Bài giảng độc tố học môi trường bài 5 - ths trần thị mai phương

ĐỘC HỌC CÁC
HỢP CHẤT HỮU CƠ
CÁC HỢP CHẤT HỮU CƠ MẠCH VÒNG
NGUỒN GỐC
Được đưa vào môi trường một cách gián tiếp qua:

Các họat động công nghiệp

Giao thông

Họat động đô thị

Từ các bãi xử lý chất thải.
Đôi khi chúng có mặt do các sự cố về môi trường.
Hydrocacbua Polycyclic Aromatic – PAHs

PAHs không được tổng hợp do con người
Nguồn gốc:

Khi đốt cháy các sản phẩm dầu khí.

50% số đó được sinh ra từ quá trình đốt nhiên liệu
dầu phục vụ công nghiệp điện và nhiệt, quá trình
đốt chất thải và luyện cốc.

Khỏang 30% có nguồn gốc từ họat động giao
thông
Phân lọai PAHs

Hiện có khỏang 16 loại PAHs được sinh ra gây ô
nhiễm hàng đầu.


Tiêu biểu có Naphthalene, Acenaphthene,
Fluorene, Anthracene, Pyrene, Phenanthren,
Fluoranthen, Benzopyrene…

Pyrene
Tác hại của PAHs
Hợp chất này được biết đến như những nguyên
nhân gây biến dị hay ung thư cho con người.
Các dung môi thơm
vòng đơn

Là các hợp chất hữu cơ thơm mạch vòng có khối
lượng phân tử thấp.

Thường là những sản phẩm trong công nghiệp
hóa chất, cơ khí.

Tiêu biểu có Benzen, Toluen, Xylene…
Quá trình chuyển hóa Benzen và Toluen
Quá trình chuyển hóa Benzyl alcohol
Hợp chất thơm chứa gốc amin

Thường thì các hợp chất này ít có cơ hội xuất hiện
trong môi trường chỉ trừ trường hợp chất thải từ
các nhà máy hóa chất trực tiếp sản xuất chúng.

Tiêu biểu có Benzidine, 2-Naphthylamin, 2-

Fluorenmin.

Chúng đều là các hợp chất có khả năng gây ung
thư cao.
Benzidine và 4-metalbezidine
Quá trình clo hóa hợp chất
Các hợp chất tạo dẻo

Thường đựơc sử dụng trong qui trình sản xuất các
sản phẩm là nhựa hay nilon.

Chúng xuất hiện trong môi trường từ các nguồn
nước thải nhà máy, công trình xử lý nước thải tập
trung hay trong phân compost.

DEHP (DiEthylHexylPhtalate) là một chất độc hại
đáng lưu ý nhất.
DEHP
Công thức cấu tạo
Các hợp chất chống cháy
Các hợp chất chóng cháy thường có mặt trong các
sản phẩm vật liệu xây dựng. Có hai lọai hợp chất
chính:

Các hợp chất hữu cơ ester phospho: như
Triphenilphosphat

Các hợp chất chống cháy chứa brome: như
Hexabromobenzen
Các chất tẩy rửa


Các hợp chất tẩy rửa dân dụng và công nghiệp
chiếm khỏang 40-70% tổng sản phẩm chất tẩy rửa.

Có hai nhóm hợp chất tẩy rửa gây ô nhiễm môi
trường chủ yếu là:

Chất tẩy rửa nhóm anion LAS –
alkylbenzensulfonat

Nhóm chất tẩy rửa không phân cực
-alkylphenolpoliethoxylat
CÁC HỢP CHẤT HỮU CƠ CHỨA CHLOR
“Các sản phẩm tổng hợp dẫn xuất chứa Chlor được
tổng hợp rất nhiều phục vụ cho sản xuất công
nghiệp và nông nghiệp tòan cầu”
Tetrachloetylen CCl
4

Tetrachloetylen CCl
4
– là dung môi dùng nhiều
trong công nghiệp điện, sơn phủ.

Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng đây là một hợp
chất có khả năng gây ung thư.
Polyvinylchlorua (PVC)
Polyvinylchlorua (PVC): là vật liệu nhựa được
tổng hợp từ vinylchlorua và được dùng rất rộng
rãi trong cuộc sống hàng ngày như làm vật liệu

xây dựng, ống nước, chai nhựa dựng thức ăn…
Polychlorbiphenyl (PCBs)
Polychlorbiphenyl
(PCBs): gồm có nhiều
đồng phân PCB dùng
trong công nghiệp
điện, kỹ thuật điện, tụ
điện, công nghiệp sơn
và công nghiệp nhựa.
PCBs
Độ độc của PCBs phụ
thuộc vào cấu trúc
không gian của phân tử
Polychlorbiphenyl (PCBs)
Hầu hết 209 lọai PCBs được biết không tan trong
nước, chúng tan trong mỡ và không bị phân hủy
sinh học, không phân hủy hoa học. PCB là nguồn
gây ô nhiễm nghiêm trọng trong môi trường vì
chúng rất ổn định, tích tụ mô động vật và khuyếch
đại trong chuỗi dinh dưỡng…
Polychlorbiphenyl (PCBs)

PCBs làm ô nhiễm môi trường nước và gây ảnh
hưởng đến sự sinh sản của cá và các động vật có
xương sống trên cạn.

Quan sát trứng chim bị nhiễm PCB thì chúng dễ
rạn, vỡ …và vì thế mà ảnh hưởng đến số lượng
quần thể trong thời gian dài.
PCBs

Sự khuyếch đại
sinh học PCBs