Dinh dưỡng với nhiễm khuẩn và miễn dịch ở trẻ em docx

Dinh dưỡng với nhiễm khuẩn và miễn dịch ở
trẻ em
Thức ăn có chứa các thành phần dinh dưỡng cần thiết đó là protid, glucid,
vitamin, các chất khoáng và nước. Nếu thiếu một trong các chất này có
thể gây ra nhiều bệnh tật thậm chí tử vong.
Một mặt thiếu dinh dưỡng làm giảm sức đề kháng của cơ thể. Mặt khác
các nhiễm khuẩn làm suy sụp thêm tình trạng suy dinh dưỡng sẵn có. Hai
điều này là một vòng xoắn luẩn quẩn.
Ảnh hưởng của tình trạng dinh dưỡng đối với tiến triển các bệnh nhiễm
khuẩn không giống nhau như trong bệnh lao, bệnh tiêu chảy nhiễm khuẩn
ảnh hưởng này rất lớn, còn trong bệnh uốn ván, bại liệt thì ảnh hưởng rất
ít.
Đối với miễn dịch thì thiếu protein – năng lượng ảnh hưởng trực tiếp đến
hệ thống miễn dịch đặc biệt là miễn dịch qua trung gian tế bào, các chức
phận diệt khuẩn của bạch cầu đa nhân trung tính, bổ thể và bài xuất các
globulin miễn dịch nhóm IgA. Ở trẻ suy dinh dưỡng, tuyến ức giảm về thể
tích và có biến đổi hình thái. Các mảng Peyer ở ruột non cũng bị teo đét
cùng với giảm các nang lympho bào. Các lympho T (trưởng thành ở tuyến
ức) có vai trò miễn dịch qua trung gian tế bào và các lympho B (trưởng
thành ở tủy xương) chịu trách nhiệm về miễn dịch dịch thể nghĩa là tạo ra
các kháng thể đặc hiệu của các kháng nguyên tấn công cơ thể. Nếu trẻ
suy dinh dưỡng thì số lượng lympho T luân chuyển giảm sút và quá trình
trưởng thành của chúng bị rối loạn. Khi có giảm đáp ứng miễn dịch dịch
thể vẫn cần tiêm chủng cho các trẻ này đặc biệt là bị sởi và ho gà.
Chế độ dinh dưỡng đầy đủ và cân đối giúp trẻ phát triển tốt
Vai trò của một số vitamin đối với miễn dịch:
Vitamin A: Cần cho phát triển bình thường của cơ thể, cho chức năng của
tế bào võng mạc, biểu mô hàng rào quan trọng bảo vệ cơ thể khỏi sự xâm
nhập của vi khuẩn từ bên ngoài vào. Chức năng của Retinoid trong việc
kiểm soát, biệt hóa tể bào là quan trọng trong hệ miễn dịch. Hai loại trong
hệ miễn dịch mắc phải là thể dịch và tế bào đều bị ảnh hưởng của vitamin

A và các chất chuyển hóa của chúng.
Vitamin C: Khi thiếu thì sự nhạy cảm đối với các bệnh nhiễm khuẩn tăng
lên. Một số nghiên cứu cho thấy khi cơ thể đủ vitamin C thì các globulin
miễn dịch IgA, IgM đều tăng, tính cơ động và hoạt tính các bạch cầu tăng,
kích thích chuyển dạng các lympho bào và giúp tạo thành một trong các
thành phần của bổ thể: yếu tố C3.
Vitamin nhóm B: Đáng chú ý là vai trò của folat và pyridoxin.
Thiếu folat: làm chậm sự tổng hợp các tế bào tham gia vào các cơ chế
miễn dịch nhất là miễn dịch qua trung gian tế bào. Thực nghiệm trên động
vật thấy tuyến ức bị teo nhỏ và số lượng các tế bảo cũng giảm khi thiếu
folat. Trên lâm sàng thiếu folat thường kèm thiếu sắt là hai yếu tố gây
thiếu máu dinh dưỡng.
Thiếu Pyridoxin: làm chậm trễ các chức phận miễn dịch cả dịch thể lẫn
trung gian tế bào.
Vai trò của một số chất khoáng đối với miễn dịch:
Sắt (Fe): Cần thiết cho tổng hợp ADN. Fe còn tham gia vào nhiều enzym
can thiệp vào quá trình phân giải các vi khuẩn bên trong tế bào. Khi thiếu
Fe tính nhạy cảm với nhiễm khuẩn tăng nhưng Fe cần được kết hợp với
các protein đúng mức mới hấp thu được nếu không Fe tự do sẽ là yếu tố
thuận lợi cho vi khuẩn phát triển. Vì vậy khi bổ sung Fe cần chú ý cả mặt
protein – năng lượng của khẩu phần. Chỉ nên bổ sung Fe vào ngày thứ 5
hoặt thứ 7 của quá trình hồi phục dinh dưỡng. Fe ảnh hưởng tới miễn dịch
qua trung gian tế bào nhiều hơn miễn dịch dịch thể vì thế ở trẻ thiếu Fe
vừa phải việc tiêm chủng phòng bệnh vẫn cótác dụng.
Kẽm (Zn): Hệ thống miễn dịch đặc biệt nhạy cảm với tình trạng Zn của cơ
thể. Khi thiếu Zn tuyến ức nhỏ đi, các chức năng của hầu hết các tế bào
miễn dịch bao gồm cả tế bào T, tế bào B và đại thực bào đến giảm
thymulin một hormon của tuyến ức có chứa Zn. Trên chuột thực nghiệm
nếu thiếu Zn có biểu hiện thiểu sản lách và tuyến ức, giảm sản xuất các
globulin miễn dịch bao gồm cả IgA, IgM và IgG. Hiện tượng hoạt hóa đại

thực bào và hiện tượng thực bào bị suy giảm được nhận thấy cả ở súc vật
thực nghiệm và trẻ em bị thiếu Zn.