Điêu khắc đương đại và sự may mắn buồn bã pptx

Điêu khắc đương đại và
sự may mắn buồn bã



Nghệ thuật điêu khắc không bị đánh mất mình để chiều
theo thị hiếu tiêu dùng song lại có nhiều thử thách nghiệt
ngã với người nghệ sỹ.

Chật vật kiếm sống để làm nghề

Nghệ sỹ, những người sáng tạo các tác phẩm nghệ thuật luôn
luôn là số ít có biệt tài trong xã hội. Ở nước ta, so với các loại
hình nghệ thuật khác, nghệ sỹ điêu khắc lại càng hiếm hoi.
Nhà phê bình Phan Cẩm Thượng, giảng viên trường Đại học
Mỹ thuật cho biết mỗi khóa trường tuyển sinh được khoảng
10 họa sỹ thì mới có một người theo học điêu khắc. Và sau
khi ra trường, số lượng người còn theo đuổi loại hình nghệ
thuật này ngày một ít đi.

Trong khi nhiều họa sỹ có thể sống đàng hoàng, sung túc
bằng tranh thì các nhà điêu khắc được đánh giá là có sức sáng
tạo tốt nhất khi được hỏi hiện đang sống bằng công việc gì
thường có sự ngập ngừng trong miêu tả. Bởi nói như nhà
điêu khắc Đào Châu Hải thì họ làm tất cả các công việc có
liên quan đến điêu khắc để kiếm sống: làm các phù điêu trang
trí trong các ngôi nhà, các đồ mỹ nghệ theo đơn đặt hàng,
thậm chí chép tranh thuê hay làm bia mộ.

Ai may mắn hơn cả thì được làm một phần trong các công
trình tượng đài hoành tráng của Nhà nước, số tiền kiếm được
trong mỗi công trình có thể giúp họ không lo lắng đến
chuyện kiếm sống trong 1-2 năm để tập trung vào nghệ thuật.
Cơm áo không chỉ không đùa với khách thơ mà cũng là thử
thách lớn đối với các nhà điêu khắc.


Nhà điêu khắc Trần Trọng Tri và tác phẩm "Đắm" của anh


Sở dĩ các nhà điêu khắc không sống được bằng các tác phẩm
nghệ thuật vì thị trường dành cho các tác phẩm này rất hạn
hẹp. Ở nước ta hiện nay nghệ thuật điêu khắc chỉ hiện diện
trong các công trình tượng đài, một số ít các tác phẩm trưng
bày tại không gian công cộng như vườn hoa, quảng trường,
bảo tàng. Các nhà sưu tầm nghệ thuật cũng ít quan tâm đến
điêu khắc. Công chúng nói chung còn xa lạ với loại hình
nghệ thuật này. Để trang trí cho các ngôi nhà, họ thường sử
dụng các đồ thủ công mỹ nghệ chứ không nghĩ tới các tác
phẩm điêu khắc độc bản.

Tác phẩm làm ra không bán được trong khi chi phí thuần vật
chất để tạo ra một tác phẩm điêu khắc thường khá nhiều (đó
là chưa kể tới năng lượng chất xám và sự sáng tạo không đo
đếm được). Nhà điêu khắc Trần Trọng Tri cho biết các tác
phẩm bằng nhôm cỡ nhỏ anh hay làm thời gian gần đây đều
nặng trên 10kg, hay các tác phẩm bằng sắt của nhà điêu khắc
Khổng Đỗ Tuyền nặng tới gần 100 kg. Cộng vào đó là lao
động nặng nhọc bằng cả cơ bắp lẫn đầu óc. Các nhà điêu

khắc đều biết các kỹ thuật như nặn gốm, đục đẽo đá, gỗ, đúc
đồng, nhôm, sắt… Họ phải tìm hiểu, theo học những người
thợ lành nghề và còn phải giỏi hơn một bậc để có thể biến ý
tưởng của mình thành tác phẩm nghệ thuật.

Chi phí tốn kém, lao động vất vả mà lại không bán được,
cũng không có công chúng rộng rãi. Đó là thử thách khắc
nghiệt đối với những người vẫn muốn đeo đuổi nghệ thuật
điêu khắc. Không phải ai cũng bám trụ được đến cùng, đi
được đường dài là bởi thế. Song chính sự khắc nghiệt đó lại
là sự sàng lọc giống như lửa thử vàng để chỉ những người
thực sự tâm huyết, say mê còn trụ lại.


Triển lãm New Form với hy vọng đưa nghệ thuật điêu khắc
tới gần đời sống người dân hơn


Thị trường tiêu thụ hạn hẹp, hầu như không có nên các nhà
điêu khắc sáng tạo để thỏa mãn đam mê, thỏa mãn cái tôi của
mình. Nghệ thuật không phải chiều theo thị hiếu vốn đỏng
đảnh và nhiều phù phiếm nên có cơ hội được thăng hoa. Nhà
phê bình Phan Cẩm Thượng kể rằng khi tham dự một số triển
lãm điêu khắc ở nước ngoài, ông có đem theo những tấm
hình chụp các tác phẩm điêu khắc đương đại của nghệ sỹ
nước nhà và được đánh giá là hoàn toàn tương xứng với sự
phát triển chung của nghệ thuật đương đại trên thế giới.
Nhiều nhà điêu khắc cũng đã có tác phẩm trưng bày trong
các triển lãm, các liên hoan nghệ thuật của thế giới.

Có thể nói bản thân nghệ thuật điêu khắc “may mắn” hơn hội
họa hay một số loại hình nghệ thuật khác khi không bị đánh
mất mình để chiều theo thị hiếu tiêu dùng. Song đối với các
nhà điêu khắc và khả năng thụ hưởng nghệ thuật của công
chúng thì sự “may mắn” ấy mới đáng buồn làm sao.

Mịt mù lối ra

Không sống được bằng nghệ thuật, bằng đam mê, chấp nhận
điêu khắc là “nghiệp” chứ không phải là “nghề” chỉ là một
khó khăn của các nhà điêu khắc hiện tại. Họ đều tự giải quyết
khó khăn này bằng nhiều cách để mưu sinh, bởi đây là vấn đề
cá nhân và tự giải quyết được. Song bên cạnh đó còn nhiều
những khó khăn khác mà cá nhân các nghệ sỹ đành phải “bó
tay” hoặc tìm đường đi rất chật vật.

Phải mất một khoảng thời gian rất dài, các nhà điêu khắc mới
tìm được hướng sáng tạo mới: không lệ thuộc vào hình khối
đặc tả con người và sử dụng nhiều chất liệu như sắt, gỗ,
nhôm, đồng, composit… để sáng tạo nghệ thuật. Song ở nước
ta công nghệ còn kém phát triển, thiếu những thợ thủ công
lành nghề có thể hiện thực hóa tác phẩm từ vật mẫu mang ý
đồ nghệ thuật.

Vì thế các nhà điêu khắc phải giám sát chặt chẽ các quy trình
tạo ra thành phẩm cuối cùng và bản thân cũng phải tham gia
thì mới hy vọng tạo ra tác phẩm theo đúng ý muốn. Nhà điêu
khắc Trần Trọng Tri cho biết để làm ra các tác phẩm nhôm
đúc anh phải theo dõi quá trình người thợ đúc, hướng dẫn họ
một số điều. Sau đó anh vẫn tiếp tục phải chỉnh sửa thì mới

có tác phẩm hoàn chỉnh.


Nhà điêu khắc Hoàng Tường Minh đã rất vất vả để vận
chuyển tác phẩm điêu khắc nặng nề này từ TP. HCM ra dự
triển lãm Kết nối Sài Gòn - Hà Nội 2012


Không hy vọng nhiều vào việc bán được tác phẩm, các nghệ
sỹ điêu khắc chỉ mong muốn có không gian, môi trường để
trưng bày tác phẩm của mình. Theo nhà điêu khắc Hoàng
Tường Minh thì việc phải tự bảo quản các tác phẩm điêu
khắc ở trong xưởng rất khó vì số lượng nhiều và đó cũng
không phải môi trường thích hợp.

Nhà điêu khắc Trần Trọng Tri thì cảm thấy ái ngại khi không
có chỗ cất giữ tác phẩm, phải để lăn lóc những đứa con tinh
thần đầy tâm huyết của mình. Các nghệ sỹ đều mong mỏi có
một bảo tàng nghệ thuật hiện đại để các tác phẩm điêu khắc
có nơi trưng bày, tiếp cận được với công chúng và được tôn
vinh thỏa đáng.

Hiện nay các triển lãm điêu khắc do Nhà nước tổ chức rất
hiếm hoi. Các tổ chức xã hội, các nhà tài trợ cũng rất thờ ơ
với nghệ thuật đương đại, trong đó có điêu khắc. Vì vậy, để
nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật, để giao lưu học hỏi, tìm
hướng đi cho điêu khắc thì các nhà điêu khắc đều phải tự tổ
chức các triển lãm, hội thảo.

Ví dụ trong tháng 10 vừa qua có triển lãm New Form tại

gallery Mai (Hà Nội) với hy vọng từng bước đưa nghệ thuật
điêu khắc vào đời sống tiêu dùng. Trong tháng 11 đang có
Triển lãm điêu khắc kết nối Sài Gòn – Hà Nội 2012 tại
trường Đại học Văn hóa (Hà Nội) với sự tham gia của 16 tác
giả đang sống, làm việc tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Các
triển lãm này được duy trì với mật độ 6 tháng 1 lần và 2 năm
1 lần.

Các cá nhân nghệ sỹ tự đứng ra tổ chức, tự bỏ chi phí không
nhỏ làm triển lãm, phần lớn để thỏa mãn đam mê và chỉ có
một ít phập phồng hy vọng tư duy thẩm mỹ của công chúng
sẽ dần được nâng lên, bước đầu là từ các sinh viên đại học./.

[IMG]Phạm Thái Bình (1978), Cướp vợ đêm trăng, 120 x
46cm, đồng mạ[/IMG]



Khổng Đỗ Tuyền (1974), Số 1, cao 30cm, nhôm đúc



Nguyễn Hữu Thái (1983), Người đang đi, cao 15cm, đá



Nguyễn Huy Tính (1974), Con mèo. cao 82cm, gỗ sơn mài

Nguyễn Ngọc Lâm (1977), Sự cứng nhắc, 15 x 25 x 25cm, đất
nung



Phạm Bảo Sơn (1979), Đàn gà, 105 x 15 x 25cm, sắt hàn



Thái Nhật Minh (1984), Con sên II, 36 x 12 x 10cm, nhựa
trong pha màu



Trần Trọng Tri (1978), Ý chí và tình yêu, 25 x 30 x 80cm,
nhôm đúc