Tiểu luận môn tài chính tiền tệ Nghiên cứu tình hình thị trường mua bán và sáp nhập doanh nghiệp ở Việt Nam hiện nay.

Nhóm sinh viên thực hiện:
1. Hồ Thị Thanh Tâm K43B Kế hoạch – Đầu tư
2. Lê Phú Bỉnh K43B Kế hoạch – Đầu tư
3. Phạm Đình Thứ K43B Kế hoạch – Đầu tư
4. Nguyễn Diệu Trang K43A Kế hoạch – Đầu tư
5. Tạ Thị Bạch Nhật K43A Kế hoạch – Đầu tư
6. Hoàng Châu Ngọc Bích K43A Kế hoạch – Đầu tư
7. Trần Thị Thanh Nhàn K43A Kế hoạch – Đầu tư
8. Silin thone K43 Tài chính – Ngân hàng
MỤC LỤC
A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Giới thiệu đề tài
Hội nhập và toàn cầu hóa nền kinh tế thế giới đang thách thức các
doanh nghiệp phải cơ cấu lại hoạt động đầu tư và quản trị doanh nghiệp để
tồn tại và phát triển. Thương trường là chiến trường, thất bại của người này
có khi là cơ hội của người khác. Quy luật trong kinh doanh rất dễ hiểu và
đơn giản “phát triển hay là chết”. Các công ty đang phát triển sẽ lấy đi thị
phần từ các đối thủ cạnh tranh, tạo ra lợi nhuận kinh tế và mang lại thu
nhập cho các cổ đông. Ngược lại, những công ty không phát triển thường bị
phá sản. Mua bán và sáp nhập (M&A) đóng một vai trò quan trọng đối với
cả 2 chiều của quy luật này. Không nằm ngoài quy luật vận động khách
quan ấy, cùng với sự góp mặt của hàng loạt quỹ đầu tư trong và ngoài
nước, thị trường mua bán, sáp nhập doanh nghiệp ở nước ta đang chuyển
biến mạnh mẽ. Bài tiểu luận này phân tích tình hình để đưa ra cái nhìn toàn
cảnh về bức tranh thị trường mua bán và sáp nhập doanh nghiệp ở Việt
Nam hiện nay.
2. Đối tượng nghiên cứu
Tình hình chung của thị trường mua bán và sáp nhật ở Việt Nam
hiện nay
3. Mục đích nghiên cứu
- Phân tích tình hình của thị trường M&A, từ đó có cách nhìn đúng

đắn về vai trò, tác dụng của M&A
- Nhận định những khó khăn, thách thức cũng như những thời cơ,
thuận lợi của M&A trong điều kiện kinh tế Việt Nam, từ đó đưa ra những
giải pháp thích hợp
4. Phạm vi nghiên cứu
Bài viết nghiên cứu tình hình thị trường M&A trên thế giới và ở Việt
Nam.
5. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập và xử lý số liệu
- Phương pháp so sánh và phân tích logic
6. Nguồn tư liệu tham khảo
- Mạng internet
+ Báo điện tử Vietnamnet, diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam
+ Các trang website :
www.kenhdoanhnghiep.net
www.doanhnhan360.com.vn
www.nhipcaudautu.vn
www.thitruongvietnam.com.vn
+ Wikipedia.com
- Sách báo, tạp chí, thời báo kinh tế Sài Gòn, Tạp chí kinh tế Thương
Mại, Báo Sài Gòn Giải Phóng
- Văn kiện Luật: Luật doanh nghiệp Việt Nam 2005 9suawr đổi, bổ
sung năm 2009), Luật cạnh tranh 2004
B. NỘI DUNG
I. TỔNG QUAN VỀ MUA BÁN VÀ SÁP NHẬP (M&A)
1. Khái niệm chung
M&A được viết tắt bởi hai từ Tiếng Anh là Mergers (Sáp nhập) và
Acquisitions (Mua lại). M&A là hoạt động giành quyền kiểm soát doanh
nghiệp, bộ phận doanh nghiệp (gọi chung là doanh nghiệp) thông qua việc
sở hữu một phần hoặc toàn bộ doanh nghiệp đó.

M&A (mua lại và sáp nhập) thường được phát âm cùng nhau, cùng
nghĩa với nhau, tuy nhiên trên thực tế chúng có những điểm khác biệt.
Sáp nhập: Là hình thức kết hợp mà hai công ty thường có cùng quy
mô, thống nhất gộp chung cổ phần. Công ty bị sáp nhập chuyển toàn bột ài
sản, quyền, nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp sang công ty nhận sáp nhập, đồng
thời chấm dứt sự tồn tại của công ty bị sáp nhập để trở thành một công ty mới.
Mua lại: Là hình thức kết hợp mà một công ty mua lại hoặc thôn tính
một công ty khác, đặt mình vào vị trí chủ sở hữu mới. Tuy nhiên thương vụ
này không làm ra đời một pháp nhân mới.
2. Nguyên tắc, mục tiêu của mua bán và sáp nhập doanh nghiệp
a. Nguyên tắc
Tạo ra được giá trị cho cổ đông, giá trị của doanh nghiệp bao trùm và
lớn hơn tổng giá trị hiện tại của 2 doanh nghiệp khi 2 doanh nghiệp này
hoạt động riêng rẽ.
b. Mục tiêu
- Giảm nhân viên
- Đạt được hiệu quả dựa vào quy mô
- Trang bị công tác mới
- Tăng cường thị phần và danh tiếng trong ngành
3. Các hình thức mua bán & sáp nhập doanh nghiệp
Cùng một tiêu chí mua bán & sáp nhập doanh nghiệp nhưng M&A
được thực hiện đa dạng dưới nhiều hình thức như:
- Góp vốn trực tiếp vào doanh nghiệp
- Mua lại phần vốn góp hoặc cổ phần
- Sáp nhập doanh nghiệp
- Hợp nhất doanh nghiệp
- Chia tách doanh nghiệp
Trong đó, hình thức góp vốn vào doanh nghiệp và mua góp vốn hoặc
cổ phần doanh nghiệp là những hoạt động chính và phổ biến nhất. Các hình
thức M&A khác chỉ là những hình thức được áp dụng với những hoạt động

đầu tư đặc thù.
STT Loại hình Mô tả
1
- Góp vốn trực tiếp vào
doanh nghiệp
- Thông qua việc góp vốn điều lệ
công ty TNHH hoặc mua cổ phần
phát hành để tăng vốn điều lệ của
CTCP
2
- Mua lại phần vốn góp
hoặc cổ phần đã phát hành
của thành viên hoặc cổ
đông của công ty
- Hình thức này được áp dụng đối với
doanh nghiệp tư nhân theo quy định
của luật Doanh nghiệp và một số
doanh nghiệp nhà nước theo quy
định của pháp luật về giao, bán,
khoán, kinh doanh, cho thuê công ty
nhà nước
3 - Sáp nhập doanh nghiệp - Là hình thức kết hợp một hoặc một
số công ty cùng loại (Công ty bị sáp
nhập) vào một công ty khác (Công ty
nhận sáp nhập) trên cơ sở chuyển
toàn bộ tài sản, quyền và nghĩa vụ
của công ty bị sáp nhập vào công ty
nhận sáp nhập. Công ty bị sáp nhập
chấm dứt tồn tại, Công ty nhận sáp
nhập vẫn tồn tại và kế thừa toàn bộ

tài sản, quyền và nghĩa vụ của công
ty bị sáp nhập
4
- Hợp nhất doanh nghiệp - Là hai hay một số công ty cùng loại
(gọi là công ty bị hợp nhất) có thể
hợp nhất thành một công ty mới (gọi
là công ty hợp nhất) bằng cách
chuyển toàn bộ tài sản, quyền, nghĩa
vụ và lợi ích hợp pháp sang công ty
hợp nhất, đồng thời chấm dứt sự tồn
tại của các công ty bị hợp nhất.
5
- Chia, tách doanh nghiệp - Là hình thức kiểm soát doanh
nghiệp thông qua việc làm giảm quy
mô doanh nghiệp. Chủ thể chính của
hoạt động chia tách doanh nghiệp là
các thành viên hoặc cổ đông hiện tại
của công ty.
4. Quy trình mua bán sáp nhập doanh nghiệp
a. Quy trình M&A cho doanh nghiệp mua/sáp nhập:
Tiếp cận doanh nghiệp cần mua/sáp nhập
→
thẩm định pháp lý
→
định giá doanh nghiệp
→
đàm phán các điều khoản
→
kí kết hợp đồng
→

thay đổi đăng ký kinh doanh
→
giải quyết các vaasnd dè hậu M&A
b. Quy trình M&A cho doanh nghiệp bán/bị sát nhập
Tìm chiến lược và đối tác phù hợp
→
viết bản tóm tắt để Marketing
công ty và tổ chức buổi giới thiệu công ty với các đối tác tiềm năng
→
lựa
chọn đối tác tốt nhất
→
đàm phán các điều khoản giá cả
→
ký hợp đồng và
hoàn tất các hồ sơ
5. Vai trò của mua bán và sáp nhập
a. Đối với doanh nghiệp
M&A đưa lại lợi cíh to lớn cho tất cả các bên tham gia. Nó không chỉ
giúp các doanh nghiệp lớn giảm chi phí đầu tư, giúp các doanh nghiệp nhỏ,
yếu kém thoát khỏi nguy cơ phá sản, mà còn giúp doanh nghiệp mới tạo ra
sau M&A có đầy đủ các tiềm lực và thuận lợi để phát triển lớn mạnh và đạt
được lợi thế cạnh tranh trên thương trường.
Đối với các doanh nghiệp đang làm ăn thua lỗ, bị suy thoái hoặc lợi
thế cạnh tranh bị giảm sút, thiếu sự thích nghi đối với môi trường kinh
doanh mới thì M&A là lời giải giúp họ tránh thua lỗ triền miên. Ngay cả
với các doanh nghiệp đang hoạt động bình thường, M&A cũng là cách thức
giúp họ mở rộng quy mô, tăng cơ hội kinh doanh, mở rộng thị trường và
giành thị phần của đối thủ cạnh tranh. Bởi vì, M&A không chỉ giúp các
doanh nghiệp thu hút thêm vốn như thị trường chứng khoán mà còn thiết

lập một quan hệ đối tác chiến lược với người mua, tăng thêm giá trị lâu dài
và bền vững cho doanh nghiệp bằng năng lực quản lý nhân sự giỏi, các bí
quyết công nghệ kết hợp với hệ thống phân phối sẵn có của người mua.
Đối với công ty mới tạo, M&A là cách để các doanh nghiệp bổ sung
khiếm khuyết và cộng hưởng sức mạnh với nhau, tạo thành sức mạnh gấp
nhiều lần. Doanh nghiệp có thể giảm chi phí bằng cách cắt bớt nhân viên
thừa, yếu kém, nâng cao năng suất lao động. Hoặc thông qua việc chuyển
giao và bổ sung công nghệ cho nhau, năng suất lao động sẽ được tăng lên.
Với quy mô lớn, doanh nghiệp mới cũng sẽ có một vị thế thuận lợi khi đàm
phán đối tác, mở rộng các kênh Marketing hệ thống phân phối cũng như
tăng vị thế trong mắt cộng đồng M&A trong thị trường bất động sản giúp
việc đầu tư phát triển bền vững, tăng khả năng tài chính, tăng tính chuyên
nghiệp, chia sẻ rủi ro, nâng cao năng lực cạnh tranh: M&A trong lĩnh vực
Tài chính Ngân hàng giúp naagn cao năng lực quản trị, điều hành, khiến
việc quản trị ở các ngân hàng tập trung và dễ quản lý hơn.
b. Đối với các nhà đầu tư
M&A là một cách thức hiệu quả để họ bước vào thị trường một cách
nhanh chóng mà không cần mất thời gian tìm kiếm một dự án hay làm các
thủ tục hành chính. Bên cạnh đó M&A cũng giúp các doanh nghiệp tiết
kiệm chi phí “bôi trơn” khi thành lập một doanh nghiệp mới, tạo ra một thị
trường mới và các chi phí phát sinh khác
c. Đối với xã hội
M&A giúp sàng lọc những doanh nghiệp có khả năng cạnh tranh, tiết
kiệm chi phí, nâng cao sức sản xuất của xã hội. Đồng thời, giúp thị trường
hoạt động có hiệu quả
6. Vài nét về thị trường M&A trên thế giới
M&A giữ nhiều vai trò quan trọng trong lịch sử của các doanh
nghiệp, từ các công ty tham lam chuyên săn lùng các công ty để mua lại rồi
chai nhỏ ra đến các công ty nằm trong xu thế hiện nay sử dụng hoạt động
M&A để hợp nhất nền công nghiệp và sự tăng trưởng ngoại ứng của mình.

Suốt một thế kỷ qua đã có 6 làn sóng M&A với hàng chục thương vụ
có giá trị hàng chục, thậm chí hàng trăm tỉ USD trong nhiều lĩnh vực khác
nhau. Từ năm 2008 đến nay, số vụ M&A giảm do tình hình kinh tế thế giới
khó khăn.
Trong thập niên 1980, gần một nửa doanh nghiệp Mỹ được tiến hành
tác cấu trúc, trên 80.000 doanh nghiệp được mua lại hoặc áp nhập và trên
700.000 được bảo hộ tránh khỏi phá sản để tác tổ chức lại doanh nghiệp và
tiếp tục hoạt động. Giai đoạn những năm 1980 được đặc trưng bởi những
doanh nghiệp hung hăng cùng với các thủ đoạn công kích nhằm giành
quyền kiếm aots các đối tượng mục tiêu. Thập niên 1990 cũng là giai đoạn
không kém phần sôi nổi với các haotj động mở rộng quy mô, thu hẹp hoạt
động, từ bỏ tài sản và hợp nhất nhưng với những mục tiêu khác nhau, tập trung
vào điều phối hoạt động, liên miên chiến lược, tiếp cận công nghệ mới.
Không phải thương vụ M&A nào cũng thành công, có một số sánh
thú vị từ ông Dominic Scriven. Giám đốc quỹ đầu tư Dragon Capital khi
đưa ra đối ứng: tỷ lệ thất bại của M&A cao hơn tỷ lệ ly dị. Sự thật được
ông tiết lộ rằng hơn một nửa các vụ M&A không tạo ra giá trị gia tăng. Cụ
thể, thống kê các vụ M&A trên thế giới từ 1992 – 2006, trên tổng số 3.207
vụ thì 59,3% tạo ra giá trị âm, tỉ lệ này ở Châu Á là 51%, Bắc Mỹ là 62%,
Châu Âu là 53%. Thống kê của các hãng tư vấn nổi tiếng cũng cho thấy,
hơn một nửa số vụ M&A trên thế giới không tạo ra giá trị gia tăng, mà các
“con cá mập” lớn cũng không là ngoại lệ, có thể kể đến các trường hợp của
Aol/Time Warner, eBay/Skype.
Tuy nhiên không vì thế mà vai trò của M&A trong nền kinh tế thế
giới kém đi phần quan trọng M&A là một phần thiết yếu của bất kỳ một
nền kinh tế phát triển nào và quan trọng nó là con đường cơ bản giúp các
doanh nghiệp mang lại thu nhập. Thực tế này kết hợp với tiềm năng mang
lại những khoản thu lớn đã khiến M&A trở thành một sự chọn lựa hấp dẫn
đến với doanh nghiệp khi muốn chuyển hóa các giá trị thu được của công
ty thành vốn.

Trong vòng 5 năm trở lại đây 92% các hoạt động thanh khoản diễn
ra trong các doanh nghiệp được cấp vốn đầu cơ là thông qua hoạt động
M&A. Trong khi chỉ có 8% các công ty này thực hiện thanh khoản thành
công, nhờ phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu (IPO)
Gần đây, hoạt động M&A vẫn diễn ra chủ yếu tại Mỹ và Châu Âu.
Tuy nhiên tốc độ tăng M&A tại các châu lục này đã suy giảm và Châu Á
đang trở thành miền đất hứa. Có thể thấy sự suy thoái của nền kinh tế Mỹ
khiến cho các quỹ đầu tư, công ty và tập đoàn lớn trên thế giới nghĩ đến
việc chuyển hướng kinh doanh sang các quốc gia có nền kinh tế phát triển
nhanh. Bằng chứng là một loạt các thương vụ M&A mới đây cho thấy một
tỉ lệ lớn các công ty nước ngoài đang tiến vào thị trường Châu Á. Và bản
thân các nước đang phát triển cũng mở rộng hoạt động liên doanh, liên kết
với nước ngoài để tận dụng công nghệ, tiếp thu trình độ quản lý, tăng
cường thị phần, quy mô và giảm đối thủ cạnh tranh.
II. HOẠT ĐỘNG MUA BÁN, SÁP NHẬP DOANH NGHIỆP
TẠI VIỆT NAM
1. Cơ sở pháp lý của hoạt động mua bán và sáp nhập doanh
nghiệp ở Việt Nam
M&A dù mới mẻ ở Việt Nam song đang có những bước đi đáng kể.
Điều 104 và điều 108 Luật Doanh nghiệp 2005 (sửa đổi, bổ sung năm
2009) đã định nghĩa việt hợp nhất doanh nghiệp là: “Hai hay một số công
ty cùng loại (gọi là công ty bị hợp nhất) có thể hợp nhất thành một công ty
mới (gọi là công ty hợp nhất) bằng cách chuyển toàn bộ tài sản, quyền,
nghĩa vụ và lợi ích hợp pháp sang công ty hợp nhất, đồng thời chấm dứt sự
tồn tại của các công ty bị hợp nhất. Còn sáp nhập là: “Một hoặc một số công ty
cùng loại (gọi là công ty bị sáp nhập) có thể sáp nhập vào một công ty.
Theo luật doanh nghiệp Việt Nam 2005 không có khái niệm mua bán
doanh nghiệp, chỉ có khái niệm hợp nhất và sáp nhập doanh nghiệp, quy
định tại Điều 152 và điều 153. Tuy vậy, khái niệm mua lại doanh nghiệp lại
được cụ thể trong luật cạnh tranh năm 2004. Theo đó, mua lại doanh

nghiệp là việc một doanh nghiệp mua toàn bộ hoặc một phần tài sản của
doanh nghiệp khác đủ để kiểm soát, chi phối toàn bộ hoặc một ngành nghề
kinh doanh của doanh nghiệp bị mua lại. Theo luật cạnh tranh năm 2004
“sáp nhập doanh nghiệp” cũng được giải thích tương tự như quy định tại
Luật doanh nghiệp 2005.
Do hoạt động M&A còn khá mới mẻ nên chưa có một hệ thống các
văn bản pháp lý riêng điều chỉnh cho hoạt động này. Hành lang điều chỉnh
hoạt động M&A hiện nay mới chỉ được quy định rải rác tại các văn bản
pháp luật như: Luật doanh nghiệp 2005 quy định về loại hình, tổ chức và
hoạt động của doanh nghiệp, tổ chức lại doanh nghiệp 9Điều 105 – 153).
Luật chứng khoán 2006 quy định công ty niêm yết, chuyển nhượng chứng
khoán. Luật cạnh tranh 2004 quy định về cạnh tranh và kiểm soát tập trung
kinh tế, luật đầu tư 2005 quy định hình thức dầu tư, bảo hộ đầu tư, M&A
cho các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Bộ luật dân sự quy định
về hợp đồng, Bộ luật lao động 1994 quy định về các khía cạnh lao động.
Hơn nữa, các quy định này chưa rõ ràng, cụ thể dẫn tới sự xung đột về cách
hiểu, cách giải thích của các cơ quan quản lý nhà nước. Ngoài ra, thẩm
quyền quản lý của các đơn vị chủ quan đối với từng loại hình doanh nghiệp
cũng khác nhau. Hiện tại, các hoạt động M&A liên quan đến các doanh
nghiệp niêm yết do Ủy ban Chứng khoán nhà nước quản lý, liên quan tới
đầu tư trực tiếp nước ngoài thuộc thẩm quyền của Bộ kế hoạch và Đầu tư.
Thêm vào đó các cơ quan Nhà nước cũng chưa thống nhất được hoạt động
M&A là đầu tư trực tiếp hay gián tiếp, điều kiện nào để chuyển hóa từ đầu
tư trực tiếp sang đầu tư gián tiếp và ngược lại. Nếu mỗi cơ quan nhìn nhận
M&A dưới góc độ riêng thì không thể xây dựng được cơ chế, chính sách
thống nhất nhằm tạo ra một môi trường thuận lợi cho hoạt động này.
2. Diễn biến thị trường M&A Việt Nam trong những năm qua
Khái niệm M&A mới xuất hiện tại Việt Nam nhưng trên thế giới và
trong khu vực, hoạt động M&A đã có từ lâu và đang diễn ra hết sức sôi
động và có sự phát triển nhanh chóng. Chỉ tính riêng trong khu vực

ASEAN từ 2006 đến nay với hơn 2300 thương vụ được thực hiện với tổng
giá trị giao dịch khoảng 150 tỷ USD. Năm 2007 giá trị giao dịch đạt 53,4 tỷ
USD tăng 20% so với năm 2006, số lượng thương vụ tăng từ 730 thương
vụ năm 2006 lên 1063 thương vụ năm 2007, tăng khoảng 45%. Hoạt động
M&A trong nửa năm đầu 2008 vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng cao với
589 thương vụ diễn ra đạt giá trị khaongr 45,7 tỷ USD, tăng 38%s về số
lượng và 42% về Giá trị so với cùng kỳ năm 2007
Cùng với sự phát triển hoạt động M&A trong khu vực, hoạt động
M& A tại Việt Nam khởi động từ năm 2000 và gia tăng nhanh chóng về số
lượng và giá trị các thương vụ. Các giao dịch M&A năm sau đã gấp 5 – 6
lần năm trước về tổng giá trị và gấp 2 – 3 lần về số lượng
Năm Số vụ M&A
Tổng giá trị
(Triệu USD)
2005 18 61
2006 35 290,7
2007 113 1753
2008 38 346,4
2009 287 1090
Bảng: Thống kê số vụ M&A ở Việt Nam
Nguồn: Trang (Cục đầu tư nước ngoài – Bộ kế hoạch – Đầu tư)
Theo thống kê của Proce warter house coopers (PWC) năm 2007,
các vụ sáp nhập và mua bán doanh nghiệp tại Việt Nam tăng nhanh nhất ở
khu vực Châu Á Thái Bình Dương. Từ đầu năm 2008 đến nay, các hoạt
động diễn ra khá mạnh mẽ, thể hiện thông qua một số thương vụ như bảo
hiểm AXA (Pháp) mua lại 16,6% cổ phần của Bảo Minh trị giá 50 triệu
Euro, Qantass mua lại 30% cổ phần của Pacific Aislines trị giá 50 triệu
USD. Năm 2009 do vẫn còn dư âm của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới,
số luongj các thương vụ M&A trên thế giới giảm đáng kể, vào khoảng
30830 vụ, giảm 10,4% so với năm 2008

Tuy nhiên hoạt động M&A tại Việt Nam đạt 287 và giá trị giao dịch
đạt 1,09 tỷ USD. Dù giá trị giảm nhẹ so với năm 2008, nhưng số thương vụ
vẫn tăng lên 71%, chủ yêu là các thương vụ có quy mô vừa (từ 5 triệu USD
đến 20 triệu USD). Thị trường M&A Việt Nam năm 2010 nóng lên ở 2 lĩnh
vực là tài chính ngân hàng và bất động sản
Một số thương vụ nổi bật năm 2010
* Thiên Minh bỏ hơn 45 triệu USD mua lại toàn bộ cổ phần cuiar
EEM victoria (Hồng Kông), trở thành chủ sở hữu của một hệ thống 6 khách
sạn và resort mang thương hiệu Victoria tại Việt Nam và Camphuchia
* Kirin Holding mua lại công ty mẹ của IFS
Đây là thương vụ M&A giữa gia pháp nhân nước ngoài
* FPT sáp nhập 3 công ty thành viên
* Vinpearl sáp nhập 3 công ty liên kết
Trong tháng 3, Vinpearl Land đã hoàn thành việc phát hành hơn là
Virchasm, Vinpearl Hội An và Vinpearl Đà Nẵng
* M & A các công ty chứng khoán
Sau một thời gian dài hoạt động không hiệu quả, nhiều công ty chứng
khoán đang tích cực tìm kiến những nhà đầu tư mới để “thay tên đổi chủ”
Đầu năm nay, chứng khoáng Standard đã đổi tên thành chứng khoán
Maritime Bank và chứng khoán E – Việt đổi tên thành chứng khoán Navi
bank. Cùng với việc đổi tên, các CTCK này cũng được tăng vốn và thay
đổi ban lãnh đạo
* Một số thương vụ khác
- Chứng khoán FPT và chứng khoán dầu khí (PSI) bàn cổ phần cho
các công ty chứng khoán của Nhật Bản. FPTS bán 20% cổ phần cho SBI
securities và PSI bán 15% cổ phần cho Nikko lordial
- Hãng đầu tư trực tuyến e Bay thông báo mua 20% cổ phần thuộc
của công ty Peacesoft
- Chứng khoán Hòa Bình (HBS) thông báo sẽ mua lại 51% vốn của
CTCP Quản lý quỹ An Phú, Sacomreal (SCR) mua lại và nắm giữ hơn 58%

vốn của May Tiến Phát
Mặc dù có sự tăng trưởng mạnh mẽ song so với khu vực Việt Nam
vẫn còn chiếm tỷ lệ thấp. Số lượng thương vụ M&A thực hiện tại Việt Nam
chỉ chiếm 3% và giá trị giao dịch chiếm 2% so với toàn khu vực; và chủ
yếu các thương vụ do nhà đầu tư nước ngoài thực hiện (chiếm trên 90%)
trong khi tỷ lệ này của Malaysia là 19%, của Indonesia là 35% Do vậy có
thể nói, hoạt động M&A của Việt Nam so với khu vực vẫn còn một khoảng
cách khá xa và vẫn mang dấu ấn của yếu tố nước ngoài là chủ yếu. Điều
này có thể lý giải bởi các nguyên nhân sau: Trước hết, doanh nghiệp nước
ngoài có ưu thế về kinh nghiệm và trình độ quản lý trong việc tiến hành
thuần thục các hoạt động M&A, trong khi doanh nghiệp Việt Nam còn bỡ
ngỡ, nên không thể nắm thế chủ động trong hoạt động này. Thứ hai, doanh
nghiệp nước ngoài mới tạo ra nguồn “hàng hóa” tốt cho cả cung và cầu
trong M&A. Với tiềm lực tài chính của mình, họ mới là khách hàng của
những thương vụ hàng chục triệu USD mà các doanh nghiệp trong nước
không thể với tới. Mặt khác các doanh nghiệp trong nước cũng chỉ muốn
liên doanh, liên kết với doanh nghiệp nước ngoài nhằm khai thác những
thương hiệu tên tuổi và bề dày kinh nghiệm quản lý của họ. Thứ ba,
M&999A là một hình thức đầu tư nước ngoài hiệu quả và phổ biến giúp
các doanh nghiệp nước ngoài thâm nhập thị trường nội địa mà không phải
chịu phí tổn thành lập, xây dựng thương hiệu và thị phần ban đầu.
Một đặc điểm khác biệt về thị trường M&A Việt Nam với các nước
trong khu vực là các thương vụ M&A tại Việt Nam chủ yếu diễn ra trong
các lĩnh vực tài chính – ngân hàng, bán lẻ và phân phối, hàng tiêu dùng…
Trong lĩnh vực tài chính – ngân hàng phải kể đến thương vụ Tập đoàn
Daiichi mua Bảo Minh – CMG, Morgan Stanley trở thành cổ đông chiến
lược của Công ty Tài chính Dầu khí (PVFC), Deutsche Bank trở thành đối
tác chiến lược của Habubank, HSBC đầu tư vào Techcombank; Công ty
Technology CX đầu tư vào Công ty Cổ phần Chứng khoán Âu Lạc, Golden
Bridge nắm giữ 49% vốn điều lệ của Công ty Cổ phần Chứng khoán Nhấp

và Gọi, Tập đoàn Morgan Stanley mua 48,33% vốn điều lệ của Công ty Cổ
phần Chứng khoán Hướng Việt… Còn trong sản xuất kinh doanh có Kinh
Đô mua lại Kem Wall’s, Anco mua lại nhà máy sữa của Nestlé, Công ty Cổ
phần Doanh nghiệp trẻ Đồng Nai mua lại Cheerfield Rama.
Từ đầu năm 2008 đến nay, xu hướng hoạt động của M&A trong lĩnh
vực tài chính ngân hàng ngày càng rõ nét. Chỉ tính riêng tháng 8 năm nay
đã có một làn sóng mua lại cổ phần của các ngân hàng thương mại Việt
Nam như Ngân hàng Societe Generale của Pháp mua lại 15% cổ phần của
Ngân hàng Cổ phần Đông Nam Á; HSBC nâng tỷ lệ sở hữu tại Ngân hàng
Techcombank lên 20%, OCBC của Singapore mua lại 15% cổ phần của VP
Bank. Tính chung toàn khu vực, các lĩnh vực được quan tâm nhiều nhất là
tài chính, công nghiệp và hàng tiêu dùng (mỗi lĩnh vực chiếm 20% số
lượng thương vụ) thì tại Việt nam lĩnh vực tài chính chiếm 31% về số
lượng thương vụ và 48% về giá trị giao dịch.
Chuyên gia tư vấn của PricewaterhouseCoopers Việt nam nhận định
rằng lĩnh vực dịch vụ tài chính những thời gian qua hấp dẫn các nhà đầu tư
nước ngoài chủ yếu do sự thâm nhập của dịch vụ ngân hàng hiện đại tại
Việt Nam hiện còn ở mức thấp và số lượng lớn các định chế tài chính quy
mô nhỏ có thể mong muốn nhận vốn đầu tư mới từ các cổ đông chiến lược
nước ngoài, đặc biệt khi vấn đề thanh khoản trong nước và sự suy giảm của
thị trường chứng khoán khiến cho việc huy động vốn nội địa trở nên khó
khăn hơn.
3. Xu hướng M & A trong những năm tới
Trong tương lại các thương vụ M & A sẽ ngày càng tăng cả về số
lượng, hình thức và giá trị. Hoạt động M & A sẽ diễn ra đặc biệt sôi nổi
trên lĩnh vực tài chính, ngân hàng, chứng khoán… Xu hướng M & A còn
diễn ra với cả các doanh nghiệp nhà nước đang trng quá trình cổ phần hóa
các tập đoàn lớn và các công ty độc quyền sẽ xuất hiện ngày càng nhiều và
có khả năng chi phối nhiều hoạt động của nền kinh tế
Riêng đối với năm 2011, có 4 nhân tố thuận lợi đối với hoạt động M

& A ở Việt Nam
Một là tác động của cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu lên các
doanh nghiệp cùng những khó khăn nội tại của nền kinh tế Việt Nam sẽ
thúc đẩy hoạt động M & A phát triển. Do nền kinh tế nước ta không lớn, đa
phần doanh nghiệp là nhỏ và vừa, khả năng chống chọi với khủng hoảng có
hạn. Bên cạnh đó, chính sách thắt chặt tiền tệ, tính dụng và cắt giảm ưu đãi
dành cho các doanh nghiệp khiến tình hình càng trở nên khó khăn. Do vậy,
việc tác cấu trúc toàn bộ nền kinh tế, cũng như đối với từng doanh nghiệp
là điều khó tránh khỏi. M & A là một hình thức huy động vốn đáp ứng
được nhu cấp ổn định và mở rộng sản xuất kinh doanh trong điều kiện các
hoạt động huy động vốn khác trở nên khó thực thi
Hai là, môi trường pháp lý và môi trường đầu tư, kinh doanh đang ở
nên thông thoáng, minh bạch hơn sau 4 năm Việt Nam gia nhập tổ chức
WTO. Luật các tổ chức tín dụng. Luật chứng khoán và hàng loạt đạo luật
được sửa đổi, bổ sung đã nới lỏng hoặc dỡ bỏ các điều kiện gia nhập thị
trường theo lộ trình cam kết khi gia nhập WTO, tạo cơ hội để các công ty
nước ngoài dễ dàng thâm nhập thị trường Việt Nam
Ba là những nỗ lực của Chính phủ nhằm thu hút mạnh đầu tư nước
ngoài vào Việt Nam, trong đó hoạt động M & A giữ vai trò chủ đạo trong
lĩnh vực thu hút FDI, kinh nghiệm ở các nước cho thấy, tiếp sau trào lưu
thành lập doanh nghiệp mới, M & A trở thành phương thực được nhà đầu
tư ưu tiên lựa chọn. Xu hướng này đã diễn ra ở Nhật Bản, Hàn Quốc những
năm 1980 và hiện đang diễn ra mạnh mẽ ở Trung Quốc. Việt Nam cũng
không phải là ngoại lệ
Bốn là, sự gia tăng về số lượng và giá trị giao dịch M & A trong
những năm gần đây cho thấy, thị trường M & A ở Việ Nam khá hấp dẫn
trong mắt nhà đầu tư nước ngoài. Điều đáng lưu ý là trong khi thị trường M
& A thế giới trầm lắng, hoạt động M & A ở Việt Nam lại có tín hiệu gia
tăng trong mấy năm trở lại đây. Điển hình là các vụ HSBC – Bảo Việt, Hà
Tiên 1 – Hà Tiên 2; Thiên Minh – Victoria

Năm 2011, hoạt động M & A trong lĩnh vực tài chính ngân hàng sẽ
vẫn sôi động, bởi nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực này đang đối mặt với
những thách thức mang tính sống còn, buộc phải tái cấu trúc để tồn tại.
Việc dỡ bỏ các quy định về giới hạn tỉ lệ tham gia góp vốn của nhà đầu tư
nước ngoài vào lĩnh vực tài chính – ngân hàng, chứng khoán ở Việt Nam
cũng sẽ là động lực thu hút các ngân hàng, công ty nước ngoài tham gia thị
trường này.
Lĩnh vực bất động sản cũng hứa hẹn nhiều khởi sắc, đặc biệt là san
nhượng các dự án đầu tư. Sau thời kỳ nở rộ, hiện nhiều chủ đầu tư không
còn đủ năng lực tài chính để triển khai dự án, buộc phải tìm cách thoái vốn.
Về trung và dài hạn, thị trường bất động sản vẫn rất hấp dẫn các doanh
nghiệp trong và ngoài nước. Do vậy việc tái cấu trúc các doanh nghiệp
trong lĩnh vực này sẽ diễn ra mạnh mẽ trong một vài năm tới.
Ngoài ra lĩnh vực bán lẻ với sự xuất hiện của hầu hết các tập đoàn
bán lẻ hàng đầu thế giới tại Việt Nam và các lĩnh vực như công nghệ thông
tin, truyền thông, dược phẩm – y tế, chăm sóc sức khỏe đang được mở cửa
theo lộ trình cam kết gia nhập WTO cũng sẽ thu hút các công ty nước ngoài
tham gia thông qua M&A để tận dụng thương hiệu, nguồn nhân lực và
mạng lưới khách hàng sẵn có của doanh nghiệp trong nước.
4. Những thuận lợi và khó khăn ở Việt Nam trong hoạt động M & A
a. Thuận lợi
Thứ nhất, sự tăng trưởng quá nóng của nền kinh tế tạo nên sự cạnh
tranh xuống đáy, nhiều doanh nghiệp đứng trước nguy cơ phá sản. Do vậy,
các doanh nghiệp nhỏ đang có ý định “bán mình” hoặc có xu hướng liên
kết với nhau để cùng tồn tại và phát triển. Đây là cơ hội thuận lợi cho các
doanh nghiệp mạnh có đủ năng lực tài chính để mua lại các doanh nghiệp nhỏ.
Thứ hai, Việt Nam gia nhập WTO, những chính sách mở cửa và
những ưu đãi về thuế của chính phủ khiến cho nhiều nhà đầu tư nước ngoài
đánh giá cao cơ hội đầu tư ở Việt Nam. Các nhà đầu tư nước ngoài thường
có xu hướng lựa chọn M&A như là bước đầu tiên để tiếp cận thị trường ở

Việt Nam.
Thứ ba, sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường khiến nhiều doanh
nghiệp phải mở rộng quy mô để cạnh tranh. Vì vậy, các doanh nghiệp lựa
chọn hình thức mua bán và sáp nhập như là cách để kêu gọi vốn, các tiềm
lực để tăng năng lực cạnh tranh của mình trên thương trường.
b. Khó khăn
Thứ nhất; hệ thống pháp luật về M & A chưa rõ ràng, hoành chỉnh
quy định của pháp luật về hoạt động M & A chưa chi tiết và hoàn thiện,
đặc biệt là sự chồng chéo, xung đột giữa các quy định quản lý, hệ thống
luật lệ về M & A. Điều này làm cho chủ thể tham gia hoạt động M & A gặp
khó khăn trong việc thực hiên và cơ quan quản lý. Nhà nước khó kiểm soát
hoạt động M & A. Hệ thống luật và thông tin bất cân xứng trên thị trường
Việt Nam cũng đang khiến cho vấn đề định giá doanh nghiệp trong những
thương vụ mua bán, sáp nhập gặp nhiều khó khăn, nên tỷ lệ thành công của
hoạt động M & A thấp
Thứ hai doanh nghiệp còn thiếu kiến thức về M & A. Đối với doanh
nghiệp trong nước sự thiếu hiểu biết cơ bản về M & A khiến cho các doanh
nghiệp lủng lẳng khi muốn tham gia vào thị trường các doanh nghiệp cũng
không có nhiều kinh nghiệm trong việc thẩm định giá trị và hồ sơ pháp lý
hơn nữa các doanh nghiệp cũng thiếu thông tin về thị trường cũng như về
các đối tác để có thể tự mình đưa ra các quyết định. Đối với các nhà đầu tư
nước ngoài, sự am hiểu về phong tục, văn hóa, thị trường, pháp luật Việt
Nam chưa cao, điều này có thể làm phát sinh nhiều vấn đề trng và sau quá
trình M & A
Thứ ba hoạt động của bên trng gian còn kém hiệu quả
Hầu hết hoạt động M & A dòi hỏi phải có sự tham gia của các nhà tư
vấn, môi giới, luật sư, ngân hàng. Tuy nhiên, do có những hạn chế về hệ
thống luật, tính chuyên nghiệp, cơ sở dữ liệu thông tin nên các đơn vị này
chưa thể trở thành trung gian thiết lập một “thị trường” để các bên mua –
bán gặp nhau.

Ngoài ra, Việt Nam còn thiếu một kênh giao dịch chuyên nghiệp như
các sàn giao dịch trên mạng
5. Một số giải pháp cho việc phát triển M&A tại Việt Nam
Thứ nhất, cần phải kiện toàn hệ thống luật điều chỉnh hoạt động
M&A. Hệ thống luật này cẩn phải quy định chi tiết để điều chỉnh trên cả 2
phương diện. Một là các thủ tục, nguyên tắc, phương pháp định giá, quyền
và nghĩa vụ của các bên tham gia. Hai là các tình huống xử lý tài chính, lao
động và các vấn đề phát sinh sau khi thực hiện thương vụ M&A.
Thứ hai, đối với các trung gian. Cần nâng cao trình độ của đội ngũ
cán bộ, phát triển hệ thống cơ sở dữ liệu, để trở thành nhà thiết lập “thị
trường” cho bên mua và bên bán gặp nhau được thuận tiện cũng như nâng
cao chất lượng dịch vụ cung cấp cho các bên.
Việt Nam được đánh giá là một nền kinh tế trẻ, có tốc độ tăng trưởng
cao, hoạt động M&A trong thời gian tới sẽ hết sức sôi động. Do đó, các chủ
thể tham gia vào hoạt động này cần phải có những hiểu biết sâu sắc về
M&A để có thể đưa ra những “quyết sách” đúng đắn và kịp thời, trong đó
các cơ quan quản lý Nhà nước đóng một vai trò hết sức quan trọng.
C. KẾT LUẬN
Mặc dù các số liệu cho thấy thị trường M&A thế giới đang phát triển
chậm lại, nhưng đây vẫn là một lĩnh vực được đánh giá là có nhiều tiềm
năng. Việt Nam được coi là một nền kinh tế hội tụ được các yếu tố hấp dẫn
cho thị trường M&A. Sự gia tăng các thương vụ M&A trong 2 năm trở lại
đây là một tín hiệu tích cực cho thấy các nhà đầu tư nước ngoài đánh giá
cao các cơ hội đầu tư vào Việt Nam. Bên cạnh những yếu tố về tốc độ tăng
trưởng kinh tế, các chính sách ưu đãi thì hệ thống pháp lý liên quan đến
hoạt động M&A để bảo vệ quyền lợi cho các chủ thể tham gia, đang dần
được hoàn thiện, tạo ra một môi trường minh bạch, công bằng và hiệu quả.
Đây sẽ là cơ hội để các nhà đầu tư tham gia một cách sâu rộng hơn nữa vào
thị trường M&A của Việt Nam trong thời gian tới!.
ĐẠI HỌC HUẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KINH TẾ & PHÁT TRIỂN
**
TIỂU LUẬN
HOẠT ĐỘNG MUA BÁN VÀ SÁP NHẬP
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện:
Nguyễn Hồ Phương Thảo Nhóm 6 – N02
Huế, tháng 04 năm 2011