Giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho học sinh trường thcs thpt hoa sen

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
KỸ THUẬT THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
VÕ THỊ YẾN UYÊN

GIÁO DỤC HÀNH VI GIAO TIẾP CÓ VĂN HÓA
CHO HỌC SINH TRƯỜNG THCS - THPT HOA SEN

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 11/2022


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

XÁC ĐỊNH CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN
CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGH Ề KẾ TOÁN
TẠI TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ TÂY NINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ
ĐẶNG THỊ NGỌC LINH
NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

XÁC ĐỊNH CÁC NHÂN T

MÃ

Ố ẢNH

SỐ:60340410

HƯỞNG ĐẾN CHẤT

LƯỢNG ĐÀO TẠO TẠI KHOA KỸ THUẬT VÀ QUẢN LÝ CÔNG
NGHIỆP – TRƯỜNG ĐH QUỐC TẾ - ĐH QUỐC GIA TP.HCM

HV: DƯƠNG THỊ LINH HẠNH
GVHD: P.GS.TS. ĐINH PHI HỔ
NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ - 8310110
Người hướng dẫn khoa học:
PGS.TS ĐINH PHI HỔ









LỜI CAM ĐOAN
Tơi cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố
trong bất kỳ cơng trình nào khác.
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 9 tháng 9 năm 2022

Người cam đoan

Võ Thị Yến Uyên

i


LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin được gửi lời cảm ơn chân thành đến Ban giám hiệu nhà trường,
quý Thầy Cơ Viện Sư phạm Kỹ thuật và phịng Đào tạo sau Đại học trường Đại học Sư
phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi được học tập,
nghiên cứu và thực hiện tốt luận văn trong thời gian qua.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Lê Thị Hoa, người đã
tận tình hướng dẫn, giúp đỡ và tiếp thêm nguồn năng lượng cho tôi trong suốt thời gian
học tập cũng như trong quá trình thực hiện luận văn này.
Tơi cũng xin thành kính niệm ân đến tất cả cán bộ quản lí, giáo viên, học sinh của
Trường THCS – THPT Hoa Sen đã tận tình giúp đỡ cũng như góp ý để tơi hồn thành
luận văn này.
Do thời gian có hạn và kinh nghiệm nghiên cứu khoa học chưa nhiều nên luận văn
chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận được ý kiến q báu của
quý Thầy Cô và bạn bè để luận văn này được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
Tp. Hồ Chí Minh, ngày 9 tháng 9 năm 2022
Học viên thực hiện

Võ Thị Yến Uyên

ii

TĨM TẮT
Giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho HS là hoạt động nhằm tác động một
cách có hệ thống đến sự phát triển khả năng thiên về mặt hành vi của HS tại các cơ sở
giáo dục, làm cho HS dần dần có được những chuẩn mực của các hành vi giao tiếp theo
yêu cầu về mặt văn hóa – đạo đức, đảm bảo cho q trình thích ứng với người khác, cơng
việc nhằm duy trì mối quan hệ tích cực và góp phần hỗ trợ thực hiện công việc một cách
hiệu quả. Đề tài tập trung làm sáng tỏ cơ sở lí luận giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa
cho HS như nghiên cứu lịch sử vấn đề giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa, hành vi giao
tiếp có văn hóa cho HS trên thế giới và trong nước, các khái niệm cơ bản liên quan đến
giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho HS THPT. Nghiên cứu mục tiêu, nội dung, hình
thức, phương pháp và các yếu tố ảnh hưởng đến giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho
HS. Qua nghiên cứu lí luận cho thấy hành vi giao tiếp có văn hóa có vai trị quan trọng
đối với HS, giúp cho HS giao tiếp tốt hơn tốt hơn, là điều kiện thuận lợi cho việc tham gia
vào các mối quan hệ xã hội và phát triển bản thân của các em.
Về kết quả khảo sát thực trạng ghi nhận, GV và HS ở Trường THCS - THPT Hoa
Sen có nhận thức tốt về vai trị và tầm quan trọng của GD hành vi giao tiếp có văn hóa
cho HS. HS của Trường THCS - THPT Hoa Sen bước đầu có biểu hiện của các hành vi
giao tiếp có văn hóa nhưng cịn nhiều hạn chế trong hành vi giao tiếp của các em. Trường
THCS - THPT Hoa Sen đã có sự quan tâm triển khai các con đường và phương pháp GD
hành vi giao tiếp có văn hóa cho HS nhưng ở mức độ khơng thường xuyên. Một bộ phận
HS chưa thực sự nỗ lực rèn luyện hành vi giao tiếp có văn hóa. Các chương trình GD của
Trường THCS - THPT Hoa Sen chưa đề cập đến các nội dung GD hành vi giao tiếp có
văn hóa cụ thể sẽ hình thành ở HS, chưa chú trọng lồng ghép các nội dung GD hành vi
giao tiếp có văn hóa có liên quan đến nội dung bài học vào quá trình dạy học, đặc biệt là ở
các chương trình hoạt động trải nghiệm. Quá trình sử dụng các phương pháp GD hành vi
giao tiếp có văn hóa cho HS của Trường THCS - THPT Hoa Sen còn nhiều hạn chế, chưa
iii


xây dựng được các hành vi giao tiếp có văn hóa mang tính bền vững ở HS, mới chỉ dừng

lại ở việc cung cấp cho HS nhận thức về các hành vi giao tiếp mà các hành vi giao tiếp có
văn hóa mà họ cần đạt được. Như vậy, hiệu quả GD hành vi giao tiếp có văn hóa cho HS
của Trường THCS - THPT Hoa Sen là chưa cao.
Từ những cơ sở lí luận và thực trạng trên, đề tài nghiên cứu đề xuất 04 biện pháp
giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho HS của Trường THCS - THPT Hoa Sen:
1/ Tăng cường thiết lập mục tiêu giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho HS.
2/ Tăng cường thực hiện nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học
sinh thơng qua hoạt động dạy học.
3/ Tăng cường thực hiện phương pháp giáo dục thuộc nhóm thực hành hành vi để
giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học sinh.
4/ Quan tâm phối hợp với gia đình học sinh và các lực lượng xã hội tham gia giáo
dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học sinh.
Sau khi xây dựng các biện pháp GD hành vi giao tiếp có văn hóa cho HS, luận văn
tiến hành khảo nghiệm GV và HS về tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp. Kết
quả khảo nghiệm cho thấy GV và HS có sự đánh giá khác nhau ở mỗi biện pháp, nhưng
đều thống nhất tính khả thi, tính cần thiết, kì vọng mang lại hiệu quả cao của các biện
pháp.

iv


ABSTRACT
Cultural communication behavior education for students is an activity to
systematically influence the development of behavior-oriented abilities of students in
educational institutions, making them gradually acquire new skills. standards of
communication behaviors that are culturally and ethically required, ensure the process of
adapting to others, work to maintain positive relationships, and contribute to supporting
job performance. effectively. The topic focuses on elucidating the theoretical basis of
cultural communication behavior education for students such as studying the history of
the problem of educating cultural communication behavior, cultural communication

behavior for students in the world. in the world and in the country, the basic concepts
related to the education of cultural communication behavior for high school students.
Research the objectives, content, forms, methods and factors affecting the education of
cultural communication behavior for students. Through theoretical research, it shows that
cultural communication behavior plays an important role for students, helping students to
communicate better, being a favorable condition for participating in social relationships
and socializing. children's self-development.
Regarding the survey results, teachers and students at Hoa Sen Middle School High School have a good awareness of the role and importance of cultural communication
behavior education for students. Students of Hoa Sen Middle School - High School
initially showed signs of cultural communication behaviors, but there were still many
limitations in their communication behaviors. Hoa Sen Middle School - High School has
paid attention to implementing ways and methods of teaching cultural communication
behavior for students but at an irregular level. A part of students have not really tried to
practice cultural communication behavior. The educational programs of Hoa Sen Middle
School - High School have not mentioned specific cultural communication behavior
education contents that will form in students, and have not focused on integrating cultural
v


communication behavior education contents. related to the content of the lesson into the
teaching process, especially in experiential programs. The process of using cultural
communication behavior education methods for students of Hoa Sen Middle School High School is still limited, has not built sustainable cultural communication behaviors in
students, only stop at providing students with awareness of the communication behaviors
that cultural communication behaviors need to achieve. Thus, the effectiveness of cultural
communication behavior education for students of Hoa Sen Middle School - High School
is not high.
From the theoretical bases and the above situation, the research project proposes 04
measures to educate cultural communication behavior for students of Hoa Sen Middle
School - High School:
1/ Strengthening the goal setting of cultural communication behavior education for

students.
2/ Strengthening the implementation of cultural communication behavior education
content for students through teaching activities.
3/ Strengthening the implementation of educational methods belonging to the
group of behavioral practices to educate students on culturally communicative behavior.
4/ Pay attention to coordinate with students' families and social forces to
participate in educating students' cultural communication behavior.
After building measures to educate students on cultural communication behavior,
the thesis conducts a test of teachers and students on the necessity and feasibility of the
measures. The test results show that teachers and students have different evaluations of
each measure, but they all agree on the feasibility, necessity, and high efficiency
expectations of the measures.

vi


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN.................................................................................................................. ii
MỤC LỤC......................................................................................................................vii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT......................................................................................................................xi
DANH MỤC CÁC BẢNG...........................................................................................................................xii
PHẦN MỞ ĐẦU..................................................................................................................................................1
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ GIÁO DỤC HÀNH VI GIAO TIẾP CĨ VĂN
HỐ CHO HỌC SINH TRUNG HỌC PHỒ THƠNG.................................................................6
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề...............................................................................................6
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài................................................................................................6
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước.................................................................................................8
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài.......................................................................................10
1.2.1. Hành vi giao tiếp có văn hố...............................................................................................10

1.2.2. Giáo dục hành vi giao tiếp có văn hoá............................................................................15
1.3. Một số vấn đề về hành vi giao tiếp có văn hố..........................................................16
1.3.1. Vai trị của hành vi giao tiếp có văn hố........................................................................16
1.3.2. Cấu trúc hành vi giao tiếp có văn hố.............................................................................17
1.3.3. Biểu hiện của hành vi giao tiếp có văn hố..................................................................18
1.4. Lí luận về giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học sinh trung học
phổ thơng................................................................................................................................................................19
1.4.1. Mục tiêu giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học sinh trung học phổ
thơng..........................................................................................................................................................................19
1.4.2. Nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học sinh trung học phổ
thông..........................................................................................................................................................................19

vii


1.4.3. Con đường giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học sinh trung học phổ
thơng..........................................................................................................................................................................20
1.4.4. Phương pháp giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học sinh trung học
phổ thông.................................................................................................................................................................23
1.4.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố
cho học sinh trung học phổ thơng................................................................................................................26
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1.............................................................................................................................32
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG GIÁO DỤC HÀNH VI GIAO TIẾP CĨ VĂN HỐ
CHO HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ – TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
HOA SEN..............................................................................................................................................................33
2.1. Khái quát về trường Trung học cơ sở – Trung học phổ thông Hoa Sen....33
2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển........................................................................................33
2.1.2. Sứ mệnh – Tầm nhìn – Triết lí giáo dục........................................................................33
2.1.3. Cơ cấu tổ chức...........................................................................................................................34
2.1.4. Tình hình giáo dục...................................................................................................................35

2.2. Mơ tả khảo sát thực trạng.....................................................................................................36
2.2.1. Mục đích khảo sát....................................................................................................................36
2.2.2. Nội dung khảo sát.....................................................................................................................37
2.2.3. Mẫu khảo sát..............................................................................................................................37
2.2.4. Phương pháp khảo sát và xử lí số liệu............................................................................37
2.3. Thực trạng hành vi giao tiếp có văn hoá của học sinh trường Trung học
cơ sở – Trung học phổ thông Hoa Sen..................................................................................................38
2.3.1. Thực trạng nhận thức về vai trị của hành vi giao tiếp có văn hố của giáo
viên và học sinh trường Trung học cơ sở – Trung học phổ thông Hoa Sen.............................38
2.3.2. Thực trạng nhận thức về cấu trúc hành vi giao tiếp có văn hoá của giáo viên
và học sinh trường Trung học cơ sở – Trung học phổ thông Hoa Sen........................................40

viii


2.3.3. Thực trạng biểu hiện của hành vi giao tiếp có văn hố của học sinh trường
Trung học cơ sở – Trung học phổ thông Hoa Sen................................................................................42
2.4. Thực trạng giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học sinh trường
Trung học cơ sở – Trung học phổ thông Hoa Sen..........................................................................45
2.4.1. Thực trạng nhận thức mục tiêu giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho
học sinh của giáo viên và học sinh trường Trung học cơ sở – Trung học phổ thông Hoa
Sen..............................................................................................................................................................................45
2.4.2. Thực trạng thực hiện nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có văn hoá cho học
sinh của giáo viên trường Trung học cơ sở – Trung học phổ thông Hoa Sen..........................48
2.4.3. Thực trạng thực hiện con đường giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho
học sinh của giáo viên trường Trung học cơ sở – Trung học phổ thông Hoa Sen.................51
2.4.4. Thực trạng sử dụng phương pháp giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho
học sinh của giáo viên trường Trung học cơ sở – Trung học phổ thông Hoa Sen.................54
2.4.5. Thực trạng ảnh hưởng của các yếu tố đến hoạt động giáo dục hành vi giao
tiếp có văn hoá cho học sinh trường Trung học cơ sở – Trung học phổ thông Hoa Sen....58

2.5. Đánh giá chung về thực trạng.................................................................................................60
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2.............................................................................................................................63
CHƯƠNG 3. BIỆN PHÁP GIÁO DỤC HÀNH VI GIAO TIẾP CĨ VĂN HỐ CHO
HỌC SINH TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ – TRUNG HỌC PHỔ THÔNG HOA
SEN...........................................................................................................................................................................65
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp............................................................................................65
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu...................................................................................65
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn...................................................................................65
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống – đồng bộ.............................................................65
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi.......................................................................................66
3.2. Đề xuất biện pháp giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học sinh
trường Trung học cơ sở – Trung học phổ thông Hoa Sen.........................................................66
ix


3.2.1. Biện pháp 1: Tăng cường thiết lập mục tiêu giáo dục hành vi giao tiếp có văn

hố cho học sinh...................................................................................................................................................66
3.2.2. Biện pháp 2: Tăng cường thực hiện nội dung giáo dục hành vi giao tiếp có
văn hố cho học sinh thông qua hoạt động dạy học.............................................................................71
3.2.3. Biện pháp 3: Tăng cường thực hiện phương pháp giáo dục thuộc nhóm thực
hành hành vi để giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học sinh..........................................74
3.2.4. Biện pháp 4: Quan tâm phối hợp với gia đình học sinh và các lực lượng xã
hội tham gia giáo dục hành vi giao tiếp có văn hố cho học sinh.................................................79
3.3. Mối liên hệ giữa các biện pháp...........................................................................................81
3.4. Khảo sát tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp...........................................83
3.4.1. Mô tả khảo sát............................................................................................................................83
3.4.2. Kết quả khảo sát........................................................................................................................84
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3.............................................................................................................................88
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ..........................................................................................................89

1. Kết luận...............................................................................................................................................89
2. Khuyến nghị......................................................................................................................................90
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................................................93
PHỤ LỤC..............................................................................................................................................................96

x


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TT

Từ viết tắt

Nội dung hoàn chỉnh

1

CBQL

Cán bộ quản lí

2

GD

Giáo dục

3

GV

Giáo viên

4

HS

Học sinh

5

THCS

Trung học cơ sở

6

THPT

Trung học phổ thông

7

TP

Thành phố

xi