Dạy học hóa học gần với thực tế bộ môn nhằm tăng hứng thú học tập cho học sinh potx

Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:1
DY HC HÓA HC GN VI THC T B MÔN
NHM TNG HNG THÚ HC TP CHO HC SINH


A. PHN M U
I. LÝ DO CHN  TÀI
 đt đc các mc tiêu ca chng trình giáo dc ph thông vi mc tiêu là giúp
hc sinh: phát trin toàn din v đo đc, trí lc, th cht, thm m và các k nng c bn,
phát trin nng lc cá nhân, tính nng đng, sáng to, hình thành nhân cách con ngi Vit
Nam Xã Hi Ch Ngha, xây dng t cách và trách nhim công dân; ….(Lut giáo dc 2005),
thì yu t quyt đnh đn kt qu giáo dc là đi mi phng pháp giáo dc t li dy hc
truyn th mt chiu sang dy hc theo “phng pháp dy hc tích cc”. Làm cho “hc” là
quá trình kin to: tìm tòi, khám phá, phát hin, khai thác và x lí thông tin,…Hc sinh t
mình hình thành hiu bit, nng lc và phm cht. “Dy” là quá trình t chc hot đng nhn
thc cho hc sinh: cách t hc, sáng to, hp tác,…dy phng pháp và k thut lao đng
khoa hc, dy cách hc. Hc đ đáp ng nhng nhu cu ca cuc sng hin ti và tng
lai…Giúp hc sinh nhn thc đc nhng điu đã hc cn thit, b ích cho bn thân và cho
s phát trin xã hi.
Vi b môn hóa hc mà tính thc nghim đc gn lin vi các bài ging hàng ngày
thì vic đnh hng đi mi phng pháp dy hc cng phi có s khác bit nhiu so vi các
môn hc khác. Ngoài các phng pháp dy hc tích cc đc s dng thng xuyên nh “
Tho lun nhóm, Nêu vn đ Nhm nâng cao kh nng tip thu, tính ch đng, sáng to
trong hc tp b môn Hóa hc ca hc sinh thì vic gn các kin thc thc t b môn vào các
bài ging hàng ngày trong ging dy Hóa hc  các trng THPT hin nay ít đc chú trng,
nu không nói là b quên.
i vi môn Hóa hc : các khái nim, đnh lut, các hin tng, bn cht hóa hc
nhiu khi rt trìu tng, khó hiu, khô cng làm hc sinh khó tip thu, d nhàm chán, đc bit
vi các hc sinh có t duy không tt s có xu hng dn đn s b môn Hóa hc.
Xut phát t nhng thc t đó và vi kinh nghim trong ging dy b môn hóa hc,

tôi nhn thy đ nâng cao hng thú hc b môn Hóa hc ca hc sinh, t đó dn nâng cao
cht lng b môn Hóa hc  trng ph thông hin nay , ngi giáo viên ngoài phát huy tt
các phng pháp dy hc tích cc cn khai thác thêm các hin tng hóa hc thc tin trong
đi sng đa vào bài ging bng nhiu hình thc khác nhau nhm phát huy tính tích cc,
sáng to ca hc sinh, to nim tin, nim vui, hng thú trong hc tp b môn. T nhng lí do
đó tôi chn đ tài:
DY HC HÓA HC GN VI THC T B MÔN NHM TNG HNG
THÚ HC TP CHO HC SINH.

II. MC ÍCH NGHIÊN CU
Xây dng h thng mt s hin tng hóa hc thc tin cho các bài ging trong
chng trình Hóa hc THPT.
Vn dng h thng các hin tng đã xây dng đ dy hc Hóa hc trong chng
trình Hóa hc ph thông, nhm giáo dc ý thc và tng hng thú hc tp b môn cho hc
sinh.
III. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU
III.1. I TNG:
Quá trình dy hc môn hóa hc lp 10A1. 11A
1
, 12A
1
, 12A
2
và i tuyn hc sinh
gii ca trng THPT s 1 Bo Thng.
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:2
Các phng pháp dy hc tích cc, phng pháp tích hp môi trng, k nng vn
dng kin thc trong hc tp và liên h thc tin ca b môn hóa hc.
III.2. PHM VI:

Các bài dy trong chng trình hóa hc lp 11, lp 12 và bi dng hc sinh gii.
IV. C S KHOA HC
Nu vn dng tt h thng các hin tng hóa hc thc tin vào bài ging trong
chng trình dy hc b môn Hóa hc  trng ph thông s làm tng ý ngha thc tin ca
môn hc, làm cho các bài hc tr nên hp dn và lôi cun hc sinh hn. ng thi góp phn
nng cao nng lc nhn thc, t hc, tích cc ch đng hc tp ca hc sinh. iu đó làm
tng hng thú hc tp mang li kt qu hc tp b môn cao hn.
V. NHIM V NGHIÊN CU
Nghiên cu c s lí lun vic đi mi chng trình giáo dc môn hóa, phng pháp
đi mi phng pháp dy hc theo hng tích cc, tích hp
Nghiên cu chng trình sách giáo khoa, sách giáo viên hóa hc ph thông.Mc tiêu
chng trình hóa hc ph thông ( ch yu là trung hc ph thông ) đ su tm và xây dng
h thng mt s hin tng hóa hc phát huy tính tích cc, ch đng t duy cho hc sinh
nhm tng hng thú, say mê hc tp b môn.
VI. PHNG PHÁP NGHIÊN CU
Nghiên cu lut giáo dc v đi mi chng trình, phng pháp dy hc,
Các tài liu v lí lun dy hc, phng pháp dy hc tích cc b môn hóa.
Su tm, lit kê các hin tng hóa hc thc tin áp dng cho mt s bài dy c th 
chng trình hóa hc trung hc ph thông.
VII. CU TRÚC CA  TÀI:
 tài này gm 03 phn chính
A. Phn m đu
B. Phn ni dung
C. Phn kt kun chung

Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:3
B. PHN NI DUNG

CHNG I. C S LÍ LUN CA VIC S DNG CÁC HIN TNG HÓA HC
THC TIN VÀO BÀI DY HÓA HC TNG HNG THÚ, SAY MÊ VÀ Ý THC
HC TP B MÔN.
I.1. C S LÍ LUN CA VN :
i vi hc sinh THPT các em cha có nhiu đnh hng ngh nghip cho tng lai
nên ý thc hc tp các b môn cha cao, các em ch thích môn nào mình hc có kt qu cao
hoc thích giáo viên nào thì thích hc môn đó. Ngi giáo viên dy hóa hc phi bit nm
tâm lý và đc đim la tui ca hc sinh, trong đó phng pháp dy hc bng cách khai thác
các hin tng hóa hc thc tin trong t nhiên và trong đi sng hàng ngày đ các em thy
môn hóa hc rt gn gi vi các em. Giáo viên phi t chc đc các hot đng t lc hc
tp cho hc sinh theo nhng c s lí lun sau:
I.1.1: T chc hot đng hng dn hc sinh hc tp theo hng tích hp:

Vi s bùng n ca các thành tu khoa hc trong các lnh vc: Vt lí, Sinh hc, Hóa
hc…nên chng trình đào to cng đc phân chia thành các mng kin thc tng đi tách
ri, cô lp vi nhng khái nim chi tit khó nh. Xu hng hin nay trong dy hc hóa hc
nói riêng và trong các lnh vc khoa hc nói chung, ngi ta c gng trình bày cho hc sinh
thy mi quan h hu c ca các lnh vc không nhng ca hóa hc vi nhau mà còn gia
các ngành khoa hc khác nhau nh: sinh hc, hóa hc, toán hc, vt lí,…
Khi dy kin thc hóa hc bt k t lnh vc nào: cu to nguyên t, phng trình hóa
hc, dung dch…đu liên quan đn kin thc vt lí hay nhiu hin tng thiên nhiên, hoc
kin thc hóa hu c: gluxit, lipit, protein,…đu liên quan đn kin thc sinh hc, nên khi s
dng nhng câu hi m rng theo hng tích hp s làm cho hc sinh ch đng tìm tòi câu
tr li, đng thi thy đc s liên h gia các môn hc vi nhau.
Ví d: khi hc vt lí ta gii thích hin tng: càng lên cao thì không khí càng loãng da vào
lc hút ca trái đt, thì vi hóa hc các em s hiu rõ hn là do khi lng mol các khí nng
nh khác nhau nên b hút mnh yu khác nhau, khí oxi có khi lng mol nng hn so vi
khi lng mol ca không khí nên tp trung bên di, tng trên ch còn li các khí có khi
lng mol nh nh: H
2
, ít khí oxi nên không khí loãng.
Tuy nhiên đ dy theo cách tích hp nh trên, ngi giáo viên phi bit chn nhng
vn đ quan trng, mu chót nht ca chng trình đ ging dy còn phn kin thc d hiu
nên hng dn hc sinh v nhà đc SGK hoc các tài liu tham kho. Ngoài ra giáo viên phi
chn la các hin tng thc tin phù hp vi ni dung bài mi tng hng thú, say mê hc
tp, tìm hiu b môn.
Nu ngi giáo viên kt hp tt phng pháp dy hc tích hp s dng các hin tng
thc tin, ngoài giúp hc sinh ch đng, tích cc say mê hc tp còn lng ghép đc các ni
dung khác nhau nh: bo v môi trng, chm sóc và bo v sc khe con ngi thông qua
các kin thc thc tin đó. ây cng là hng đi mà ngành giáo dc nc ta đang đy mnh
trong các nm gn đây.
I.1.2: T chc hot đng hng dn hc sinh cách thit lp s liên h các ni
dung hc vi thc tin.

Hc sinh thy hng thú và d ghi nh bài hn nu trong quá trình dy và hc giáo viên
luôn có đnh hng liên h thc t gia các kin thc sách giáo khoa vi thc tin đi sng
hàng ngày. Rt nhiu kin thc hóa hc có th liên h đc vi các hin tng t nhiên xung
quanh chúng ta.

Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Ví d: Vì sao ta đ mui thô trong l không có np khi s dng li d b chy nc?
Gii thích: Mui n có thành phn chính là natri clorua ngoài ra còn có mt s mui khác
nh magie clorua. Chính MgCl
2
rt a nc, nó hp th nc trong không khí và cng rt d
tan trong nc.
I.1.3: T chc hot đng hng dn hc sinh thông qua các tình hung gi đnh
bng các hin tng thc tin.
Trong quá trình dy hc nu ta ch áp dng mt kiu dy thì hc sinh s nhàm chán.
Giáo viên có th áp dng nhiu phng pháp dy hc lng ghép vào nhau, trong đó hình thc
ging dy bng cách đa ra các tình hung gi đnh kèm vào các phng pháp dy đ hc
sinh tranh lun va phát huy tính ch đng, sáng to ca hc sinh va to đc môi trng
thoi mái đ các em trao đi t đó giúp hc sinh thêm yêu thích môn hc hn.
Ví d: Khi hc v axetilen, GV có th đa ra tình hung:
Vì sao ném đt đèn xung ao làm cá cht ? HS s nhanh chóng tr li đó là đt đèn có
thành phn chính là canxi cacbua CaC
2
, khi tác dng vi nc sinh ra khí axetilen và canxi
hiđroxit:
CaC
2
+ 2H
2
O C→

2
H
2
+ Ca(OH)
2
Tuy nhiên nu hi cht nào làm cá cht thì hc sinh không d gii thích đc: Axetilen có th
tác dng vi nc to ra anđehit axetic, chính cht này làm tn thng đn hot đng hô hp
ca cá vì vy có th làm cá cht.
Tình hung mang tính thách đ nh vy s kích thích hc sinh hc tp và thi đua nhau
tìm câu tr li. Các em s nh kin thc lâu hn.
I. 2: MT S HÌNH THC ÁP DNG CÁC HIN TNG THC TIN
TRONG TIT DY:
I.2.1: T TÌNH HUNG VÀO BÀI MI
Tit dy có gây s chú ý ca hc sinh hay không nh vào ngi hng dn (giáo viên)
rt nhiu. Trong đó phn m đu đc bit quan trng, nu ta bit đc ra mt tình hung thc
tin hoc mt tình hung gi đnh yêu cu hc sinh cùng tìm hiu, gii thích qua bài hc s
cung hút đc s chú ý ca hc sinh trong tit dy.
I.2.2: LNG GHÉP TÍCH HP MÔN TRNG TRONG BÀI DY
Vn đ môi trng: nc, không khí, đt, đang đc con ngi nhc đn rt nhiu.
Trong cuc sng hng ngày các hin tng thng xuyên bt gp nh: nc thi ca mt ao
cá, chung heo, chung vt ; khói bi ca các nhà máy xay lúa, các lò gch, các cánh đng
sau thu hoch, có liên quan gì đn nhng din bin bt thng ca thi tit hin nay không.
Giáo viên dy hc b môn hóa có th lng ghép các hin tng đó vào phn sn xut các
cht, hay ng dng ca mt s cht Ngoài vic gây s chú ý ca hc sinh trong tit dy còn
giáo dc ý thc, trách nhim bo v môi trng cho tng hc sinh. Tùy vào thc trng ca
tng đa phng mà ta ly các hin tng cho c th và gn gi vi các em.
I.2.3: LIÊN H THC T TRONG BÀI DY
Khi hc xong vn đ gì hc sinh thy có ng dng thc tin cho cuc sng thì các em
s chú ý hn, tìm tòi, ch đng t duy đ tìm hiu, đ nh hn. Do đó mi bài hc giáo viên
đa ra đc mt s ng dng thc tin s lôi cun đc s chú ý ca hc sinh.

Giáo viên cng cn chú ý khi s dng các hin tng hóa hc thc tin nên khéo léo
trong gii thích vn đ, vì cp đ b môn hóa  THCS cha tìm hiu sâu quá trình din bin
ca s vic hay hin tng. Do đó giáo viên phi bit la chn cách gii thích cho phù hp,
nu hc sinh t ra tìm tòi hn chúng ta có th khích l, m ra hng giáo dc vai trò quan
trng ca b môn mà các em s đc tìm hiu  các cp cao hn.

Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:4
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Chng II: H THNG CÁC HIN TNG HÓA HC THC TIN DÙNG CHO
CÁC BÀI GING TRONG CHNG TRÌNH HÓA HC PH THÔNG.
II.1: H thng các hin tng s dng trong nhng bài ging v : CÁC HP
CHT VÔ C
Câu 1: Ti sao khi cho vôi sng vào nc, ta thy khói bóc lên mù mt, nc vôi nh b sôi
lên và nhit đ h vôi rt cao có th gây nguy him cho tính mng ca ngi và đng vt.
Do đó cn tránh xa h đang tôi vôi hoc sau khi tôi vôi ít nht 2 ngày ?
Gii thích: Khi tôi vôi đã xy ra phn ng to thành canxi hiđroxit:
CaO + H
2
O Ca(OH)→
2
Phn ng này ta rt nhiu nhit nên làm nc sôi lên và bc hi đem theo c nhng ht
Ca(OH)
2
rt nh to thành nh khói mù trng. Do nhit ta ra nhiu nên nhit đ ca h vôi
rt cao. Do đó ngi và đng vt cn tránh xa h vôi đ tránh ri xung h vôi tôi s gây
nguy him đn tánh mng.
Áp dng: Giáo viên có th đt câu hi trên cho phn đt vn đ vào bài  Bài 31: Mt s hp
cht quan trng ca kim loi kim th - Hóa 12.
Câu 2: “Hin tng ma axit” là gì ? Tác hi nh th nào ?
Gii thích: - Khí thi công nghip và khí thi ca các đng c đt trong (ô tô, xe máy) có

cha các khí SO
2
, NO, NO
2
,…Các khí này tác dng vi oxi O
2
và hi nc trong không khí
nh xúc tác oxit kim loi (có trong khói, bi nhà máy) hoc ozon to ra axit sunfuric H
2
SO
4

và axit nitric HNO
3
.
2SO
2
+ O
2
+ 2H
2
O  2H
2
SO
4
2NO + O
2
 2NO
2
4NO

2
+ O
2
+ 2H
2
O  4HNO
3
Axit H
2
SO
4
và HNO
3
tan vào nc ma to ra ma axit. Vai trò chính ca ma axit là H
2
SO
4

còn HNO
3
đóng vai tr th hai.
- Hin nay ma axit là ngun ô nhim chính  mt s ni trên th gii. Ma axit làm
mùa màng tht thu và phá hy các công trình xây dng, các tng đài làm t đá cm thch,
đá vôi, đá phin (các loi đá này thành phn chính là CaCO
3
):
CaCO
3
+ H
2

SO
4
 CaSO
4
+ CO
2
 + H
2
O
CaCO
3
+ 2HNO
3
 Ca(NO
3
)
2
+ CO
2
 + H
2
O
Áp dng: Ngày nay hin tng ma axit và nhng tác hi ca nó đ gây nên nhng hu qu
nghiêm trng, đc bit là  nhng nc công nghip phát trin. Vn đ ô nhim môi trng
luôn đc c th gii quan tâm. Vit Nam chúng ta đang rt chú trng đn vn đ này. Do
vy mà giáo viên phi cung cp cho hc sinh nhng hiu bit v hin tng ma axit cng
nh tác hi ca nó nhm nâng cao ý thc bo v môi trng. C th giáo viên có th đt câu
hi trên liên h tích hp môi trng trong các bài :Hp cht ca Nit- Hóa 11, Hp cht ca
Lu hunh - Hóa 10.
Câu 3: Axit clohiđric có vai trò nh th nào đi vi c th ?

Gii thích: Axit clohiđric có vai trò rt quan trng trong quá trình trao đi cht ca c th.
Trong dch d dày ca ngi có axit clohiđric vi nng đ khong chng 0,0001 đn 0,001
mol/l (có đ pH tng ng vi là 4 và 3). Ngoài vic hòa tan các mui khó tan, nó còn là cht
xúc tác cho các phn ng phân hy các cht gluxit (cht đng, bt) và cht protein (đm)
thành các cht đn gin hn đ c th có th hp th đc.
Lng axit trong dch d dày nh hn hay ln hn mc bình thng đu gây bnh cho
ngi. Khi trong dch d dày có nng đ axit nh hn 0,0001 mol/l (pH>4,5) ngi ta mc
bnh khó tiêu, ngc li nng đ axit ln hn 0,001 mol/l (pH<3,5) ngi ta mc bnh 
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:5
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
chua. Mt s thuc cha đau d dày cha mui hiđrocacbonat NaHCO
3
(còn gi là thuc
mui) có tác dng trung hòa bt lng axit trong d dày.
NaHCO
3
+ HCl → NaCl + CO
2
+ H
2
O
Áp dng: Nhu cu ngày càng cao ca con ngi kéo theo nhu cu n ung ngày càng đa
dng, phong phú. Vn đ n ung nh hng d dày ngày càng tng. Giáo viên có th đa
vn đ này trong phn ng dng ca axit clohiđric bài : Axit HCl và mui clorua - Hóa 10
Câu 4: Vì sao không nên đ nc vào axit sunfuric đm đc mà ch có th đ axit sunfuric
đm đc vào nc ?
Gii thích: Trong bt kì quuyn sách hóa hc nào cng ghi câu sau đ cnh báo bn đc: “
Trong bt kì tình hung nào cng không đc đ nc vào axit sunfuric đm đc, mà ch
đc đ t t axit sunfuric đc vào nc”. Vì sao vy ?
Khi axit sunfuric gp nc thì lp tc s có phn ng hóa hc xy ra, đng thi s ta

ra mt nhit lng ln. Axit sunfuric đc ging nh du và nng hn trong nc. Nu bn
cho nc vào axit, nc s ni trên b mt axit. Khi xy ra phn ng hóa hc, nc sôi mãnh
lit và bn tung tóe gây nguy him.
Trái li khi bn cho axit sunfuric vào nc thì tình hình s khác: axit sunfuric đc
nng hn nc, nu cho t t axit vào nc, nó s chìm xung đáy nc, sau đó phân b đu
trong toàn b dung dch. Nh vy khi có phn ng xy ra, nhit lng sinh ra đc phân b
đu trong dung dch, nhit đ s tng t t không làm cho nc sôi lên mt cách quá nhanh.
Mt chú ý thêm là khi pha loãng axit sunfuric bn luôn luôn nh là “ phi đ t t ”
axit vào nc và không nên pha trong các bình thy tinh. Bi vì thy tinh s d v khi tng
nhit đ khi pha.
Áp dng: Vn đ an toàn khi làm thí nghim đc đt lên hàng đu trong nhng tit dy có
s dng hóa cht. c bit khi tip xúc vi axit H
2
SO
4
đc thì rt nguy him. Giáo viên có
th đt câu hi trên cho hc sinh tr li v cách pha loãng axit H
2
SO
4
khi dy phn tính cht
vt lí ca axit sunfuric đc trong bài : Axit sunfuric - Hóa 10.
Câu 5: Vì sao khi n trái cây không nên đánh rng ngay ?
Gii thích: Vì cht chua (tc axit hu c) có trong trái cây s kt hp vi nhng thành phn
trong thuc đánh rng theo bàn chy s tn công các k rng và gây tn thng cho li. Bi
vy ngi ta đi đn khi nc bt trung hòa lng axit trong trái cây nht là táo, cam, nho,
chanh…
Áp dng: Giáo viên có th đt câu hi trên cho phn m rng tính cht hóa hc ca axit khi
tác dng vi baz to phn ng trung hòa bài3:Axit, Baz, mui - Hóa 11
Câu 6: Vì sao nc rau mung đang xanh khi vt chanh vào thì chuyn sang màu đ ?

Gii thích: Có mt s cht hóa hc gi là cht ch th màu, chúng làm cho dung dch thay đi
khi đ axit thay đi. Trong rau mung (và vài loi rau khác) có chy ch th màu này, trong
chanh có 7% axit xitric. Vt chanh vào nc rau làm thay đi đ axit, do đó làm thay đi màu
ca nc rau. Khi cha vt chanh nc rau mung màu xanh lét là cha cht kim.
Áp dng: Giáo viên có th đt câu hi trên cho phn m rng tính cht hóa hc ca axit khi
tác dng vi qu tím  bài v Tính cht ca Axit  Hóa 10. Hóa 11, Hóa hu c 12
Câu 7: Vì sao bôi vôi vào ch ong, kin đt s đ đau ?
Gii thích: Do trong nc ca ong, kin, nhn (và mt s con khác) có axit hu c tên là axit
fomic (HCOOH). Vôi là cht baz nên trung hòa axit làm ta đ đau.
Áp dng: Giáo viên có th đt câu hi trên cho phn m rng tính cht hóa hc ca Axit
cacboxylic  Bài :Tính cht hóa hc ca axit cacboxylic- Hóa 12.
Câu 8: Ti sao khi tô vôi lên tng thì lát sau vôi khô và cng li ?
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:6
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Gii thích: Vôi là canxi hiđroxit, là cht tan ít trong nc nên khi cho nc vào to dung
dch trng đc, khi tô lên tng thì Ca(OH)
2
nhanh chng khô và cng li vì tác dng vi
CO
2
trong không khí theo phng trình:
Ca(OH)
2
+ CO
2
CaCO→
3
↓ + H
2
O

↑

Áp dng: Giáo viên có th đt câu hi trên cho phn m rng tính cht hóa hc ca canxi
hiđroxit  Bài :Mt s hp cht quan trng ca kim loi kim th- Hóa 12.
Câu 9: Ti sao nhng ngi có thi quen n tru thì luôn có li và hàm rng chc khe?
Gii thích: Trong ming tru có vôi Ca(OH)
2
cha Ca
2+
và OH
-
làm cho quá trình to men
rng (Ca
5
(PO
4
)
3
OH) xy ra thun li:
5Ca
2+
+ 3PO
4
3-
+ OH
-

฀
Ca
5

(PO
4
)
3
OH
Chính lp men này chng li sâu rng.
Câu 10: Ti sao n tru phi có đ cau, tru và vôi, nht là không th thiu vôi ?
Gii thích: Trong lá tru có cha tinh du, trong ht cau có cha mt cht gi là arecolin,
cht này có tính đc. Không có vôi ming tru không th chuyn sang màu đ, vôi là cht
kim khi tác dng vi arecolin làm cht này chuyn thành arecaidin không đc mà có tác
dng gây hng phn, m áp làm cho da mt hng hào, môi đ thm, chng cm cúm, dit
khun làm sch ming, làm cht chân rng.
Áp dng: Giáo viên có th đt 2 câu hi trên cho phn tích hp bo v sc khe  Bài Hp
cht quan trng ca kim loi kim th - Hóa 12
Câu 11: Bt n là cht gì mà có th làm cho bánh to ra và xp đc ?
Gii thích: (NH
4
)
2
CO
3
đc dùng làm bt n vì khi trn thêm bt mì hoc các bt khác, lúc
nng bánh (NH
4
)
2
CO
3
phân hy thành các cht khí và hi làm cho bánh xp và n.
(NH

4
)
2
CO
3

0
t
⎯
⎯→ NH
3

↑
+ CO
2

↑
+ H
2
O ↑
Áp dng : Dy bài hp cht ca kim loi kim - Hóa 12
Câu 12: Ti sao khi nu nc ging  mt s vùng, lâu ngày thy xut hin lp cn  đáy
m? Cách ty lp cn này nh th nào ?
Gii thích: Trong t nhiên, nc  mt s vùng là nc cng tm thi - là nc có cha các
mui axit nh: Ca(HCO
3
)
2
và Mg(HCO
3

)
2
.
Khi nu nc lâu ngày thy xy ra phng trình hóa hc:
Ca(HCO
3
)
2
 CaCO
3
 + CO
2
 + H
2
O
Mg(HCO
3
)
2
 MgCO
3
 + CO
2
 + H
2
O
Do CaCO
3
và MgCO
3

là cht kt ta nên lâu ngày s đóng cn.  ty lp cn này thì dùng
gim (dung dch CH
3
COOH 5%) cho vào m đun sôi đ ngui khong mt đêm ri ra sch.
Áp dng: Giáo viên có th đt câu hi trên cho phn m rng bài : Nc cng- Hóa 12). Mc
đích là cung cp cho hc sinh mt s vn đ có trong đi sng t đó có th gii thích đc
bn cht vn đ nhm kích thích s hng phn trong hc tp. ây là hin tng mà hc sinh
có th quan sát và thc hin đc d dàng.
Câu 13: Vì sao mui thô d b chy nc ?
Gii thích: Mui n có thành phn chính là natri clorua, ngoài ra còn có ít mui khác nh
magie clorua …, Magie clorua rt a nc, nên nó hp th nc trong không khí và rt d tan
trong nc. Mui sn xut càng thô s thì càng d b chy nc khi đ ngoài không khí.
Câu 14: Mui  bin có t đâu ? Em hãy tìm xem ngun gc ca mui có trong nc
bin?
Gii thích: Bin c là quê hng ca mui, trong đó NaCl chim 85%. Trong quá trình lâu
dài hình thành đi dng ban đu đã hòa tan tt c các loi mui khoáng. ng thi nham
thch trong quá trình phong hóa (nham thch b tác đng lâu ngày ca ma, nng, gió bão và
vi sinh vt) đã không ngng b phân gii và sn sinh ra các loi mui, sau đó theo các dòng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:7
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
sông đ ra đi dng. Vy sông ngòi, nham thch và các núi la di đáy bin chính là ngun
gc cung cp ch yu các loi mui cho bin c.
Câu 15: Ti sao ngi ta phi b mui vào các thùng nc đá đng kem que hoc trong
các b nc đông đc nc đá  các nhà máy sn xut nc đá ?
Gii thích: Nhit đ ca nc đá là 0
0
C, nu cho mui vào nhit đ s gim xung di 0
0
C.
Li dng tính cht này đ làm cho kem que hoc nc nhanh đông thành cht rn.

Câu 16: Vì sao nc mt li mn ?
Gii thích: Nc mt mn vì trong nc mt có ti 6 gam mui. Nc mt sinh ra t tuyn l
nm phía trên mi ngoài ca nhãn cu. Nc mt có tác dng bôi trn nhãn cu làm cho nhãn
cu không b khô, b xc và vì có mui nên còn có tác dng hn ch bt s phát trin ca vi
khun trong mt.
Áp dng: Giáo viên có th đt 4 các câu hi trên cho phn liên h thc t trong bài :Axit,
Baz và mui - Hóa 11.
Câu 17: Ti sao phi n mui iot ?
Gii thích: Trong c th con ngi có tn ti mt lng iot tp trung  tuyn giáp trng. 
ngi trng thành lng iot này khong 20-50mg. Hàng ngày ta phi b sung lng iot cn
thit cho c th bng cách n mui iot. Iôt có trong mui n dng KI và KIO
3
. Nu lng iot
không cung cp đ thì s dn đn tuyn giáp trng sng to thành bu c, nng hn là đn
đn, vô sinh và các chng bnh khác.
Áp dng: Giáo viên có th đt câu hi trên khi kt thúc bài :Brom- Iot- Flo - Hóa 10. nhm
giúp cho hc sinh hiu đc ích li ca vic n mui iot và tuyên truyn cho cng đng.
Câu 18: Ngi ta bit cht dip lc trong cây xanh có công thc phân t C
55
H
70
O
5
N
4
Mg.
Cây xanh to cht này nh CO
2
(trong không khí), hiđro (t nc trong đt) và các cht
vô c là nit, magie (t đt lên). Khi cây b vàng lá ngi ta nghi là không đ cht dip

lc. Vy theo em nên bón loi phân nào giúp cây to cht dip lc hiu qu nht ?
Gii thích: Nên dùng phân đm nh phân magie sunfat và amoni sunfat (NH
4
)
2
SO
4
vì 2 loi
phân này có Mg và N cung cp cho cây.
Câu 19: Vì sao ngi ta dùng tro bp đ bón cho cây ?
Gii thích: Trong tro bp có cha mui K
2
CO
3
cung cp nguyên t kali cho cây.
Áp dng: Giáo viên có th đt 2 câu hi trên cho phn đt vn đ vào bài hoc liên h thc t
trong  bài 11: PHÂN BÓN HÓA HC - Hóa 11
Câu 20: Ti sao khi nông nghip phát trin thì các vi khun, nm, giun tròn sng trong
đt, nc… gim đi rt nhiu nhiu ni không còn na ?
Gii thích: Mt s phân bón có th tiêu dit các loi sinh vt có hi này. Ví d trc khi
trng khoai tây mt tun ngi ta đa vào đt mt lng urê (1,5 kg/m
2
) thì các mm bnh b
tiêu dit hoàn toàn. Hin tng d thy là không còn đa trong nc  nhiu ni nh ngày
trc na.
Áp dng: Giáo viên có th đt câu hi trên cho phn tích hp bo v môi trng trong bài :
PHÂN BÓN HÓA HC - Hóa 11
Câu 21: Ti sao khi đi gn các sông, h bn vào ngày nng nóng, ngi ta ngi thy mùi
khai ?
Gii thích: Khi nc sông, h b ô nhim nng bi các cht hu c giàu đm nh nc tiu,

phân hu c, rác thi hu c… thì lng urê trong các cht hu c này sinh ra nhiu. Di
tác dng ca men ureaza ca các vi sinh vt, urê b phân hy tip thành CO
2
và amoniac NH
3

theo phn ng: (NH
2
)
2
CO + H
2
O
฀
CO
2
+ 2NH
3
NH
3
sinh ra hòa tan trong nc sông, h di dng mt cân bng đng. Nh vy khi tri
nng (nhit đ cao), NH
3
sinh ra do các phn ng phân hy urê cha trong nc s không hòa
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:8
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
tan vào nc mà b tách ra bay vào không khí làm cho không khí xung quanh sông, h có mùi
khai khó chu.
Áp dng: ây là hin tng thng gp quanh h, ao, nht là vào mùa khô, nng nóng. Giáo
viên có th nêu vn đ trong bài ging bài : PHÂN BÓN HÓA HC- Hóa 11

Câu 22: Ti sao đ ci to đt  mt s rung chua ngi ta thng bón bt vôi ?
Gii thích: Thành phn ca bt vôi gm CaO và Ca(OH)
2
và mt s ít CaCO
3
.  rung chua
có cha axit, pH < 7, nên s có phn ng gia axit vi CaO, Ca(OH)
2
và mt ít CaCO
3
làm
gim tính axit nên rung s ht chua.
Áp dng: Giáo viên có th hng dn hc sinh vn dng kin thc các bài đã hc trc đ tr
li dn vào bài : Phân bón hóa hc - Hóa 11.
II.2: H thng các hin tng s dng trong nhng bài ging v: KIM LOI
Câu 1:Vì sao ta hay dùng bc đ “đánh gió” khi b bnh cm ?
Gii thích: Khi b bnh cm, trong c th con ngi s tích t mt lng khí H
2
S tng đi
cao. Chính lng H
2
S s làm cho c th mt mi. Khi ta dùng Ag đ đánh gió thì Ag s tác
dng vi khí H
2
S. Do đó, lng H
2
S trong c th gim và dn s ht bnh. Ming Ag sau khi
đánh gió s có màu đen xám:
4Ag + 2H
2

S + O
2
 2Ag
2
S + 2H
2
O
(đen)
Áp dng: Hin tng “đánh gió” đã đc ông bà ta s dng t rt xa xa cho đn tn bây gi
đ cha bnh cm. Cách làm này rt có c s khoa hc mà mi ngi cn phi bit. Giáo
viên có th nêu hin tng trên khi dy phn Gii thiu mt s kim loi khác Hóa 12.
Câu 2: Ti sao dùng đ dùng bng bc đng thc n, thc n lâu b ôi ?
Gii thích: Khi bc gp nc s có mt lng rt nh đi vào nc thành ion. Ion bc có tác
dng dit khun rt mnh. Ch cn 1/5 t gam bc trong mt lit nc cng đ dit các vi
khun nên gi cho thc n lâu ôi thiu.
Câu 3: Ti sao không th dp tt đám cháy ca các kim loi: K, Na, Mg bng khí CO
2
?
Gii thích: Do các kim loi trên có tính kh mnh nên vn cháy đc trong khí CO
2

Mg + CO
2

0
t
⎯
⎯→ MgO + C
Câu 4: S dng đ dùng bng nhôm có nh hng gì không ?
Gii thích: Nhôm là kim loi có hi cho c th nht là đi vi ngi già. Bnh lú ln và các

bnh khác ca ngi già, ngoài nguyên nhân do c th b lão hóa còn có th do s đu đc vô
tình ca các đ nu n, đ dng bng nhôm. T bào thn kinh trong não ngi già mc bnh
nào có cha rt nhiu ion nhôm Al
3+
, nu dùng đ nhôm trong mt thi gian dài s làm tng
c hi ion nhôm xâm nhp vào c th, làm nguy c đn toàn b h thng thn kinh não.
S dng đ nhôm phi bit cách bo qun, không nên đng thc n bng đ nhôm
hoc không nên n thc n đ trong đ nhôm qua đêm, không nên dùng đ nhôm đ đng rau
trn trng gà và gim…
Áp dng: Giáo viên có th đt 3 câu hi trên cho phn m rng v tính cht khác ca mt s
kim loi trong bài ; Nhôm và các hp cht ca nhôm - Hóa 12.
Câu 5: Gii thích hin tng: “ Mt ni nhôm mi mua v sáng lp lánh bc, ch cn
dùng nu nc sôi, bên trong ni nhôm, ch có nc bin thành màu xám đen ?”
Gii thích: Mi xem thì có v l vì ni nhôm mi, ngoài nc ra thì không tip xúc vi gì
khác, chng l nc li làm cho ni đen ?
Bình thng trông bên ngoài nc không có vn đ gì, thc t trong nc có hòa tan
nhiu cht, thng gp nht là các mui canxi, magiê và st. Các ngun nc có th cha
lng mui st ít nhiu khác nhau, loi nc cha nhiu st “ là th phm” làm cho ni nhôm
có màu đen.
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:9
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:10
Vì nhôm có tính kh mnh hn st nên nhôm s đy st ra khi mui ca nó và thay
th ion st, còn ion st b kh s bám vào b mt nhôm, ni nhôm s b đen:  hoàn thành
đc điu trên phi có 3 điu kin: Lng mui st trong nc phi đ ln; Thi gian đun sôi
phi đ lâu; Ni nhôm phi là ni mi
Áp dng: Giáo viên có th nêu hin tng trên đ dn nhp vào bài : Nhôm và các hp cht
ca nhôm - Hóa 12. Sau đó hc sinh da vào nhng kin thc đã hc đ gii thích hin tng
ni nhôm b đen.
Câu 6: Ti sao khi đánh phèn chua vào nc thì nc li tr nên trong ?

Gii thích: Công thc hóa hc ca phèn chua là mui sunfat kép ca nhôm và kali  dng
tinh th ngm 24 phân t nc: K
2
SO
4
.Al
2
(SO
4
)
3
24H
2
O. Do khi đánh phèn trong nc phèn
tan ra to kt ta Al(OH)
3
, chính kt ta keo này đã dính kt các ht đt nh l lng trong
nc đc thành các ht đt to hn, nng và chìm xung làm nc trong. Nên trong dân gian
có câu:
“ Anh đng bc bc làm cao
Phèn chua em đánh nc nào cng trong”
Phèn chua rt có ích cho vic x lí nc đc  các vùng l đ có nc trong dùng cho tm,
gic. Vì cc phèn chua trong và sáng cho nên đông y còn gi là minh phàn ( minh là
trongtrng, phàn là phèn).
Áp dng: Giáo viên có th đt câu hi trên cho phn liên h thc t trong bài : Nhôm và các
hp cht ca nhôm - Hóa 12.
Câu 7: Ti sao nhng đ dùng bng st thng b g to thành g st và dn dn đ vt
không dùng đc ?
Gii thích: Trong không khí có oxi, hi nc và các cht khác. Do tác dng nhit đ cao ca
ánh nng mt tri, hi nc, oxi và nc ma (thng hòa tan khí CO

2
to môi trng axit
yu) có phn ng vi st to thành mt s hp cht ca st (Fe
2
O
3
) gi là g st. G st không
còn tính cng, ánh kim, do ca st mà xp, giòn nên làm đ vt b hng. Do đó đ bo v đ
dùng bng st, ngi ta thng ph lên đ vt bng st mt lp sn, kim loi khác đ ngn
không cho st tip xúc vi nc, oxi không khí và mt s cht khác trong môi trng.
Áp dng: Giáo viên có th đt câu hi trên cho phn liên h thc t trong bài 19: ST hoc
dùng đt vn đ vào bài :St và hp cht ca st- Hóa 12
Câu 8: Cho, môi, dao đu đc làm t st. Vì sao cho li giòn ? môi li do ? còn dao li
sc ?
Gii thích: Cho xào rau, môi và dao đu làm t st. Th nhng loi st đ ch to chúng li
không ging nhau.
St dùng đ làm cho là “gang”. Gang có tính cht là rt gn. Trong công nghip,
ngi ta nu chy lng gang đ đ vào khuôn, gi là “đúc gang”.
Môi múc canh đc ch to bng “thép non”. Thép non không gn nh gang. Ngi ta
thng dùng búa đ rèn, bin thép thành các đ vt có hnh dng khác nhau.
Dao thái rau không ch to t thép non mà bng “thép”. Thép va do va dát mng
đc, có th rèn, ct gt nên rt sc.
Áp dng: Vn đ t st có th điu ch nhng vt dng có chc nng khác nhau đc s
dng rt rng rãi trong cuc sng. Gii thích đc điu này đòi hi hc sinh phi bit đc
tính cht ca st cng nh hp kim ca nó. Giáo viên có th đt câu hi này vào bài bài bài :
HP KIM ST: GANG, THÉP - Hóa 12.
Câu 9: Xung quanh các nhà máy sn xut gang, thép, phân lân, gch ngói,…cây ci
thng ít xanh ti, ngun nc b ô nhim. iu đó gii thích nh th nào ?
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:11

Gii thích: Vic gây ô nhim môi trng đt, nc, không khí là do ngun cht thi di
dng khí thi, nc thi, cht rn thi…
- Nhng cht thi này có th di dng khí đc nh: SO
2
, H
2
S, CO
2
, CO, HCl,
Cl
2
…có th tác dng trc tip hoc là nguyên nhân gây ma axit làm hi cho cây.
- Ngun nc thi có cha kim loi nng, các gc nitrat, clorua, sunfat…s có hi đi
vi sinh vt sng trong nc và thc vt.
- Nhng cht thi rn nh x than và mt s cht hóa hc s làm cho đt b ô nhim,
không thun li cho s phát trin ca cây.
Do đó đ bo v môi trng các nhà máy cn đc xy dng theo chu trình khép kín, đm
bo kh đc phn ln cht đc hi trc khi thi ra môi trng.
Áp dng: giáo viên có th đt câu hi này khi dy xong phn sn xut gang, thép đ tích hp
bo v môi trng, giúp hc sinh ý thc đc vic bo v môi trng  bài: Hóa hc và môi
trng - Hóa 12.
Câu 10: “Hiu ng nhà kính” là gì?
Gii thích: Khí cacbonic CO
2
trong khí quyn ch hp th mt phn nhng tia hng ngoi
(tc là nhng bc x nhit) ca Mt Tri và đ cho nhng tia có bc sóng t 50000 đn
100000 Å đi qua d dàng đn mt đt. Nhng nhng bc x nhit phát ra ngc li t mt đt
có bc sóng trên 140000 Å b khí CO
2
hp th mnh và phát tr li Trái t làm cho Trái

t m lên. Theo tính toán ca các nhà khoa hc thì nu hàm lng CO
2
trong khí quyn tng
lên gp đôi so vi hin ti thì nhit đ  mt đt tng lên 4
o
C.
V mt hp th bc x, lp CO
2
 trong khí quyn tng đng vi lp thy tinh ca các nhà
kính dùng đ trng cây, trng hoa  x lnh. Do đó hin tng làm cho Trái t m lên bi
khí CO
2
đc gi là hiu ng nhà kính.
Áp dng: Ngày nay hin tng “Hiu ng nhà kính” tr thành mt vn đ có nh hng
mang tính toàn cu. Mc đích vn đ giúp hc sinh bit đc nguyên nhân và tác hi ca hiu
ng nhà kính nhm nâng cao ý thc bo v môi trng. Giáo viên có th đt vn đ này khi
dy tích hp môi trng  bài : HP KIM ST: GANG, THÉP - Hóa 12 hoc bài : hp cht
ca cacbon- Hóa 11.
Câu 11: Vì sao  các c s đóng tàu thng gn mt ming kim loi Km Zn  phía sau
đuôi tàu ?
Gii thích: Thân tàu bin đc ch to bng gang thép. Gang thép là hp kim ca st, cacbon
và mt s nguyên t khác. i li trên bin, thân tàu tip xúc thng xuyên vi nc bin là
dung dch cht đin li nên st b n mòn, gây h hng.
 bo v thân tàu thng áp dng bin pháp sn nhm không cho gang thép ca thân
tàu tip xúc trc tip vi nc bin. Nhng  phía đuôi tàu, do tác đng ca chân vt, nc b
khuy đng mãnh lit nên bin pháp sn là cha đ. Do đó mà phi gn tm km vào đuôi
tàu.
Khi đó s xy ra quá trình n mòn đin hóa. Km là kim loi hot đng hn st nên b
n mòn, còn st thì không b mt mát gì.
Sau mt thi gian ming km b n mòn thì s đc thay th theo đnh k. Vic này

va đ tn kém hn nhiu so vi sa cha thân tàu.
Áp dng: S n mòn kim loi đc bit là n mòn đin hóa hàng nm gây tn tht tht nghiêm
trng cho nn kinh t quc dân. Con ngi luôn c gng tìm ra nhng phng pháp chng n
mòn kim loi. Phng pháp đin hóa ( dùng Zn) đ bo v v tàu bin nh trên rt hiu qu
và đc ng dng rt rng ri. Giáo viên có th nêu vn đ sau khi dy xong bài : N MÒN
KIM LOI đ cho hc sinh gii thích nhm giúp cho hc sinh bit cách vn dng kin thc
đ gii thích hin tng trong cuc sng.
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng

II.3: H thng các hin tng s dng trong nhng bài ging v:PHI KIM
Câu 1: “Ma tri” là gì ? Ma tri thng xut hin  đâu ?
Gii thích: Trong xng ca đng vt luôn có cha mt hàm lng photpho. Khi c th đng
vt cht đi, nó s phân hy mt phn thành photphin PH
3
và ln mt ít điphotphin P
2
H
4
.
Photphin không t bc cháy  nhit đ thng. Khi đun nóng đn 150
o
C thì nó mi cháy
đc. Còn điphotphin P
2
H
4
thì t bc cháy trong không khí và ta nhit. Chính lng nhit
ta ra trong quá trình này làm cho photphin bc cháy:
2PH
3

+ 4O
2
 P
2
O
5
+ 3H
2
O
Quá trình trên xy ra c ngày ln đêm nhng do ban ngày có các tia sáng ca mt tri nên ta
không quan sát rõ nh vào ban đêm.
Hin tng ma tri ch là mt quá tnh hóa hc xy ra trong t nhiên. Thng gp ma tri 
các ngha đa vào ban đêm.
Áp dng: ây là mt hin tng t nhiên ch không phi là mt hin tng “ thn bí ” nào
đó, tránh tình trng mê tín d đoan, làm cho cuc sng thêm lành mnh. Vn đ này có th
đc đ cp  trong bài : Photpho và hp cht ca photpho- Hóa 11.
Câu 2: Ti sao nc máy thng dùng  các thành ph li có mùi khí clo ?
Gii thích: Trong h thng nc máy  thành ph, ngi ta cho vào mt lng nh khí clo
vào đ có tác dng dit khun. Mt phn khí clo gây mùi và mt phn tác dng vi nc:
Cl
2
+ H
2
O
฀
HCl + HClO
Axit hipoclor HClO sinh ra có tính oxi hóa rt mnh nên có tác dng kh trùng, sát khun
nc. Phn ng thun nghch nên clo rt d sinh ra do đó khi ta s dng nc ngi đc mùi
clo.
Áp dng: Vn đ này đang đc s dng làm sch nc hin nay  các nhà máy nc cung

cp nc cho các thành ph, th x, th trn. Gii thích đc hin tng này giúp hc sinh
hiu đc vai trò và ng dng ca clo trong cuc sng mà hc sinh có th kim nghim tht
d dàng. Giáo viên có th đt câu hi cho hc sinh suy ngh đ tr li trong phn ng dng
ca clo trong bài Clo- Hóa 10.
Câu 3:Vì sao trc khi luc rau mung cn cho thêm mt ít mui n NaCl ?
Gii thích: Di áp sut khí quyn 1atm thì nc sôi  100
o
C. Nu cho thêm mt ít mui n
vào nc thì nhit đ sôi cao hn 100
o
C. Khi đó luc rau s mau mm, xanh và chín nhanh
hn là luc bng nc không. Thi gian rau chín nhanh nên ít b mt vitamin.
Áp dng: ây là mt vn đ rt quen thuc mà nu không chú ý thì hc sinh s không bit.
Hc sinh d dàng làm thí nghim ngay khi nu n. T đó góp phn to nên kinh nghim nu
n cho hc sinh, rt thit thc trong cuc sng. Giáo viên có th nêu vn đ trên sau khi kt
thúc bài : mui clorua - Hóa 10.
Câu 4: Vì sao than cht thành đng ln có th t bc cháy ?
Gii thích: Do than tác dng vi O
2
trong không khí to CO
2
, phn ng này ta nhit. Nu
than cht thành đng ln phn ng này din ra nhiu nhit ta ra đc tích góp dn khi đt ti
nhit đ cháy ca than thì than s t bc cháy.
Câu 5: Ti sao khi cm b khê, ông bà ta thng cho vào ni cm mt mu than ci ?
Gii thích: Do than ci xp, có tính hp ph nên hp ph hi khét ca cm làm cho cm đ
mùi khê.
Áp dng: Giáo viên có th đt 2 câu hi trên cho phn liên h thc t trong bài : CACBON
Câu 6: Nc đá khô đc làm t cacbon đioxit hóa rn. Ti sao nó có th to hi lnh
đc nh nc đá ?

Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:12
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Gii thích: Vì cacbon đioxit  dng rn khi bay hi thu nhit rt ln, làm h nhit đ ca môi
trng xung quanh nên to hi lnh. c bit là nc đá khô (không đc hi), đc ng dng
thích hp đ bo qun nhng sn phm k m và dùng làm lnh đông thc phm. Dùng đá
khô đ làm lnh và bo qun gián tip các sn phm có bao gói nhng có th dùng làm lnh
và bo qun trc tip. Chính cht tác nhân làm lnh này (CO
2
) đã làm c ch s sng ca vi
sinh vt, gi đc v ngt - màu sc hoa qu. ng thi hn ch đc tn hao khi lng t
nhiên ca sn phm do s bay hi t b mt sn phm và các quá trình lên men, phân hy.
Áp dng: Bo qun thc phm bng cn khô là cách rt tt hin nay. Giáo viên có th hi
hc sinh v ng dng ca CO
2
khi dy phn tính cht vt lí ca CO
2
 bài :Hp cht ca
cacbon - Hóa 11.
Câu 7: Vì sao khi m bình nc ngt có ga li có nhiu bt khí thoát ra ?
Gii thích: Nc ngt không khác nc đng my ch có khác là có thêm khí cacbonic
CO
2
.  các nhà máy sn xut nc ngt, ngi ta dùng áp lc ln đ ép CO
2
hòa tan vào
nc. Sau đó np vào bình và đóng kín li thì thu đc nc ngt.
Khi bn m np bình, áp sut bên ngoài thp nên CO
2
lp tc bay vào không khí. Vì
vy các bt khí thoát ra ging nh lúc ta đun nc sôi. V mùa hè ngi ta thng thích ung

nc ngt p lnh.
Khi ta ung nc ngt vào d dày, d dày và rut không h hp th khí CO
2
.  trong
d dày nhit đ cao nên CO
2
nhanh chóng theo đng ming thoát ra ngoài, nh vy nó mang
đi bt mt nhit lng trong c th làm cho ngi ta có cm giác mát m, d chu. Ngoài ra
CO
2
có tác dng kích thích nh thành d dày, tng cng vic tit dch v, giúp nhiu cho tiêu
hóa.
Áp dng: Hin tng có nhiu bt khí thoát ra t bình nc ngt có ga hay chai bia thì chc
hn hc sinh nào cng bit. Nhng khi gii thích khí đó là khí gì và có công dng ra sao ,ti
sao ngi ta đa khí đó vào bình đc ? thì hc sinh không bit đc. Giáo viên có th nêu
câu hi trên khi dy bài :Hp cht ca cacbon - Hóa 11.
Câu 8: Làm th nào đ bit di ging có khí đc CO hoc khí thiên nhiên CH
4
không có
oxi đ tránh khi xung ging b cht ngt ?
Gii thích: Trong các ging sâu  mt s vùng đng bng thng có nhiu khí đc CO và
CH
4
và thiu oxi. Vì mt lí do nào đó mà ta xung ging thì rt nguy him. ã có rt nhiu
trng hp t vong do trèo xung ging gp nhiu khí đc và cht ngt do thiu oxi. iu tt
nht là tránh phi xung ging, nu có xung thì nên mang theo bình th oxi.
Trc khi xung ging cn th xem trong ging có nhiu khí đc hay không bng cách
ct mt con vt nh gà, vt ri th xung ging. Nu gà, vt cht thì chng t di ging có
nhiu khí đc.
Áp dng: ây là hin tng hay xy ra vào mùa khô. Mi ngi không h bit đc s nguy

him khi xung ging sâu. Thc t là đã có nhiu cái cht thng tâm xy ra mà báo đài đã
nêu trong thi gian qua. Giáo viên cn đa vào bài ging đ nhc nh hc sinh và mi ngi.
Vn đ này có th xen vào bài ; Hp cht ca cacbon - Hóa 11.
Câu 9: Hin tng to hang đng và thch nh  vn quc gia Phong Nha - K Bàng vi
nhng hình dng phong phú đa dng đc hình thành nh th nào ?
Gii thích:  các vùng núi đá vôi, thành phn ch yu là CaCO
3
. Khi tri ma trong không
khí có CO
2
to thành môi trng axit nên làm tan đc đá vôi. Nhng git ma ri xung s
bào mòn đá thành nhng hình dng đa dng: CaCO
3
+ CO
2
+ H
2
O Ca(HCO→
3
)
2
Theo thi gian to thành các hang đng. Khi nc có cha Ca(HCO
3
)
2
 đá thay đi v nhit
đ và áp sut nên khi git nc nh t t có cân bng:
Ca(HCO
3
)

2
CaCO→
3
+ CO
2
↑
+ H
2
O
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:13
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Nh vy lp CaCO
3
dn dn lu li ngày càng nhiu, dày to thành nhng hình thù đa dng.
Áp dng: ây là mt hin tng thng gp trong các hang đng núi đá, c th là Phong Nha
K Bàng (Qung Bình). Hc sinh s bit đc quá trình hình thành các hang đng vi nhng
hình dng phong phú là do thiên nhiên kin to da trên các quá trình bin đi hóa hc. Da
vào tính cht ca Canxi cacbonat giáo viên có th đ cp vn đ trên  bài : cacbon và hp
cht ca cacbon - Hóa 11 Hoc ; Hp cht ca kim loi kim th - Hóa 12.
Câu 10: Câu tc ng: “ Nc chy đá mòn” mang ý ngha hóa hc gì?
Gii thích: Thành phn ch yu ca đá là CaCO
3
. Trong không khí có khí CO
2
nên nc hòa
tan mt phn to thành axit H
2
CO
3
. Do đó xy ra phn ng hóa hc :

CaCO
3
+ CO
2
+ H
2
O → Ca(HCO
3
)
2
Khi nc chy cun theo Ca(HCO
3
)
2
, theo nguyên lí dch chuyn cân bng thì cân bng s
chuyn dch theo phía phi. Kt qu là sau mt thi gian nc đã làm cho đá b bào mòn dn.
Áp dng: Hin tng này thng thy  nhng phin đá có dng nc chy qua. Do hin
tng xy ra chm nên phi tht s chú ý chúng ta mi nhn ra điu này. Hiu đc điu này
giúp hc sinh bit đc dng ý khoa hc ca câu tc ng có t xa xa và làm cho hóa hc tr
nên rt gn gi hn trong cuc sng đi thng. Giáo viên có th nêu vn đ này  bài : Hp
cht ca kim loi kim - Hóa 12 Hoc bài Cacbon và hp cht ca cacbon- Hóa 11.
Câu 11: Ca dao Vit Nam có câu:
“Lúa chim lp ló ngoài b
H nghe ting sm pht c mà lên”
Mang ý ngha hóa hc gì ?
Gii thích: Câu ca dao có ngha là: Khi v lúa chiêm đang tr đng mà có trn ma rào kèm
theo sm chp thì rt tt và cho nng sut cao. Vì sao vy ?
Do trong không khí có khong 80% Nit và 20 % oxi. Khi có sm chp (tia la đin) thì:
Sau đó: 2NO + O
2

 2NO
2
Khí NO
2
hòa tan trong nc: 4NO
2
+ O
2
+ H
2
O  4HNO
3
HNO
3
hòa tan trong đt đc trung hòa bi mt s mui to mui nitrat cung cp N cho cây.
Nh có sm chp  các cn ma giông, mi nm trung bình mi mu đt đc cung cp
khong 6-7 kg nit.
Áp dng: ây là mt câu ca dao mang ý ngha thc tin rt thng gp trong đi sng. ây
qu là mt kinh nghim đc ông cha ta rút ra qua nhng tháng nm canh tác nông nghip.
Hc sinh cng d dàng quan sát đ kim nghim và gii thích đc mt cách khoa hc v vn
đ trên. Giáo viên có th đt câu hi trên khi trình bày phn chu trình ca nit trong t nhiên
 bài 29 hoc đ cp trong bài: PHÂN BÓN HÓA HC- Hóa 11.
Câu 12: Nham thch do núi la phun ra là cht gì ?
Gii thích: Bên di v trái đt là lp dung nham gi là macma  đ sâu t 75 km – 3000
km. Nhit đ ca lp dung nham này rt cao 2000 – 2500
0
C và áp sut rt ln. Khi v trái đt
vn đng,  nhng ni có cu to mng, có vt nt gãy thì lp dug nham này phun ra ngoài
sau mt ting n ln. Macma cu to  dng bán lng gm silicat ca st và mangie. Dung
nham thoát ra ngoài s ngui dn và rn li thành nham thch.

Áp dng: Giáo viên có th đt câu hi trên cho phn liên h thc t trong bài : SILIC –
CÔNG NGHIP SILICAT- Hóa 11.
Câu 13:Ti sao không dùng bình thy tinh đng dung dch HF ?
Gii thích: Tuy dung dch axit HF là mt axit yu nhng nó có kh nng đc bit là n mòn
thy tinh. Do thành phn ch yu ca thy tinh là silic đioxit SiO
2
nên khi cho dung dch HF
và thì có phn ng xy ra:
SiO
2
+ 4HF  SiF
4
 + 2H
2
O
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:14
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:15
Áp dng: ây là phn kin thc mà bt kì hc sinh nào cng phi bit đc sau khi hc bài
Flo và hp cht ca nó. Hc sinh bit gii thích và vn dng trong thc tin tránh vic dùng
bình thy tinh đng dung dch HF. Giáo viên có th hi hc sinh sau khi dy xong bài bài :
SILIC – CÔNG NGHIP SILICAT - Hóa 11 Hoc bài axit HF - Hóa 10.
Câu 14: Làm th nào có th khc đc thy tinh ?
Gii thích: Mun khc thy tinh ngi ta nhúng thy tinh vào sáp nóng chy, nhc ra cho
ngui, dùng vt nhn khc hình nh cn khc nh lp sáp mt đi, ri nh dung dch HF vào
thì thy tinh s b n mòn  nhng ch lp sáp b cào đi : SiO
2
+ 4HF  SiF
4
 + 2H

2
O
Nu không có dung dch HF thì thay bng dung dch H
2
SO
4
đc và bt CaF
2
. Làm tng t
nh trên nhng ta cho bt CaF
2
vào ch cn khc, sau đó cho thêm H
2
SO
4
đc vào và ly tm
kính khác đt trên ch cn khc. Sau mt thi gian, thy tinh cng s b n mòn  nhng ni
co sáp.
CaF
2
+ 2H
2
SO
4
 CaSO
4
+ 2HF ( dùng tm kính che li)
Sau đó SiO
2
+ 4HF  SiF

4
 + 2H
2
O
Áp dng: ây là mt vn đ rt thc t khi mà ngh khc thy tinh đang phát trin  nc ta.
Sau bài hc hc sinh không nhng bit đc phng pháp khc thy tinh mà còn có th gii
thích đc vn đ này. Thm chí đây là c s cho vic hc ngh, khi gi nim đam mê hc
tp, hc sinh có th t làm thí nghim này trong tit thc hành. Giáo viên có th nêu vn đ
trên đ dn dt vào bài ging bài: SILIC – CÔNG NGHIP SILICAT - Hóa 11 Hoc phn
axit HF - Hóa 10.
Câu 15: Kho qung ln nht th gii cha hu ht các nguyên t hóa hc nm  đâu ?
Gii thích: Nm  đi dng ( nc bin) vì nc bin bay hi liên tc, tr li di dng
ma và mang theo cht tan. Nc chy càng xa mi đn bin s càng hòa tan nhiu mui.
Nc chy t nhng vùng khác nhau thì mang theo nhng nguyên t khác nhau đ ra bin.
Bài: BNG TUN HOÀN CÁC NGUYÊN T HÓA HC - Hóa 10.

II.4: H thng các hin tng s dng trong nhng bài ging : HIRO CACBON
Câu 1: ánh giá cht lng xng nh th nào ?
Gii thích: Xng dùng cho các loi đng c thông dng nh ô tô, xe máy là hn hp
hiđrocacbon no  th lng (t C
5
H
12
đn C
12
H
26
). Cht lng xng đc đánh giá thông qua
ch s octan là phn trm các ankan mch nhánh có trong xng. Ch s octan càng cao thì
xng càng tt do kh nng chu áp lc nén tt nên kh nng sinh nhit cao. n- Heptan đc

coi là ch s octan bng 0 còn 2,2,4- trimetylpentan đc quy c ch s octan bng 100. Các
hiđroccabon mch vòng và mch nhánh có ch s ocatn cao hn các hiđrocacbon mch không
nhánh
Xng có ch s octan thp nh xng 83 thng pha thêm mt ít ph gia nh tetraetyl
chì (C
2
H
5
)
4
hoc lu hunh. Các ph gia này làm tng kh nng chu nén ca nhiên liu
nhng
khí thi ra không khí gây ô nhim môi trng, rt có hi cho sc khe ca con ngi.
Hin nay  Vit Nam thng dùng 2 loi xng A90 hoc A92 là loi xng có ch s
octan cao, nhng loi xng này không cn pha thêm các ph gia nên đ đc hi và ít gây ô
nhim môi trng.
Áp dng: Trong nhu cu ngày càng cao ca con ngi thì xng rt cn thit cho cuc sng,
vic s dng và chn la các loi xng cng đc quan tâm. Giáo viên có th câu hi thc
tin này trong bài : DU M VÀ KHÍ THIÊN NHIÊN trong phn m rng các sn phm ca
du m và giáo dc ý thc bo v môi trng.
Câu 2: Vì sao có khí metan thoát ra t rung lúa hoc các ao (h)?
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Gii thích: Trong rung lúa, ao (h) thng cha các vt th hu c. Khi các vt th này thi
ra (hay quá trình phân hy các vt th hu c) sinh ra khí metan. Ngi ta c chng 1/7
lng khí metan thoát vào khí quyn hàng nm là t các hot đng cày cy.
Li dng hin tng này ngi ta đã làm các hm biogas trong chn nuôi heo to khí
metan đ s dng đun nu hay chy máy …
Áp dng: ây là hin tng thng gp và là c s gii quyt các vn đ v môi trng  các
đa phng chn nuôi nh l. Giáo viên đa vn đ này vào trong phn liên h thc t bài
Ankan và đng đng ankan - Hóa 11.

Câu 3: Làm cách nào đ qu mao chín ?
Gii thích: T lâu ngi ta đã bit xp mt s qu chín vào gia st qu xanh thì toàn b st
qu xanh s nhanh chóng chín đu. Ti sao vy ?
Bí mt ca hin tng này đã đc các nhà khoa hc phát hin khi nghiên cu quá
trình chín ca trái cây. Trong quá trình chín trái cây đã thoát ra mt lng nh khí etilen. Khí
này sinh ra có tác dng xúc tác quá trình hô hp ca t bào trái cây và làm cho qu mau chín.
Nm đc bí quyt đó ngi ta có th làm chm quá trình chín ca trái cây bng cách
làm gim nng đ etilen do trái cây sinh ra. iu này đã đc s dng đ bo qun trái cây
không b chín nu khi vn chuyn xa. Ngc li khi cn cho qu mao chín, ngi ta thêm
etilen vào kích thích quá trình hô hp ca t bào trái cây.
Ngày nay ngi ta dùng khí đá cho vào thùng trái cây đ làm trái cây mao chín vì khi
có hi nc khí đá tác dng trong môi trng m sinh ra etilen làm trái cây mau chín.
Áp dng: ây là hin tng đã đc s dng rt lâu nhng không phi ai cng bit gii thích
đc. Giáo viên có th s dng hin tng trên liên h thc t trong phn ng dng ca etilen
 bài : Anken
Câu 4: Vì sao ném đt đèn xung ao làm cá cht ?
Gii thích: t đèn có thành phn chính là canxi cacbua CaC
2
, khi tác dng vi nc sinh ra
khí axetilen và canxi hiđroxit:
CaC
2
+ 2H
2
O C→
2
H
2
+ Ca(OH)
2

Axetilen có th tác dng vi nc to ra anđehit axetic, chính cht này làm tn thng đn
hot đng hô hp ca cá vì vy có th làm cá cht
Áp dng: Giáo viên dùng hin tng này m rng cho phn điu ch nhm cng c li tính
cht ca axetilen  bài : AXETILEN
Câu 5: Vì sao ngày nay không dùng xng pha chì ?
Gii thích: Xng pha chì có ngha là trong xng có pha thêm mt ít Tetraetyl chì (C
2
H
5
)
4
Pb,
có tác dng làm tng kh nng chu nén ca nhiên liu dn đn tit kim khong 30% lng
xng s dng. Nhng khi cháy trong đng c thì chì oxit sinh ra s bám vào các ng x,
thành xilanh, nên thc t còn trn vào xng cht 1,2 - đibrometan CH
2
Br – CH
2
Br đ chì oxit
chuyn thành mui PbBr
2
d bay hi thoát ra khi xilanh, ng x và thi vào không khí gây ô
nhim môi trng và nh hng nghiêm trng ti sc khe con ngi. T nhng điu gây hi
trên mà hin nay  nc ta không còn dùng xng pha chì na.
Áp dng: Hin nay nhà nc ta nghiêm cm các doanh nghip kinh doanh xng du s dng
xng pha chì.  hiu đc vì sao thì không ít ngi hiu đc vn đ này. Thông qua ni
dung bài : DU M VÀ KHÍ THIÊN NHIÊN, giáo viên có th đt câu hi này cho hc sinh
tho lun ri gii thích cho hc sinh bit đc tác hi ca vic pha ch vào xng nhm nâng
cao ý thc bo v môi trng.
Câu 6: Vì sao đt xng, cn thì cháy ht sch, còn khi đt g, than đá li còn tro?

Gii thích: Bi vì so vi g và than đá thì xng và cn là nhng hp cht hu c có đ thun
khit cao. Khi đt xng và cn chúng s cháy hoàn toàn to thành CO
2
và hi H
2
O, tt c
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:16
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:17
chúng đu bay vào không khí. Xng tuy là hn hp nhiu hiđrocacbon, nhng chúng là
nhng cht d cháy. Vì vy cho dù  trng thái hn hp nhng khi đt đu cháy ht.
Vi than đá và g thì li khác. C hai vt liu đu có nhng thành phn rt phc tp.
Nhng thành phn ca chúng nh xenluloz, bán xenluloz, g, nha là nhng hp cht hu
c d cháy và có th “cháy ht”. Nhng g thng dùng còn có các khoáng vt. Nhng
khoáng vt này đu không cháy đc. Vì vy sau khi đt cháy g s còn li và to thành tro.
Than đá cng vy, trong thành phn than đá ngoài cacbon và các hp cht hu c phc tp
còn có các khoáng là các mui silicat. Nên so vi g khi đt cháy than còn cho nhiu tro hn.
Áp dng: ây là câu hi nhm kích thích t duy hc sinh. Hc sinh không l gì vi hin
tng trên nhng đ gii thích thì không phi d. Giáo viên có th nêu vn đ trên sau khi dy
xong bài Ngun Hidrocacbon thiên nhiên.

II.5: H thng các hin tng s dng trong nhng bài ging : DN XUT CA
HIROCACBON – POLIME
Câu 1: Cn khô và cn lng có cùng mt cht không ? Ti sao cn khô li đc ?
Gii thích: Cn khô và cn lng đu là cn (ru etylic nng đ cao) vì ngi ta cho vào cn
lng mt cht hút dch th, loi cht này làm cn lng chuyn khô. Ngoài ra loi cht này cn
dùng trong sn xut t lót, …
Câu 2: Ti sao ru gi có th gây cht ngi ?
Gii thích:  thu đc nhiu ru (ru etylic) ngi ta thêm nc vào pha loãng ra nhng
vì vy ru nht đi ngi ung không thích. Nên h pha thêm mt ít ru metylic làm nng

đ ru tng lên. Chính ru metylic gây ng đc, nó tác đng vào h thn kinh và nhãn cu,
làm ri lon chc nng đng hóa ca c th gây nên s nhim đc axit.
Áp dng: ây là các câu hi nhm kích thích tính tò mò ca hc sinh. Hc sinh không l gì
vi các hin tng trên nhng đ gii thích thì không phi d. Giáo viên có th nêu vn đ
trên sau khi dy xong mc bài : Ancol - Hóa 11.
Câu 3: Ti sao dng c phân tích ru có th phát hin các lái xe đã ung ru ?
Gii thích: Thành phn chính ca các loi nc ung có cn là ru etylic. c tính ca
ru etylic là d b oxi hóa. Có rt nhiu cht oxi hóa có th tác dng vi ru nhng ngi
chn mt cht oxi hóa là crom(VI)oxit CrO
3
. ây là mt cht oxi hóa rt mnh, là cht 
dng kt tinh thành tinh th màu vàng da cam. Bt oxit CrO
3
khi gp ru etylic s b kh
thành oxit Cr
2
O
3
là mt hp cht có màu xanh đen.
Các cnh sát giao thông s dng các dng c phân tích ru etylic có cha CrO
3
. Khi
tài x hà hi th vào dng c phân tích trên, nu trong hi th có cha hi ru th hi ru
s tác dng vi CrO
3
và bin thành Cr
2
O
3
có màu xanh đen. Da vào s bin đi màu sc mà

dng c phân tích s thông báo cho cnh sát bit đc mc đ ung ru ca tài x. ây là
bin pháp nhm phát hin các tài x đ ung ru khi tham gia giao đ ngn chn nhng tai
nn đáng tic xy ra.
Áp dng: Tai nn giao thông luôn là ni ám nh ca mi ngi. Mt trong nhng nguyên
nhân chính xy ra tai nn giao thông chính là ru. Nhm giúp cho hc sinh thêm hiu bit v
cách nhn bit ru trong c th mt cách nhanh và chính xác ca cnh sát giao thông, giáo
viên nên đa ni dung này vào bài : Ancol - Hóa 11.
Câu 4: Vì sao cn có kh nng sát khun ?
Gii thích: Cn là dung dch ru etylic (C
2
H
5
OH) có kh nng thm thu cao, có th xuyên
qua màng t bào đi sâu vào bên trong gây đông t protein làm cho t bào cht. Thc t là cn
75
o
có kh nng sát trùng là cao nht. Nu cn ln hn 75
o
thì nng đ cn quá cao làm cho
protein trên b mt vi khun đông cng nhanh hình thành lp v cng ngn không cho cn
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:18
thm vào bên trong nên vi khun không cht. Nu nng đ nh hn 75
o
thì hiu qu sát trùng
kém.
Áp dng: Trong y t vic dùng cn đ sát khun trc khi tiêm và ra vt thng tr nên
thông dng. Nhng đ gii thích đc ý cn có kh nng sát khun thì không phi ai cng
gii thích đc. Trong bài ging, nu hc sinh đc giáo viên gii thích thì s rt hng thú v
hóa hc có nhng ng dng rt thc t và s thêm yêu hóa hc. Giáo viên có th đ cp 

phn ng dng trong bài :Ancol - Hóa 11.
Câu 5: Vì sao n sn (c mì) hay mng đôi khi b đc ?
Gii thích: Trong sn và mng có cha nhiu xianhiđric (HCN). Xianhiđric là cht khí có
mùi hnh nhân, có v đng và rt đc. Trong t nhiên thng gp  mt s thc vt nh ht
đào, ht mn, c sn, mng ti…
Sn luc hay mng luc hoc xào nu có v đng là cha nhiu xianhiđric có nhuy c
b ng đc. Khi lc sn cn m vung đ xianhiđric bay hi. Sn đã phi khô giã thành bt đ
làm bánh mì thì n không bao gi b ng đc vì khi phi khô xianhiđric đã bay hi ht.
Câu 6: Ngày nay ngi ta có xu hng dùng giy đ bo qun các loi thc phm. Ti sao
giy có kh nng này ?
Gii thích: Các nhà nghiên cu đã phát hin khi ph bên trong các hp giy mt lp mng
dung dch axit socbic thì thi gian bo qun thc phm tng lên rt nhiu. Thí d: nu sa
chua đng trong hp này và gi trong t lnh thì sau 40 ngày vn không thy men phát hin
đáng k.
Áp dng: Giáo viên có th dùng các hin tng này m rng v mt s axit hu c trong bài
Axxit cacboxylic - Hóa 11.
Câu 7: Sherlock Homes đã phát hin cách ly vân tay ca ti phm lu trên đ vt  hin
trng nh th nào ch sau ít phút thí nghim ?
Gii thích: Ly mt trang giy sch, n mt đu ngón tay lên trên mt giy ri nhc ra, sau
đó đem phn giy có du vân tay đt đi din vi mt ng nghim có cha cn it và dùng
đèn cn đ đun nóng  phn đáy ng nghim. Khi xut hin lung khí màu tím bc ra t ng
nghim, bn s thy trên phn giy trng (bình thng không nhn ra du vt gì) dn dn hin
lên du vân tay màu nâu, rõ đn tng nét. Nu bn n đu ngón tay lên mt trang giy trng
ri ct đi, my tháng sau mi đem thc nghim nh trên thì du vân tay vn hin ra rõ ràng.
Trên đu ngón tay chúng ta có du béo, du khoáng và m hôi. Khi n ngón tay lên
mt giy thì nhng th đó s lu li trên mt giy, tuy mt thng rt khó nhn ra.
Khi đem t giy có vân tay đt đi din vi mt ming ng nghim cha cn iôt thì do
b đun nóng iôt “thng hoa” bc lên thành khí màu tím ( chú ý là khí iôt rt đc), mà du béo,
du khoáng và m hôi là các dung môi hu c mà khí iôt d tan vào chúng, to thành màu
nâu trên các vân tay lu li. Th là vân tay hin ra.

Áp dng: ây là mt ng dng quan trng ca iot trong ngành điu tra ti phm. Giáo viên
có th đ cp  phn tính cht vt lí trong bài : Cht Béo- Hóa 12
Câu 8: Vì sao trong mt ngày hoa phù dung có th đi màu ti 3 ln ?
Gii thích: Hoa phù dung đi màu 3 ln trong ngày. Bui sáng màu trng, bui tra màu
pht hng, bui chiu màu hng đm hn.
Loài hoa, trc sau ch bin đi thay nhau gia các màu trng, hng, vàng, da cam, đ.
ó là s thay đi ca cht caroten có trong thc vt.
Caroten là mt loi sc t thng thy trong mi đóa hoa. Trong sa đng vt, trong
cht béo cng có sc t này nhng nhiu hn c là trong ca cà rt ( cht màu vàng da cam).
Caroten là mt hiđrocacbon có công thc phân t C
40
H
56
.
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:19
Áp dng: ây là mt hin tng thng gp trong t nhiên. Giáo viên đa vn đ này vào
trong bài ging nhm kích thích tính tò mò ham hiu bit ca hc sinh. Có th dùng liên h
thc t trong bài bài : CHT BÉO - Hóa 12 Hoc Tecpen - Hóa 11.
Câu 9: Vì sao n đng glucoz li cm thy đu li mát lnh ?
Gii thích: Vì glucoz to mt dung dch đng trên li, s phân b các phân t đng
trong quá trình hòa tan là quá trình thu nhit, do đó ta cm thy đu li mát lnh.
Áp dng: ây là mt hin tng thng gp trong t nhiên. Giáo viên đa vn đ này vào
phn tính cht ca glucoz  bài : GLUCOZ
Câu 10: Các con s ghi trên chai bia nh 12
o
, 14
o
có ý ngha nh th nào? Có ging vi đ
ru hay không ?

Gii thích: Trên th trng có bày bán nhiu loi bia đóng chai. Trên chai có nhãn ghi 12
o
,
14
o
,…Có ngi hiu đó là s biu th hàm lng ru tinh khit ca bia. Thc ra hiu nh
vy là không đúng. S ghi trên chai bia không biu th lng ru tinh khit ( đ ru) mà
biu th đ đng trong bia.
Nguyên liu ch yu đ nu bia là đi mch. Qua quá trình lên men, tinh bt đi mch
chuyn hóa thành đng mch nha (đó là Mantoz - mt đng phân ca đng saccaroz).
By gi đi mch bin thành dch men, sau đó lên men bin thành bia.
Khi đi mch lên men s cho lng ln đng mantoz, ch có mt phn mantoz
chuyn thành ru, phn mantoz còn li vn tn ti trong bia. Vì vy hàm lng ru trong
bia khá thp.  dinh dng ca bia cao hay thp có liên quan đn lng đng.
Trong quá trình  bia, nu trong 100ml dch lên men có 12g đng ngi ta biu din
đ đng lên men là bia 12
o
. Do đó bia có đ 14
o
có giá tr dinh dng cao hn bia 12
o
.
Áp dng: ây là vn đ mà mi ngi rt thng nhm gia đ ru và đ đng v nhng
con s ghi trên nhng chai bia. Giáo viên đt câu hi trên sau khi dy xong bài :
SACCAROOZ - Hóa 12.
Câu 11: Ông bà ta xa nay luôn nhc nh con cháu câu: “ Nhai k no lâu”. Ti sao khi
n cm nhai k s thy v ngt và no lâu ?
Gii thích: Cm cha mt lng ln tinh bt, khi n cm trong tuyn nc bt ca ngi có
các enzim. Khi nhai k cm trong nc bt s xy ra s thy phân mt phn tinh bt thành
mantoz và glucoz nên có v ngt:

Áp dng: Giáo viên có th đ cp vn đ trên  phn ni dung phn ng thy phân ca tinh
bt trong bài : TINH BT nhm cung cp cho hc sinh kin thc c bn ca s chuyn hóa
tinh bt trong khi n. Hc sinh cng có th kim nghim đc trong khi n.
Câu 12: Ti sao khi n tht, cá ngi ta thng chm vào nc mm gim hoc chanh thì
thy ngon và d tiêu hóa hn ?
Gii thích: Trong môi trng axit protein trong tht, cá d thy phân hn nên khi chm và
nc mm gim hoc chanh có môi trng axit thì quá trình nhai protein nhanh thy phân
thành các animo axit nên ta thy ngon hn và d tiêu hn.
Áp dng: giáo viên có th dùng câu hi trên đ đt vn đ vào bài : PROTEIN cui bài yêu
cu hc sinh gii thích kích thích s tìm tòi và t duy ca hc sinh.
Câu 13: Vì sao “cho không dính” khi chiên, ráng thc n li không b dính cho?
Gii thích: Nu dùng cho bng gang, nhôm thng đ chiên cá, trng không khéo s b dính
cho. Nhng nu dùng cho không dính thì thc n s không dính cho. Thc ra mt trong
ca cho không dính ngi ta có tri mt lp hp cht cao phân t. ó là politetra floetylen
đc tôn vinh là “vua cht do” thng gi là “teflon”. Politetra floetilen ch cha 2 nguyên
t C và F nên liên kt vi nhau rt bn chc.
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:20
Khi cho teflon vào axit vô c hay axit H
2
SO
4
đm đc, nc cng thy (hn hp HCl và
HNO
3
đc), vào dung dch kim đun sôi thì teflon không h bin cht. Dùng teflon tráng lên
đáy cho khi đun vi nc sôi không h xy ra bt kì tác dng nào. Các loi du n, mui,
dm,… cng không xy ra hin tng gì. Cho dù không cho du m mà trc tip ráng cá,
trng trong cho thì cng không xy ra hin tng gì.
Mt điu chú ý là không nên đt nóng cho không trên bp la vì teflon  nhit đ trên 250

o
C
là bt đu phân hy và thoát ra cht đc. Khi ra cho không nên chà xát bng các đ vt
cng vì có th gây tn hi cho lp chng dính.
Áp dng: “Cho không dính” hin nay đc các bà ni tr s dng khá nhiu. Công dng
ca cho đã làm hài lòng tt c các đu bp khó tính. Nhng ít ai hiu đc vì sao cho không
dính li u vit đn vy. Giáo viên có th nêu vn đ này khi dy v bài : POLIME - Hóa 12.


C. KT LUN

Nh vy, đi mi dy và hc hin nay là hng ti hc tp ch đng, tích cc,
t tòm tòi, chng thói quen hc tp th đng. Các phng pháp tích cc hng ti vic hot
đng hoá, tích cc hoá hot đng nhn thc ca ngi hc phi gn lin vi giá tr thc tin
ca nôi dung bài hc. ó là nhu cu cng là xu hng ca giáo dc thi hi nhp đ rèn
luyn cho hc sinh kh nng t lc, nhy bén trong cuc sng bao gm các k nng đc trng
chung là :
Kh nng liên h thc t các vn đ hc tp vào cuc sng.
Kh nng t hc.
Kh nng t chc các hot đng hc tp ca hc sinh.
Tng cng hc tp cá nhân phi hp vi hc tp hp tác.
Áp dng các hin tng thc tin phi bit la chn đúng ni dung bài, thi gian hp
lí trong gi hc mi cun hút s chú ý, tp trung ca hc sinh to không khí thoi mái trong
tit hc, mi to đc ý thc hc tp và yêu thích b môn.
Khi tôi cha áp dng đ tài này thì t l hc sinh yêu thích b môn hóa hc rt ít. T đó
dn đn kt qu hc tp ca hc sinh cng rt thp.
Sau khi tôi áp dng phng pháp dy hc tích cc lng ghép các hin tng thc tin
vào bài ging thì t l hc sinh thích hc b môn tng lên rõ rt thông qua cht lng hc tp
b môn này đc nâng cao.
Kt qu môn hóa hc nm hc 2010- 2011 nh sau :

Nm hc Di TB Trên TB Khá , gii
Hc k 1 18,4 % 81,6 % 38,1%
Hc k 2 0 % 100 % 35,4%
C nm 9,2 % 90,8% 68,3%

Qua thc t ging dy ca bn thân đng thi vi kt qu đã đt đc trong nm hc
2010-2011, tôi tin rng vi s vn dng linh hot các phng pháp đy hc tích cc, kt hp
vi ng dng công ngh thông tin, c gng lng ghép các hin tng thc t vào dy hc b
môn s góp phn tng hng thú hc tp ca hc sinh, t đó góp phn nâng cao cht lng b
môn Hóa hc trong trng ph thông hin nay.
Sáng kin kinh nghim nm hc 2010 - 2011 Gv: Nguyn Vn Thng - THPT s 1 Bo Thng
Trng THPT s 1 Bo Thng, Lao cai Trang:21
Do cha có điu kin tìm hiu và áp dng rng rãi nên đ tài còn nhiu hn ch. Kính
mong quý cp cùng quý đng nghip đóng góp ý kin thêm cho đ tài đ nhng nm tip theo
đ tài hoàn thin hn và phong phú hn đ đc áp dng rng rãi trong ging dy b môn
hóa hc .
TÀI LIU THAM KHO
[1] SÁCH GIÁO KHOA HÓA HC 10,11,12 - Nhà xut bn Giáo Dc
[2] PHÂN PHI CHNG TRÌNH HÓA HC 10,11,12 -S GD & T Lao Cai
[3] SÁCH GIÁO VIÊN HÓA HC 10,11,12 - Nhà xut bn Giáo dc
[4] 385 CÂU HI VÀ ÁP V HÓA HC VI I SNG
Nguyn Xuân Trng ( Nhà xut bn Giáo dc, 2006)