Bai 13 bài 13 đời sống vật chất và tinh thần của cư dân văn lang

Trường THCS Thành Thới A
GV:

Tuần : 14
Tiết: 14

NS:
ND:

Bài 13 : ĐỜI SỐNG VẬT CHẤT VÀ TINH THẦN CỦA CƯ DÂN VĂN
LANG

I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức :
Giúp học sinh hiểu :
Thời Văn Lang cư dân Lạc Việt đã xây dựng cho mình một cuộc sống và tinh thần riêng đầy
đủ, phong phú tuy còn sơ khai.
2. Tư tưởng :
Bước đầu giáo dục học sinh lòng yêu nước và ý thức văn hóa dân tộc.
3. Kĩ năng :
Liên hệ thực tế, quan sát hình ảnh và nhận xét .
II. PHƯƠNG TIỆN DẠY VÀ HỌC
- Tranh : lưỡi cày đồng ( phục chế), Trống đồng Văn Lang.
- Tư liệu : một số câu chuyện cổ tích thời Hùng Vương.
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Kiểm tra bài ( 5’)
a. Nêu những lý do ra đời của Nhà nước Văn Lang?
b. Điền cơ cấu tổ chức nhà nươc Văn Lang vào sơ đồ trống? Em có nhận xét gì về nhà nước
Văn Lang?
2. Dạy bài mới:
a. Vào bài (1’): Ở tiết vừa rồi chúng ta tìm hiểu sự ra đời của nhà nước Văn Lang, là tổ chức

nhà nước đầu tiên của chúng ta. Vậy ở thời đó cư dân Văn Lang sinh sống như thế nào , đời sống
vật chất và tinh thần ra sao ? Hơm nay chúng ta đi vào tìm hiểu đời sống vật chất và tinh thần cư
dân Văn Lang để hiểu rõ hơn nữa về cội nguồn dân tộc
b. Bài mới : (34’)

HĐGV

Tg
HĐHS
ND
HĐ1: Tìm hiểu Nơng nghiệp và các nghề thủ công?
PP: Vấn đáp, trực quan,
YCHS đoạn 1,2 M1
1HS đọc to, rõ-cả lớp tập trung 11’ 1. Nông nghiệp và các
1,2 M1.
nghề thủ công
Hỏi: Cư dân Văn Lang sống chủ
a) Nơng nghiệp :
yếu bằng nghề gì ?
- Chủ yếu nghề nông trồng lúa
nước.
HS khác nhận xét, bs
- Văn Lang là 1 nước
GV nxét, ghi bài:
nông nghiệp.
Hỏi: Qua H33-bài 11, em hãy
cho biết cư dân Văn Lang xới
đất, gieo, cấy bằng cơng cụ gì ?
- Cơng cụ lưỡi cày đồng
HS khác nhận xét, bs

GV nhận xét
Hỏi: Thử so sánh công cụ trước
khi có cày đồng và cơng cụ hiện - Trước dùng cuốc đá.
nay ?
- Ngày nay : lưỡi cày bằng sắt

Giáo án sử 6


Trường THCS Thành Thới A
GV:

® Có thêm máy cày
HS khác nhận xét, bs

GV nhận xét.
Nhấn mạnh : Trong nông nghiệp
trồng lúa, người Văn Lang biết
sử dụng cày đồng thay cuốc đá
® đồ đồng hồn tồn thay thế đồ
đá. Đó là một bước tiến dài trong
lao động sản xuất
Hỏi: Lương thực chính của cư
dân Văn Lang là gì? Ngồi ra họ
cịn trồng trồng thêm loại cây
nào?
- Thóc lúa; trồng thêm rau đậu,
bầu, bí,… và chăn ni.
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét, ghi bài:

Hỏi: Ngoài trồng lúa và hoa màu
cư dân Văn Lang cịn có những
nghề nào khác nữa?
- Trồng dâu, chăn tằm; chăn
nuôi đánh cá đều phát triển.
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét, ghi bài:
Yêu cầu học sinh đọc thầm hai
đoạn còn lại M1
Cả lớp đọc thầm
Hỏi: Cư dân Văn Lang đã biết
làm những nghề thủ công nào ?
- Gốm, dệt vải, lụa, xây nhà,
đóng thuyền,…
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét, ghi bài:
Nói thêm : “ chun mơn hóa”
một nhóm người chun làm
nghề thủ cơng, có trình độ tay
nghề cao.
Hỏi: Qua các H36, 37, 38, em
nhận thấy nghề nào được phát
triển thời bấy giờ?
- Phát triển nhất là nghề luyện
kim.
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét, ghi bài:
® Giới thiệu H36, 37 ( xem ảnh
sưu tầm-TLTK) ® giới thiệu
trống đồng tiêu biểu nền văn hóa

cư dân Lạc Việt.
Hỏi: Nghề luyện kim ra đời có ý
- Giúp cho kinh tế phát triển,
nghĩa gì?
tạo ra nhiều cơng cụ sx cho các
Giáo án sử 6

Thóc lúa là lương thực
chính; ngồi ra cịn trồng
thêm rau, đậu, bầu, bí, …

; Trồng dâu, chăn tằm;
Chăn nuôi và đánh cá
đều phát triển
b) Thủ công nghiệp :
- Gốm, dệt vải, lụa, xây
nhà, đóng thuyền, … đều
được chun mơn hóa.

- Nghề luyện kim đạt
trình độ kĩ thuật cao.
Bước đầu biết rèn sắt.


Trường THCS Thành Thới A
GV:

nghề khác.
HS khác nhận xét, bs

GV nhận xét.
Hỏi: Việc tìm thấy trống đồng
nhiều nơi trên đất nước ta và trên
thế giới thể hiện điều gì ?
- Nghề luyện kim của cư dân
Văn Lang rất phát triển.
- Có sự giao lưu văn hóa + bn
bán nước ngồi.
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét.
Hỏi: Em có nhận xét gì các nghề
thủ cơng giai đoạn này ? Ở q - Phát triển khá cao, được
em có những nghề thủ cơng nào chun mơn hóa cao; dệt chiếu,
mà em biết?
se chỉ xơ dừa, …
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét.
HĐ2: Tìm hiểu. Đời sống vật chất của cư dân Văn Lang ra sao?
PP: Vấn đáp, trực quan,
10’ 2. Đời sống vật chất
Yêu cầu học sinh đọc SGk M2
HS đọc nội dung M2
Hỏi: Những nội dung cơ bản của
của cư dân Văn Lang
đời sống vật chất là gì?
- Ở, Đi lại, An, Mặc
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét.
Hỏi: Nhà ở của cư dân Văn
Lang ntn?

- Ở nhà sàn; được làm bằng tre,
nứa lá, có cầu thang tre hay gỗ
để lên xuống.
HS khác nhận xét, bs
- Ở nhà sàn mái cong
GV nhận xét, ghi bài:
hình thuyền hay mái trịn
Hỏi: Vì sao họ phải ở nhà sàn ?
hình mui thuyền làm gỗ,
- Tránh thú dữ, chống ẩm thấp.
tre, …
GV nhận xét, cho HS xem ảnh HS khác nhận xét, bs
nhà sàn.
Hỏi: Họ đi lại bằng phương tiện
gì? Tại sao?
- Đi lại chủ yếu dùng thuyền
- Do địa hình chủ yếu là sơng
nước, đất đai thấp lầy lội. Chưa
có xe cộ do XH chưa tiến bộ
KH chưa phát triển.
HS khác nhận xét, bs
- Đi lại chủ yếu dùng
GV nhận xét, kết luận:
thuyền
GV nhận xét, cho HS xem ảnh
thuyền độc mộc.
Hỏi: Thức ăn chủ yếu của người
Giáo án sử 6

Trường THCS Thành Thới A
GV:

dân Văn Lang là gì?

- Ăn : cơm rau, cá, thịt, có bát,
muối
HS khác nhận xét, bs

GV nhận xét, ghi bài:
Hỏi: Về trang phục của cư dân
Văn Lang như thế nào?
+ Nam : đóng khố, mình trần,
đi chân đất.
+ Nữ : mặc váy, áo xẻ giữa, có
yếm che ngực, tóc cắt ngắn
hoặc bỏ xỏa, …
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét, ghi bài:

- Thức ăn chính của
người dân Văn Lang là
cơm nếp, cơm tẻ, rau,
thịt, cá. Biết làm mắm và
dùng gừng làm gia vị.

- Về trang phục :
+ Nam : đóng khố, mình
trần, đi chân đất.
+ Nữ : mặc váy, áo xẻ

giữa, có yếm che ngực,
tóc cắt ngắn hoặc bỏ xỏa,
…
Ngày lễ thích đeo đồ
trang sức, đội mũ lông
chim hoặc bông lau.

GV nhận xét, cho HS xem ảnh
cái váy của nữ và khố của nam.
Hỏi: Em có nhận xét gì đời sống
vật chất của cư dân Văn Lang ?
- Khá đầy đủ, không thừa cũng
không thiếu.
Kết luận : Từ chỗ sống lệ thuộc HS khác nhận xét, bs
thiên nhiên ® cây lúa ® con
sống con người đầy đủ ® sự cần
cù chịu khó của ơng cha ta ngày
xưa ® chúng ta càng yêu quý
mến lao động hơn.
HĐ3: Tìm hiểu đời sống tinh thần của cư dân Văn Lang có gì mới?
PP: Vấn đáp, trực quan
12’ 3. Đời sống tinh thần
Yêu cầu học sinh đọc SGK đoạn HS đọc đoạn 1, 2 M3
1, 2 M3
dân cư Văn Lang
Hỏi: Xã hội Văn Lang phân hóa
thành mấy tầng lớp ? Vì sao có
sự phân hóa đó ?
- Ba tầng lớp :
+ Người quyền q

+ Dân tự do
+ Nơ tì
- Do cơng cụ kim loại xuất hiện
® giàu, nghèo.
- Xã hội Văn Lang đã
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét, ghi bài:
chia nhiều tầng lớp khác
nhau:
những
người
Hỏi: Theo em trong 3 tầng lớp
quyền quý, dân tự do, nô
Giáo án sử 6


Trường THCS Thành Thới A
GV:

ấy tầng lớp nào là lực lượng nuôi
sống XH ?
- Dân tự do
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét ® Tuy nhiên XH
phân hóa chưa sâu sắc.
Hỏi: Những nét mới trong đời
sống tinh thần của cư dân Văn
- Ca hát, nhảy múa, đua thuyền,
Lang là gì?
giã gạo…

HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét, ghi bài:
(1 số hình ảnh được ghi lại trên
mặt trống đồng)
® Liên hệ thực tế : Tết, lễ, cấm
trại : ngày nay chúng ta cũng có
các hình thức vui chơi ấy khơng? - Cịn.
Hỏi: Nhạc cụ điển hình của cư
- Trống, chiêng, khèn.
dân Văn Lang là gì?
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét, cho HS xem ảnh
chiêng, trống.
Hỏi: Người Văn Lang tổ chức lễ
hội qua đó họ cầu mong điều gì ? - Mưa thuận, gió hịa, mùa
màng tươi tốt.
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét.
Hỏi: Các câu chuyện “Trầu
cau”, và “Bánh chưng, bánh
giày”, cho ta biết người dân Văn
- Có phong tục: Hơn nhân, An
Lang đã có những tục gì?
trầu; thờ cúng tổ tiên, trời đất…
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét, ghi bài:
Nhấn mạnh : những phong tục
đó ngày nay vẫn cịn ® đó là
những phong tục tập qn cổ
truyền nhân dân ta từ xưa đến

nay, chúng ta cần phải giữ gìn và
phát huy.
Hỏi: Em có biết câu ca dao nào
nói về trầu cau không?
Đọc cho HS nghe những câu dao - HS tự đọc.
nói về trầu cau.
Hỏi: Cư dân Văn Lang có những - Các lưc lượng thiên nhiên,
Giáo án sử 6

tì.

- Thường tổ chức các lễ
hội, vui chơi: ca hát,
nhảy múa, đua thuyền,
giã gạo, …

- Phong tục, tập quán:
+ Làm bánh chưng,bánh
giầy.
+ Ăn trầu.
+ Thờ cúng tổ tiên.


Trường THCS Thành Thới A
GV:

tín ngưỡng như thế nào?

chơn người chết kèm theo công
cụ,…

HS khác nhận xét, bs

GV nhận xét, ghi bài:
Hiện nay : thờ Phật, chúa Giê-su,
…
Hỏi: Những yếu tố nào tạo nên
tình cảm cộng đồng cư dân Văn - Đời sống vật chất và tinh thần
Lang?
đặc sắc ® tình cảm cơng đồng
HS khác nhận xét, bs
GV nhận xét.
Kết luận : Trong phong tục
sống, người Lạc Việt đùm bọc,
giúp đỡ nhau ® tạo nên tình cảm
cộng đồng.
Hỏi: Hiện nay ở địa phương các
em những gia đình sống đùm
bọc giúp đỡ lẫn nhau gọi là tình - Tình làng nghĩa xóm.
gì?
HS khác nhận xét, bs

- Tín ngưỡng: thờ cúng
các lực lượng thiên
nhiên.

Liên hệ GDHS: Trong lớp,
trong trường thì các em có tình
cảm bạn bè chung lớp, chung
trường, … nên phải cố gắng đùm
bọc giúp đỡ lẫn nhau để cùng

tiến bộ.
* Kết luận : Những đời sống vật chất và đời sống tinh thần của cư dân Văn Lang đã tạo nên
quốc gia đầu tiên trong lịch sử dân tộc và từ đó nói lên ý thức cội nguồn, sẽ là cơ sở của các cuộc
chiến đấu tranh và bảo vệ Tổ quốc sau này.
3. Củng cố : (3’)
- Nghề chính của cư dân Văn Lang là gì?
A. Săn bắt thú rừng
B. Trồng lúa nước.
C. Đúc đồng
D. Làm đồ gốm
- Điểm lại những nét chính về đời sống vật chất và đời sống tinh thần của cư dân Văn Lang
qua : Nơi ở, ăn, mặc, đi lại, phong tục tập quán, lễ hội, tín ngưỡng.
- Xã hội Văn Lang chia thành những tầng lớp nào?
A. những người quyền quý, dân tự do, nơ tì
B. Chủ nơ. Nơ lệ.
C. Vua, nơng dân công xã, nô lệ
D. Qúy tộc, chủ nô.
4. Hướng dẫn về nhà: (3’)
- Học thuộc bài – Trả lời các câu hỏi cuối bài học.
- Xem trước bài 14 : NƯỚC ÂU LẠC
+ Soạn câu: Cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Tần đã diễn ra như thế nào ?
+ Nước Âu Lạc ra đời trong hoàn cảnh nào?
+ Đất nước Âu Lạc có gì thay đổi dưới thời ADV?
+ Tập vẽ sơ đồ bộ máy nhà nước Âu Lạc
Giáo án sử 6


Trường THCS Thành Thới A
GV:

* Rút kinh nghiệm: ………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………

Giáo án sử 6