Tác động của nền kinh tế toàn cầu hóa đối với môi trường

Bài tiểu luận: Tác động của nền kinh tế
toàn cầu hóa đối với môi trường
Đại học Sư phạm – Đại học Đà Nẵng
Khoa Hóa
GVHD: Phùng Khánh Chuyên
SVTH: Nhóm – Lớp 09CQM
I. Giới thiệu:

Ngày nay, toàn cầu hóa và tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế đã
và đang trở thành xu thế của sự phát triển kinh tế thế giới. Với
phương châm: "Đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ” và “sẵn
sàng làm bạn, là đối tác tin cậy với tất cả các nước trong cộng
đồng thế giới, phấn đấu vì hoà bình, độc lập và phát triển”.

Tất cả các nước trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng
cũng đang tích cực thiết lập quan hệ, tham gia vào các tổ chức,
diễn đàn kinh tế trên khu vực và thế giới.
2

Theo xu thế đó, các quốc gia kém phát triển sẽ có những
cơ hội phát triển tốt hơn, sẽ bắt kịp với tốc độ phát triển
các quốc gia khác. Nhưng sự thực có phải mọi quốc gia
mở cửa mạnh mẽ, hội nhập sâu rộng, gắn kết chặt chẽ,
đều sẽ hưởng lợi từ quá trình toàn cầu hóa?

Toàn cầu hóa liệu có là phép mầu để biến một quốc gia từ
đang phát triển trở thành một con rồng vươn mình bay
lên?

Vậy bản chất, những đặc điểm của nền kinh tế toàn cầu
hóa là gì? Những tác động của nó đối với xã hội, đặc biệt

là tác động của nó đối với môi trường như thế nào?
II. Khái niệm về toàn cầu hóa, toàn cầu
hóa kinh tế :
1. Toàn cầu hóa

Toàn cầu hóa là khái niệm dùng để miêu tả các thay đổi
trong xã hội và trong nền kinh tế thế giới, tạo ra bởi mối liên
kết và trao đổi ngày càng tăng giữa các quốc gia, các tổ chức
hay các cá nhân ở góc độ văn hóa, kinh tế, v.v trên quy mô
toàn cầu.

Tác động của toàn cầu hóa:
4
TOÀN CẦU HÓA
TOÀN CẦU HÓA
Kinh tế
Chính trị
Văn hóa xã hội
2. Toàn cầu hóa kinh tế:

Toàn cầu hóa kinh tế là sự gia tăng nhanh chóng các hoạt
động kinh tế vượt qua mọi biên giới quốc gia và khu vực, tạo
ra sự tùy thuộc lẫn nhau giữa các nền kinh tế trong sự vận
động phát triển hướng tới một nền kinh tế thế giới hội
nhập và thống nhất.

Những lĩnh vực của nền kinh tế toàn cầu hóa:
Kinh tế toàn cầu hóa
Kinh tế toàn cầu hóa
Công nghiệp

Đô thị hóa
Nông – Lâm –
Ngư nghiệp
Các dịch vụ
khác
Môi trường
III. Mối quan hệ giữa kinh tế và môi
trường:

Giữa môi trường và sự phát triển có mối quan hệ hết sức chặt
chẽ: môi trường là địa bàn và đối tượng của sự phát triển, còn
phát triển là nguyên nhân tạo nên các biến đổi của môi trường.

Trong hệ thống kinh tế xã hội, hàng hoá được di chuyển từ sản
xuất, lưu thông, phân phối và tiêu dùng cùng với dòng luân
chuyển của nguyên liệu, năng lượng, sản phẩm, phế thải.

Tác động của hoạt động phát triển đến môi trường thể hiện ở
khía cạnh có lợi là cải tạo môi trường tự nhiên hoặc tạo ra kinh
phí cần thiết cho sự cải tạo đó, nhưng có thể gây ra ô nhiễm môi
trường tự nhiên hoặc nhân tạo.

Mặt khác, môi trường tự nhiên đồng thời cũng tác động đến sự
phát triển kinh tế xã hội thông qua việc làm suy thoái nguồn tài
nguyên đang là đối tượng của hoạt động phát triển hoặc gây ra
thảm hoạ, thiên tai đối với các hoạt động kinh tế xã hội trong
khu vực.
7


Ở các quốc gia có trình độ phát triển kinh tế khác nhau có các
xu hướng gây ô nhiễm môi trường khác nhau:
Ô nhiễm do dư thừa: 20% dân số thế giới ở các nước giàu hiện sử
dụng 80% tài nguyên và năng lượng của loài người. Ô nhiễm do
nghèo đói: những người nghèo khổ ở các nước nghèo chỉ có con
đường phát triển duy nhất là khai thác tài nguyên thiên nhiên (rừng,
khoáng sản, nông nghiệp, ). Do đó, ngoài 20% số người giàu, 80%
số dân còn lại chỉ sử dụng 20% phần tài nguyên và năng lượng của
loài người.

Mâu thuẫn giữa môi trường và phát triển trên dẫn đến sự xuất
hiện các quan niệm hoặc các lý thuyết khác nhau về phát
triển.
Năm 1992 các nhà môi trường đã đưa ra quan niệm phát triển
bền vững, đó là phát triển trong mức độ duy trì chất lượng
môi trường, giữ cân bằng giữa môi trường và phát triển.
8
IV. Tác động của nền kinh tế toàn cầu
đối với môi trường

Tác động tích cực :

Thúc đẩy quá trình tìm kiếm và khai thác các nguồn
năng lượng mới sạch hơn, an toàn hơn cho môi
trường, tận dụng nhiều nguồn năng lượng từ tự
nhiên như NL Mặt Trời, năng lượng gió.

Gắn kết các quốc gia cùng giải quyết vấn đề mang
tính toàn cầu như những căn bệnh hiểm nghèo (lao,
AIDS, ung thư…), chiến tranh, ô nhiễm môi

trường….

Thúc đẩy kinh tế phát triển với tốc độ cao, nâng cao
trình độ kỹ thuật - công nghệ.

Đẩy mạnh tự do hóa các hoạt động tài chính và đầu
tư quốc tế.

…

Tác động tiêu cực :

Toàn cầu hóa kinh tế không chỉ là cơ hội mà còn là thách
thức lớn, không chỉ có tác động tích cực mà còn có tác
động tiêu cực. Sự phát triển kinh tế toàn cầu đã và đang tác
động đến môi trường, nhất là ở các nước đang phát triển.

Sự phát triển kinh tế và quá trình công nghiệp hóa ở các
nước làm cho nguồn tài nguyên thiên nhiên ngày càng cạn
kiệt, rừng bị tàn phá, không khí và các nguồn nước bị ô
nhiễm.

Từ đó trực tiếp hay gián tiếp dẫn đến lũ lụt lớn thường diễn
ra ở nhiều nơi, hiện tượng thiếu nước sinh hoạt, sa mạc hóa
đất đai đe dọa an toàn cuộc sống con người và ảnh hướng
xấu đến các hoạt động kinh tế-xã hội.
11

Sản xuất công nghiệp ngày càng tăng,
tốc độ đô thị hóa cao làm:


Khí thải độc ra từ các khu công nghiệp
càng nhiều, gây ô nhiễm không khí.

Phát sinh một lượng lớn chất thải, trong
đó chất thải nguy hại ngày càng gia tăng.

Suy thoái các nguồn tài nguyên: nguồn
tài nguyên nước, tài nguyên đất, tài
nguyên khoáng sản( một loại tài nguyên
không thể tái sinh)

Mở rộng không gian đô thị dẫn đến
chiếm dụng đất nông nghiệp, ảnh hưởng
đến vấn đề an toàn lương thực quốc gia và
đến đời sống của nhân dân.

Bùng nổ giao thông cơ giới gây ô nhiễm
môi trường không khí và tiếng ồn nghiêm
trọng.

Đô thị hóa làm tăng dòng người di dân
từ nông thôn ra thành thị, gây nên áp lực
đáng kể về nhà ở và vệ sinh môi trường

Sản xuất công nghiệp ngày càng tăng,
tốc độ đô thị hóa cao làm:

Khí thải độc ra từ các khu công nghiệp
càng nhiều, gây ô nhiễm không khí.


Phát sinh một lượng lớn chất thải, trong
đó chất thải nguy hại ngày càng gia tăng.

Suy thoái các nguồn tài nguyên: nguồn
tài nguyên nước, tài nguyên đất, tài
nguyên khoáng sản( một loại tài nguyên
không thể tái sinh)

Mở rộng không gian đô thị dẫn đến
chiếm dụng đất nông nghiệp, ảnh hưởng
đến vấn đề an toàn lương thực quốc gia và
đến đời sống của nhân dân.

Bùng nổ giao thông cơ giới gây ô nhiễm
môi trường không khí và tiếng ồn nghiêm
trọng.

Đô thị hóa làm tăng dòng người di dân
từ nông thôn ra thành thị, gây nên áp lực
đáng kể về nhà ở và vệ sinh môi trường
Công
nghiệp hóa
- Đô thị hóa
Công
nghiệp hóa
- Đô thị hóa
Tốc độ đô thị hóa
Mặt trái của đô thị hóa về nhà ở và môi trường
14

Khí thải từ các khu công nhiệp
Khí thải từ các khu công nhiệp
Nước thải từ các khu công nghiệp
Nước thải từ các khu công nghiệp
16
Nông – Lâm
nghiệp
Nông – Lâm
nghiệp

Thái hóa đất do kỹ thuật tưới tiêu
không hợp lý.

Xâm nhập mặn và xa mạc hóa tăng
do phá rừng.

Nguồn nước và môi trường đất,
không khí trong NN ngày càng có
nguy cơ ô nhiễm nghiêm trọng do:
+ Gia tăng các loại chất thải rắn sinh
hoạt.
+ Nước thải và khí thải từ các chuồng
trại gia súc.
+ Tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ
thực vật, phân hóa học.

Thái hóa đất do kỹ thuật tưới tiêu
không hợp lý.

Xâm nhập mặn và xa mạc hóa tăng

do phá rừng.

Nguồn nước và môi trường đất,
không khí trong NN ngày càng có
nguy cơ ô nhiễm nghiêm trọng do:
+ Gia tăng các loại chất thải rắn sinh
hoạt.
+ Nước thải và khí thải từ các chuồng
trại gia súc.
+ Tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ
thực vật, phân hóa học.
17
Môi trường chịu ảnh hưởng
Bởi chất thải từ nông nghiệp
Tình trạng phá rừng lấy đất, và gỗ
19
Ngư nghiệp-
Nuôi trồng
thủy sản
Ngư nghiệp-
Nuôi trồng
thủy sản

Hoạt động khai thác quá mức làm
cạn kiệt tài nguyên sinh vật biển.

Lượng dầu mỡ chưa được xử lý,
rác thải đổ trực tiếp xuống biển
trong quá trình đánh bắt dài ngày
gây ô nhiễm nước.


Làm gia tăng mặn hóa ở các vùng
ven biển do phá lúa nuôi trồng thủy
sản quy mô lớn.

Dịch bệnh và ô nhiễm môi trường
do quá trình vệ sinh ao nuôi và quá
trình đào đắp.

Các chất tồn dư của các loại vật tư
sử dụng trong nuôi trồng như: hóa
chất, vôi và các loại khoáng chất
Diatomit, Dolomit, lưu huỳnh lắng
đọng gây ô nhiễm đất.

Hoạt động khai thác quá mức làm
cạn kiệt tài nguyên sinh vật biển.

Lượng dầu mỡ chưa được xử lý,
rác thải đổ trực tiếp xuống biển
trong quá trình đánh bắt dài ngày
gây ô nhiễm nước.

Làm gia tăng mặn hóa ở các vùng
ven biển do phá lúa nuôi trồng thủy
sản quy mô lớn.

Dịch bệnh và ô nhiễm môi trường
do quá trình vệ sinh ao nuôi và quá
trình đào đắp.


Các chất tồn dư của các loại vật tư
sử dụng trong nuôi trồng như: hóa
chất, vôi và các loại khoáng chất
Diatomit, Dolomit, lưu huỳnh lắng
đọng gây ô nhiễm đất.
20
Ô nhiễm do nuôi trồng thủy sản
Ô nhiễm do nuôi trồng thủy sản
Ô nhiễm biển do dầu mỡ của tàu thuyền
Các dịch vụ khác:
21
Du lịch
Du lịch
Giao
thông
Giao
thông

Ô nhiễm môi trường nước do các nguồn
nước thải từ các nhà hàng, khách sạn.

Phát sinh nhiều rác thải, mất cảnh quan
và mất vệ sinh do du khách gây nên.

Ô nhiễm phong cảnh do xây dựng kiến
trúc không hợp lý.

Tiêu tốn nhiều năng lượng.


Làm nhiễu loạn hệ sinh thái.

Ô nhiễm môi trường nước do các nguồn
nước thải từ các nhà hàng, khách sạn.

Phát sinh nhiều rác thải, mất cảnh quan
và mất vệ sinh do du khách gây nên.

Ô nhiễm phong cảnh do xây dựng kiến
trúc không hợp lý.

Tiêu tốn nhiều năng lượng.

Làm nhiễu loạn hệ sinh thái.

Gây ô nhiễm tiếng ồn lớn do tiếng động
cơ, tiếng còi, ống xả, tiếng rít của phanh và
rung động của các bộ phận của phương tiện.

Ô nhiễm không khí: Khí thải từ các
phương tiện giao thông.

Gây ô nhiễm tiếng ồn lớn do tiếng động
cơ, tiếng còi, ống xả, tiếng rít của phanh và
rung động của các bộ phận của phương tiện.

Ô nhiễm không khí: Khí thải từ các
phương tiện giao thông.
Du lịch
Du lịch

Giao thông
Giao thông

Ngoài các tác động mà nền kinh tế đến môi trường
nêu trên, thì nền kinh tế còn dẫn đến một số vấn đề
sau :

Bùng nổ dân số.

Vấn đề tăng dân số khu vực nông thôn, di dân tự
do làm phá vỡ cân bằng sinh thái.

Ô nhiễm do nghèo đói.

Ô nhiễm do dư thừa.
V. Một số vấn đề cấp bách hiện nay:
1. Bối cảnh hiện nay :

Trên thực tế, nền kinh tế toàn cầu trong thời gian
qua đã có những bước tiến vượt bậc, xong cùng với
quá trình ấy, thì trong lĩnh vực môi trường sinh thái
hay mối quan hệ giữa con người, xã hôi và tự nhiên
đang nổi lên những vấn đề cấp bách :

Nạn cạn kiệt các nguồn tài nguyên thiên nhiên, đặc
biệt nguồn tài nguyên không tái sinh.

Nạn ô nhiễm môi trường sống, ô nhiễm nước không
khí, đất, nước…là nguyên nhân gây nên những dich
bệnh, đời sống của con người không được đảm bảo.


Suy thoái tầng ozon, lớp vỏ bảo vệ Trái Đất khỏi những tia
cực tím đang dần bị đe dọa.

Hiêụ ứng nhà kính đang làm tăng nhiệt độ trung bình toàn
cầu gây nên hiện tượng băng tan, biển ngày càng lấn vào
đất liền………

Mưa axit ảnh hưởng rất lớn đến hệ sinh thái nông nghiệp,
giảm sút mùa màng, giảm chất lượng cây trồng và vật
nuôi, phá hoại các cánh rừng ôn đới bắc bán cầu, làm hư
hỏng vật liệu xây dựng, di tích lịch sử, ô nhiễm nước…

Mất rừng gây nên lũ lụt, mất nơi trú ở của nhiều động vật
cơ sở để điều tiết không khí hay lượng nước chống xói
mòn mất dần…

Mất rừng cùng với hiệu ứng nhà kính và mưa axit là
nguyên nhân quang trọng dẫn đến sa mạc hóa với diên tích
ngày càng tăng.
Biến đổi khí hậu