MỘT SỐ ĐIỀU CẦN LƯU Ý TRONG NGHIÊN CỨU KHOA HỌC doc

MỘT SỐ ĐIỀU CẦN LƯU Ý
TRONG NGHIÊN CỨU KHOA
HỌC
Cách viết một bài luận tốt, đề cương
nghiên cứu, vấn đề trích dẫn và đạo
đức trong nghiên cứu khoa học
VẤN ĐỀ CHỌN ĐỀ TÀI
TẠI SAO, TẠI SAO, VÀ TẠI SAO?
•
CHỈ CÓ THỂ ĐẨY XÃ HỘI TIẾN LÊN BẰNG
CÂU HỎI TẠI SAO.
•
CHỈ CÓ THỂ GIẢI QUYẾT MỘT VẤN ĐỀ
BẰNG CÂU HỎI TẠI SAO CÓ VẤN ĐỀ ĐÓ.
•
CURIOSITY IS THE MOTHER OF
INVENTION.
YET, CURIOSITY CAN KILL A CAT.
Câu hỏi nghiên cứu
-
Đề tài nên có câu hỏi nghiên cứu, tránh tình
trạng bài viết chỉ đơn thuần là mô tả và diễn
dịch.
-
Nên chọn những câu hỏi nghiên cứu phù hợp
với khả năng và quy mô của bài viết.
-
Nên đặt ra những câu hỏi nghiên cứu mang tính
mới, sáng tạo hoặc đưa đến những kết quả bất
ngờ.
-

Vd: Tại sao VN gia nhập ASEAN?
Tại sao chỉ đến năm 1995 VN mới gia nhập
ASEAN?
Sự khác biệt giữa một đề cương nghiên cứu
và một bài nghiên cứu
•
Lưu ý: Đề cương nghiên cứu không phải là bản tóm tắt
một bài viết.
•
Đề cương nghiên cứu là nghiên cứu sơ bộ về vấn đề bạn
quan tâm và muốn viết để thuyết phục Hội đồng:
o
Tại sao người đọc cần quan tâm đến nghiên cứu của tôi?
o
Thiết kế của nghiên cứu này có đáng tin cậy, có thực
hiện được, và có được giải thích cẩn thận không?
o
Liệu tôi có đủ khả năng để thực hiện nghiên cứu này
không?
Nội dung đề cương nghiên cứu
1. Tên đề tài
2. Bản tóm tắt những nội dung chính
3. Cơ sở nền tảng hoặc giới thiệu: ví dụ những tranh luận đương thời
về vấn đề bạn đang nghiên cứu
4. Tuyên bố mục tiêu nghiên cứu: câu hỏi nghiên cứu (ví dụ những vấn
đề mà tôi có thể giải quyết qua nghiên cứu này là…’)
5. Điểm các tài liệu liên quan: cho thấy tầm quan trọng của đề tài
nghiên cứu trong bối cảnh các nghiên cứu đã có trong lĩnh vực này.
6. Phương pháp: mô tả các tính huống chọn lựa, các quá trình thu thập
dữ liệu và phân tích dữ liệu dựa trên: (a) sự phù hợp của chúng đối

với lựa chọn về lý luận và (b) chúng thoả mãn các tiêu chí về độ tin
cậy và hợp lý.
7. Thời gian biểu: đưa ra quãng thời gian cho từng chặng nghiên cứu.
8. Tài liệu tham khảo: dùng hệ thống chuẩn ví dụ như hệ thống
Chicago, tiêu chuẩn Việt Nam
Thế nào là một bài luận tốt?
•
Nguyên tắc chung:
Bạn nên tuân thủ các bước chính sau:
- Giới thiệu về những gì bạn chuẩn bị nói với độc
giả (phần mở đầu)
- Trình bày với độc giả những điều đó (phần thân
bài)
- Giới thiệu những gì bạn đã nói với độc giả (kết
luận)
- Chú ý đến văn phong, mẫu trình bày và lỗi
chính tả.
Phần mở đầu
Trong lời giới thiệu, bạn phải trả lời 5 câu hỏi sau, trong
đó 3 câu hỏi đầu là quan trọng nhất:
- Bạn nêu và trả lời câu hỏi gì?
- Tại sao những câu hỏi ấy nổi lên? Từ tranh luận học thuật
hay từ thực tiễn cuộc sống? Bạn phải giới thiệu bối cảnh để
đặt các câu hỏi đó vào hoàn cảnh của chúng.
- Bạn đưa ra câu trả lời nào? Bạn phải tóm tắt những ý chính
trong lập luận của mình.
- Bạn sẽ làm những bước nào để đi tới câu trả lời? Bạn phải
giới thiệu về nguồn tài liệu và phương pháp nghiên cứu.
- Sau đây là gì? Bạn phải giới thiệu lộ trình cho bài viết của
mình bằng cách giới thiệu các phần của bài viết để bạn biết

hướng đi và người đọc tiện theo dõi.
Phần thân bài

Kết cấu theo chương, mục. Đối với tiểu luận có thể không
theo chương mục nhưng nên có các đề mục in đậm cho
người đọc tiện theo dõi.

Phương pháp tiếp cận: hệ thống, áp dụng lý thuyết hay
theo lịch sử vấn đề?

Phương pháp nghiên cứu cụ thể: định tính (duy vật biện
chứng, duy vật lịch sử, so sánh, phê phán - critical, lật
ngược vấn đề – counterfactual, trường hợp điển hình –
case studies ), định lượng (sử dụng và phân tích số liệu,
thống kê, khảo sát thực tế, trưng cầu ý kiến, phỏng vấn )

Trình bày logic, cấu trúc đơn giản, dễ hiểu. Vd: Lập luận
của bạn; bằng chứng hỗ trợ lập luận; phản luận, giới hạn
lập luận, nêu phạm vi của lập luận.

Nên có phần tiểu kết để tóm lại ý chính trong mỗi phần.
HAI PHƯƠNG PHÁP TIẾP CẬN CHÍNH -
SỬ HỌC VÀ XÃ HỘI HỌC
SỬ HỌC
-
Sự kiện nào đã xảy ra, khi nào,
và như thế nào. (Tấm & Cám)
-
Phân tích và phê phán các
versions trước đó dựa trên việc

tìm ra những điểm bất hợp lý
trong cách diễn giải cũ và đưa
ra cách lý giải mới dựa trên tài
liệu mới
-
Khái quát lên xu hướng từ
một/nhiều câu chuyện cụ thể.
“Mấy đời bánh đúc có xương
Mấy đời mẹ ghẻ lại thương con
chồng.”
XÃ HỘI HỌC
-
Tại sao lại có một hiện tượng
nào đó (mẹ ghẻ hành hạ con
chồng)
-
Phân tích các hypotheses dựa
trên các lý thuyết sẵn có
-
Đề ra các hypotheses mới và
tìm kiếm các theory mới
-
Khái quát sự vật bằng những
mô hình trừu tượng.
“Khi và chỉ khi xuất hiện các điều
kiện sau thì mẹ ghẻ sẽ ghét
con chồng.”
Phần kết luận
•
Người viết thường tóm tắt lại luận điểm của mình

trong phần kết luận. Tuy nhiên lời giới thiệu tốt có
thể làm cho phần kết luận không cần thiết. Trong
trường hợp đó, bạn chỉ cần nhắc qua luận điểm của
bạn và tập trung vào hệ luỵ rút ra từ kết luận đó: gợi
ý chính sách nào có thể được đưa ra, cuộc tranh
luận có thể tiến đến đâu với kết luận mà bạn đưa ra,
hướng nghiên cứu tiếp theo là gì?
•
Nên đọc kỹ bài viết của mình trước khi nộp/trình bày
và suy nghĩ những vấn đề gây tranh cãi mà người
đọc có thể đặt ra.
Bài tập
•
Chọn một ý tưởng nghiên cứu
•
Xác định tên đề tài và câu hỏi nghiên cứu
•
Vạch ra hướng đi cơ bản để trả lời câu hỏi nghiên
cứu đó (outline)
BÀI TẬP
•
Chia nhóm, mỗi nhóm 5-6 bạn
•
Hình thành một ý tưởng nghiên cứu
•
Giải thích lý do chọn đề tài đó
•
Xác định câu hỏi nghiên cứu
•
Tìm tài liệu tham khảo, sắp xếp theo đúng quy

định
•
Viết một đề cương nghiên cứu
•
Thảo luận