ẢNH HƯỞNG CỦA CHU KỲ MẶT TRĂNG VÀ YẾU TỐ MÙA LÊN TỶ SUẤT SINH LỢI CHỨNG KHOÁN

1

1/ Lý do ch tài
 lâu các hc thuyt kinh t tn ti nghch và có mi liên
h sâu sc vi nhau. Mng phái cho r nh kinh
doanh hoàn toàn là da trên lý trí và hoàn toàn không ph thuc vào tâm lý. Tuy nhiên,
bên cng phái cho rng tâm lý ng rt nhin quynh
cu bng chng cho th b lch lc v tâm lý và
  lo ngi m tin, s bin
ng ca tâm tru yu t có th 
bing trong nn kinh tc cu t t nhiên khác.
Bài nghiên cu này ca chúng tôi tp trung phân tích nhng ca các yu
t t c bit là chu k mu t mùa. T lâu
u bng chng cho thy các yu t t nhiên  và tâm trí con
i, t y, ch  chính ca
bài nghiên cu này là xem xét v ng ca chu k mu t mùa lên
t sut sinh li chng khoán. Bài nghiên cu ca chúng tôi s u tâm lý
c ng bi 2 yu t là chu k mu ng ri lon theo mùa
( Seasonal Affective Disorders- SAD). Vi chu k mu xem liu
chu k m ó n
t sut sinh li trong thi k  nào. Bên cnh s ng
bi chu k mu c
ng bi hiu ng ri lon theo mùa (SAD) bao gm các yu t 
i gian chiu sáng và nhng yu t khác. Vào nhng thi
          
 sut sinh li chng khoán th ng s bin  nào
 ng bi nhng yu t t nhiên trên.
 tài khá mi m c nghiên cu nhiu ti Vit Nam,
vt kt lun chc chn nào v mi liên h gia các yu t t 
2

k mu ng ri loi vi t sut sinh li chng khoán trên th
c hin bài nghiên cu này ti Vit Nam.

2/ Mc tiêu nghiên cu:
i vi mc ra quy rt quan trng, nó
có ng si vt quyt
n xem xét rt nhiu yu t, và mt trong nhng yu t quan trng
không th b qua là các yu t t nhiên. Chính vì vy mc tiêu ca bài nghiên cu này là:
c kt lun ti Vit Nam có xy ra s a các yu t t
nhiên ( chu k mu ng ri lon theo mùa) và t sut sinh li chng khoán hay
không.
Khi quy nh c      ng bi yu t tâm lý, quy  
u qu tn da vào bài nghiên cu này
 u vào nhng thm nhy c t 
nhng quy
u:
Trong bài nghiên cu ca chúng tôi , chúng tôi s dng thng kê mô t và phân tích hi
quy ( hàm cosin và s dng bin gi) nhm tìm hiu các ma t sut sinh
ln gi mn hiu ng ri lon theo mùa (SAD),
ng thc s khác bit li nhun gia 2 thi k 
Chúng tôi thit k nhng khung th dài khác nhau  c 
tích, c th là có 2 khung thi gian là N=3 và N=7 tp trung vào nhròn và

 nh bin t sut sinh li trong c i quy chu k m
hiu ng SAD, chúng tôi tính R
t

3

R

t
= (Giá m ca- a.

4/ Ni dung nghiên cu :
Chúng tôi nghiên cu da trên 2 bài nghiên cc v ng chu k m
hiu ng ri lon t sut sinh li chng khóan. Bài th nh

th 
2003.
Bài nghiên cu ca chúng tôi ch yu phân tích v nhng ng ca chu k mn
u ng sinh hy triu máu, nh sinh hc
ng thi chính nhng hiu ng sinh h to ra nhng phn ng khác nhau
i vi hành vi tài chính c xut hin nhng hing tâm lý mà
thi ri ro, tâm lý quá t 
m ca chúng tôi, ki có th di t sut sinh li
chng khoán trên th ng.
Sau khi phân tích nhng yu t trên, chúng tôi s thc hin vic kinh nhng kt qu
trên ti Vi xem xét rng ti Vit Nam liu có xy ra hin ng chu k mt
 nh và hiu ng ri lon theo mùa(SAD)   n t sut sinh li chng
khoán hay không.
Mu s liu cho vic kinh hiu ng my t 2 sàn chng khoán
ca Vit Nam là HOSE và HNX vi thi gian t ng thi s liu
cho vic kinh ng cc ly t tng cc thng kê vi các s liu
 che ph ca mây, và mt s yu t mùa khác.
c hin hi quy và kinh cho hai mô hình trên, chúng tôi t lun
và cung cp mt s lng thm nhy cm ca th
 t ng quy
4

 tài:

Dù là mt b phn quan trng ca lý thuyt tài chính, tuy nhiên tài chính hành vi
vn là mc khá mi m i vi Vit Nam. Thc hin bài nghiên cu v tài chính
hành vi, chúng tôi hy v tài này s b sung mt phn lý thuyt quan trng v tâm lý
c các yu t t nhiên u
t n quy nào.
ng rng bài nghiên cu s là mt nguu tham kho
h 
.
ng phát trin c tài:
 tài này chúng tôi thc hin trên c s các bài nghiên cu quc t
dng ti Vit Nam s có nhng s khác bit nh


n nhân trên.

5

MT S T KHÓA CHUYÊN NGÀNH:
 Lunar phases: tu
 Equal- weighted portfolio: danh m
 Value- weighted portfolio: danh mng s.
 Lunar effect: hiu ng m
 Stock returns : t sut sinh li chng khoán
 Average daily logarithmic returns: trung bình logarit t sut sinh li theo ngày
 Pool regression: hi quy gp
 PCSE: bng hiu chnh sai s chun
 

6

DANH MC CÁC BNG
 31
-
-Index. 32
=7. 44
4:. 56

--2012 57

--2012. 66
-
-2012. 74


7

DANH M
-Index 34
-Index 35
-Index 36
-
Index 37
-
HNX  Index 38
-
 Index 39
 Index 40
 Index 41
 Index 42
.2.1. -Index 46

.2.2. -Index 47
.2.3. -Index
48
.2.4. -
 Index 49
.2.5. -
 Index 50
.2.6. -
 Index 51
.2.7.  Index 52
.2.8.  Index 53
.2.9. 
Index 54
.1.1.  Index 59
.1.2.  Index 60
.1.3. 
Index 61
.1.4.  Index 62
.1.5.  Index 63
8

.1.6. 
Index 64
.2.1.  Index 67
.2.2. VN  Index 68
.2.3. 
Index 69
.2.4.  Index 70
.2.5.  Index 71
.2.6. 

Index 72
.1. 
-2009-2012 76
.2. 
-Index2009-2012 77


9



MC LC
LU 1
PHN 1: GII THIU CHUNG 3
1. Tng quan: 3
2. B cc bài nghiên cu: 3
PHN 2: CÁC LÝ THUYT V CHU K M 5
HIU NG RI LON THEO MÙA 5
1. Các m c  hiu ng mu ng ri lon theo mùa: 5
2. Gii thích các n tâm lý thông qua nhng bng chng sinh hc: . 5
3. Các kt lun t các bài nghiên c ng chu k m
và hiu ng ri lon theo mùa (SAD) lên t sut sinh li chng khoán: 8
PHU 25
1. i vi nghiên cu v ng ca chu k m 25
2. i vi nghiên cu hiu ng ri lon theo mùa 28
PHN 4: KT QU THC NGHIM TI VIT NAM 30
1. D li: 31
1.1. : 31
1.1.1.  Index: 34
1.1.2.  Index: 37

1.1.3.  Index: 40
: 43
1.2. i lo: 44
1.2.1. -Index: 46
1.2.2.  Index: 49
1.2.3.  Index: 52
10

2. --2012: 57
2.1. : 57
2.1.1.  Index: 59
2.1.2.  Index: 62
2.2. : 66
2.2.1. -Index: 66
2.2.2.  Index: 70
3. : 75
PH 78








1

LI NÓI U
 lâu các hc thuyt kinh t tn ti nghch và có mi liên h
sâu sc vi nhau. Mng phái cho rnh kinh doanh

hoàn toàn là da trên lý trí và hoàn toàn không ph thuc vào tâm lý. Tuy nhiên, bên
cng phái cho rng tâm lý ng rt nhin quynh ca
u bng chng cho th b lch lc v tâm lý và hành vi
  lo ngi m tin, s bing
ca tâm tru yu t có th n
ng trong nn kinh tc cu t t 
Bài nghiên cu này ca chúng tôi tp trung phân tích nhng ng ca các yu
t t c bit là chu k mu t mùa. T lâu
u bng chng cho thy các yu t t nhiên  và tâm trí con
i, t Hirshleifer và Shumway (2001)
thy rng t sut sinh li ca chng ngày nng.
u này có th c gii thích là do ánh nng mt tri gây ra hành vi lc quan cho nhà
u ca Kamstra, Kramer, và Levi (2y t sut sinh
li ca ch     n t ng chiu sáng ban ngày trong sut
i thích ca Kamstra, Kramer, và Levi, vic thiu ánh sáng mt tri gây ra
trm cm vi ri ro, n giá tr ca chng khoán. Xem
xét các bng chng trong Hirshleifer và Shumway (2001) và Kamstra, Kramer, và Levi
(2001) ta thy rng có kh u t ngoi sinh ph bin khác có nh
n giá chng khoán theo nhng cách có h thng. Theo truyn thng và s tn ti
ca nim tin v ng ca chu k mi vu tra nh
ng ca chu k m sut sinh li ca chng khoán có v c tin
t ng phát trin này. Ví d, nòn gây ra trm cm và bi quan,
chúng tôi hy vng t sut sinh lp vì ác cm ri ro cao
hay vì nhiu d báo bi quan ca dòng tin ch
2

Chính vì vy, ch  chính ca bài nghiên cu này là xem xét v nng ca
chu k mu ng ri lon theo mùa (SAD) lên t sut sinh li chng khoán.
Vi chu k mu xem liu chu k mn
 n t sut sinh li trong thi k 

 nào. Bên cnh s ng bi chu k m
cu c ng bi hiu ng ri lon
theo mùa (SAD) bao gm các yu t ng i
gian ching th
 sut sinh li chng khoán th
ng s bi  ng bi nhng yu t t
nhiên trên.
 tài khá mi m c nghiên cu nhiu ti Vit Nam,
vt lun chc chn nào v mi liên h gia các yu t t 
mu ng ri lo i vi t sut sinh li chng khoán trên th
c hin bài nghiên cu này ti Vit Nam.







3

PHN 1: GII THIU CHUNG
1. Tng quan:
i vi mc ra quyt quan trng, nó
có ng sng còn i vt quyt
n xem xét rt nhiu yu t, và mt trong nhng yu t quan trng
không th b qua là các yu t t nhiên. Chính vì vy mc tiêu ca bài nghiên cu này là:
c kt lun ti Vit Nam có xy ra s a các yu t t
nhiên (chu k mu ng ri lon theo mùa) và t sut sinh li chng khoán hay
không. Chúng tôi thy rng do nhng nguyên nhân khách quan và ch quan khin các mô
hình cng kê. C th là khi kinh m

gia các bin gi chu k mn hiu ng ri lon theo mùa, bin khng và
các bin yu t t n t sut sinh li ngày, mc bing trong ngày và
logarit ca mc bing trong ngày. T sut sinh li ngày chúng tôi tính theo nhiu
cách khác nhau và tính thêm yu t T+3 ca th ng chng khoán Vit Nam.
Khi quy nh c      ng bi yu t tâm lý, quy  
u qu tn da vào bài nghiên cu này
 u vào nhng thm nhy c t 
nhng quynh chính xá
2. B cc bài nghiên cu:
Bài nghiên cu ca chúng tôi gm 5 phn. Phn tip theo chúng tôi s khái quát
v nhng kt qu  n xét t mt s bài nghiên cu
g ng chu k mu t t nhiên u ng ri lon
i, t ng ca h qua các
triu chi ri ro, triu chng quá t  
ng ci là quy ng thi cht
s kt qu nghiên cu thc nghin 3 ca bài, nhóm s
4

 a chn s liu nghiên cu. Phn 4 nhóm
s n các kt qu nh v ng ca chu k mu ng ri
lon theo mùa ti Vit Nam. Cui cùng s là phn kt lun vi mt s khuyn ngh cho
i nhng thm nhy cm ca th ng tht
s ng phát tri tài danh cho nhng ai mun nghiên c v này.

5

PHN 2: CÁC LÝ THUYT V CHU K MT TRG VÀ
HIU NG RI LON THEO MÙA
1. m c v hiu ng mu ng ri lon theo mùa:
Nim tin rn ca mn tâm tr

bt ngun t thi c i.
ng cho rng mn tâm trng cá nhân có ngun gc c
y s liên quan vi ri lon tâm thn k t thi c c
phn ánh bi t t phát t Luna, n thn ma c tin ph
bii các s king kinh, mng du, ti phm,
t t, bnh tâm thn, thiên tai, tai nn, t l sinh và kh n.

. 


2. Gii thích các n tâm lý thông qua nhng bng chng sinh hc:
Bng chng sinh hc cho thn m và
hành vi ci. Các nghiên cu v nhu sinh hu v mt chu
k circatrigintant chu k mi. Chu k hàng tháng
ph bin nht là kinh nguyt. Chu k kinh nguyt ci ph n  dài gi
mt chu k my s ng ca my mt
mi quan h ng b gia chu k kinh nguyn âm lch.
Ngoài ra, bng chng kho sát cho thy mt nim tin ri vi hiu ng mt
y rng 49,4% s i tr li kho sát ca h tin
vào hing âm lu thú v là, trong nhnh nhân tâm thn, t
l n 74% (Agus, 1973). Vance (1995). Danzl (1987) tìm thy bng chng
6

khi phòng cp cu tin rng các chu k mt
n bnh nhân.
Các gii thích khoa h xut ch yu là cho hiu ng ca mi
vi não: thiu ng, nhing thy triu, thi tit, t tính và phân cc
ca ánh sáng m
1999).
.






 


 - hypothalamus - 






Theo Are investor moonstruck (2006)
u nim tin ph bin rng chu k mnh
i. C thi ta tin rng hành vi bng ci
ng ri lon tâm
thn, bo lc và hành vi lch lc khác. Nim tin này xut phát t thi Hy Lp và Rome
7

c i, kéo dài qua sut nhn nay, nim tin này vn còn
c tìm thy trong nhi ca nó
t nhân t quan trng trong nhiu hong ni bt ci
trong mt thi gian dài. Các nghi l c tính th phù hp vi
n chính xác cch da trên chu k mi
giáo, Do Thái, và lch Trung Qun ngày nay, nhiu ngày l ph bi
Phc sinh (Easter) và L t Qua (Passover) vc tính theo thi gian ca chu
k m ck returns(Ilia D. Dichev , Troy D.

Janes ,Tháng 8-2001))
ng chng t các nghiên cu cho thy r b nhiu lch lc
v tâm lý và hành vi   lo ngi mt mát, s
quá t tin, và s bing ca tâm trng (ví d Harlow và Brown, 1990; Odean, 1998,
1999). Trên mt c chung, nhiu nghiên cu tâm lý cho thy rng tâm trng có th
n kh i (Ví d, Schwarz và Bless,
1991; Frijda, 1998). Các tài ling chng v ng ca tâm
trng lên giá tài sn (ví d, Avery và Chevalier,1999; Kamstra et al,2000, 2003;
y m rng ra, nu các
tun tâm trng, nh n
hành vi c n giátài sn.
Mc th nghim là không bit là nu da vào ng ca
nhng sai lch v tâm lý và tình cm lên hành vi giao dch cn
 tìm ra mt bii din cho tình cm hoc tâm trng thì có th c và ngoi
sinh vi các bin s kinh t t nhiu n lc sáng to. Ví d,
Avery và Chevalier (1999) cho th tình cm có th ng giá
ng
chng v mt tâm lý là tri nc kt hp vi mt tâm trng lc quan, cho nên ánh
nng mt trnh vi t sut sinh li ca chng khoán. Trong mt nghiên
cu v s bii theo mùa ca phí bo him ri ro cho t sut sinh li trên th ng
8

cht hing y hc nghiên cu,
hiu ng ri lon theo mùa (Seasonal Affective Disorder-S  i din cho tâm
trng cy mt mi quan h ng kê SAD và t sut
sinh li ca th ng chng khoán. Trong mt nghiên cu khác, Kamstra et al. (2000)
lt liên kt bia ánh sáng ban ngày vi s i tâm trng và
t sut sinh li ca th ng chng khoán.
Ngoài ra, bng chng kho sát cho thy mt nim tin ri vi hiu ng mt
y rng 49,4% s i tr li kho sát ca h tin

vào hing âm lu thú v là, trong nhnh nhân tâm thn, t
l n 74% (Agus, 1973). Vance (1995). Danzl (1987) tìm thy bng chng
khi phòng cp cu tin rng các chu k mt
nn bnh nhân. Các gii thích khoa h xut ch yu là cho
hiu ng ca mi vi não: thiu ng, nhing thy triu,
thi tit, t tính và phân cc ca ánh sáng m
Szpir n  
phases and stock returns(Kathy Yuan , Lu Zheng, Qiaoqiao Zhu - Journal of Empirical
Finance 13 (2006) 1  23)).
3. Các kt lun t các bài nghiên c ng chu k m
hiu ng ri lon theo mùa (SAD) lên t sut sinh li chng khoán:

3.1. Lunar cycle effects in stock returns (Tháng 8-2001)
Tác gi tìm thy hiu ng mng mnh m lên t sut sinh li ca
chng khoán. C th, t sut sinh li tr
t sut sinh l y mô hình
này cho tt c các ch s chng khoán chính ca M 
tt c các ch s chng khoán chính ca 24 quc li,
tác gi thy không có bng chy ho quan trng ca
9

hiu ng m bing ca t sut sinh li và khng giao dch. Bng
chng này thì phù hp vi nim tin ph bin rng các chu k mn
hành vi ci.
Tác gi bu tra vi mt cái nhìn toàn din nht có th v ng ca
hiu ng m sut sinh li ca chng khoán M. Tác gi thy rng t sut
sinh li ca ch so v
tròn. Mô hình này tn ti cho tt c các ch s chng khoán ln ca M theo toàn b lch
s ca các t sut sinh li hin có, bao gm c ch s trung bình công nghip Dow Jones
(1896-1999), S & P 500(1928-2000), NYSE-AMEX (1962-2000), và Nasdaq (1973-

2000). M kinh t ca s khác bit này là ln, vi t sut sinh li hàng ngày xung
n gt
ng kê khác, s khác bit gia t sut sinh l
a m v m ln t n 8%, cnh
tranh và có th t quá phn bù ri ro th  lch chun ca t
sut sinh li hàng ngày là ln, hu ht các s khác bit cho các ch s chng khoán riêng
l ng kê. Trong các th nghim b sung, tác gi thy rng hiu ng
mi vi bing t sut sinh li và khng giao dch có th là không có ý
ny hoc có tm quan trng v mt kinh t nh.
T nhng phát hin trên th ng chng khoán M, tác gi b u m rng
nghiên cu ra cho th gii. Tác gi s dng d li ly kt qu cho 24
quc gia khác nhau trong  n là bao gm tt c các th ng
giao dch chng khoán ln trên th gii. Tác gi thy rng các kt qu trong mô hình ca
M phn ln là lp li  a, kt qu có th 
vi các quc ngoài. C th là, t sut sinh l
i s khác bi
 ln king kê mnh m, bác b gi thuyt không có s khác
bit trong t sut sinh li vi mng kê cao.
10

 u ng ngày th Hai ( the Monday effect), bn cht ca hiu ng
m sut sinh li làm cho nó không chc s chuyn thành chic kinh
doanh có th c. Tuy nhiên, hiu ng mn hp dn các nhà nghiên
cu vì nó cung cp bng chng mnh m mi v mi liên h gia giá c phiu và hành vi
cu mà s  gi theo nh
truyn thng. Mt s kt qu  ca tác gi  ngh cho các phm vi có
th nghiên c, tác gi tìm thy mt s bng chng v hiu ng
mng lên giá c và s i lãi sut ca trái phiu. Tuy nhiên, bng chng
này là hn hp và khá hn ch, cho thy rng nó có th h m ru tra vi
các mu li ra giá tài sn (ví d, hàng hóa, giao sau , và các

quyn chn). Vì nhn thc t sut sinh li ca chng khoán phc nhng
i bt ng trong k vng, cho nên mt kh  u tra là liu nhng
i trong d báo c
trong thng chng b sung này s u bit
ca chúng ta v m và nguyên nhân ca hiu ng m
Cui cùng, bng chng v hiu ng m t sut sinh li ca chng khoán
thì khác vi các kt lun trong tâm lý hc và y hc. S ng thun trong các tài liu này
là không có mi quan h   y gia các chu k m  a con
i. Tuy nhiên, hu ht các nghiên cu tra v hành vi lch lc và khá cc
 da trên các mu hn ch-t vài chn mp cn
này có th dn kt qu ng kê thp, c bit là nng ca chu k
mi là có tn tc li, bng chng
trong bài nghiên cu này da trên ch s giá chng khoán, tng hng xuyên quyt
nh cng khon thi gian khác nhau, t hàng chc
 khác bit trong các kt qu cho thy rng có th có hiu qu nu
nghiên cu các cách tip cn m nh mt liên kt gia các chu k m
hành vi ci. Ví d, bng chng trong nghiên cu này cho thy rng mi
i k ng chng này có
11

th c s d thit k các thí nghim có ki i có
th d  la chu k m
3.2. Are investors moonstruck? Lunar phases and stock returns (Kathy Yuan ,
Lu Zheng, Qiaoqiao Zhu - Journal of Empirical Finance 13 (2006) 1  23)
Bài nghiên cu tra mi quan h gin m sut
sinh li ca chng khoán th ng trên 48 quc gia. Các kt qu cho thy rng t sut
sinh li ca chng khoán trong nh
nhn ln ca s khác bit trong t sut sinh ln 5% mi
a trên phân tích ca hai danh mu: mt tính theo trung bình và
mt tính theo trng s. S khác bit trong t sut sinh li không phi là do nhng thay

i trong bing ca th ng chng khoán và khng giao dch. D li
cho thy hiu ng mc gii thích bi các thông tin kinh t c
y bi nhng cú sc ln vi các bng theo lch
u ng tháng Giêng, hiu ng ngày trong tun, hiu i theo tháng,
và hiu ng ngày ngh (k c ngày l âm lch).
 u tra mi quan h gin m sut sinh li ca chng
u tiên tác gi kim tra s kt hp cn mi t sut sinh li
ca chng khoán trong mt danh m    u tính theo trung bình (equal
weighted) và tính theo trng s( value weighted) ca 48 ch s chng khoán quc gia.
Các kt qu cho thy rng t sut sinh li t chng khoán toàn cu trong th
tròn th so vi các thi k i vi danh mng v
t trng, s khác bit trong t sut sinh l
26 bps mi chu k mi vm 15-ngày và 27,48 bps
mi chu k mm 7-ngày, c ng kê  mc 5%.
i vi danh mng v giá tr, s khác bit trong t sut sinh lng
i vm 15-m 7-
thng  mc 10% và 5%. Nhng con s này chuyn thành s khác bit t
12

sut sinh l n 5%. S khác bit trong trung bình lôgarít hàng ngày
ca t sut sinh li gia thi k i k p vi nhng phát
hin trên.
M kinh cho mô hình tun hoàn ca hiu
ng mu ng mnh cao ca nó vào thi
m t gim thp xung vào thm mng
cong cosin vi th dài trung bình ca mt chu k mt
qu cho thy mt mô hình tun hoàn theo chu k mng kê trong t
sut sinh li ca ch s d d liu bng (panel data), mt hi quy
gc tính vi bng hiu chnh sai s chun (panel corrected
standard errors-PCSE) cho tt c 48 quc gia và cho các nhóm qu   

quc gia thuc G-c phát tric th ng mi n
u chng thi s i trong h s t sut sinh
li gia các quc gia v t  s t sut sinh li
chng khoán ca mc.
Khi tt c các quc xem xét trong phân tích, mt mi quan h 
thc tìm thy gia các tu sut sinh li ca chng khoán cho c
c tính 15 ngày và 7 ngày. Trung bình, t sut sinh li ca chng khoán trong thi k
ng 5% m
i vc tính 15 ngày. S dc tính 7 ngày, t sut sinh li ca chng khoán trong
thi k khong 4% mn
c c tính v y khi nhóm quc gia có nh
ng bt bi     c xem xét. Khi các quc gia có nh
ng bt bic xem xét, hiu ng mng
tr nên mt quan sát thú v  ln ca hiu ng m
các quc gia có th ng mi ni thì li  n.
13

 nghiên cu mi quan h gia hiu ng mý c
tác gi xem xét liu hiu ng m sut sinh li ca chng khoán có liên quan
n quy mô cht
nh ca cá nhân so vi t chc, vì quyn s hu ca t chc i vi các chng khoán
vn hóa lt vi vi chng khoán M, tác gi tìm thy bng chng
cho thy hiu ng mng khoán vn hóa nh thì rõ r
so vi NYSE-AMEX và các chng khoán vn hóa ln. Chính vì vy, bng chng cho
thy hiu ng mnh m  yc xây dng bi các chng khoán s
hu bi cá nhân. Phát hin này thì phù hp vm cho rn mt
n tâm tr.
 hi   i quan h gi  n m  ng chng
khoán, tác gi u tra lin mn khng giao dch
chng khoán và bi ng ca t sut sinh li hay không. Không có bng chng nào

c tìm thy chng t hiu ng mc quan sát thy trong t sut sinh li ca
chn khng giao dch hoc s khác bit v 
su
 kim tra xem hiu ng mó th c gii thích bi các s
kin kinh t ng bng theo lc nghiên cu (documented
calendar anomalies). Kt qu nghiên cu ch ra rng hiu ng mi là do
ng ca các công b i trong lãi sut ngn
hn. Hiu ng âm l c gi bi nhng cú sc toàn cu.
Kt qu v hiu ng m sau khi tác gi kim soát các hiu ng
bng theo lch khác có liên quan, chng hhiu ng tháng Giêng (January
effect), hiu ng ngày trong tun ( day-of-week effect), hiu    ch
(calendar month effect), và các hiu ng ngày ngh (k c ngày l âm lch)(holiday
effect). Vì vy, tác gi kt lun rng hiu ng mông phi là mt biu hin ca
nhng hiu ng bng theo lch.
14

Ngoài ra, tác gi còn tip tc kim tra tính vng mnh ca hiu ng m
bng cách s dng các g   dài chu k m     
u kin ARIMA thay th, và mt th nghim các chu k 30-ngày ngu nhiên.

3.3. A Bayesian Analysis of Lunar Effects on Stock Returns (Shu-Ing Liu* and
Jauling Tseng**- The IUP Journal of Behavioral Finance, Vol. VI, Nos. 3 &
4, 2009)
Bng chng rng rãi v mt sinh hc, tâm lý hc và y hc cho thy rng các giai
n m n hành vi và tâm trng c ngh này
y nghiên cu v mi quan h gin m sut sinh li ca
chng khoán . Các nghiên cu liên quan cho thy hiu ng chu k m   nh
n t sut sinh li ca chng khoán. Chúng ch ra rng trung bình t sut sinh li
ca chng khoán hàng ngày khi gn m
non. Nghiên cu này tip tu tra các mi liên h gin m

sut sinh li hàng ngày ca chng khoán bng cách s dng mt mô hình t hi quy hai
  (two-regime autoregressivemodel) vi s ci tin GARCH (1,1). Thay vì ch
kim tra trung bình t sut sinh li hàng ngày, s tranh lun s c m rng theo ba
ng: trung bình t sut sinh li hàng ngày, s a các t sut sinh li hàng
ngày liên tip nhau , và bing GARCH.
Trong nghiên cu này, tác gi thit l  c chu k     cho
I
f
biu th cho thi k 
n
biu th cho th s rng t sut
sinh li hàng ngày ca chng khoán{R
t
} theo mô hình chui th

15

 thun tin, ch s ph '1' biu th cho thi k  s ph '2' biu
th  u ki
I
cn thu kin | 
I
|<1.
u kinh là:

Tham s 
ij
u kin 0  
ij
 1 và 0  

i1

i2




. 
làm cho mô hình linh hoi t u kic xem xét, thay vì phân phi
u kin truyn thng.
Cách tip cn Bayes s c áp dng cho t sut sinh li hàng ngày ca 12 quc
gia, bao gm c các th  ng mi ni  châu Á. Nhìn chung, kt
qu thng kê cho thy s tn ti ca hiu ng m sut sinh li hàng ngày ,
mc dù các mc th hin  các th ng G7 và mt vài th ng
c tho lun. C th, s t i vi t sut sinh li hàng ngày
liên ti n mc
cng ca các th ng chng khoán khác nhau.
Các kt qu i vi mt s th ng chng khoán mi ni, chng h 
ng Hy s t i vi t sut sinh li
ca chng khoán nhng ngày liên ting kê trong giai
c gic phân loc
th ng mi ni, hoc t sut sinh li hay giá hin ti ca chng khoán có th không
 hoc có kt qu phn ánh thông tin trong quá khng
hp lý và xem xét thông tin gt tài liu tham kho trong thi k 
non. Mt khác, kt qu cho mt na th ng G7 cho thy s i b