Chuyên Đề 1 Số Kinh Nghiêm Tuyển Chọn Hs Năng Khiếu 2023..Docx

PHỊNG GD - ĐT HỊA BÌNH
TỔ GDTC (THỂ DỤC)

CHUN ĐỀ
MỘT SỐ KINH NGHIỆM VỀ
TUYỂN CHỌN HỌC SINH NĂNG KHIẾU
THI HỘI KHỎE PHÙ ĐỔNG (ĐẠI HỘI THỂ THAO HS PHỔ THÔNG)
A. LÝ DO CHỌN CHUYÊN ĐỀ
Sức khỏe là vốn quý của con người, năm 1946, trong “Lời kêu gọi toàn dân
tập thể dục, Bác Hồ viết: “... Mỗi một người dân yếu ớt, tức là cả nước yếu ớt, mỗi
một người dân mạnh khỏe tức là cả nước mạnh khỏe"... “Muốn lao động sản xuất
tốt, công tác và học tập tốt thì cần có sức khỏe. Muốn giữ sức khỏe thì nên thường
xuyên tập thể dục thể thao...”. Có thể nói, con người vốn quý nhất là sức khỏe, để
có sức khỏe tốt thì cần phải tập luyện thể dục thể thao thường xuyên, đúng cách.
Cùng với các môn học khác, giáo dục thể chất là một phần quan trọng trong
hệ thống giáo dục quốc dân, góp phần giáo dục con người phát triển toàn diện
nhằm đáp ứng yêu cầu chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự nghiệp cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước. Giáo dục thể chất là bồi dưỡng thế hệ trẻ trở
thành những người phát triển tồn diện có sức khoẻ dồi dào, thể chất cường tráng,
có cuộc sống vui tươi; hình thành và phát triển con người tồn diện đó là: Đức - Trí
- Thể - Mỹ - Lao động và năng lực sáng tạo nhằm hướng tới tương lai tươi sáng
những con người lao động linh hoạt, sáng tạo, sẵn sàng thích ứng với xã hội đang
từng ngày đổi thay.
Trong những năm qua, cùng với sự phát triển của các mặt trong đời sống xã
hội, sự bùng nổ mạnh mẽ trong việc phát triển thể thao phong trào, thể thao đỉnh
cao lan rộng khắp trong cộng đồng, trong đó có nhà trường. Các mơn thể thao như:
bóng đá, đá cầu, cờ vua, điền kinh, bơi lội... thường xuyên được tổ chức giao lưu
thi đấu trong các cơ quan, trường học và địa phương. Việc dạy học môn giáo dục
thể chất và công tác tuyển chọn, bồi dưỡng học sinh năng khiếu TDTT trong
trường tiểu học là một nhiệm vụ quan trọng trong việc giáo dục thể chất cho học
sinh và nâng cao chất lượng toàn diện trong nhà trường. Hàng năm các trường

tham gia nhiều giải thi đấu thể dục thể thao ở cấp cụm, huyện, tỉnh và tồn quốc
với nhiều mơn, nhiều nội dung: yêu cầu thi đấu ngày càng cao. Chính vì vậy, để
học sinh tham gia các giải thi đấu đạt kết quả, thành tích cao thì nhiều giáo viên đã
gặp khó khăn trong việc tìm ra những phương pháp, biện pháp phù hợp để bồi
dưỡng cho học sinh, các kĩ năng thì có nhiều nhưng lại khơng phù hợp với đối
tượng học sinh, chưa phù hợp với sự phát triển năng lực vận động của các em. Qua
quá trình dạy học, bồi dưỡng học sinh năng khiếu tơi đã tìm hiểu, ứng dụng và rút
ra những kinh nghiệm tôi mạnh dạn được chia sẽ. Chuyên đề: “Một số kinh
nghiệm về tuyển chọn HS năng khiếu thi Hội Khỏe Phù Đổng” (Đại hội thể
thao học sinh phổ thông). Cùng đồng nghiệp tham khảo.
1


I. MỤC ĐÍCH CỦA CHUN ĐỀ:
Hiện nay trình độ năng khiếu TDTT của học sinh nói chung và học sinh TH
nói riêng đã có nhiều tiến bộ rõ rệt. Tuy nhiên để đạt được những thành tích cao
hơn nữa trong các kỳ thi TDTT và HKPĐ (Đại hội thể thao học sinh phổ thơng)
các cấp ngồi năng khiếu bẩm sinh của các em học sinh, phương pháp huấn luyện
và kinh nghiệm của giáo viên là hết sức quan trọng. Cần phải có kế hoạch và
phương pháp tuyển chọn VĐV, cũng như huấn luyện phù hợp với từng đối tượng,
điều kiện cơ sở vật chất để nâng cao hiệu quả công tác huấn luyện và đạt thành tích
cao trong thi đấu cho các em học sinh.
Đổi mới phương pháp tập luyện, bồi dưỡng và nâng cao chất lượng, thành
tích học sinh năng khiếu môn bật xa tham gia giải thể thao các cấp.
Nâng cao sức khỏe, hoàn thiện khả năng vận động, tạo hứng thú, giúp các
em rèn luyện thân thể tốt, có sức khoẻ đảm bảo trong việc học tập góp phần cùng
nhà trường nâng cao chất lượng giáo dục tồn diện.
Phát huy được vai trị tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh trong việc
tiếp thu những kiến thức, cũng như trong tập luyện.
II. THỰC TRẠNG TRONG GIẢNG DẠY VÀ TUYỂN CHỌN HS

NĂNG KHIẾU:
1. Thực trạng:
1.1. Đối với giáo viên:
Giáo dục thể chất nằm trong môi trường giáo dục toàn diện, nghĩa là giáo
dục thể chất và giáo dục các mơn văn hóa khác phải đồng đều. Thực tế giáo viên
dạy thể dục tiểu học nói chung và bản thân tơi nói riêng đã thực sự nhiệt tình, đưa
hết khả năng của mình vào cơng tác bồi dưỡng, tập luyện học sinh. Luôn dành thời
gian để nghiên cứu, lựa chọn phương pháp và hình thức tập luyện phù hợp với đặc
điểm tâm sinh lý lứa tuổi cũng như phù hợp với sức khỏe, thể lực học sinh. Bản
thân dạy học tại trường nên hiểu rõ được tính cách, điều kiện cụ thể của học sinh
trong trường, do đó có điều kiện áp dụng các biện pháp tập luyện phù hợp. Lãnh
đạo nhà trường đã quan tâm, tạo điều kiện mua sắm trang thiết bị đảm bảo cho
công tác dạy học và huấn luyện học sinh năng khiếu thể dục thể thao.
Song, bên cạnh đó một số tiết học đôi lúc sử dụng phương pháp huấn luyện
thể lực chưa thật khoa học, sớm đi vào chun mơn hố, nóng vội và muốn có
thành tích ngay. Từ nội dung huấn luyện chưa hợp lý dẫn đến khả năng hoàn thiện
kỹ thuật chưa tốt. Sự tác động của lượng vận động trong các buổi tập tới cơ thể là
tương đối lớn dẫn đến khả năng chịu đựng của cơ thể các em khơng thích ứng làm
ảnh hưởng lớn đến kết quả kiểm tra và thi đấu. Các tiết thể dục chủ yếu là giáo
viên làm mẫu, học sinh làm theo; học sinh tập luyện một cách thụ động; thời gian
dành cho học sinh thực hành cịn ít, chưa phát huy được tính tích cực, chủ động,
sáng tạo của học sinh, các em chưa biết cách tự đánh giá kết quả học tập lẫn nhau.
Mặt khác do quy định biên chế theo tỷ lệ giáo viên trên lớp, trường chỉ có
một giáo viên dạy thể dục chính qui, cịn lại là giáo viên kiêm nhiệm, nên khi có
2


ĐH TDTT hay HKPĐ (Đại hội thể thao học sinh phổ thơng), có rất nhiều mơn thi
đấu cấp huyện cũng như cấp tỉnh nên gặp một số khó khăn trong việc huấn luyện.
Bên cạnh đó sân bãi, nơi tập luyện còn hạn chế: nơi học thể dục còn hẹp làm cho

việc dạy học của giáo viên cũng như việc tập luyện và bồi dưỡng của học sinh cịn
gặp nhiều khó khăn.
Tuy bản thân là một giáo viên trẻ kinh nghiệm công tác chưa nhiều, nhưng
bản thân không ngừng ra sức học hỏi kinh nghiệm từ các tiền bối, anh em đồng
nghiệm đi trước và bản thân cũng từng là một vận động viên nên ít nhiều gì cũng
đã đúc kết được kinh nghiệm trong công tác tổ chức và huấn luyện phong trào
TDTT.
Đồng nghiệp trong tổ GDTC hịa đồng ln có tinh thần tượng trợ trao đổi
lẫn nhau trong cơng tác chuyên môn cũng như công tác tổ chức và huấn luyện.
1.2. Đối với học sinh:
Trang bị cho các em về kiến thức, kĩ năng kĩ xảo trong tập luyện từng nội
dung thi đấu được thuận tiện hơn. Nhiều học sinh chăm ngoan, biết nghe lời giáo
viên trong quá trình tập luyện.
Song sức khỏe, thể lực học sinh tiểu học cịn hạn chế, một số em có năng
khiếu nhưng sức khỏe không đủ để tham gia tập luyện và thi đấu. Bên cạnh đó, đa
số học sinh chỉ thích học các mơn văn hóa, có rất ít học sinh say mê với thể dục thể
thao, đặc biệt là học sinh nữ. Khi tuyển chọn, bồi dưỡng học sinh không muốn đi
tập hoặc đi theo sự bắt buộc của giáo viên.
Công văn số 53/2008 của BGDĐT quy định về tiêu chuẩn đánh giá thể lực
học sinh tiểu học cụ thể như sau:
Bật xa tại chỗ
Tuổi

7

8

9

Chạy tùy sức 5

Nữ

Nam

Nữ

Nam

Nữ

(cm)

Phân loại
Nam

6

Chạy30m XPC
(giây)

phút (m)

Tốt

≥ 110

> 100

< 6,50

< 7,50

> 750

> 700

Đạt

≥ 100

≥ 95

≤ 7,50

≤ 8,50

≥ 650

≥ 600

Tốt

≥ 134

≥ 124

≤ 6,30

< 7,30

> 770

> 760

Đạt

≥ 161

≥ 108

≤ 7,30

≤ 8,30

≥ 670

≥ 640

Tốt

≥ 142

≥ 133

≤ 6,00

< 7,00

> 800

> 770

Đạt

≥ 127

≥ 118

≤ 7,00

≤ 8,00

≥ 700

≥ 670

Tốt

≥ 153

≥ 142

≤ 5,70

< 6,70

> 850

> 800

Đạt

≥ 137

≥ 127

≤ 6,70

≤ 7,70

≥ 750

≥ 690

3


10

Tốt

≥ 163

≥ 152

≤ 5,60

< 6,60

> 900

> 810

Đạt

≥ 148

≥ 136

≤ 6,60

≤ 7,60

≥ 790

≥ 700

III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN
1. Tích cực tham mưu với nhà trường sửa chữa, bổ sung cơ sở vật chất,
trang thiết bị bảo đảm cho công tác dạy học và bồi dưỡng học sinh năng khiếu
TDTT
Trong những năm qua, chất lượng học sinh năng khiếu thể dục thể thao ở
trường tôi tham gia thi đấu các cấp đã có sự kế thừa và phát triển; chất lượng thi
đấu của năm sau cao hơn năm trước. Bản thân tôi đã không ngừng cố gắng tập
luyện cho học sinh khơng quản thời gian để đạt những thành tích đáng kể. Mặc dù
thành tích cịn khiêm tốn ở một số nội dung thi đấu nhưng đó đã là sự nỗ lực, cố
gắng của bản thân tôi cùng tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên, phụ huynh học
sinh, đặc biệt là các em học sinh. Qua quá trình thực hiện các chỉ tiêu đăng ký
nhiệm vụ năm học, tôi đã vận dụng thực hiện các biện pháp như sau:

Do đặc thù của bộ môn thể dục chủ yếu là thực hành cùng dụng cụ, chính vì
vậy để thực hiện tốt nhiệm vụ thì dụng cụ để tập luyện là u cầu cần thiết phải có.
Hiểu được điều đó tơi tích cực làm, mượn, sử dụng đồ dùng dạy học đầy đủ. Đồng
thời tham mưu với lãnh đạo nhà trường về công tác sửa chữa và bổ sung cơ sở vật
chất, trang thiết bị bảo đảm cho công tác dạy và học ngay từ đầu năm học. Bởi vậy,
sân bãi, dụng cụ tập luyện luôn bảo đảm đầy đủ, an toàn và gây hứng thú học tập
đối với với học sinh.
Ngồi trang thiết bị nhà trường cần phải có như: bóng đá, cầu đá, lưới đá
cầu, phịng bóng bàn, vợt bóng bàn, bộ cờ vua... tơi ln chú trọng trong việc
chuẩn bị sân bãi như: kẻ các sân chơi, sân thi đấu: bóng đá, hố bật nhảy, đường
chạy,...
2. Nâng cao chất lượng đại trà
Đề công tác huấn luyện và bồi dưỡng học sinh năng khiếu được thuận lợi,
trong công tác dạy học tôi luôn chủ động nâng cao chất lượng đại trà ở tất cả các
lớp.
Dành nhiều thời gian cho các em được tập luyện, hoạt động, vui chơi, phát
huy tính chủ động, tích cực của học sinh trong tập luyện; kết hợp với nội dung học
tập với trò chơi ở mức hợp lí; áp dụng phương pháp trị chơi, thi đấu và điều tiết
lượng vận động vừa sức cho học sinh.
Tôi chủ động vận dụng linh hoạt các phương pháp trong từng giờ dạy sao
cho phù hợp với từng đối tượng học sinh. Tổ chức dạy học kết hợp luyện tập đảm
bảo nội dung, yêu cầu của bài học. Khi học sinh luyện tập tơi lựa chọn phương
pháp, hình thức để tổ chức cho các em tham gia tích cực, mạnh dạn, tạo cơ hội để
tất cả học sinh được tham gia vào các hoạt động và tự giác trong luyện tập. Mặt
4


khác, tơi ln coi trọng việc đảm bảo an tồn và vệ sinh sân bãi cũng như dụng cụ
để đề phòng chấn thương cho học sinh trong học tập và rèn luyện. Đồng thời trong
các tiết học, tôi hướng dẫn học sinh có kỹ năng biết tự bảo vệ cho mình và bảo vệ

bạn.
Trong từng tiết học, tơi thường chú ý đến rèn luyện sức khỏe, thể lực; tập
trung cho học sinh luyện tập và kiểm tra theo tiêu chuẩn rèn luyện thân thể phù
hợp với lứa tuổi học sinh tiểu học. Rèn luyện cho các em có thói quen tự quản, tự
giác, biết tự đánh giá mình và đánh giá bạn.
Trong q trình lên lớp, tơi đã thực nghiệm có lồng ghép nhiều nội dung vào
một tiết học, tăng khối lượng và cường độ vận động cho học sinh. Giờ học thể dục
phải là một giờ hoạt động tích cực của thầy trị với mục đích là nâng cao sức khoẻ
cho học sinh, gây hứng thú trong tập luyện nhằm nâng cao chất lượng tiết dạy.
3. Tuyển chọn “hạt giống” năng khiếu TDTT
Tuyển chọn học sinh năng khiếu thể dục thể thao là bước đầu tiên của quá
trình bồi dưỡng nhân tài năng khiếu. Muốn tuyển chọn học sinh có năng khiếu thể
dục thể thao, tơi phải trăn trở, phải dày công hướng dẫn, bám sát đối tượng thông
qua các tiết học, qua kiểm tra, qua thi đấu. Dựa trên cơ sở đó, tơi tuyển chọn từng
mơn, từng nội dung tham gia thi đấu nhằm phát triển tố chất của từng em. Tham
gia giải các môn thể thao các cấp có rất nhiều nội dung, mơn thi đấu mà chỉ một
giáo viên thể dục nên việc tuyển chọn phải tập trung vào các tiết học ở các nội
dung khác nhau sao cho phù hợp, đúng đối tượng, sát kết quả như: đối với các môn
thể thao tự chọn gồm mơn cờ vua, bóng đá, bơi lội, bóng bàn, mơn điền kinh; có
các nội dung chạy cự ly ngắn 60m, bật xa.... Muốn tuyển chọn đúng đối tượng,
phát hiện được tổ chất của các học sinh tôi phải đầu tư thời gian nghiên cứu, đưa ra
các bài tập cũng như bài kiểm tra phù hợp. Trước hết tôi chọn những em hoạt động
tích cực, năng nổ, nhanh nhẹn, hoạt bát, nắm động tác nhanh qua các tiết dạy trên
lớp, thông qua các buổi tập từng môn cụ thể và những em có thành tích tốt trong
cuộc thi ở trường, ngồi ra tơi cịn căn cứ những nội dung sau:
3.1. Nghiên cứu các văn bản chỉ đạo của Sở GD&ĐT, phòng GD&ĐT:
Đây là một khâu rất quan trọng để xây dựng lên kế hoạch tuyển chọn VĐV
người lập kế hoạch cần:
- Nghiên cứu thật kỹ, chi tiết, cụ thể mục đích, yêu cầu, nội dung, thời gian
và địa điểm tổ chức HKPĐ (ĐHTT) các cấp.

3.2. Nghiên cứu điều lệ giải:
Để xây dựng được kế hoạch tuyển chọn VĐV thật hợp lý khoa học và hiệu
quả, người lập kế hoạch phải nghiên cứu kỹ điều lệ:
- Đối tượng và độ tuổi được tham gia HKPĐ (ĐHTT).
- Học lực, hạnh kiểm sức khỏe mà điều kiện học sinh cần có.
- Nội dung VĐV được tham gia tối đa.
3.3. Nghiên cứu kế hoạch chỉ đạo của lãnh đạo nhà trường:
5


Sau khi có Cơng văn và điều lệ giải của Sở GD& ĐT, Cơng văn hướng dẫn
của phịng GD&ĐT về việc tổ chức HKPĐ (ĐHTT) các cấp thì chúng ta sẽ lập kế
hoạch tham mưu với lãnh đạo nhà trường tổ chức thi đấu TDTT cấp trường để
tuyển chọn nguồn VĐV tham gia thi đấu HKPĐ các cấp (Đại hội thể thao học sinh
phổ thông). Người lập kế hoạch phải nghiên cứu kỹ:
- Nghiên cứu về phương tiện dụng cụ sân bãi sẵn có của nhà trường từ đó
xây dựng lên kế hoạch và dự trù kinh phí cho việc tuyển chọn VĐV.
- Nghiên cứu và quan sát kế hoạch giảng dạy của nhà trường, Giáo viên
giảng dạy và những công việc khác của nhà trường để đưa ra kế hoạch thời gian tổ
chức tuyển chọn hợp lý.
4. Lập kế hoạch thành lập ban huấn luyện tuyển chọn VĐV
4.1. Thành lập tổ huấn luyện:
- Tổ cùng nghiên cứu các văn bản chỉ đạo và điều lệ giải về việc tổ chức
HKPĐ các cấp (Đại hội thể thao học sinh phổ thông), nhằm nắm bắt và đưa ra
những phương pháp và hình thức tổ chức tuyển chọn đạt chất lượng nhất. Ban
huấn luyện sẽ thống nhất cũng như phân công cụ thể từng nội dung giáo viên được
đảm nhiệm và huấn luyện nhằm phát huy hết khả năng của từng người.
+ Phát huy tinh thần trách nhiệm cao trong công tác huấn luyện.
+ Năng lực sở trường của từng giáo viên.
+ Tạo sự cạnh tranh, ganh đua lành mạnh giữa các nội dung được phân cơng

huấn luyện và thành tích chung của nhà trường.
4.2. Thành lập tổ tuyển chọn:
- Do điều kiện và quỹ thời gian của nhà trường hạn chế trong việc tổ chức
tuyển chọn VĐV sao cho thật hợp lý có hiệu quả. Người lập tổ phải nắm bắt được
những giáo viên có năng khiếu thể thao và năng lực tổ chức, quản lý học sinh tốt;
nhằm hỗ trợ cho giáo viên thể chất tuyển chọn VĐV được tốt hơn và ở đây giáo
viên GDTC phải là nhóm trưởng.
4.3. Lập kế hoạch tập luyện:
- Lập kế hoạch thời gian địa điểm tập luyện thật chi tiết trình lãnh đạo nhà
trường phê duyệt.
5. Dự trù kinh phí cho cơng tác tuyển chọnVĐV
- Để đảm bảo tốt cho công tác tuyển chọn VĐV ngồi những phương tiện
dụng cụ sẵn có của nhà trường, người lập kế hoạch phải có nội dung dự trù kinh
phí về cơ sở vật chất trình lãnh đạo nhà trường xem xét để đáp ứng tốt trong công
tác tuyển chọn và huấn luyện.
VD: Thuê sân bãi tổ chức tuyển chọn mơn Bóng đá nam,
VD: Th hồ bơi,...
6


Chi phí tập luyện, chi phí đi lại, ăn uống của học sinh từng ngày phải thật cụ
thể và chi tiết.
6. Điều lệ giải
- Xây dựng một điều lệ giải cho công tác tổ chức TDTT cấp trường phải
bám sát với điều lệ của Sở GDKHCN ban hành.
+ Thời gian địa điểm tổ chức tuyển chọn vòng trường phải cụ thể, rõ ràng.
+ Bảng biểu danh sách đăng ký của từng đơn vị lớp có chữ ký của GVCN.
+ Qui định mỗi VĐV có thể tham gia 1 - 2 môn thể thao khác nhau:
VD: Một học sinh tham gia thi tuyển chọn Bóng đá có thể thi tuyển thêm
chạy 60m (nhằm phát huy hết khả năng sở trường của các em học sinh).

7. Phương pháp và hình thức tổ chức tuyển chọn VĐV
7.1. Phương pháp:
sau:
xem.

- Khi kế hoạch được phê duyệt thì triển khai kế hoạch với các phương pháp
+ Điều lệ phải in ra gửi mỗi lớp một bản và dán ở bảng tin để học sinh có thể

+ Kế hoạch dán lên bảng thông tin để giáo viên tham gia tuyển chọn nắm bắt
được thời gian và nhiệm vụ của mình.
+ Dự trù kinh phí sao khi đã được lãnh đạo phê duyệt gửi kế toán và văn
phòng đảm nhiệm.
+ Chuẩn bị tốt cơ sở vật chất, sân bãi phương tiện tập luyện của từng môn
thi đấu.
7.2. Hình thức tổ chức:
- Tổ chức các mơn sao cho phù hợp khơng chồng chéo.
- Nhóm trưởng phụ trách nội dung tuyển chọn phải có trách nhiệm quản lý
học sinh và thực hiện tuyển chọn.
- Trước khi tuyển chọn, người phụ trách phải choVĐV khởi động thật kỹ
phòng tránh chấn thương.
- HLV quan sát, ghi chép kỹ chiến thuật, thành tích đạt được của từng cá
nhân để so sánh với các kỳ HKPĐ (ĐH TT) trước khi lập danh sách VĐV cho từng
nội dung đó.
* Lưu ý: Trong khi tuyển chọn VĐV huấn luyện viên phụ trách nội dung
mình huấn luyện phải nắm chắc được số lượng VĐV ở mỗi nội dung được tham
gia tối đa là bao nhiêu, căn cứ vào điều lệ giải đã quy định, sau đó chọn số lượng
VĐV gấp rưỡi hoặc gấp đôi để đưa vào đội tuyển tập luyện từ đó có thể lựa chọn
ra nhưng em có thành tích tốt nhất.
7

- Sau khi đã có danh sách cho từng nội dung tuyển chọn, các nhóm huấn
luyện phụ trách tuyển chọn báo cáo về quá trình tuyển chọn. Nộp danh sách cho
người phụ trách chính để lên kế hoạch tập luyện cho giai đoạn 2 và kịp thời báo
cáo với lãnh đạo về tình hình tập luyện của VĐV qua các giai đoạn.
8. Kế hoạch huấn luyện và tổ chức huấn luyện
8.1. Kế hoạch huấn luyện:
- Trước khi tổ chức huấn luyện, người lập kế hoạch phải lập kế hoạch chung,
tổng thể cho đợt huấn luyện chuẩn bị tham gia HKPĐ các cấp, đồng thời tất cả
giáo viên là HLV phụ trách các nội dung mình huấn luyện phải có kế hoạch chi
tiết:
+ Ngay từ đầu năm học, giáo viên GDTC nên tuyển chọn học sinh có năng
khiếu trước một bước thông qua các giờ học GDTC của từng lớp, ghi sổ tay tập
luyện qua các buổi tập.
+ Sau khi có công văn tổ chức HKPĐ (ĐHTT) của Sở GDKHCN. Công văn
hướng dẫn của phòng GD&ĐT về việc tổ chức HKPĐ (ĐHTT) các cấp. Chun
mơn TDTT nắm bắt tình hình, lên kế hoạch tổ chức tuyển chọn vòng trường và kế
hoạch tập luyện HKPĐ (ĐHTT) các cấp.
- HLV phụ trách nên có kế hoạch huấn luyện cụ thể cho từng nội dung, từng
giai đoạn:
+ Giai đoạn 1, từ tháng 9 -10 tuyển chọn học sinh.
+ Giai đoạn 2, từ tháng 10 - 11 huấn luyện thể lực và một số kỹ - chiến thuật
cơ bản.
+ Giai đoạn 3, từ tháng 11 - 12 huấn luyện thể lực và một số kỹ - chiến thuật
cơ bản được củng cố và nâng cao thành tích huấn luyện một số phương pháp cơ
bản về tâm sinh lý trong quá trình tập luyện và thi đấu cọ sát.
+ Giai đoạn 4, đây là giai đoạn rất quan trọng để chuẩn bị cho mùa giải,
chúng ta cần theo sát học sinh tập luyện, lên lịch tập luyện và nghỉ ngơi hết sức
phù hợp, tâm sinh lý của học sinh phải thật tốt và được nâng lên rõ rệt để VĐV đạt
điểm rơi về phong độ cao đúng thời điểm trước khi thi đấu.

8.2. Công tác tổ chức và huấn luyện:
Sau khi đã có kế hoạch huấn luyện cho từng nội dung thì các giáo viên huấn
luyện nộp kế hoạch huấn luyện cho nhóm trưởng hay tổ trưởng phụ trách môn
GDTC của nhà trường tổng hợp và trình duyệt với lãnh đạo nhà trường.
* Cơng tác tổ chức:
Tổ chức huấn luyện phải tuân thủ theo kế hoạch đã được xây dựng cụ thể
cho từng giai đoạn.
- Huấn luyện thể lực, chiến thuật thi đấu:
+ Huấn luyện từ dễ đến khó.
8


+ Huấn luyện từ đơn giản đến phức tạp.
+ Huấn luyện từ nhẹ đến nặng.
- Huấn luyện Tâm sinh lý:
+ Huấn luyện cho học sinh cách ăn uống, ngủ nghỉ sinh hoạt trong giai đoạn
huấn luyện.
+ Huấn luyện cho học sinh thi đấu giao hữu để cọ sát giúp cho học sinh có
tâm lý thật vững vàng.
+ Tổ chức buổi gặp mặt chia sẽ kinh nghiệm của các em học sinh đạt giải
các năm trước để truyền cảm hứng cho các em. Mời lãnh đạo phát biểu động viên
tinh thân cho các em.
*Lưu ý: Trong huấn luyện giáo viên phải tùy thuộc vào đối tượng và trình
độ của học sinh mà lựa chọn cách huấn luyện phù hợp khơng địi hỏi nhiều ở học
sinh những kỹ thuật phức tạp, bởi mặt bằng năng khiếu của học sinh nói riêng và
của tỉnh nói chung cịn hạn chế. Đặc biệt quan tâm đến thể lực và kỹ thuật để giúp
học sinh biết cách vận dụng linh hoạt trong tập luyện và thi đấu.
- Tạo cho học sinh được sự tin tưởng đoàn kết nhằm phát huy được hết khả
năng sức mạnh của toàn đội.
- HLV phải rút kinh nghiệm được những điểm mạnh điểm yếu. Để so sánh

thành tích các nội dung thi đấu trong các kỳ HKPĐ (ĐHTT) trước. Để điều chỉnh
và phát huy thành tích tốt nhất cho HKPĐ sắp diễn ra.
* Công tác huấn luyện:
Xác định giáo viên huấn luyện là một trong những nhân tố quyết định sự
trưởng thành của các em nên bản thân tôi đã xin ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo nhà
trường xây dựng kế hoạch tập luyện ngay từ đầu năm học. Trong huấn luyện tơi
thường có nhiều hình ảnh minh họa, giảng giải ngắn ngọn, dễ hiểu và làm nhiều
động tác cụ thể, chính xác để các em quan sát tiếp thu và hiểu rõ hơn. Mặt khác, tôi
luôn coi giáo viên là tấm gương cho các em noi theo nên trong mọi lúc tơi phải thể
hiện mình là người có năng khiếu, thực hiện các động tác bài tập chính xác, đẹp và
lôi cuốn học sinh vào tham gia tập luyện.
Đặc biệt ở trường chỉ có 1 mình tơi dạy thể dục mà phải huấn luyện nhiều
môn thi đấu nên tôi đã mạnh dạn tham mưu Ban giám hiệu nhà trường phân công
giáo viên hỗ trợ cho từng nội dung tập luyện cụ thể. Học sinh tiểu học thể lực còn
yếu nên tôi thường tổ chức cho các em tập luyện thêm những bài tập phát triển thể
lực chung vào đầu các buổi sáng (15 phút đầu buổi) nhằm nâng cao thể lực cho các
em.
Như chúng ta đã biết, hiện nay trong huấn luyện thể thao hiện đại, dù bất kỳ
giai đoạn nào của q trình huấn luyện thì cơng tác huấn luyện thể lực chung cũng
được coi là then chốt. Bởi vì thể lực chung cùng với thể lực chuyên môn được coi
là nền tảng của việc phát triển thành tích. Cơng việc này địi hỏi người huấn luyện
9


nghiên cứu, đưa ra các bài tập phù hợp từng đối tượng học sinh, từng môn thi,
cũng như sức khoẻ giới tính đạt hiệu quả nhất.
Trước khi thi đấu cần nghỉ ngơi tĩnh dưỡng, luôn để tư tưởng tinh thần thoải
mái và phấn chấn. Tơi thường nói với các em rằng: Khi thi đấu các em phải chú ý
bình tĩnh, tự tin với quyết tâm cao, thi đấu hết mình. Lấy mục đích cá nhân và tinh
thần đồng đội mà đem lại thành tích cao cho trường, địa phương. Chính vì thế các

em ln quyết tâm thi đấu để đạt thành tích cao nhất.
8.3. Kiểm tra đánh giá kết quả thành tích huấn luyện:
- Trong mỗi giai đoạn huấn luyện phải có kiểm tra đánh giá kết quả huấn
luyện một cách chính xác cả về thành tích, thể lực, kỹ thuật, chiến thuật, tâm sinh
lý thi đấu.
8.4. Báo cáo công tác huấn luyện:
- Kết thúc mỗi gia đoan huấn luyện thi, HLV phải báo cáo cho lãnh đạo về
kết quả trong quá trình huấn luyện. Những ý kiến, kiến nghị và những nội dung
cịn gặp khó khăn để lãnh đạo xem xét có hướng giải quyết và điều chỉnh cho giai
đoạn tiếp theo.
B. QUY TRÌNH 1 TIẾT HUẤN LUYỆN
Một trong những yếu tố tạo sự thành công của tiết huấn luyện là cần phải
nắm vững quy trình tiết huấn luyện và nội dung yêu cầu từng bước trong quy trình.
1. Hoạt động mở đầu của buổi huấn luyện: KHỞI ĐỘNG (10-20% thời
gian của buổi huấn luyện).
Phần mở đầu buổi huấn luyện còn được gọi là phần “khởi động”; chiếm từ
10-20% thời gian của buổi huấn luyện, tuỳ thuộc vào nội dung huấn luyện phần
chính (Ví dụ: trọng tâm buổi huấn luyện là thi đấu, là phát triển liên hợp kỹ - chiến
thuật… thì thời gian khởi động cần dài hơn).
* Mục đích - yêu cầu phần mở đầu của giáo án huấn luyện:
Chuẩn bị tốt cho VĐV trước khi bước vào tập luyện có lượng vận động lớn.
Nội dung chuẩn bị được tập trung vào hai lĩnh vực:
- Chuẩn bị về tâm lý, tinh thần nhằm gây hứng thú, và tập trung chú ý vào
nhiệm vụ của VĐV. Việc huấn luyện viên thông báo đầy đủ về nội dung, yêu cầu
của buổi tập cho VĐV cũng nhằm mục đích này.
- Chuẩn bị về sinh lý: Là sự chuẩn bị cho cơ thể VĐV đón nhận lượng vận
động lớn. Trọng tâm là hệ hơ hấp, hệ tuần hồn và hệ vận động (các cơ, dây chằng,
khớp) được “làm nóng” tạo nên sự linh hoạt, nhạy cảm… thuận lợi.
- Yêu cầu huấn luyện của phần mở đầu là tạo trạng thái hưng phấn tốt và
không gây mệt mỏi cho cầu thủ.

* Nội dung huấn luyện phần mở đầu của giáo án huấn luyện:
Những nội dung bài tập được sử dụng chủ yếu trong phần này là:
10


- Các loại bài tập về chạy, nhảy.
- Các trò chơi, thi đấu mang tính chất vui nhộn.
- Các bài tập kỹ - chiến thuật phù hợp (nếu ở phần chính là tập phát triển thể
lực, hoặc thi đấu).
- Các môn thể thao bổ trợ đôi khi cũng được sử dụng.
2. Phần chính của buổi huấn luyện giảng dạy: (Hình thành kiến thức mới)
Phần chính của buổi huấn luyện cịn được gọi chung là phần “trọng
động”; chiếm khoảng 70% thời gian của buổi huấn luyện.
      

a) Mục đích - yêu cầu:

Phần chính giải quyết tồn bộ nội dung, u cầu của buổi huấn luyện, là
phần quan trọng nhất, do đó địi hỏi phải có sự chuẩn bị tốt, đặc biệt là về phương
pháp, phương tiện tiến hành, và những điều kiện đảm bảo.
Đối với buổi huấn luyện cần chú ý:
- Số nội dung mới cho phần huấn luyện chính khơng nên nhiều. Việc ơn
luyện, tập sửa chữa sai sót các nội dung đã tập trước là yêu cầu thường xuyên.
- Phương pháp trực quan là chủ yếu (như : thị phạm, giới thiệu, phim
hình…): tránh giải thích dài (nếu cần thì chia làm nhiều lần) vì trẻ em hiếu động,
nếu dừng lâu sẽ làm giảm khả năng tập trung.
- Cần đối đãi cá biệt (thí dụ: có em cần chỉ bảo cặn kẽ hơn, có em cần “bắt
chước” - xem làm mẫu nhiều hơn…).
- Tránh tập đơn điệu kéo dài vì trẻ em chóng bị mệt mỏi do phải tập trung
chú ý vào hoạt động ít biết đổi.

- Có thể tập chung tồn đội, hoặc chia thành các nhóm tập riêng lẻ. (tuỳ
thuộc vào đối tượng cụ thể, hoặc yêu cầu của nội dung tập).
b) Nội dung:
* Nội dung huấn luyện của phần chính, buổi huấn luyện bao gồm các dạng
bài tập sau:
- Huấn luyện hoàn toàn kỹ thuật (bao gồm học kỹ thuật mới, ơn tập và sửa
sai sót các kỹ thuật đã học).
- Huấn luyện hoàn toàn chiến thuật (học chiến thuật mới và ôn tập chiến
thuật đã học).
- Huấn luyện hoàn toàn thể lực (với các nội dung riêng lẻ về sức nhanh, sức
mạnh, sức bền. Hoặc các nội dung hỗn hợp các phần trên).
- Huấn luyện liên hợp nhiều nội dung (thí dụ: huấn luyện kỹ - chiến thuật,
huấn luyện kỹ thuật - sức nhanh,…).
giải).

- Huấn luyện thi đấu (bao gồm thi đấu tập, thi đấu chiến thuật và thi đấu
11


Đối với các nội dung huấn luyện hỗn hợp cần chú ý theo yêu cầu tuần tự để
có hiệu quả cao (thí dụ: tập thể lực thì theo thứ tự tập khéo léo và sức nhanh trước,
tập sức mạnh sau, và sức bền cuối cùng…).
Đối với nội dung phát triển về kỹ thuật: tập kỹ thuật có thể sử dụng đa dạng,
vào bất cứ thời điểm nào của buổi tập (với các cách thức và yêu cầu khác nhau);
Ví dụ: tập trong phần khởi động, trong phần kết thúc, hoặc trong thời gian
hồi tĩnh giữa các bài tập.
3. Phần kết thúc của buổi huấn luyện: (HỒI TĨNH 5-10%).
Phần kết thúc của buổi huấn luyện còn được gọi là phần “hồi tĩnh”, chiếm
khoảng 5 - 10% thời gian của buổi huấn luyện.
a) Mục đích và yêu cầu:

Tập luyện của phần kết thúc buổi huấn luyện nhằm mục đích loại trừ ảnh
hưởng xấu tới cầu thủ khi chuyển từ trạng thái vận động cao trở về trạng thái bình
thường. Yêu cầu chủ yếu ở đây là “hồi tĩnh” cho hệ tuần hoàn và hệ hô hấp.
b) Nội dung huấn luyện phần kết thúc:
Những nội dung bài tập được sử dụng chủ yếu ở đây là:
- Chạy chậm, kết hợp thực hiện các bài tập thở sâu.
- Các bài tập kỹ thuật (thí dụ: chuyền bóng đơi - ba người, tâng bóng…).
- Các bài tập trị chơi (nếu phần chính là tập phát triển thể lực).
Ở phần kết thúc buổi tập, huấn luyện viên cần có nhận xét ngắn gọn về buổi
tập (nhắc nhở, chỉ dẫn, động viên…).
C. KẾT LUẬN
Công tác lập kế hoạch, phương pháp tổ chức và huấn luyện VĐV là một
khâu rất quan trọng quyết định đến thành tích chung của nhà trường đó là:
- Sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo nhà trường về việc thực hiện tổ chức
huấn luyện VĐV tham gia thi đấu HKPĐ các cấp (Đại hội thể thao học sinh phổ
thông), là hết sức quan trọng.
- Nhóm (tổ trưởng, phụ trách mơn GDTC của nhà trường phải nghiên cứu
các văn bản chỉ đạo, điều lệ giải. Để lên kế hoạch tuyển chọn hay tổ chức HKPĐ
(ĐHTT) cấp trường thật hợp lý, phù hợp với quỹ thời gian của nhà trường. Lập dự
trù kinh phí cho công tác tuyển chọn và huấn luyện.
- Tổ chức tuyển chọn VĐV phải chặt chẽ hiệu quả và tuyển chọn được
những VĐV xuất sắc nhất.
- HLV phụ trách nội dung mình huấn luyện phải có kế hoạch huấn luyện hay
giáo án cụ thể cho từng giai đoạn huấn luyện.
- Trong huấn luyện và thi đấu điều cơ bản đòi hỏi ở HLV phải nhiệt tình có
trách nhiệm vì thành tích chung của lãnh đạo nhà trường giao cho.
12


- Qua mỗi đợt huấn luyện phải kiểm tra báo cáo, có ý kiến kiến nghị để nhà

trường xem xét và điều chỉnh sao cho phù hợp.
Từ khi áp dụng các kinh nghiệm trong tuyển chọn học sinh năng khiểu nói
trên thì tơi thấy rằng kết quả tham gia HKPĐ (ĐHTT) các cấp của trường TH Hịa
Bình A nhiều năm trở lại đây, đạt được nhiều kết quả cao, và vượt ngoài mong đợi
của lãnh đạo giao cho.
Tuy vậy, bản thân vẫn cảm thấy là kinh nghiệm trong công tác chưa nhiều,
nhưng tôi sẽ không ngừng ra sức học hỏi và tìm tịi những gì tốt nhất để áp dụng
vào công tác giảng dạy cũng như huấn luyện học sinh nâng khiếu. Và cũng muốn
thông qua chuyên đề này để cùng anh em, đồng nghiệp trong tổ GDTC của huyện
nhà, đóng góp thống nhất ý kiến cũng như chia sẽ các kinh nghiệm và phương
pháp hay hơn nữa để chúng ta phát triển TDTT huyện nhà ngày một mạnh hơn
nữa.
Trên đây là những suy nghĩ việc làm của tôi trong việc tuyển chọn học sinh
năng khiếu tham gia hội khỏe phù đổng (đại hội thể thao học sinh phổ thông),
chắc hẳn cịn nhiều thiếu sót. Rất mong được sự góp ý của Qúi lãnh đạo, các bạn
đồng nghiệp, để bản thân tơi có thêm nhiều kinh nghiệm áp dụng trong quá trình
giảng dạy và huấn luyện học sinh năng khiếu đạt hiệu quả cao hơn và tôi cũng hy
vọng với kết quả đạt được ở trên sẽ góp phần nhỏ bé nâng dần chất lượng dạy học và thành tích TDTT học sinh qua các phong chào./.
Hịa Bình, ngày 05 tháng 11 năm 2022
NGƯỜI VIẾT

Trần Thanh Nhãn

13