cải cách hệ thống thuế việt nam trong điều kiện hội nhập WTO

04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
1
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
Thuế là công cụ quan trọng để thực hiện các
chức năng của nhà nước. Các lý thuyết kinh tế và
thực tiễn quản lý đã khẳng định rằng, nếu chính
sách thuế không phù hợp sẽ có tác động ảnh
hưởng lớn tới tăng trưởng kinh tế cũng như thu
Ngân sách nhà nước.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
2
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
Trường hợp, nếu thuế thu cao thì số thu ngân sách nhà
nước trong ngắn hạn sẽ tăng nhanh, song mặt khác sẽ
hạn chế sản xuất, hạn chế tiêu dùng, tăng trưởng và
phát triển kinh tế trong dài hạn sẽ có xu huớng giảm
sút, từ đó tác động ảnh hưởng tới các lĩnh vực khác
như giảm đầu tư, tăng thất nghiệp, mất cân đối cung
cầu hàng hoá trong xã hội, tăng lạm phát
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
3
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM

CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
Do vậy, hệ thống chính sách thuế được ban hành
trong các giai đoạn lịch sử khác nhau luôn đòi
hỏi phải phù hợp và hỗ trợ tích cực cho việc thực
hiện các cân đối kinh tế vĩ mô, các chính sách về
phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
4
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
Nói cách khác, với mỗi sự biến động, sự thay đổi về
kinh tế, về môi trường hay điều kiện phát triển
kinh tế thì nhất thiết hệ thống chính sách thuế
cũng phải được xem xét, điều chỉnh cho phù hợp.
Từ 11/01/2007 VN đã chính thức trở thành
thành viên của WTO. Sự kiện này đã tạo ra một
môi trường mới cho sự phát triển của kinh tế VN.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
5
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
Trở thành thành viên chính thức của WTO,

được hưởng các quyền lợi đồng thời cũng phải có
trách nhiệm thực hiện các nghĩa vụ đã cam kết.
Hệ thống chính sách nói chung, chính sách thuế
nói riêng phải có những thay đổi, những cải cách
lớn.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
6
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
1. Một số quy định của WTO và các cam
kết quan trọng mà Việt nam phải thực hịên
liên quan tới cải cách hệ thống chính sách
thuế.
a. Về các nguyên tắc chung của WTO
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
7
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
a. Về các nguyên tắc chung của WTO
Nguyên tắc cơ bản, chung nhất của WTO đối
với các nước thành viên khi tham gia, đó là:
Không phân biệt đối xử; Thúc đẩy thương mại
quốc tế đối với hàng hoá, dịch vụ và Minh bạch
hoá.

04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
8
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
a. Về các nguyên tắc chung của WTO
•
Nguyên tắc không phân biệt đối xử được thể
hiện qua hai chế độ là đối xử tối huệ quốc (MFN) và
đối xử quốc gia (NT). Đối xử MFN quy định mỗi
thành viên phải áp dụng chế độ đối xử bình đẳng với
tất cả các thành viên WTO khác. Còn đối xử NT
quy định phải dành cho hàng hoá NK sự đối xử bình
đẳng như cho hàng hoá sản xuất trong nước.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
9
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
a. Về các nguyên tắc chung của WTO
•
Nguyên tắc thúc đẩy thương mại quốc tế đối với
hàng hoá và dịch vụ là thông qua các cuộc đàm
phán nhằm dỡ bỏ rào cản giữa các quốc gia, bao
gồm: cắt giảm thuế nhập khẩu, loại bỏ các biện
pháp phi thuế, xử lý các hành vi gây lệch lạc thương

mại như trợ cấp, phá giá…
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
10
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
a. Về các nguyên tắc chung của WTO
•
Nguyên tắc về minh bạch hoá bao gồm minh bạch về
chính sách và minh bạch về tiếp cận thị trường. Minh bạch
về ch.sách đòi hỏi mọi quy định có liên quan đến thương mại
của một thành viên phải được công bố công khai, dễ tiếp
cận, phù hợp với Luật lệ của WTO và áp dụng thống nhất
trên toàn lãnh thổ. Minh bạch về tiếp cận thị trường yêu cầu
các thành viên nỗ lực ràng buộc mức trần cho thuế NK và
đưa ra các cam kết rõ ràng về mở cửa thị trường dịch vụ.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
11
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
a. Về các nguyên tắc chung của WTO
•
Thực hiện các nguyên tắc cơ bản trên đây của
WTO sẽ có tác động ảnh hưởng nhiều tới việc xây
dựng và thực hiện hệ thống chính sách thuế đang

trong quá trình chuyển đổi, hoàn thiện từ quản lý
theo kế hoạch hoá sang quản lý theo cơ chế của kinh
tế thị trường ở nước ta hiện nay.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
12
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
b. Về thuế xuất khẩu.
WTO không có quy định điều chỉnh về thuế XK. Tuy
nhiên, một số nước như Mỹ, Canada, EU, Úc đã yêu cầu
VN phải cắt giảm thuế XK đối với một số mặt hàng và cam
kết ràng buộc không mở rộng phạm vi mặt hàng và không
tăng thuế so với danh mục của Biểu thuế hiện hành với lý
do đây là một hình thức nhằm hạn chế thương mại, gây
tính trạng khan hiếm nguyên liệu, làm tăng giá thế giới và
trợ cấp cho doanh nghiệp trong nước sử dụng mặt hàng
này.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
13
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
b. Về thuế xuất khẩu.
Sau khi đàm phán, chúng ta đã phải cam kết là sẽ
giảm thuế xuất khẩu cho các loại phế liệu kim loại

đen từ 35% xuống 17% trong 5 năm; và kim loại
mầu từ 45% xuống 22% trong 5 năm. Các mặt
hàng khác không cam kết.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
14
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
c. Về thuế nhập khẩu.
Các nước thành viên WTO đã yêu cầu Việt nam cắt
giảm thuế nhập khẩu trên nguyên tắc:
- Cam kết ràng buộc cho tất cả các dòng thuế trong
biểu thuế nhập khẩu
- Chỉ dùng thuế nhập khẩu làm công cụ để bảo hộ
và ngoài thuế nhập khẩu không sử dụng phí, lệ phí và
các khoản thu khác tại cửa khẩu nhằm mục đích thu
Ngân sách.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
15
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
c. Về thuế nhập khẩu.
- Cắt giảm thuế nhập khẩu, nhất là các mặt hàng
có thuế suất cao.
- Yêu cầu tham gia vào các hiệp định tự do hoá

theo ngành để cắt giảm toàn bộ thuế áp dụng cho
ngành đó xuống mức 0% hoặc hài hoà thuế suất ở
mức thấp.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
16
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
c. Về thuế nhập khẩu.
Ngoài ra, các yêu cầu đối với từng nhóm mặt
hàng cụ thể được các nước thành viên yêu cầu đàm
phán trên cơ sở các lợi ích thương mại mà họ trông
đợi ở thị trường VN. Theo đó, phần lớn các dòng
thuế sẽ phải giảm xuống 0- 5% , chỉ còn một số ít
mặt hàng được duy trì ở mức 10 – 20%. Thời gian
để thực hiện giảm thuế thường không quá 3 năm.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
17
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
c. Về thuế nhập khẩu.
Với các nguyên tắc như trên, các cam kết ràng buộc
cho 10600 dòng thuế (toàn bộ biểu thuế) có thuế suất
bình quân hiện hành là 17,4% sẽ giảm xuống còn
13,4% thực hiện trong vòng 5-7 năm. Với cam kết này

thì có khoảng 1/3 số dòng thuế của biểu thuế sẽ phải
cắt giảm, chủ yếu là các dòng thuế có thuế suất trên
20%. Cụ thể về cắt giảm thuế nhập khẩu của VN là:
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
18
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
c. Về thuế nhập khẩu.
- Việt nam phải thực hiện cắt giảm khoảng 3800
dòng thuế (chiếm 35,5% tổng số dòng thuế trong biểu);
ràng buộc ở mức thuế hiện hành với khoảng 3700 dòng
thuế (34,5% tổng số dòng thuế trong biểu); ràng buộc
theo mức thuế trần (cao hơn mức thuế suất hiện hành)
là 3170 dòng thuế (chiếm 30% tổng số dòng thuế trong
biểu).
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
19
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
c. Về thuế nhập khẩu.
- Một số mặt hàng đang có thuế suất cao trên
20%; 30% sẽ phải cắt giảm ngay khi gia nhập
WTO, bao gồm: dệt may, cá và sản phẩm cá, gỗ và
giấy, máy móc thiết bị, diện, điện tử, và hàng chế

tạo khác.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
20
- Cam kết của Việt nam phân theo một số ngành chính như sau:
Nhóm mặt hàng Thuế suất tại thời
điểm gia nhập(%)
Thuế suất cắt
giảm cuối cùng(%)
1. Nông sản 25,2 21,0
2. Cá, SP cá 29,1 18,0
3. Dầu khí 36,8 36,6
4. Gỗ, giấy 14,6 10,5
5. Dệt may 13,7 13,7
6. Da, cao su 19,1 14,6
7. Kim loại 14,8 11,4
8. Hoá chất 11,1 6,9
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
21
- Cam kết của Việt nam phân theo một số ngành chính như sau:
Nhóm mặt hàng Thuế suất tại thời
điểm gia nhập(%)
Thuế suất cắt
giảm cuối cùng(%)
9. Thiết bị vận tải 46,9 37,4
10. Máy móc thiết
bị cơ khí
9,2 7,3
11. Máy móc thiết

bị điện
13,9 9,5
12. Khoáng sản 16,1 14,1
13. Hàng chế tạo
khác
12,9 10,2
Cả biểu thuế 17,2 13,4
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
22
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
c. Về thuế nhập khẩu.
Như vậy, theo quy định của biểu trên thì, đối với
lĩnh vực nông nghiệp, thuế suất bình quân là 25,2%
tại thời điểm gia nhập sẽ phải cắt giảm xuống 21%.
Lĩnh vực công nghiệp, thuế suất bình quân tại thời
điểm gia nhập là 16,1% sẽ phải giảm xuống
12,6%
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
23
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
d. Về thuế nội địa.
WTO không điều chỉnh đối với thuế trong nước.

Tuy nhiên, do thực tế hệ thống thuế của nước ta
đang trong quá trình hoàn thiện, một số sắc thuế
được sử dụng như một công cụ quan trọng để bảo
hộ sản xuất trong nước từ trước tới nay. Do vậy khi
đối chiếu với các nguyên tắc của WTO thì không
phù hợp nữa, cần phải sửa đổi.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
24
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
d. Về thuế nội địa.
Việc sửa đổi chính sách thuế để phù hợp với các
nguyên tắc của WTO đã được thực hiện trong suốt
hơn 10 năm đàm phán gia nhập và cho tới thời
điểm ký kết Nghị định thư chỉ còn duy nhất vấn đề
thuế Tiêu thụ đặc biệt đối với sản phẩm rượu và
bia.
04/03/14 TS.NGUYEN THANH DU
ONG
25
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
CẢI CÁCH HỆ THỐNG THUẾ VIỆT NAM
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
TRONG ĐIỀU KIỆN GIA NHẬP WTO
d. Về thuế nội địa.
Cam kết của VN về thuế Tiêu thụ đặc biệt đối với rượu và
bia là, trong thời hạn 3 năm kể từ khi gia nhập WTO, VN

phải ban hành và áp dụng một thuế suất (thuế tương đối
hoặc thuế tuyệt đối) đối với tất cả các loại rươụ có độ cồn
từ 20 độ trở lên và một thuế suất (thuế tương đối) đối với
tất cả các loại bia (hiện hành thuế TTĐB đối với rượu
được chia theo độ cồn, cụ thể rượu dưới 20 độ cồn, thuế
suất 20%;