗ đại
học để báo cho mẹ biết, mong mẹ có thể ngậm cười nơi chín
suối.

III. PHÂN TÍCH “MẸ ĐIÊN” ĐỂ THẤY ĐƯỢC NHỮNG ĐẶC TRƯNG
CỦA TRUYỆN NGẮN
Đặc điểm truyện ngắn: “Yếu tố quan trọng bậc nhất của truyện ngắn là những chi
tiết và lối hành văn mang nhiều ẩn ý, tạo cho tác phẩm những chiều sâu chưa
nói hết. Truyện ngắn là thể loại gần gũi với đời sống hằng ngày, súc tích, dễ đọc,
lại thường gắn liền với hoạt động báo chí, do đó có tác dụng, ảnh hưởng kịp thời
trong đời sống”.
Truyện ngắn đúng với tên gọi của mình, ngắn, cô đọng, súc tích, có cao trào, có
biến cố và phải đặt ra được những vấn đề có ý nghĩa kháo quát về hiện thực và
nhân vật được miêu tả ở những khía cạnh nổi bật nhất và ‘Mẹ điên” là một
truyện ngắn như thế.
Để làm rõ đặc trưng truyện ngắn, ta sẽ đi phân tích những đặc điểm trên của
“Mẹ điên”
1. Tính ngắn gọn: truyện có tất cả 3486 chữ bao gồm cả tựa
truyện, với cốt truyện khá đơn giản, thời gian trong truyện là thời
gian được viết theo trật tự tuyến tính. Ở đây, truyện chỉ miêu tả một
khía cạnh, một lát cắt đời sống nhân vật, đó là lúc cô gái điên gặp
một gia đình mà sau này gia đình ấy là nhà chồng của mình. Nhân
vật trong trruyện cũng rất ít, nhân vật chính là người mẹ điên, Thụ,
bà nội Thụ và bố Thụ.
Truyện xảy ra trong một không gian cũng rất hạn chế, không gian ấy
là một gia đình nhỏ, nghèo đói trong một ngôi làng mà tác giả không
hề nhắc đến tên.
Người kể chuyện là nhân vật “tôi” đồng thời cũng là nhân vật “Thụ”
trong truyện vì thế truyện được kể hết sực tự do, chân thật như tái
hiện lại toàn bộ quá khứ , không những thế nhân vật “Tôi” còn có

thể thoải mái đi sâu phân tích tâm lý của “mẹ”,của “bà nội”,của “bố”
mà không hề bị thái độ e sợ, thành kính quá khứ bó buộc, bởi lẽ
người kể chuyện sống cùng thời với các nhân vật kia, cùng thời với
hoàn cảnh xảy ra câu chuyện.
Truyện còn mang một đặc điểm nữa của truyện ngắn là chỉ chứa
đựng ít biến cố, sự kiện và xung đột cũng không nhiều.
Từ sự kiện cô gái điên đến ngôi làng ấy đến đến tình tiết cô gái
được người ta đưa về để làm một việc duy nhất sinh cho gia đình ấy
“cái chống gậy”, rồi tình tiết “mẹ điên” bị đuổi đi sau đó là sự kiện
“mẹ điên” trở về cuối cùng mới có biến cố “mẹ điên” ngã xuống vực
chết chỉ vì mấy quả đào.
Truyện mang một nét độc đáo là người mẹ điên là nhân vật trung
tâm của câu chuyện nhưng không hề được đặt tên, chỉ gọi là “con
điên” “mẹ điên”. Thế nhưng chính vì lẽ đó mà hỉnh ảnh “mẹ điên” lại
trở thành một hình ảnh đẹp trong lòng người đọc.

2. Tính cô đọng, súc tích:
Thật sự truyện rất cô đọng, tác giả không để nhân vật nói nhiều,
nhưng lại để nhân vật tự bộc lộ rất nhiều, quả thật là kỳ diệu. Xuyên
suốt câu chuyện , “mẹ điên” –nhân vật trung tâm-ngây ngây ngô
ngô, không có cơ hội để có tiếng nói thế nhưng mỗi lần “mẹ” nói là
mỗi lần khiến người đọc phải khâm phục tình yêu mà “mẹ” dành cho
Thụ . Lần đầu tiên “mẹ” cất tiếng nói là sau khi thụ được sinh ra,
“mẹ” không có khao khát nào lớn hơn là được ôm thụ và "Đưa, đưa
tôi " là câu đầu tiên mà “mẹ” nói từ khi câu chuyện bắt đầu,
"Đừng đừng " là câu nói thứ hai của “mẹ” khi bị bà nội Thụ đuổi đi
vì hoàn cảnh gia đình quá nghèo, không thể nuôi nổi một người như
“mẹ điên”, đó là tiếng kêu thảng thốt của người me sắp phải rời xa
đứa con mình rứt ruột đẻ ra ., "Thụ bóng bóng " là câu nói đầu
tiên sau năm năm rời xa đứa con yêu thương, giờ mẹ trở về, cầm

trên tay “quả bóng bay bẩn thỉu”, mẹ muốn dùng nó để làm quà cho
Thụ. Lúc được mẹ chồng đưa về nhà nuôi và dạy dỗ làm việc
nhà,việc đồng áng, “mẹ” không phân biệt được cỏ và lúa nên đã cắt
nhầm lúa đang làm đòng về cho lợn ,bị bà nội Thụ chửi mắng còn
Thụ thì nói: “Cỏ với lúa mà cũng chả phân biệt được, mày đúng là
lợn!”, bà nội đã đánh Thụ vì câu nói mất dạy đó nhưng “mẹ” đã
“ như cái lò xo bật từ dưới đất lên, che giữa bà nội và tôi, mẹ chỉ tay
vào đầu mẹ, kêu thảng thốt” :"Đánh tôi, đánh tôi!". Một lần nữa là
hôm trời mưa, mẹ mang ô đến lớp cho con trai và lẩm bẩm: "Thụ
ô ". Câu cuối cùng mà mẹ nói là "Tôi tôi hái " lúc Thụ ăn đào dại
và khen ngon và đó cũng là câu nói cuối cùng mà Thụ được nghe,
bởi lẽ, sau đó, mẹ vì những quả đào dại ấy đã vĩnh viễn lìa xa cõi
đời!
Cả cuộc đời “mẹ điên” có lẽ chưa bao giờ được hưởng hạnh phúc,
sinh con ra nhưng không được ẵm con, không được cho con bú,
không được con yêu thương và không được ai tôn trọng cho đến lúc
chết.
Thế nhưng trong truyện ta cũng có thể bắt gặp những phút giây mà
“mẹ điên” hạnh phúc, mặc dù đó là thứ hạnh phúc bình thường mà
người mẹ bình thường nào cũng dễ dàng có được nhưng với “mẹ
điên” thì thật sự rất khó khăn.
Tuy không trực tiếp nói ra nhưng tác giả đã kín đáo cho ta thấy
được những phút giây hạnh phúc ngắn ngủi ấy.Những chi tiết ấy rất
nhỏ nhưng thật sự là những chi tiết đắt giá.Đó là lúc mẹ điên lần
đầu tiên được ôm con vào lòng trước khi bị đuổi đi, tác giả mô tả
“mẹ” chỉ ôm con mình có ba phút thôi nhưng “ Lần đầu tiên mẹ
được ẵm tôi vào lòng, môi nhắp nhắp cười, cười hạnh phúc rạng rỡ”
Lần thứ hai mẹ cười hạnh phúc là lúc mẹ đánh Phạm Gia Hỷ để bảo
vệ Thụ, cảm động vì điều đó, Thụ đã gọi “Mẹ!” khi ấy “Mẹ sững sờ
cả người, nhìn tôi rất lâu, rồi y hệt như một đứa trẻ con, mặt mẹ đỏ

hồng lên, cười ngớ ngẩn” .Đó là tiếng gọi mẹ đầu tiên kể từ khi Thụ
biết nói. Ôi tiếng mẹ sao mà thiêng liêng đến thế! Có lẽ đó là phút
giây hạnh phúc nhất cuộc đời mẹ điên bởi lẽ đứa con từng khinh
ghét mẹ nay đã chịu nhận mẹ.
3. Mỗi truyện ngắn đều chứa một chi tiết đắt giá nhất trong số
những chi tiết hay và truyện ngắn này cũng không ngoại lệ. Dọc
theo chiều dài của tác phẩm ta bắt gặp nhiều chi tiết có giá trị đặt
biệt là chi tiết mang tính nhân sinh. Ta đọc “Mẹ điên” nhưng ta không
vội vàng kết luận đó là người điên bởi vì trên thực tế người phụ nữ
ấy rất “người” và không hề điên. Đó chính là cái độc đáo của tác
phẩm.
Tác phẩm đã có những miêu tả rất sinh động mà phải đọc kỹ ta mới
nhận thấy được cái “bình thường” trong người mẹ không được bình
thường về thần kinh. Đó là chi tiết: “Ngụm cơm đờ ra lã tã trong
miệng” khi bà nội Thụ đuổi “mẹ” đi.Người điên làm sao có thể có
được cảm xúc như vậy chứ? Không! Chỉ có người bình thường mới
phản ứng như thế khi bị người khác phũ phàng từ chối.
Sau đó là chi tiết “mẹ” “ lén nhìn bà nội, lại chậm rãi cúi đầu nhìn
xuống bát cơm trước mặt, có nước mắt rưới trên những hạt cơm
trắng nhệch” và chi tiết “mẹ chia cơm trong bát một phần lớn sang
cái bát không khác, rồi nhìn bà một cách đáng thương hại. Khi đối
diện với thực tế là sẽ bị đuổi đi vì nhà quá nghèo, thường xuyên
trong tình trạng treo niêu, “mẹ điên” đã khóc và đã có một hành
động mà khiến cả mẹ chồng động lòng-hành động chia cơm từ bát
của mình sang cái bát không, ý muốn nói đừng đuổi tôi, tôi sẽ ăn ít
lại. Một lần nữa ta có thể khẳng định người phụ nữ này rất bình
thường.
Một câu hỏi được đặt ra là “tại sao người điên lại có những hành
động hết sức con người như thế?” Không có câu trả lời nào hợp lý
hơn ngoài câu trả lời lời đó là vì tình mẫu tử. Tình mẫu tử khiến

người điên trở nên bình thường, tình mẫu tử khiến “mẹ điên” có
những hành động không có khả năng xảy ra ở những người điên
khác.
Nhưng chi tiết đắt giá nhất trong tác phẩm này theo nhận định của
bản thân tôi là chi tiết đề cập đến “những quả đào dại”. Mẹ đã
từng mang bong bóng, mang ô cho Thụ nhưng lần mang
những quả đào dại đến cho anh mới thật là chi tiết đặc sắc, bởi nó khiến
Thụ ăn vào thấy ngọt và buông lời khen : "Mẹ, mẹ càng ngày càng
tài giỏi!".Mẹ đã hạnh phúc bởi lời khen đó và “ Mẹ cười hì
hì”.Nhưng cũng chính vì lời khen đó mà dẫn đếnbiến cố trên
đường trở về mẹ cố gắng hái đào trên vách núi rồi xảy chân mà
ngã xuống vực sâu.
4. Tính triết lý của tác phẩm:
Chính những chi tiết đặc sắc của tác phẩm đã cho ta thấy
truyện mang triết lý nhân sinh sâu sắc. Dù mẹ có điên thì mẹ vẫn có
quyền làm mẹ, vẫn có quyền yêu thương đứa con mình đã sinh ra.
Điều đó được chứng minh rất rõ trong tác phẩm. Sau năm năm lưu
lạc, trôi nổi mẹ điên vẫn tìm về nơi con mình đang sinh sống để
được một lần làm mẹ đúng nghĩa và những cố gắng của “mẹ điên”
đã được đền đáp xứng đáng : “Tôi hiểu ra đây là tình yêu của mẹ,
dù đầu óc mẹ không tỉnh táo, thì tình yêu của mẹ vẫn tỉnh táo, vì con
trai của mẹ bị người ta bắt nạt. Lúc đó tôi không kìm được kêu lên:
"Mẹ!" đây là tiếng gọi đầu tiên kể từ khi tôi biết nói.Mẹ sững sờ cả
người, nhìn tôi rất lâu, rồi y hệt như một đứa trẻ con, mặt mẹ đỏ
hồng lên, cười ngớ ngẩn. Hôm đó, lần đầu tiên hai mẹ con tôi cùng
che một cái ô về nhà.”
Tính triết lý còn được chính tác giả viết lên: “Và thật là kỳ tích, hễ
bất cứ việc gì làm vì con trai, mẹ đều không điên tí nào. Ngoài tình
yêu mẫu tử ra, tôi không còn cách giải thích nào khác. Y học cũng
nên giải thích khám phá hiện tượng này”.Câu nói tưởng chừng như

mang âm hưởng hài hước đó chính là tính triết lý về tình mẫu tử của
tác giả.
Một người điên dại, ngây ngô không biết gì nhưng sẵn sàng đứng ra
bênh vực chở che cho con mình khỏi bị bàn bè cùng lứa bắt
nạt, sẵn sàng trèo qua 20 km đường núi ngoằn ngèo, mặc bão
cũng như mặc tuyết-bởi tình mẫu tử-không phải của người
bình thường, mà của một NGƯỜI ĐIÊN!
Truyện còn khẳng định một chân lý nữa, đó là: Người điên không
phải bị tước đi quyền làm mẹ, quyền được yêu thương.
Kết thúc truyện, khi mẹ chết Thụ đã khóc nức nở “Tôi đau đớn tới
mức ngũ tạng như vỡ ra, ôm chặt cứng lấy mẹ, gọi:"Mẹ ơi, Mẹ đau
khổ của con ơi! Con hối hận đã nói rằng đào này ngọt! Chính là con đã
lấy mạng của mẹ Mẹ ơi, mẹ sống chẳng được hưởng sung sướng
ngày nào " Tôi sát đầu tôi vào khuôn mặt lạnh cứng của mẹ, khóc tới
mức những hòn đá dại trên đỉnh núi cũng rớt nước mắt theo tôi.
Phải chăng đó là những giọt nước mắt muộn màng, khi mẹ còn đó
thì ta hờ hững, thờ ơ, giờ mẹ mất đi rồi thì ta mới nhận thấy ta cần
mẹ, ta yêu mẹ vô cùng, ta tự hỏi mình đã làm được gì để
đền đáp mẹ? Không, ta chưa làm được gì để mẹ thấy hạnh phúc
cả.Chính vì thế ngay bây giờ, khi mẹ còn bên cạnh, chúng ta hãy làm
tất cả những gì có thể để mẹ thân yêu cảm thấy hạnh phúc.
IV. KẾT LUẬN
Truyện ngắn “Mẹ điên” là một điển hình cho truyện ngắn đương đại, mặc dù
ngắn nhưng nó vẫn chứa đựng được nhiều triết lý sống, nhân sinh quan của tác
giả và cả chất thơ. Chất thơ của truyện ngắn chính là cái tâm trong sáng mà đầy
nặng sự ưu thời mẫn thế của nhà văn.
Truyện ngắn đích thực không bao giờ là những chuyện văt vãnh mà
mỗi chi tiết dù nhỏ bé cũng ẩn tàng hơi thở của thời đại, nỗi
đau, niềm vui của nhân thế… Những cách tân, sáng tạo của các nhà văn
bậc thầy về truyện ngắn đã khẳng định rằng, truyện ngắn, về tạng chất của

nó rất gần với thơ, thậm chí có thể nói một cách không đến nỗi quá đáng
rằng, truyện ngắn là một dạng cấu trúc đặc biệt của thơ. Với ý nghĩa ấy,
truyện ngắn có vị trí cao cả đặc biệt ở ngay cả trong “bầu trời Thi ca”
mà lâu nay thơ ca độc tôn ! Về điều này, cũng K.Pauxtopxki có ý kiến tuyệt
hay :”…Cái chính là ở chỗ khi văn xuôi đã đạt tới mức hoàn thiện toàn mỹ thì
về bản chất nó đã thật sự là thơ!”.
Cần lưu ý rằng, cái nghĩa Thơ được nói đến ở đây phải được hiểu là chất
trữ tình sâu lắng của những trạng huống, của những tâm trạng nhân vật trong
truyện ngắn (chứ không phải là những sự uốn éo cầu kỳ trong câu văn, sự
lòe loẹt trong tả cảnh).
Như vậy, khi đạt tới đỉnh cao sáng tạo, thơ và truyện ngắn đã gặp nhau
hòa thành đám mây ngũ sắc kỳ diệu ! Đây chính là đầu mối để ta lần tìm về đặc
trưng loại biệt của thể loại truyện ngắn. Bởi vì, chỉ có đứng ở nơi hội tụ của
sáng tạo nghệ thuật này, ta mới nhìn rõ những nguyên tắc sắt đá, những qui
luật vàng của thể loại truyện ngắn !
Trong truyện ngắn yếu tố dung lượng cũng là điều mà các nhà văn quan
tâm hàng đầu.Ý kiến của Ga-ra-nốp thật đáng chú ý : “ Đối với truyện ngắn
hay, có một vấn đề đặc biệt quan trọng, đó là bảo vệ cho được tính xác định về
mặt thể loại. Truyện ngắn cần phải cô đọng đến mức cao nhất. Vấn đề số
một đối với nó là vấn đề dung lượng”.
Truyện ngắn nhưng dung lượng mà nó chứa trong mình là rất lớn, khiến
người đọc sau khi đọc xong có thể nhìn thấy nhiều vấn đề, nhiều khía cạnh của
một vấn đề có nhiều cảm nhận khác nhau cũng như rút ra được bài học riêng
cho mình. Đó mới chính là thành công của truyện và “Mẹ điên” đã làm được điều
đó!



Nguồn: Sưu tầm