Phạm Văn Hùng và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 59(11): 3 - 6
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
3
ĐÁNH GIÁ GIẢNG VIÊN TẠI ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN - THỰC TRẠNG
VÀ GIẢI PHÁP
Phạm Văn Hùng, Nguyễn Thị Thu Hương
Trung tâm Khảo thí và Kiểm định chất lượng Đại học Thái Nguyên
TÓM TẮT
Để đảm bảo chất lượng giáo dục, một trong những thành tố rất quan trọng cần quan tâm là chất
lượng giảng viên. Do vậy hoạt động đánh giá giảng viên đã được nhiều quốc gia tiên tiến quan
tâm. Tại Việt Nam nói chung và Đại học Thái Nguyên nói riêng, hoạt động này đã từng bước được
triển khai, song để hoạt động này có hiệu quả hơn trong việc đảm bảo chất lượng và cải thiện chất
lượng giáo dục đào tạo, bài viết nêu ra thực trạng của hoạt động đánh giá giảng viên tại Đại học
Thái Nguyên, những ưu và nhược điểm, qua đó đề cập một số giải pháp để cải thiện chất lượng
hoạt động này.
Từ khóa: đánh giá giảng viên, đảm bảo chất lượng.
MỞ ĐẦU
Quản lý chất lượng đào tạo và đảm bảo chất
lượng đào tạo đang là một vấn đề được xã hội
hết sức quan tâm. Để đảm bảo chất lượng
trong giáo dục đại học, cần quan tâm đến rất
nhiều thành tố - các thành tố này được đề cập
trong 10 tiêu chuẩn cụ thể hóa thành 61 tiêu
chí - Bộ tiêu chuẩn kiểm định chất lượng giáo
dục đại học Việt Nam ban hành năm 2007.
Một trong những thành tố quan trọng quyết
định chất lượng của quá trình đào tạo chính là
chất lượng của giảng viên. Điều này được thể
hiện rõ trong Bộ tiêu chuẩn kiểm định chất
lượng giáo dục đại học Việt Nam, có đến 4/10
tiêu chuẩn đề cập đến đánh giá chất lượng
giảng viên Tiêu chuẩn 4 “Các hoạt động đào
tạo”; Tiêu chuẩn 5: “Đội ngũ cán bộ quản lý,
giảng viên và nhân viên của Nhà trường” và
Tiêu chuẩn 6 – “Người học”, Tiêu chuẩn 7 –
“Nghiên cứu khoa học”. Luật Giáo dục khẳng
định: “Nhà giáo giữ vai trò quyết định trong
việc bảo đảm chất lượng giáo dục”, trong
chính sách đổi mới giáo dục đại học 2006 –
2020, Nghị quyết 14 của Chính phủ đã nhấn
mạnh: “Xây dựng đội ngũ giảng viên và cán
bộ quản lý giáo dục đại học đủ về số lượng,
có phẩm chất đạo đức và lương tâm nghề
nghiệp, có trình độ chuyên môn cao, phong
Phạm Văn Hùng, Tel: 0912 549 099,
Email:
cách giảng dạy và quản lý tiên tiến”. Để
không ngừng nâng cao chất lượng giảng viên,
cần liên tục đánh giá giảng viên trên nhiều
phương diện, từ đó tìm ra những điểm mạnh
cần phát huy, điểm yếu cần khắc phục. Trong
bài viết này, chúng tôi muốn nêu ra thực trạng
về tình hình đánh giá giảng viên tại các đơn vị
thành viên thuộc Đại học Thái Nguyên, từ đó
tìm ra những giải pháp nhằm nâng cao hiệu
quả đánh giá giảng viên với mục tiêu cuối
cùng là không ngừng nâng cao chất lượng
đào tạo.
Thực trạng tình hình đánh giá giảng viên
tại Đại học Thái Nguyên
Đại học Thái Nguyên có đội ngũ giảng viên
tham gia giảng dạy là 2.112 giảng viên trong
đó số tiến sĩ khoa học, tiến sĩ là 205, thạc sĩ
và tương đương là 956 và giảng viên có trình
độ đại học là 951. Cũng như tại các trường
đại học khác trong nước, hoạt động đánh giá
giảng viên và các hoạt động nghiên cứu khoa
học của cán bộ giảng viên trong Đại học đã
được thực hiện chỉ được thực hiện theo các
phương thức sau:
Bình xét thi đua, khen thưởng
Với hình thức này, các thủ tục thông thường
là (1) cá nhân tự nhận xét (2) tổ chuyên môn
– đơn vị trực tiếp quản lý cá nhân - nhận xét,
góp ý bình bầu (3) khoa, bộ môn trực tiếp
quản lý cá nhân nhận xét, góp ý, bình bầu (4)
Phạm Văn Hùng và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 59(11): 3 - 6
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
4
Hội đồng thi đua, khen thưởng Nhà trường
họp, nhận xét, bình bầu (5) thông báo kết quả
bình bầu tới các đơn vị để các cá nhân biết và
có phản hồi. Các thắc mắc được giải đáp, có
điều chỉnh để đi đến kết quả cuối cùng (6) Kết
quả cuối cùng được Hội đồng thi đua, khen
thưởng sử dụng để báo cáo, đề nghị lãnh đạo
và các cấp có thẩm quyền quyết định danh
hiệu thi đua và khen thưởng.
Giảng viên tham gia các tổ chức đoàn thể như
Đảng cộng sản Việt Nam, Công đoàn, Đoàn
Thanh niên thì mỗi tổ chức này lại có tiêu chí
đánh giá riêng.
Lãnh đạo bộ môn dự giờ
Mỗi năm giảng viên sẽ được lãnh đạo
khoa/bộ môn dự giờ từ 1 đến 2 tiết giảng.
Thông qua các buổi dự giờ, lãnh đạo khoa/ bộ
môn đánh giá việc chuẩn bị bài giảng,
phương pháp giảng dạy, giao tiếp với sinh
viên của giảng viên.
Sinh viên đánh giá
Một số đơn vị đã sử dụng hình thức phát
phiểu hỏi thu thập ý kiến đánh giá của sinh
viên đối với giảng viên nhằm tìm ra những
điểm mạnh, điểm yếu của giảng viên và cung
cấp những thông tin phản hồi giúp giảng viên
cải thiện chất lượng giảng dạy.
Việc bình xét thi đua, khen thưởng, các hoạt
động dự giờ và tổ chức hoạt động sinh viên
đánh giá đã có những tác động tích cực nhất
định tới việc hoàn thiện bản thân giảng viên
trong hoạt động giảng dạy, nghiên cứu khoa
học và bồi dưỡng chuyên môn sâu. Song trên
thực tế các cách thức đánh giá giảng viên như
trên còn bộc lộ một số nhược điểm:
1. Đối với hoạt động bình xét thi đua, dù đã
có tiêu chí đánh giá song còn ảnh hưởng của
nhiều yếu tổ chủ quan; việc công khai nhận
xét cán bộ ở cấp tổ, bộ môn/khoa nhiều khi
chưa hoàn toàn thẳng thắn nên kết quả bình
xét chưa phản ánh đúng thực chất chất lượng
công tác của giảng viên. Ngoài ra, việc phân
chỉ tiêu bao nhiêu phần trăm cán bộ được
công nhận là Chiến sĩ thi đua hay Lao động
xuất sắc...làm nhiều giảng viên dù đạt được
các tiêu chí đề ra song vẫn không đạt được
danh hiệu. Điều này làm hạn chế sự phấn đấu
của giảng viên khi họ không được động viên
kịp thời.
2. Chủ nhiệm khoa/ Bộ môn đánh giá được
thực hiện từ rất lâu nhằm đưa ra các quyết
định về chất lượng giảng dạy của giảng viên.
Song điểm yếu của hình thức này là độ tin cậy
không cao do có thể có sự thiên lệch do quan
hệ cá nhân hoặc các thành kiến từ trước; quan
niệm cá nhân về các giá trị khác nhau; thiên
lệch về các phương pháp giảng dạy (PPGD)
khác nhau (Centra, 1993). Các đồng nghiệp
và các nhà quản lý có thể tham quan lớp học
nhưng thường chỉ có thể một hoặc hai lần
trong suốt năm học và không thể đánh giá
chính xác được các hoạt động của giáo viên
trên lớp. Để có được đánh giá chính xác, cần
có sự kết hợp giữa các bên tham gia như tự
đánh giá của bản thân giảng viên, đánh giá
của sinh viên để có được cái nhìn tổng quan,
kết quả đánh giá khách quan, trung thực.
3. Đánh giá của sinh viên có điểm mạnh là
cung cấp những thông tin tin cậy và có giá trị
về việc giảng dạy trên lớp của giảng viên
phục vụ cho hoạt động cải thiện chất lượng
giảng dạy và tăng thưởng, lương. Điểm yếu
của hoạt động này là đôi khi sinh viên
không có đủ khả năng để đánh giá các khía
cạnh như hoạt động nghiên cứu khoa học
của giảng viên, sự phù hợp của tài liệu được
dạy cho môn học (Edith J. Cisneros-
Cohernour, 2001)...
4. Chưa có sự thống nhất về bộ tiêu chuẩn,
công cụ đánh giá một cách toàn diện giảng
viên trong toàn Đại học. Đa số các phiếu hỏi
sinh viên đánh giá giảng viên/ môn học chưa
được kiểm định về độ tin cậy, độ giá trị, có
đơn vị sử dụng bộ phiếu hỏi gồm quá ít các
câu hỏi – không đánh giá được đầy đủ các
mặt hoạt động của giảng viên, cũng có đơn vị
sử dụng bộ phiếu hỏi quá dài, có thể không
nhận được câu trả lời thẳng thắn từ sinh viên.
Ngoài ra, chưa có phiếu đánh giá về các hoạt
động nghiên cứu khoa học và phát triển năng
lực chuyên môn của giảng viên – đây cũng là
phần rất quan trọng trong quá trình đánh giá
giảng viên.
5. Hoạt động đánh giá giảng viên còn thiếu
một thành phần quan trọng đó chính là bản
thân người được đánh giá. Giảng viên cần có
Phạm Văn Hùng và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 59(11): 3 - 6
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
5
tiếng nói riêng trong quá trình đánh giá để có
thể nêu những điểm mạnh, điểm yếu và tự
nhận xét về bản thân những sự phấn đấu của
mình trong suốt khóa đào tạo. Những kết quả
này khi so sánh cùng với các kết quả đánh giá
của các bên liên quan sẽ mang lại một đánh
giá tổng kết mang tính khách quan và khoa
học hơn.
6. Mỗi đơn vị thành viên sử dụng một bộ
phiếu hỏi khác nhau, do vậy chưa có một quy
trình hướng dẫn chung để đánh giá giảng
viên và định hướng cải thiện chất lượng
giảng viên cho hệ thống đảm bảo chất lượng
của Đại học.
Như vậy, cần xây dựng một bộ công cụ đánh
giá giảng viên một cách toàn diện, dùng
chung trong toàn Đại học từ đó có những
đánh giá chuẩn về những điểm mạnh điểm
yếu của giảng viên, tạo nguồn dữ liệu đáng tin
cậy để cải thiện chất lượng giảng dạy cũng
như nghiên cứu khoa học của giảng viên.
Các giải pháp
Từ những nhận định về ưu điểm, nhược điểm
của các phương pháp đánh giá hiện tại, chúng
tôi xin đề xuất một số giải pháp sau:
1. Xây dựng một bộ công cụ đánh giá giảng
viên một cách toàn diện, bao gồm nhiều bên
tham gia đánh giá trong đó có:
- Sinh viên đánh giá
- Giảng viên tự đánh giá
- Đồng nghiệp đánh giá
- Chủ nhiệm khoa/ bộ môn đánh giá
2. Các nội dung đánh giá: Hoạt động giảng
dạy trong môi trường đại học là một hoạt
động không thể tách rời hoạt động nghiên cứu
khoa học, nó là một quy trình hoạt động
tương tác có ảnh hưởng chặt chẽ đến nhau,
trong đó nhân tố xúc tác tiểm ẩn nhưng đóng
vai trò quyết định mức độ thành đạt trong cả
giảng dạy và nghiên cứu khoa học là hoạt
động phát triển năng lực chuyên môn của
giảng viên, do vậy trong nội dung đánh giá
cần bao gồm các nội dung:
- Hoạt động giảng dạy
- Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn
- Hoạt động nghiên cứu khoa học
3. Xây dựng quy trình đánh giá áp dụng
chung trong toàn Đại học. Xây dựng cơ sở dữ
liệu để có cơ sở so sánh, đánh giá sự tiến bộ
của giảng viên trong nhiều năm liền.
4. Ra văn bản, hướng dẫn quy trình thực hiện,
phương pháp phân tích kết quả chung để các
đơn vị, hoặc cá nhân có thể tự áp dụng vào
việc phân tích đánh giá kết quả của bản thân
nhằm tạo ra sự cải thiện không ngừng trong
chất lượng đào tạo.
KẾT LUẬN
Hoạt động đánh giá giảng viên nếu được thực
hiện một cách chính xác, khoa học và công
bằng sẽ đạt được những kết quả rất hữu ích
trong việc giúp giáo viên nâng cao chất lượng
giảng dạy, giúp các nhà quản lý ra các quyết
định về nhân sự như lương bổng và thăng
tiến, giúp trường học lựa chọn giáo viên để
trao tặng giải thưởng về giảng dạy, tổ chức
đánh giá chương trình đào tạo, giúp sinh viên
lựa chọn môn học phù hợp…Hoạt động đánh
giá giảng viên đã được thực hiện thường
xuyên tại Đại học Thái Nguyên và có những
tác động tích cực nhất định tới chất lượng của
đội ngũ giảng viên, song để nâng cao hơn nữa
hiệu quả của hoạt động này, chúng ta cần có
những cải thiện trong quá trình đánh giá như
đã đề cập ở phần trên.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Boyd, Ronald T.C. (1989). Improving teacher
evaluations. Practical Assessment, Research &
Evaluation, 1 (7), truy cập ngày 30/102007 trên
[2]. Bộ Giáo dục và Đào tạo (2007) Bộ tiêu chuẩn
kiểm định chất lượng giáo dục đại học
[3]. Centra, J. A. (1993). Reflective faculty
evaluation: Enhancing teaching and determining
faculty effectiveness. San Francisco: Josse-Bass.
[4]. Chính phủ (2005), Nghị Quyết về đổi mới cơ
bản và toàn diện giáo dục đại học Việt Nam giai
đoạn 2006 – 2020, 02/11/2005.
[5]. Luật Giáo dục (2005), NXB CTQG, Hà Nội.
[6]. Mai Thị Quỳnh Lan (2005), Một số ưu và
nhược điểm của việc sinh viên đánh giá giảng
viên, Kỷ yếu Hội thảo quốc gia đánh giá hoạt động
giảng dạy và nghiên cứu khoa học của giảng viên
của ĐHQG tr56-tr60, Nhà xuất bản Đại học Quốc
gia Hà Nội
[7]. Marsh, H. W. (1984). Students’ evaluations of
university teaching; Dimensionality, reliability,
validity, potential biases and utility. Journal of
Educational Psychology, 76, 707-754.
Phạm Văn Hùng và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 59(11): 3 - 6
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
6
[8]. Nguyễn Phương Nga (2005), Quá trình hình
và phát triển việc đánh giá giảng viên, Giáo dục
đại học, một số thành tố của chất lượng. Tr180-
tr237, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội
[9]. Nguyễn Phương Nga và Bùi Kiên Trung
(2005), Sinh viên đánh giá hiệu quả giảng dạy,
Giáo dục đại học chất lượng và đánh giá. Tr120-
tr139, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
[10]. Nguyễn Phương Nga (2005), Quá trình hình
và phát triển việc đánh giá giảng viên, Giáo dục
đại học, một số thành tố của chất lượng. Tr180-
tr237, NXB Đại học Quốc gia Hà Nội.
[11]. Peter Seldin (1999), Using Self-Evaluation:
What Works? What Doesn’t, Changing Practices
in Evaluating Teaching, tr97-tr115
[12]. Peter Seldin (1999), Current Practices –
good anh bad – Nationally, Changing Practices in
Evaluating Teaching, tr1-tr24
Phạm Văn Hùng và cs Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 59(11): 3 - 6
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - Đại học Thái Nguyên
7
SUMMARY
TEACHER EVALUATION IN THAI NGUYEN UNIVERSITY
SITUATION AND SOLUTIONS
Pham Van Hung , Nguyen Thi Thu Huong
Center for Educational testing and Quality assurance, Thai Nguyen University
One of the important elements to assure the quality of education is the quality of teaching staff. Therefore,
the evaluation of teaching has been paid high attention by people in many developed countries. In Vietnam
in general and in Thai Nguyen University in particular, evaluation of teaching has been carried out. This
article reviews the state of the art of the teacher evaluation in Thai Nguyen University: strong points and
weak points and discuss the solutions to improve.
Key words: Teacher evaluation, quality assurance.
Pham Van Hung,Tel: 0912 549 099, Email: