Phòng xơ vữa mạch máu ở người có tuổi potx

Phòng xơ vữa mạch máu
ở người có tuổi
Xơ vữa động mạch là hiện tượng thành của động mạch (phía trong lòng
động mạch) bị xơ cứng làm cho lòng động mạch hẹp lại gây nên hiện
tượng thiếu máu cục bộ cho cơ quan, có nơi lòng động mạch bị xơ vữa
bong ra gây tắc mạch cục bộ. Xơ vữa động mạch có thể gặp mọi nơi
trong cơ thể nhưng nguy hiểm nhất là động mạch nuôi tim (động mạch
vành), động mạch não.
Nguyên nhân chính gây nên xơ vữa động mạch là cholesterol trong máu tăng
cao (bình thường cholesterrol trong máu < 5,2mmol/l), đặc biệt là tăng cao
LDL- C cholesterol xấu). Bình thường LDL-C trong máu <3,4mmol/lít
(<130mg/dl). Khi dư thừa LDL-C thì xuất hiện hiện tượng tích tụ lớp mỡ
trong lòng động mạch hoặc giảm HDL–C cholesterol tốt). Lipoprotein có
tính chất bảo vệ thành mạch, khác với cholesterol xấu, nếu giảm cholesterol
tốt là có nguy cơ cao với hiện tượng xơ vữa động mạch (bình thường HDL-
C trong máu >0,9mmol/l, khi HDL-C dưới chỉ số này là có hiện tượng bị
giảm). Người ta nghiên cứu và tổng kết thấy rằng nguyên nhân của sự gia
tăng cholesterol máu lệ thuộc rất nhiều vào chế độ ăn, ví dụ như ăn quá
nhiều mỡ động vật, ăn quá nhiều thức ăn có chứa cholesterol như phủ tạng
động vật, thịt có màu đỏ, tôm, trứng, dầu dừa, mỡ các loại động vật như mỡ
lợn, mỡ trâu bò, mỡ cừu, mỡ gà trứng, bơ, sữa toàn phần (là những thực
phẩm có dầu mang nhiều axit béo bão hoà) hoặc có thể hay gặp ở người có
chế độ ăn dư thừa năng lượng gây béo phì. Thống kê cũng cho thấy tăng
cholesterol có thể có tính chất gia đình (di truyền) hoặc do mắc một số bệnh
như suy giáp trạng, hội chứng thận hư, đái tháo đường, một số bệnh gây rối
loạn protein máu (đau tuỷ xương ). Ở những người do thiếu vận động hoặc
ít vận động như ngồi bàn giấy nhiều giờ, nhiều ngày, công việc lao động bắt

buộc ngồi lâu như thợ may, người đánh máy lại ăn chế độ nhiều đạm,
nhiều mỡ khiến cho năng lượng tích tụ lại thành mỡ, tăng lượng cholesterol
xấu và giảm lượng cholesterol tốt.



Xơ vữa động mạch vành dễ gây nhồi máu cơ tim.

Biểu hiện bệnh âm thầm nhưng nguy hiểm
Bệnh xơ vữa động mạch có tính chất từ từ và xảy ra trong một thời gian nếu
không phát hiện kịp thời thì mới có các triệu chứng điển hình. Xơ vữa động
mạch thì sớm muộn cũng làm cho thành động mạch bị xơ cứng, lòng động
mạch bị hẹp lại làm cho máu cung cấp cho các cơ quan giảm đi, nhất là xơ
vữa động mạch vành gây thiếu máu cục bộ, thiếu máu cơ tim gây đau thắt
ngực và có thể gây cơn đau tim đột ngột và tử vong. Nếu động mạch ở não
bị xơ cứng thì làm hẹp lòng động mạch não gây hiện tượng rối loạn tuần
hoàn não và nặng hơn là đột quỵ do tắc mạch não hoặc nhũn não. Xơ vữa
động mạch xảy ra ở bất kỳ động mạch nào trong cơ thể, nếu xảy ra ở động
mạch chân (cẳng chân) thì sẽ xuất hiện cơn đau cơ giống như cơn đau chuột
rút. Bệnh xơ vữa động mạch cũng là một trong những nguyên nhân chính
gây tăng huyết áp.
Làm thế nào để biết có nguy cơ bị xơ vữa động mạch?
Bệnh xơ vữa động mạch ở người cao tuổi (NCT) là một bệnh âm thầm
nhưng rất nguy hiểm. Trong giai đoạn đầu của bệnh xơ vữa động mạch thì
có rất ít triệu chứng, vì vậy NCT cần được khám bệnh định kỳ và làm xét
nghiệm máu để biết có tăng cholesterol máu hay không. Khi làm xét nghiệm
cần lưu ý xét nghiệm cholesterol toàn phần (cholesterol), cả cholesterol tốt
và cholesterol xấu. Ngoài ra cũng nên kiểm tra đường máu lúc đói và đo
huyết áp định kỳ. Khi đã được bác sĩ khám bệnh cho kết luận bị tăng huyết
áp thì NCT càng cần kiểm tra huyết áp định kỳ và dùng thuốc đều đặn theo

đơn chỉ dẫn của bác sĩ, không tự động đổi thuốc và không tự động ngừng
thuốc làm giảm huyết áp khi chưa có ý kiến của bác sĩ khám bệnh cho mình.
Đối với đường huyết khi có kết luận của bác sĩ khám bệnh, thông qua xét
nghiệm máu lúc đói và làm nhiều lần là bị đái tháo đường thì cần lắng nghe
và làm theo chỉ dẫn của bác sĩ khám bệnh, không nên quá lo lắng làm ảnh
hưởng đến sức khoẻ nói chung và làm tăng bệnh đái tháo đường, bệnh xơ
vữa động mạch. Khi bị đái tháo đường thì NCT nên chuẩn bị cho mình một
máy đo đường huyết tự động để vừa theo dõi đường huyết tốt vừa tránh mất
thời gian đi khám bệnh.
Cách ngăn chặn xơ vữa động mạch
Chế độ ăn là hết sức quan trọng đối với việc phòng bệnh xơ vữa động mạch
ở NCT. Cần hạn chế ăn mỡ động vật như mỡ lợn, mỡ bò, mỡ gà mà thay thế
vào đó là dùng dầu thực vật như dầu lạc, dầu vừng. Không nên ăn loại dầu
dừa vì dầu dừa có nhiều axít béo bão hoà dễ gây nên hiện tượng xơ vữa
động mạch. Nên ăn các thức ăn có nguồn gốc từ đậu nành như đậu phụ. Mỗi
tuần nên có từ 2 - 3 ngày ăn cá, trong mỡ của cá có nhiều chất béo omega-3
mà chất này rất tốt cho thành động mạch. Không nên ăn các loại lòng như
lòng lợn, lòng trâu, bò và hạn chế ăn tôm, trứng. Các bữa ăn hàng ngày nên
tăng cường lượng rau xanh, hoa quả (riêng người bị đái tháo đường hạn
chế ăn loại quả ngọt như mít, na, xoài, hồng xiêm ).
Cần vận động cơ thể như tập thể dục dưỡng sinh, đi bộ, chơi thể thao tuỳ
theo sức mình. Người ta thấy nếu vận động đều, có bài bản và phù hợp với
từng cá thể thì có thể làm tăng lượng cholesterol tốt, giảm cholesterol xấu
và đồng thời làm giảm huyết áp đối với người đang bị tăng huyết áp mạn
tính. Nếu đã áp dụng tất cả các biện pháp nhằm làm giảm cholesterol mà
không đạt kết quả thì phải dùng thuốc. Tất nhiên dùng loại thuốc gì và liều
lượng ra sao, trong thời gian bao lâu cần có ý kiến của bác sĩ khám bệnh
cho mình, người bệnh không nên tụ động mua thuốc để dùng.