MỘT SỐ GIẢI PHÁP MỞ RỘNG THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƯƠNG CHI NHÁNH 11 potx

B GIÁO DC VÀ ÀO TO
TRNG I HC KINH T TP. H CHÍ MINH




N
N
G
G
U
U
Y
Y


N
N


T
T
H
H




T

T
H
H
O
O
A
A
N
N




MT S GII PHÁP M RNG THANH
TOÁN KHÔNG DÙNG TIN MT TI
NGÂN HÀNG THNG MI C PHN
CÔNG THNG CHI NHÁNH 11


LUN VN THC S KINH T


CHUYÊN NGÀNH: KINH T TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ S: 60.31.12


NGI HNG DN: TS TRN THI VIT THU

TP.H CHÍ MINH – NM 2012






MC LC
Trang
Trang ph bìa
Li cam đoan
Mc lc
Danh mc các kỦ hiu, ch vit tt
Danh mc các bng biu
Phn m đu 1
CHNG 1: TNG QUAN V THANH TOÁN KHÔNG DỐNG TIN
MT 5
1.1 Nhng vn đ chung v Thanh toán không dùng tin mt 5
1.1.1 Thanh toán không dùng tin mt 6
1.1.2 c đim ca TTKDTM 6
1.1.3 Vai trò ca TTKDTM 6
1.1.3.1 Vai trò ca TTKDTM đi vi nn kinh t 6
1.1.3.2 Vai trò ca TTKDTM đi vi NHTW 7
1.1.3.3 Vai trò ca TTKDTM đi vi NHTM 7
1.1.3.4 Vai trò ca TTKDTM đi vi ngi s dng dch v 8
1.2 S cn thit ca TTKDTM trong nn kinh t th trng 8

1.3 Các phng thc TTKDTM 10
1.3.1 Thanh toán bng Lnh chi hay y nhim chi (UNC) 10
1.3.1.1 Khái nim Lnh chi hay U nhim chi (UNC) 10
1.3.1.2 Phm vi thanh tóan ca UNC 11
1.3.1.3 u, nhc đim ca UNC 11



1.3.2 Thanh toán bng Nh thu hay y nhim thu 12
1.3.2.1 Khái nim Nh thu hay U nhim thu 12
1.3.2.2 Phm vi áp dng ca nh thu hay UNT 12
1.3.2.3 u, nhc đim ca UNT 13
1.3.3 Thanh toán bng Séc 14
1.3.3.1 Khái nim Séc 14
1.3.3.2 Thành phn liên quan đn Séc 14
1.3.3.3 Các loi séc s dng trong thanh toán 14
1.3.3.4 u, nhc đim ca Séc 16
1.3.4 Thanh toán bng Th tín dng 17
1.3.4.1 Khái nim Th tín dng 17
1.3.4.2 u, nhc đim ca Th tín dng 17
1.3.5 Thanh toán bng th 18
1.3.5.1 Khái nim v th 18
1.3.5.2 Các loi th 18
1.3.5.3 Thành phn tham gia vào vic phát hành và s dng th 19
1.3.5.4 u, nhc đim ca th 20
1.3.6 Hình thc thanh toán khác 20
1.4 Các tiêu chí đánh giá hiu qu ca TTKDTM 21
1.5 Các nhơn t nh hng đn TTKDTM 22
1.5.1 Môi trng kinh t v mô 22
1.5.2 Môi trng pháp lỦ 23

1.5.3 Khoa hc công ngh 23
1.5.4 Yu t con ngi 24
1.5.5 Yu t tâm lỦ 24


1.5.6 Hot đng kinh doanh chung ca Ngân hàng 24
1.5.7 Qui mô Ngân hàng 25
1.6 Kinh nghim TTKDTM ca mt s nc trên th gii vƠ bƠi hc kinh
nghim cho Vit Nam 25
1.6.1 T chc TTKDTM ca các Ngân hàng Trung Quc 25
1.6.2 T chc TTKDTM ca các Ngân hàng c 27
1.6.3 Bài hc kinh nghim cho Vit Nam 28
Kt lun chng 1 29
CHNG 2: THC TRNG THANH TOÁN KHÔNG DỐNG TIN MT
TI NGÂN HÀNG TMCP CÔNG THNG CHI NHÁNH 11 31
2.1 Gii thiu v Ngơn hƠng TMCP Công Thng Vit Nam -
Chi nhánh 11 31
2.1.1 Khái quát quá trình hình thành và phát trin ca Ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam – Chi nhánh 11 31
2.1.2 Khái quát v kt qu hot đng kinh doanh ca Ngân hàng TMCP Công
Thng Vit Nam – Chi nhánh 11 32
2.1.2.1 Hot đng huy đng vn ca VietinBank – CN 11 33
2.1.2.2 Hot đng tín dng ca VietinBank – CN 11 34
2.1.2.3 Kt qu hot đng kinh doanh ca VietinBank – CN 11 35
2.1.2.4 Hot đng thanh toán quc t và kinh doanh ngoi hi ca
VietinBank – CN 11 36
2.1.2.5 Dch v kiu hi ca VietinBank – CN 11 37
2.1.2.6 Dch v th và Ngân hàng đin t ca VietinBank – CN 11 38
2.2 Thc trng hot đng TTKDTM ti VietinBank ậ CN 11 41
2.2.1 Phng thc thanh toán Séc ti VietinBank – CN 11 44

2.2.2 Phng thc thanh toán y nhim chi ti VietinBank – CN 11 45
2.2.3 Phng thc thanh toán bng UNT hay Nh thu ti VietinBank – CN 1146
2.2.4 Phng thc thanh toán Th tín dng ti VietinBank – CN 11 47
2.2.5 Phng thc thanh toán khác 48
2.3 ánh giá v hot đng TTKDTM ti VietinBank ậ CN 11 49
2.3.1 Kt qu đt đc ca hat đng TTKDTM ti VietinBank – CN 11 49
2.3.2 Nhng tn ti và nguyên nhân tn ti trong hot đng TTKDTM
VietinBank – CN 11 53
2.3.2.1 Nhng tn ti trong hot đng TTKDTM VietinBank – CN 11 53
2.3.2.2 Nguyên nhân tn ti trong hot đng TTKDTM ti
VietinBank – CN 11 57
Kt lun chng 2 62
CHNG 3: MT S GII PHÁP M RNG TTKDTM TI NGÂN
HÀNG TMCP CÔNG THNG CHI NHÁNH 11 63
3.1 nh hng phát trin TTKDTM ca Ngơn hƠng NhƠ nc Vit Nam. 63
3.1.1 Mc tiêu tng quát 63
3.1.2 Mc tiêu c th 63
3.2 nh hng phát trin vƠ chin lc ch yu ca VietinBank ậ CN 11 64
3.3 Mt s gii pháp m rng thanh toán không dùng tin mt ti Ngân
hƠng TMCP Công Thng Chi nhánh 11 65
3.3.1 Ci thin hot đng Marketing ti VietinBank – CN 11 65
3.3.2 Phi xây dng chính sách chm sóc khách hàng theo tng đi tng ti
VietinBank – CN 11 66
3.3.3 a dng hóa các sn phm dch v ti VietinBank – CN 11 67
3.3.4 Phát trin và m rng mng li chp nhn thanh toán 69


3.3.5 Nâng cao trình đ, chun hóa ngun nhân lc 70

3.4 Mt s kin ngh 71
3.4.1 Kin ngh đi vi VietinBank 71
3.4.1.1 Phát trin công ngh thông tin ti VietinBank 71
3.4.1.2 Tng cng hp tác thanh toán song phng vi các
Ngân hàng bn 73
3.4.2 Kin ngh đi vi NHNN 73
3.4.2.1 NHNN trình Chính ph có l trình xây dng Lut Giao dch bng
tin mt trong nn kinh t 73
3.4.2.2 Hoàn thin và phát trin h thng thanh toán đin t liên ngân hàng74
3.4.2.3 Xây dng trung tâm chuyn mch th thng nht 74
3.4.3 Kin ngh đi vi Chính ph, c quan, Bô, ngành 74
3.4.3.1 Xây dng khung pháp lỦ v thanh toán bng tin mt 74
3.4.3.2 Cn ban hành các vn bn pháp quy mang tính pháp lý cao hn cho
hot đng TTKDTM 75
3.4.3.4 Hoàn thin, xây dng c ch chính sách v t chc, qun lỦ, điu
hành h thng TTKDTM trong toàn b nn kinh t- xư hi 75
3.4.3.5  ra quy đnh, tt c nhng cá nhân t 18 tui tr lên đu có tài
khon ti Ngân hàng 75
Kt lun chng 3 76
Kt lun chung 77
TƠi liu tham kho
Ph lc 1 : Biu phí VietcomBank
Ph lc 2 : Biu phí CitiBank
Ph lc 3 : Dch v Ngơn hƠng đin t VietinBank
1

PHN M U
1. LỦ do vƠ mc đích chn đ tƠi:

Trong nhng nm qua nn kinh th gii nói chung và kinh t Vit Nam

nói riêng đư đt đc nhng kt qu rt kh quan. Vi tc đ phát trin trong
nhng nm gn đây luôn đt 7% thì nn kinh t Vit nam đang đc coi là phát
trin n đnh.  bt k Quc gia nào trên th gii, Ngân hàng cng có vai trò là
trung gian thanh toán quan trng trong nn kinh t. Bng các nghip v thanh
toán, Ngân hàng đư thay mt khách hàng thc hin thanh toán giá tr hàng hoá và
dch v trong đó thanh toán không dùng tin mt đóng vai trò ht sc quan trng
trong quá trình tun hoàn và luân chuyn tin t, nhm hn ch bt nhng tn
tht mà thanh toán trc tip bng tin mt có th gây ra.
i vi các quc gia có nn kinh t phát trin, vic s dng phng thc
TTKDTM đư đc áp dng t lâu trong toàn b hot đng ca nn kinh t, t
các doanh nghip, t chc cho đn tng cá nhân và đư thu đc hiu qu rt ln.
Tuy nhiên, vi t l thanh toán bng tin mt ti Vit Nam  mc 15%-18% ti
khu vc thành ph H Chí Minh nm 2010 (Theo L Chi,
www.vnexpress.vn),
trong khi đó  Thy in t l này là 0.7%,  Trung Quc là 10%, Vit Nam vn
đc xem là mt “Nn kinh t tin mt”. Các doanh nghip sn xut, kinh doanh
hàng hoá và cung ng dch v vn s dng phng tin thanh toán tin mt khá
ph bin, đc bit thanh toán gia các cá nhân đa s là s dng tin mt. Vic s
dng tin mt đ thanh toán đư làm cho các hot đng kinh t b kéo dài, không
tin dng, góp phn kìm hãm tc đ phát trin ca nn kinh t.
Nm 2007, Vit Nam chính thc gia nhp T chc thng mi th gii
WTO – đây là sân chi ln va mang li cho nn kinh t Vit Nam nhng c hi
song cng có nhiu thách thc. Không nm ngoài qui lut đó, các Ngân hàng ca
2

Vit Nam chu s cnh tranh vi các Ngân hàng liên doanh và Ngân hàng 100%
vn nc ngoài  tt c các sn phm dch v Ngân hàng. Nhn thc đc vn
đ đó, ngành Ngân hàng nói chung và các Ngân hàng thng mi nói riêng đư và
đang đi mi mnh m các hot đng Ngân hàng theo xu hng hi nhp và
nâng cao nng lc cnh tranh. Nhng nm gn đây, các Ngân hàng đư và đang

tp trung nhiu gii pháp hin đi hóa h thng thanh toán và m rng dch v
thanh toán, đc bit là thanh toán không dùng tin mt. Mt mt đáp ng nhu cu
ca nn kinh t, mt mt tng thu nhp ca Ngân hàng.
Nhn thc đc tm quan trng ca vn đ đư nêu, là ngi đang công tác
 b phn giao dch, tôi chn đ tài “Mt s gii pháp m rng thanh toán
không dùng tin mt ti Ngơn hƠng TMCP Công thng Chi nhánh 11”
nhm phân tích, đánh giá thc trng thanh toán không dùng tin mt ti Ngân
hàng TMCP Công thng Chi nhánh 11, qua đó tìm gii pháp góp phn m rng
TTKDTM .
2. i tng, phm vi vƠ mc đích nghiên cu:
i tng:

 tài ly quá trình thanh toán ti Ngân hàng TMCP Công Thng Vit
Nam Chi nhánh 11 làm đi tng nghiên cu.
Phm vi nghiên cu:

Nghiên cu hot đng thanh toán không dùng tin mt t nm 2007 đn
nm 2011 ca Ngân hàng TMCP Công Thng Chi nhánh 11.
Mc đích nghiên cu:

Nghiên cu c s lỦ lun cng nh các vn bn pháp lut liên quan đn
phng thc thanh toán không dùng tin mt, nêu lên thc trng ca vic thanh
toán không dùng tin mt ti Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam Chi
3

nhánh 11. Qua đó đa ra các bin pháp góp phn m rng công tác thanh toán
không dùng tin mt ti Ngân hàng TMCP Công Thng Vit Nam Chi nhánh
11.
Phng pháp nghiên cu:
S dng các phng pháp thng kê, quan sát, mô t, so sánh, phân tích…

nhm làm rõ vn đ nghiên cu.
ụ ngha thc tin ca đ tƠi:

Xét trên nhiu góc đ, khi hot đng thanh toán trong xư hi còn thc
hin ph bin bng tin mt, nht là trong thanh toán các khon có giá tr ln có
th dn đn mt s bt li và ri ro nh: Chi phí ca xư hi đ t chc hot đng
thanh toán (nh chi phí ca Chính ph cho vic in tin, chi phí vn chuyn, bo
qun, kim, đm tin ca h thng ngân hàng, ca các ch th tham gia giao dch
thanh toán) là rt tn kém. Vì vy, TTKDTM là la chn ti u cho nn kinh t.
Kt qu ca đ tài này s góp phn làm c s đ các đng nghip, các cán b
qun lỦ ngân hàng tham kho đ phát trin các dch v thanh toán. Các nhà
hoch đnh chính sách cng có th xem đ tài này nh mt kênh thông tin quan
trng đ đa ra nhng chính sách, bin pháp phát trin TTKDTM đ thúc đy
hot đng thanh toán qua NH.
Kt cu lun vn

Vi đi tng, phm vi và mc đích đư nêu trên, lun vn ngoài phn m
đu và các ph lc s bao gm 3 chng chính
Chng 1
: Tng quan v thanh toán không dùng tin mt.
Chng 2
: Thc trng thanh toán không dùng tin mt ti Ngân hàng
TMCP Công Thng Chi nhánh 11.
4

Chng 3:
Mt s gii pháp m rng thanh toán không dùng tin mt ti
Ngân hàng TMCP Công Thng Chi nhánh 11.
5

CHNG 1
TNG QUAN V THANH TOÁN KHÔNG DỐNG TIN MT.

1.1 Nhng vn đ chung v Thanh toán không dùng tin mt.
1.1.1 Thanh toán không dùng tin mt
Thanh toán là cu ni gia sn xut, phân phi, lu thông và tiêu dùng.
ng thi nó cng là khâu m đu và cng là khâu kt thúc ca quá trình tái sn
xut xư hi.
Các phng thc thanh toán qua Ngân hàng: có 2 phng thc
- Mt là Thanh toán bng tin mt. Thanh toán bng tin mt là vic chi tr
trc tip bng tin mt trong các quan h thanh toán thu chi gia nhân dân
vi nhau, gia các xí nghip, t chc kinh t, c quan nhà nc vi nhân
dân. Thanh toán bng tin mt ch yu phc v cho các mi quan h kinh
t, gia các tng lp nhân dân, gia nhà nc, các xí nghip, t chc kinh
t vi ngi lao đng. Vic thanh toán bng tin mt nói chung đ phc v
các quan h giao dch nh, l hoc không có điu kin thanh toán qua ngân
hàng.
- Hai là Thanh toán không dùng tin mt (TTKDTM) hay còn gi là thanh
toán qua ngân hàng. TTKDTM là các quá trình tin t thc hin chc nng
phng tin lu thông và phng tin thanh toán không trc tip bng tin
mt mà thc hin bng cách trích chuyn trên các tài khon  Ngân hàng,
t chc tín dng hoc bù tr ln nhau gia nhng ngi phi thanh toán và
nhng ngi th hng.


6

1.1.2 c đim ca TTKDTM
- Mt là: S vn đng ca tin và hàng luôn có s tách ri v không gian
và thi gian.

Vic thanh toán không phi thc hin bng cách trao đi trc tip tin –
hàng gia ngi mua và ngi bán mà đc thc hin bng cách trích chuyn t
tài khon tin gi ca ngi mua sang tài khon tin gi ca ngi bán trc
hoc sau khi hàng hóa đc vn chuyn t ngi bán ti ngi mua.
- Hai là: Tin t dùng trong TTKDTM là tin ghi s hay bút t.
Vic thanh toán đc thc hin bng cách trích chuyn tin t tài khon
ca ngi chi tr sang tài khon ca ngi th hng m tài khon ti Ngân
hàng hoc bng cách bù tr ln nhau. S tin thanh toán là s tin đc ghi trên
các chng t, da trên các chng t đó ngân hàng thc hin thanh toán cho các
bên có liên quan.
- Ba là: Trong TTKDTM, mi món thanh toán phi có ít nht 3 bên tham
gia.
Các bên tham gia vào hot đng TTKDTM bao gm: T chc cung ng
dch v thanh toán (các NHTM, các t chc tín dng khác và các t chc khác
khi đc NHNN cp phép), Ngi tr tin (Ngi mua), Ngi th hng
(Ngi bán). Trong đó vai trò ca Ngân hàng là rt to ln, va là ngi t chc
và thc hin thanh toán.
1.1.3 Vai trò ca TTKDTM
1.1.3.1 Vai trò ca TTKDTM đi vi nn kinh t
- TTKDTM góp phn làm gim t trng tin mt trong lu thông.
TTKDTM phát trin có th tit kim đc chi phí nh in n, phát hành,
bo qun, vn chuyn, kim đm… Mt khác, TTKDTM còn to ra s thông
7

sut gia tin mt và tin chuyn khon. T đó to điu kin thun li cho công
tác k hoch hóa và lu thông tin t.
- TTKDTM góp phn tng cng hiu lc qun lỦ ca Ngân hàng.
Các nghip v TTKDTM đu đc lu li trên s sách k toán ti ngân
hàng, thông qua đó ngân hàng có th kim soát đc hot đng ca các đn v
thuc nhiu ngành kinh t khác mt cách d dàng.

- TTKDTM góp phn chng tht thu thu mt cách có hiu qu.
1.1.3.2 Vai trò ca TTKDTM đi vi NHTW
TTKDTM tng cng hot đng lu thông tin t trong nn kinh t, tng
cng vòng quay ca đng tin, khi thông các ngun vn khác nhau, to điu
kin quan trng cho vic kim soát khi lng giao dch thanh toán ca dân c
và ca c nn kinh t. Qua đó thun tin cho vic tính toán lng tin và điu
hành thc thi chính sách tin t có hiu qu.
1.1.3.3 Vai trò ca TTKDTM đi vi NHTM
- TTKDTM không nhng gim đc chi phí lu thông mà nó còn b sung
ngun vn cho ngân hàng thông qua hot đng m tài khon thanh toán
cho t chc và cá nhân.
Khách hàng m tài khon này vi mong mun ngân hàng đáp ng kp thi
chính xác các yêu cu thanh toán ca h ch không phi mc đích kim li. Tuy
nhiên đi vi séc bo chi, th tín dng thì ch tài khon phi kỦ qu mt lng
tin tng ng vi giá tr ca nó. Nh vy, Ngân hàng s luôn có mt lng tin
nht đnh tm thi nhàn ri trên các tài khon này vi chi phí thp. Nu s dng
tt ngun vn này thì Ngân hàng (NH) không ch kim đc li nhun, giành
thng li trong cnh tranh mà còn mang li li ích rt ln cho toàn b nn kinh t
quc dân.
- TTKDTM thúc đy quá trình cho vay.
8

Nh có ngun vn tin gi không kì hn, NH có c hi đ tng li nhun
cho mình bng cách cp tín dng cho nn kinh t. NH thu hút đc ngun vn
vi chi phí thp nên trên c s đó h lưi sut tin vay, khuyn khích các doanh
nghip, cá nhân vay vn sn xut kinh doanh, đu t vào kinh t.
- TTKDTM góp phn m rng đi tng thanh toán, tng doanh s thanh
toán.
TTKDTM to điu kin thanh toán tin hàng hóa, dch v hiu qu, an
toàn, tin cy, chính xác và tit kim đc thi gian, chi phí. Trên c s đó to

nim tin cho công chúng vào hot đng ca h thng NH, thu hút ngi dân và
doanh nghip thanh toán qua NH.
1.1.3.4 Vai trò ca TTKDTM đi vi ngi s dng dch v
- Quá trình thanh toán nhanh hn thanh toán bng tin mt.
TTKDTM nhanh hn thanh toán bng tin mt do không phi kim đm
tin, vn chuyn tin. Ngi hng có th nhn đc tin ngay sau vài phút.
- Không phi quan tâm đn ri ro trong quá trình vn chuyn tin nh trm
cp, thiên tai, ha hon.
- Khách hàng đc tr lưi trên s d tài khon tin gi, đc cung cp các
dch v ngân hàng vi nhiu u đưi.
1.2 S cn thit ca TTKDTM trong nn kinh t th trng.
Phng tin thanh toán tin mt là không th thiu, song ngày nay, thanh
toán bng tin mt không còn là phng tin thanh toán ti u trong các giao
dch thng mi, dch v na, đc bit là giao dch có giá tr và khi lng ln
nh là vic chi tr thanh toán đi vi các doanh nghip hot đng trong nc và
các doanh nghip hot đng xut nhp khu, thanh toán quc t, hot đng
thng mi dch v, hàng hóa xuyên biên gii.
9

Xét trên nhiu góc đ, khi hot đng thanh toán trong xư hi còn thc hin
ph bin bng tin mt, nht là trong thanh toán các khon có giá tr ln có th
dn đn mt s bt li và ri ro nh: Chi phí ca xư hi đ t chc hot đng
thanh toán (nh chi phí ca Chính ph cho vic in tin; chi phí vn chuyn, bo
qun, kim, đm tin ca h thng Ngân hàng, ca các ch th tham gia giao
dch thanh toán) là rt tn kém; luôn tim n ri ro và nguy him trong quá trình
vn chuyn. Hn na, vic thc hin giao dch thanh toán bng tin mt vi khi
lng ln là môi trng cho ti phm lu hành tin gi, d b các đi tng
phm pháp li dng đ buôn lu, gian ln, trn thu…
Trong giai đon nn kinh t th trng hin nay, h thng Ngân hàng phát
trin rt mnh, cùng vi s phát trin ca h thng Ngân hàng và nhng ng

dng thành tu công ngh thông tin, t đng hoá, có rt nhiu hình thc
TTKDTM tin li trong giao dch, an toàn đư và đang đc s dng ph bin 
nhiu nc trên th gii
Các bt li và ri ro trên đây là vn đ xy ra vi bt k quc gia nào
trong đó có Vit Nam. Song vi các nc mà thanh toán bng tin mt còn 
mc ph bin trong xư hi, tình hình s càng phc tp và khó kim soát hn.
Vì vy TTKDTM cn thit đc m rng vì nhng lí do sau đơy:
- Th nht là TTKDTM phc v tích cc cho quá trình tái sn xut, thc
hin s tun hoàn vn tin t, làm tng nhanh tc đ chu chuyn vn cho
nn kinh t.
- Th hai là TTKDTM có vai trò quan trng trong vic huy đng vn , tích
t các ngun vn tm thi nhàn ri, cha s dng trong dân c.
- Th ba là TTKDTM còn giúp tng cng s kim tra ln nhau gia các cá
nhân, các t chc kinh t.
10

- Th t là TTKDTM giúp Ngân hàng trung ng qun lỦ, kim soát cht
ch, thng xuyên lng tin cung ng cn thit cho nn kinh t. S dng
chính sách tin t đ qun lỦ lng cung tin trong nn kinh t.
- Th nm là TTKDTM giúp Ngân hàng gim bt nguy c mt kh nng
thanh toán
- Th sáu là công tác TTKDTM càng phát trin bao nhiêu thì càng có Ủ
ngha quan trng trong vic tit kim khi lng tin mt trong lu thông
by nhiêu.
- Th by là TTKDTM an toàn, thun li, nhanh chóng và chính xác.
- Th tám là nâng cao sc cnh tranh cho Ngân hàng qua vic nâng cao cht
lng dch v thanh toán cho Ngân hàng, to ngun thu nhp cho Ngân
hàng trong vic thu phí dch v, đng thi to đc ngun vn cho vay
ngn hn.
1.3 Các phng thc TTKDTM

Theo quyt đnh 226/2002/Q-NHNN ngày 26/3/2002 ca Thng đc
Ngân hàng Nhà nc ban hành v Quy ch Hot đng thanh toán qua các t
chc cung ng dch v thanh toán thì tn ti các phng thc thanh toán qua
Ngân hàng nh sau:
1.3.1 Thanh toán bng Lnh chi hay U nhim chi (UNC)
1.3.1.1 Khái nim Lnh chi hay y nhim chi (UNC)
UNC (hoc Lnh chi) là phng tin thanh toán mà ngi tr tin lp lnh
thanh toán theo mu do Ngân hàng quy đnh, gi cho Ngân hàng ni mình m tài
khon yêu cu trích mt s tin nht đnh trên tài khon ca mình đ tr cho
ngi th hng.
11

Thi gian thc hin lnh chi hay UNC do t chc cung ng dch v thanh
toán tha thun vi ngi s dng dch v thanh toán, Khi kim soát, hch toán
lnh chi, các bên phi thc hin đúng thi hn đư quy đnh đ đm bo thanh
toán nhanh lnh chi.
Trong quan h mua bán hàng hóa, ngi mua có th dùng UNC đ ng
trc tin hàng cho ngi bán và cng có th thanh toán ngay sau khi nhn đ
hàng hóa, hoc sau mt thi gian nào đó. Vic dùng UNC đm bo thanh toán
nhanh gn, bo v quyn li kinh t cho ngi bán.
1.3.1.2 Phm vi thanh toán ca UNC
Phm vi thanh toán ca UNC khá rng, bao gm:
- Thanh toán trong cùng mt t chc cung ng dch v thanh toán (DVTT)
- Thanh toán gia hai t chc cung ng DVTT cùng h thng
- Thanh toán gia hai t chc cung ng DVTT khác h thng có tham gia
thanh toán bù tr.
- Thanh toán qua tài khon tin gi ti NHNN.
1.3.1.3 u, nhc đim ca UNC
 u đim:
- n gin, nhanh chóng, thun tin.

- Bên mua kim soát đc bên bán v vic giao hàng và cung cp dch v.
- Phm vi thanh toán rng. ây là điu kin thun li cho ngi mua và
ngi bán ngay c khi h  xa nhau, qua đó góp phn m rng và phát
trin mi quan h trao đi mua bán hàng hóa, dch v trên c nc.
ây là hình thc thanh toán áp dng cho hai bên mua bán thc s tín
nhim ln nhau, to quyn ch đng thanh toán cho ngi mua (thanh toán
12

nhanh hay chm ph thuc vào thin chí ca ngi mua, nu ngi mua thanh
toán chm cng không b pht chm tr), nên qui trình thanh toán đc rút ngn,
do đó tit kim đc thi gian cng nh chi phí có liên quan, làm tng nhanh
vòng quay vn.
 Nhc đim:
- Do quyn ch đng thanh toán thuc v ngi mua nên kh nng ngi
mua chim dng vn ca ngi bán trong trng hp ngi mua đư nhn
hàng nhng li không thanh toán vn ngay cho ngi bán, dn đn ngi
bán s gp ri ro, nh hng đn quá trình sn xut kinh doanh.
- Do không qui đnh thi gian thanh toán c th nên ngân hàng không có
cn c đ đôn đc ngi mua thanh toán theo đúng thi hn hoc x pht
ngi mua khi chm tr.
1.3.2 Thanh toán bng nh thu hay U nhim thu.
1.3.2.1 Khái nim Nh thu hay y nhim thu.
U nhim thu hoc nh thu là phng thc thanh toán mà ngi th
hng lp lnh thanh toán theo mu do t chc cung ng DVTT quy đnh, gi
cho t chc cung ng DVTT thu h mình mt s tin nht đnh.
1.3.2.2 Phm vi áp dng ca Nh thu hay UNT
Nh thu hay y nhim thu (UNT) đc áp dng trong giao dch thanh
toán gia nhng ngi s dng DVTT có m tài khon trong cùng mt t chc
cung ng DVTT hoc khác t chc cung ng DVTT, trên c s có tha thun
bng vn bn hoc hp đng v điu kin thu h gia bên tr tin và bên th

hng.
13

Thc cht ca nh thu hay UNT là giy t thanh toán do ngi bán lp đ
y thác cho t chc cung ng DVTT thu h mt s tin  ngi mua tng ng
vi giá tr hàng hóa, dch v đư cung ng.
Thi hn thc hin nh thu hay UNT do t chc cung ng dch v thanh
toán tha thun vi ngi s dng dch v thanh toán.
Trong thi gian không quá mt ngày làm vic k t thi đim nhn đc
UNT do t chc cung ng DVTT phc v ngi th hng gi đn, t chc
cung ng DVTT phc v ngi chi tr trích tài khon ca ngi mua nu trên tài
khon ca ngi mua đó có đ điu kin đ thc hin giao dch thanh toán, hoc
thông báo cho ngi mua bit nu trên tài khon ca ngi đó không có đ tin
đ thc hin giao dch thanh toán, đng thi theo dõi đ thanh toán khi tài khon
ca ngi mua có đ tin.
1.3.2.3 u, nhc đim ca UNT
 u đim:
- Phm vi thanh toán rng, thích hp vi các dch v cung ng đnh k nh
đin, nc, cc phí đin thoi …
- Bên tr tin không b  đng vn.
 Nhc đim
- Th tc thanh toán phc tp và có kh nng xy ra chênh lch gia tin
trên UNT do ngi bán lp vi giá tr hàng hóa mà ngi mua đc cung
cp thc s. Do đó nó thng đc s dng thanh toán các loi dch v có
dng c ghi đo chính xác nh đin, nc, đin thoi …

14

1.3.3 Thanh toán bng Séc.
1.3.3.1 Khái nim Séc

Séc là mt t mnh lnh tr tin vô điu kin do mt khách hàng ca ngân
hàng ra lnh cho ngân hàng trích mt s tin nht đnh trên tài khon ca mình
m ti ngân hàng đ tr cho ngi cm Séc hoc cho ngi đc ch đnh trên t
Séc (t chc kinh t hay cá nhân).
Séc là mt mnh lnh ch không phi là mt yêu cu do đó khi nhn đc
séc Ngân hàng chp nhn vô điu kin, tr trng hp tài khon ca ngi phát
hành không đ hoc không có tin tr.
1.3.3.2 ThƠnh phn liên quan đn Séc
Có 3 ngi liên quan đn Séc:
- Ngi phát hành
- Ngân hàng
- Ngi th hng Séc
1.3.3.3 Các loi Séc s dng trong thanh toán.
- Séc ký danh: là séc ghi rõ h tên, đa ch ca cá nhân hoc pháp nhân
th hng séc. Loi séc này đc chuyn nhng theo lut bng
phng pháp ký hu chuyn nhng. Vic chuyn nhng s b chm
dt nu ngi chuyn nhng có ghi cm t “ không tip tc chuyn
nhng”. Vic chuyn nhng phi ghi rõ h tên, đa ch cá nhân hoc
tên, đa ch pháp nhân đc chuyn nhng vào mt sau ca t séc.
Mt t séc ký danh nhng có ghi cm t “Tr không theo lnh…” thì
t séc này không đc chuyn nhng.
15

- Séc vô danh: là loi séc không ghi tên cá nhân hoc tên pháp nhân th
hng séc. Tên t séc này s ghi “Yêu cu tr tin cho ngi cm séc”.
Loi séc này đc chuyn nhng t do tc là bng cách trao tay.
- Séc tin mt: ây là loi séc mà ngi th hng đc rút tin mt ti
đn v thanh toán hoc đc thanh toán bng chuyn khon nu trên t
séc không ghi cm t “Tr vào tài khon”.
- Séc chuyn khon: ây là loi séc ch đc dùng đ thanh toán theo li

chuyn khon bng cách ghi có vào tài khon liên quan. Loi séc này
ngi ký phát cn ghi rõ cm t “Tr vào tài khon”. Ngi hng séc
ch đc thanh toán bng chuyn khon ch không đc thanh toán
bng tin mt.
- Séc bo chi: là loi Séc đc Ngân hàng bo đm kh nng chi tr ca
t séc.
- Séc đnh mc: Là loi Séc đc Ngân hàng bo đm kh nng chi tr
ca mt quyn Séc gm nhiu t vi tng s tin đc xác đnh trc.
Ngi phát hành Séc cng ch đc phép phát hành trong phm vi s
tin đư đc bo đm chi tr.
- Séc du lch (còn gi là Séc l hành): Là loi Séc đc s dng rt rng
rưi và ph bin, phc v trc tip cho các hot đng du lch trong phm
vi quc gia và phm vi quc t, và đm bo cho khách đi du lch có th
lnh tin  nhiu ni đáp ng nhu cu chi tiêu ca h.
V nguyên tc, bt c mt loi Séc nào ngi phát hành Séc cng ch
đc phép phát hành trong phm vi s d tài khon tin gi ca mình. Trng
hp t Séc đc phát hành mà tài khon tin gi ca ngi phát hành không có
16

tin tr thì t Séc vn có giá tr thanh toán, nhng ngi phát hành Séc phi chu
trách nhim trc pháp lut
1.3.3.4 u, nhc đim ca Séc
 u đim
- i vi séc chuyn khon: th tc thanh toán đn gin, gn nh vì
ngi mua không cn đn ngân hàng khi phát hành séc đng thi
không phi lu ký s tin trên séc
- Ngi tr tin, ngi th hng kim soát đc vic tr tin và giao
hàng hay cung cp dch v vì hàng giao thì séc mi đc phát hành.
- i vi séc bo chi: m bo quyn li cho ngi th hng chc
chn nhn đc tin vì séc đư đc xác nhn thanh toán, t chc cung

ng dch v thanh toán bo chi séc có trách nhim thanh toán.
 Nhc đim
- i vi séc chuyn khon: do phát hành séc không qua t chc cung
ng dch v thanh toán nên d phát hành quá s d gây ra  đng vn
và tc đ thanh toán chm
- i vi séc bo chi: khi thc hin thanh toán séc bo chi thì ngi mua
s phi mt thi gian đn t chc cung ng dch v thanh toán làm th
tc xác nhn bo chi và trong trng hp séc bo chi lu ký thì ngi
mua s phi lu ký s tin trên t séc, gây  đng vn và s không
đc hng lưi k t ngày bo chi séc.
17

1.3.4 Thanh toán bng Th tín dng.
1.3.4.1 Khái nim Th tín dng
Th tín dng (Letter of Credit - vit tt là L/C) là mt cam kt thanh toán
có điu kin bng vn bn ca mt t chc tài chính (thông thng là ngân hàng)
đi vi ngi th hng L/C (thông thng là ngi bán hàng hoc ngi cung
cp dch v) vi điu kin ngi th hng phi xut trình b chng t phù hp
vi tt c các điu khon đc quy đnh trong L/C, phù hp vi quy tc thc
hành thng nht v tín dng chng t (UCP) đc dn chiu trong th tín dng
và phù hp vi Tp quán ngân hàng tiêu chun quc t dùng đ kim tra chng
t trong phng thc tín dng chng t (ISBP).
1.3.4.2 u, nhc đim ca Th tín dng
 u đim:
- Th tín dng đm bo quyn li cho bên bán. Ngi bán đc đm bo
chc chn nhn đc tin sau khi đư giao hàng hóa hoc dch v cho
ngi mua.Áp dng hình thc thanh toán này, quyn li ca bên bán s
đc bo đm. Vì nó đòi hi bên mua phi chun b trc phng tin
thanh toán mi nhn đc hàng. Do đc đim an toàn và chun xác cao
nên đc s dng khá ph bin trong quan h thanh toán quc t.

 Nhc đim:
- Th tc thanh tóan còn rm rà, phc tp, luân chuyn chng t qua
nhiu khâu.
- Bên mua b  đng vn do phi kỦ qu tin đ m th tín dng mà
không đc hng lưi.
18

1.3.5 Thanh toán bng th
1.3.5.1 Khái nim v Th
Theo quyt đnh 226/2002/Q-NHNN ngày 26/3/2002 . “Th ngân hàng”
(di đây gi tt là “th”): Là phng tin do t chc phát hành th phát hành đ
thc hin giao dch th theo các điu kin và điu khon đc các bên tho
thun.
1.3.5.2 Các loi th
Theo tính cht thanh toán ca th thì th có 3 loi:
- Mt là: Th tín dng (Credit Card).
Th tín dng là loi th đc s dng ph bin nht, theo đó ngi ch th
đc phép s dng mt hn mc tín dng không phi tr lưi đ mua sm hàng
hoá, dch v ti nhng c s kinh doanh, khách sn, sân bay chp nhn loi
th này.
Gi là th tín dng vì ch th đc ng trc mt hn mc tiêu dùng mà
không phi tr tin ngay, ch thanh toán sau mt k hn nht đnh. Cng t đc
đim trên mà ngi ta còn gi th tín dng là th ghi n hoưn hiu (delayed debit
card) hay chm tr.
- Hai là: Th ghi n (Debit Card)
Th ghi n là loi th có quan h trc tip và gn lin vi tài khon tin
gi. Loi th này khi đc s dng đ mua hàng hoá hay dch v, giá tr nhng
giao dch s đc khu tr ngay lp tc vào tài khon ca ch th thông qua
nhng thit b đin t đt ti ca hàng, khách sn đng thi chuyn tin ngay
lp tc vào tài khon ca ca hàng, khách sn đó.

19

Th ghi n còn hay đc s dng đ rút tin mt ti máy rút tin t đng.
Th ghi n không có hn mc tín dng vì nó ph thuc vào s d hin hu trên
tài khon ca ch th.
- Ba là Th rút tin mt (Cash Card)
Th rút tin mt là loi th rút tin mt ti các máy rút tin t đng hoc 
ngân hàng. Vi chc nng chuyên bit ch dùng đ rút tin, yêu cu đt ra đi
vi loi th này là ch th phi kỦ qu tin gi vào tài khon ngân hàng hoc ch
th đc cp tín dng thu chi mi s dng đc.
1.3.5.3 ThƠnh phn tham gia vƠo vic phát hƠnh vƠ s dng th
Có 4 thành phn tham gia vào vic phát hành và s dng th:
- Mt là: Ngân hàng phát hành th (Issuer). Ngân hàng phát hành th là
t chc bán th cho khách hàng và chu trách nhim thanh toán s tin
do ngi s dng tr cho ngi th hng. Ngân hàng phát hành th có
th kiêm ngân hàng thanh tóan th.
- Hai là: Ngi s dng th (Carholder). Ngi s dng th là ngi
trc tip mua th ti Ngân hàng và dùng th đ mua hàng hoá, dch v.
- Ba là: Ngi tip nhn th thanh toán (Merchant). Ngi tip nhn th
thanh toán là các khách
sn, nhà hàng, doanh nghip, ca hàng cung
ng hàng hoá, dch v cho ngi s dng th.
- Bn là: Ngân hàng đi lỦ thanh toán (Acquirer). Ngân hàng đi lỦ
thanh toán là các chi nhánh Ngân hàng do Ngân hàng phát hành th
quy đnh, Ngân hàng đi lỦ thanh toán có trách nhim thanh toán cho
ngi tip nhn thanh toán bng th khi nhn đc biên lai thanh toán
do đn v tip nhn gi đn.