NGHIÊN CứU Sự chấp nhận thuốc tránh thai kết hợp Mercilon ở phụ nữ Việt nam docx

TCNCYH 33 (1) - 2005

94
NGHIÊN CứU Sự chấp nhận thuốc tránh thai kết hợp
Mercilon ở phụ nữ Việt nam
Trần Thị Phơng Mai
Trờng Đại học Y Hà Nội
Nghiên cứu sự chấp nhận viên thuốc tránh thai Mercilon trên 300 phụ nữ cho thấy:
,tỉ lệ chấp nhận và hài lòng đối với biện pháp của chị em phụ nữ cao( 99%.) ,tác dụng
phụ xuất hiện ở mức độ thấp và giảm theo thời gian uống thuốc , kinh nguyệt đều ,chỉ
có 1 trờng hợp rong kinh ,và 1 trờng hợp vô kinh , có 4 trờng hợp bỏ cuộc do tác
dụng phụ. Do đó tỷ lệ chấp nhận và hài lòng đối với thuốc tránh thai mercilon của chị
em phụ nữ là rất cao.
I. đặt vấn đề
Viên thuốc uống tránh thai kết hợp lần
đầu tiên đợc giới thiệu vào những năm
1960 đã trao cho phụ nữ cơ hội kiểm soát
sinh sản cho chính bản thân họ
Thuốc uống tránh thai đã đợc đa
vào Việt nam từ những năm của thập niên
1980 nhng chỉ đợc phụ nữ Việt nam sử
dụng víi một tỉ lệ rất thấp trong một thời
gian dài vì những lý do nh :các cơ quan
chức năng cha chú trọng khuyến khích
chị em phụ n sử dụng thuốc uống mà
chủ yếu khuyến khích họ đặt DCTC; số
lợng thuốc có sẵn để sử dụng trong cơ
cấu các biện pháp tránh thai còn rất thấp
so víi các biện pháp tránh thai khác.(theo
TCYTTG 1994). Hiện nay tỉ lệ áp dụng
thuốc uống tránh thai chiếm khoảng 10 %

trong tổng số các biện pháp tránh thai
đang đợc áp dụng trong cả nớc.
(Nguồn Vụ SKSS 1998)
Mercilon là một thuốc viên tránh thai
kết hợp uống chứa 150 mcg desogestrel
và 20 mcg ethinylestradiol. Desogestrel
có tính chất progestogen mạnh và một
hoạt tính androgen rất yếu. Thuốc có tác
dụng ức chế rụng trng mạnh. Nhiều
nghiên cứu lâm sàng trên thế giíi đã
chứng minh Mercilon có độ tin cậy tránh
thai cao, kiểm soát kinh nguyệt tốt và
đợc dung nạp tốt.(theo nghiên cứu của
Lammes and captenberg 1991, tại 12
nớc châu âu)
Nhằm mục đích xem xét đa vào sử
dụng các loại thuốc uống tránh thai tốt
hơn cho phụ nữ Việt Nam, chúng tôi tiến
hành nghiên cứu đề tài này với mục tiêu
- Đánh giá sự chấp nhận của chị em
phụ nữ đối với thuốc Mercilon và ý kiến
của ngời cung cấp dịch vụ
- Theo dõi và đánh giá các tác dụng
phụ của thuốc Mercilon
II. ĐốI TƯợNG Và PHƯƠNG PHáP
NGHIÊN CứU
1. Địa điểm nghiên cứu
Nghiên cứu đợc thực hiện tại 3 địa
phơng, mỗi địa phơng sẽ chọn 100 đối
tợng phụ nữ co đủ các tiêu chuẩn nhận

vào và loại trừ .Địa điểm nghiên cứu
đợc chọn tại trung tâm
BVBMTE/KHHGĐ ở ba địa phơng: Bắc
Ninh ,Nam Định,Hà Tây
2. Tiêu chuẩn chọn đối t
ợng
Đối tợng đợc nhận vào nghiên cứu
nếu có đủ các tiêu chuẩn sau:
- Tối thiểu là 18 tuổi nhng không quá
40 tuổi vào thời điểm chọn đối tợng. Chỉ
số thân khối 18 và 29 kg/m
2
y Sẵn
TCNCYH 33 (1) - 2005

95
sàng đồng ý tham gia nghiên cứu.
Đối tợng loại khỏi nghiên cứu:
- Chống chỉ định với Mercilon
- Chu kỳ kinh nguyệt bất thờng
(ngắn hơn 24 ngày và dài hơn 35 ngày)
- Cao huyết áp, ( huyết áp tâm thu
>140 mmHg hoặc huyết áp tâm trơng
>90 mmHg)bị bệnh gan, ung th, có thai
hoặc nghi ngờ có thai, sỏi mật, giảm thính
lực do xốp xơ tai.
3. Thời gian nghiên cứu
Thời gian theo dõi, thu thập các số liệu
để đánh giá là 6 tháng không kể thời gian
chọn đủ 300 đối tợng tại 3 cơ sở là 3

tháng. Nh vậy thời gian thực hiện nghiên
cứu tổng cộng là 9 tháng, bắt đầu từ
tháng 11 năm 2001 và kết thúc vào tháng
7 năm 2002.
4. Thuốc dùng trong nghiên cứu
Công thức và liều lợng:
Thuốc dùng trong nghiên cứu này là
Mercilon vỉ 21 viên s#n xut t#i Halan cđa
c#ng ty Organon. Mỗi viên chứa 150 mcg
desogestrel và 20 mcg ethinylestradiol.
Cách sử dụng 21 viên thuốc đợc hớng
dẫn cụ thể trong bụng
Liều dùng và cách dùng:
Uống viên thuốc Mercilon đầu tiên của
vỉ thứ nhất vào ngày thứ nhất của kỳ kinh,
Nếu kinh nguyệt đã xảy ra, có the bắt đầu
uống viên Mercilon từ ngày thứ 2 đến thứ
5 của chu kỳ kinh nhng phải dùng thêm
một biện pháp tránh thai bổ sung (bao
cao su,), trong 14 ngày đầu uống thuốc
.Mỗi ngày uống một viên Mercilon vào
cùng một thời điểm giống nhau theo thứ
tự ghi trên vỉ thuốc trong 21 ngày liên tục.
Nghỉ uống thuốc 7 ngày và bắt đầu uống
vỉ Mercilon mới vào ngày kế tiếp sau 7
ngày không uống thuốc này
5. Các thủ tục khám, xét nghiệm
Lần đầu (lạ chọn đối tợng):
Hỏi bệnh sử, bao gồm bệnh sử nội
khoa tổng quát và bệnh sử phụ khoa, và

việc sử dụng các loại thuốc trong vòng 60
ngày trớc.
- Đo huyết áp, chiều cao và cân nặng
- Khám phụ khoa, bao gồm làm phiến
đồ âm đạo - cổ tử cung để đánh giá tế
bào học và phân loại theo phơng pháp
Papanicolaou (PAP). Nếu kết quả PAP là
loại I hoặc loại II sẽ đợc nhận vào
nghiên cứu.
- Xét nghiệm thai bằng tét thử thai
Các lần khám sau:
Sau khi uống thuốc nghiên cứu, mỗi
đối tợng phải trở lại khám vào những
thời điểm :sau vỉ thuốc thứ hai, thứ t và
thứ sáu của thời gian điều trị. Ngời phụ
nữ cần mang theo Thẻ Nhật ký kinh
nguyệt trong những lần khám nói trên.
III. KếT QUả NGHIÊN CứU
1. Các số liệu tr
ớc uống thuốc
300 phụ nữ tham gia nghiên cứu có độ
tuổi từ 21 đến 39 (trung bình 31 tuổi) với
số con trung bình là 2 và trình độ văn hóa
trung bình lớp 9/12. Các biện pháp tránh
thai áp dụng trớc đây gồm 41 % đặt
vòng tránh thai, 56 % uống thuốc tránh
thai, 15 % dùng bao cao su, 21 % áp
dụng các biện pháp khác (giao hợp theo
vòng kinh, giao hợp gián đoạn) và 3 %
không dùng biện pháp nào .

Các số liệu liên quan đến tính chất
kinh nguyệt ở 300 phụ nữ này nh sau:
tuổi bắt đầu thấy kinh trung bình là 15
tuổi (thấp nhất12, cao nhất 20); Chu kỳ
kinh trung bình là 29 ngày víi số ngày ra
TCNCYH 33 (1) - 2005

96
kinh trung bình 4 ngày và 93 % trong số
họ có lợng máu kinh mất trung bình, 5 %
mất kinh ít (dùng 1 2 băng vệ
sinh/ngày) và 2 % có kinh với số lợng
nhiều (dùng trên 4 băng vệ sinh/ngày).
Ngay trớc khi uống thuốc tránh thai,
300 phụ nữ đợc làm test thử thai cho kết
quả 100 % test thử thai âm tính. Phiến đồ
âm đạo - cổ tử cung trên 300 đối tợng
với kết quả 57 % loại I và 43 % loại II.
Huyết áp trung bình trớc đó là 107/68
mm Hg, trọng lợng trung bình là 47 kg
và chiều cao trung bình là 154 cm.
2. Kết quả sau 6 tháng theo dõi và
đánh giá
Không có trờng hợp nào có thai.
Trọng lợng trung bình sau tháng thứ 6
uống thuốc là 48 kg. Nói chung, trọng
lợng cơ thể thay đổi không đáng kể sau
mỗi 2 tháng và tăng hơn 1 kg so với trọng
lợng trung bình trớc uống thuốc (47
kg). Không có trờng hợp nào tăng hoặc

giảm trọng lợng đáng ghi nhận.
Huyết áp: Các thông số huyết áp trung
bình và thể trọng trung bình trớc và
trong thời gian uống Mercilon không thay
đổi
Tính chất chu kỳ kinh nguyệt trớc và
trong thời gian uống thuốc Mercilon
Trong thời gian uống thuốc số ngày ra
máu kinh giảm đi từ 0,5 ngày (sau 2, 4
tháng) đến 1 ngày (sau 6 tháng) so với
trớc khi sử dụng thuốc. Có một đối tợng
(số 6) có thời gian ra kinh trong năm ngày
rỡi và một đối tợng (số 273) bị rong
kinh 17 ngày trong tháng đầu uống thuốc
víi lợng máu kinh ít (thấm khố).
Có 3 (1%) trờng hợp vô kinh xảy ra ở
lần đánh giá sau tháng thứ 2 và thứ 4 của
nghiên cứu trong đó một đối tợng (số
38) vô kinh 3 tháng liên tiếp, một đối
tợng tợng (số 142) bị vô kinh ở tháng
thứ 2, 3, 4 nhng sau đó lại có kinh bình
thờng ở chu kỳ 5 và 6.
Đánh giá về lợng máu mất, tỉ lệ phụ
nữ có lợng máu mất ít (cần 1 - 2 băng vệ
sinh/ngày) tăng dần theo thời gian nghiên
cứu (sau tháng thứ hai: 14%, sau tháng
thứ t: 23% và sau tháng thứ sáu: 24%)
và cao hơn hẳn so với tỉ lệ này trớc khi
uống thuốc (5%). Tơng quan với sự tăng
dần của tỉ lệ ra máu ít, tỉ lệ đối tợng ra

máu kinh lợng trung bình (dùng 3-4
băng vệ sinh/ngày) giảm dần theo thời
gian dùng thuốc (sau tháng thứ hai: 86%,
sau tháng thứ t: 77% và sau tháng thứ
sáu: 76%) và so với trớc khi uống thuốc
(93%). Không có trờng hợp nào ra máu
nhiều (dùng trên 4 băng vệ sinh/ngày)
trong thời gian uống thuốc, giảm hẳn so
với trớc khi tham gia nghiên cứu (2%).
Có 1% đối tợng ra máu giữa kỳ kinh
trong hai tháng đầu uống thuốc và không
đối tợng nào bị ra máu giữa kỳ kinh
trong 4 tháng uống thuốc tiếp theo.
Bảng 1: Tỉ lệ (%) các tác dụng phụ trớc và trong thời gian 6 tháng uống thuốc Mercilon

Buồn
nôn
Nhức
đầu
Căng
ngực
Mụn trứng cá TC khác (căng
thẳng, trầm cảm, )
Trớc dùng 1 3 0 1 0
Sau 2 tháng 1 1 1 0 0
Sau 4 tháng 1 0 0 0 0
Sau 6 tháng 0 0 0 0 0
TCNCYH 33 (1) - 2005

97

Sự tuân thủ biện pháp của các đối
tợng trong nghiên cứu. ở lần đánh giá
sau tháng thứ hai có sáu đối tợng (2%)
quên uống thuốc trong đó hai đối tợng
quên 3 viên, ba đối tợng quên 2 viên và
một đối tợng quên một viên trong một
chu kỳ. Tỉ lệ quên thuốc tăng lên 10% (23
đối tợng quên 1 viên, 6 đối tợng quên 2
viên) ở lần đánh giá sau tháng thứ t và
9% (26 đối tợng quên 1 viên, 1 đối tợng
quên 2 viên) ở lần đánh giá sau tháng thứ
sáu. Đa số các đối tợng quên thuốc đều
đã uống bù nh đợc hớng dẫn.
ở lần phỏng vấn vào sau tháng thứ
sáu của nghiên cứu có 99 % phụ nữ cho
biết rất hài lòng và hài lòng về biện pháp.
ở lần đánh giá sau tháng thứ hai có 3 đối
tợng (1%) cho biết không hài lòng với
biện pháp vì tác dụng phụ của thuốc nh
rong kinh (một ngời), vô kinh (một
ngời), chóng mặt và buồn nôn.

Bảng 2: Tỉ lệ (%) các mức độ chấp nhận biện pháp sau mỗi hai tháng uống thuốc
Rất không
hài lòng
Không
hài lòng
Chấp nhận
đợc
Hài lòng Rất hài lòng

Sau 2 tháng 0 1 8 39 52
Sau 4 tháng 0 0 4 41 55
Sau 6 tháng 0 0 1 38 61
Có bốn trờng hợp bỏ cuộc trong suốt
thời gian nghiên cứu trong đó có ba đối
tợng bỏ cuộc ngay ở tháng thứ nhất và
một đối tợng bỏ cuộc ở tháng thứ ba của
nghiên cứu. Trong # hai trờng hợp bỏ
cuộc vì tác dụng phụ, một đối tợng bỏ
cuộc vì di chuyển vào Miền Nam và một
đối tợng bỏ cuộc (sau 10 viên thuốc của
vỉ đầu tiên) vì lo sợ sẽ bị tác dụng phụ
của thuốc sau khi nghe bác sĩ nói chuyện
về tác dụng phụ của thuốc tránh thai trên
tivi
IV. BàN LUậN
Kết qủa nghiên cứu của chúng tôi cho
thấy không có trờng hợp nào có thai trên
tổng số 300 phụ nữ trong sáu tháng uống
thuốc tránh thai Mercilon.
Tính chất kinh nguyêt Kết quả 99,3 %
đối tợng tham gia nghiên cứu có kinh
nguyệt xảy ra đều đặn trong 4 tháng đầu
uống thuốc và 100% đối tợng có kinh
nguyệt xảy ra đều đặn sau sáu tháng
uống thuốc.
So với nghiên cứu của tác giả
Lammers và cộng sự thì sau ba tháng
uống thuốc có 93,9 % ra kinh đều và tỉ lệ
này sau sáu tháng là 94,7 %, nh vậy tỉ lệ

hành kinh đều trong thời gian uống thuốc
ở nghiên cứu của chúng tôi cao hơn.
V. KếT LUậN
5.1. Mức độ chấp nhận biện pháp
cao: 91% -99% đối tợng cho biết họ rất
hài lòng và hài lòng với biện pháp trong
suốt thời gian sáu tháng uống thuốc.
5.2. Các tác dụng phụ xuất hiện ở
mức độ thấp và hầu hết giảm hẳn so
với trớc khi tiến hành nghiên cứu.
TàI LIệU THAM KHảo
1. Brill K. et al. (1991). The influence
of different modern low-dose oral
contraceptives on the intermenstrual
bleeding. Advances in contraception 7
suppl. 2 51-61
2. Đỗ Trọng Hiếu .Trần Sĩ
Viên(1995). A multicenter, open non
TCNCYH 33 (1) - 2005

98
comparative study to investigate the
contraceptive efficacy and overall
acceptability of Marvelon
3. De Leo, V. et al. (1991). Low
estrogen oral contraceptives and the
hypothalamo-pituitary axis. Contraception
; 44, no. 2: 155 - 161
4. Hans Reckers. (1988). Multicenter
trial of a monophasic oral contraceptive

containing ethinyl estradiol and
desogestrel. Acta Obstet gynecol Scand
67:171-174,
5. Kirkman R.J.E. (1991). Clinical
comparison of two low-dose oral
contraceptives in women older than 30
years. Advances in contraception, 1991;
7 ; suppl. 2: 63 – 76

6. Lammers, P. and Op ten Berg, M
(1991). A clinical comparison in Finland
of two oral contraceptives containing
0.150 mg desogestrel in combination with
0.020 mg or 0.030 mg ethinylestradiol.
Acta Obstet Gynecol SC/MoHand,; 70:
497 - 500
7. Op ten Berg M. (1991).
Desodestrel: using a selective
progestogen in a combined oral
contraceptive. Advaces in contraception,;
Vol.7 No. 2/3 pp. 241-250
8. Fotherby K. (1992). Clinical
experience and pharmacological effects
of an oral contraceptive containing 20 µg
oestrogen. Contraception 46:477-88
SUMMARy
Acceptability of 300 Vietnamese women using contraceptive
Mercilon
The study Acceptability of 300 Vietnamese women using contraceptive Mercilon
states that ,satisfying and acceptance rate is so high about 99%.the side effect was just

a little and decreased gradually depending on the time period of pill's use, menstrual
periods are in monthly and frequently, only two cases faced with amenorrhea,and
spoting , 4 cases give up study ,satisfying and acceptance rate in Viet Namese women
is so high .