báo cáo xúc tiến xuất khẩu - báo cáo về tình hình xuất khẩu cũng như thực trạng và giải pháp cần thiết cho hoạt động xuất khẩu

Báo cáo Xúc ti n xu t kh u

Báo cáo Xúc ti n xu t kh u

1


C c Xúc ti n thương m i

Ch u trách nhi m xu t b n:
C C XÚC TI N THƯƠNG M I (VIETRADE)
20 Lý Thư ng Ki t, Hoàn Ki m, Hà N i
T: 84-4-3934 7628 / 3934 8143
Fax: 84-4-3934 4260
Email:
Website:www.vietrade.gov.vn
Gi y phép xu t b n s 162/GP-CXB c p ngày 15/12/2010

2


Báo cáo Xúc ti n xu t kh u

L i nói

u

K t khi Vi t Nam ti n hành cơng cu c i m i, trong giai o n 20 năm qua, tăng trư ng xu t kh u c a
Vi t Nam ã t ư c nh ng bư c ti n áng k c v kim ng ch và kh i lư ng hàng hóa cũng như cơ
c u hàng xu t kh u. N u như trong nh ng năm u c a th p niên 1990, t l kim ng ch xu t kh u trên

GDP m i ch
t kho ng 30% thì n năm 2008 ã t 70%. T c
tăng trư ng xu t kh u trong giai
o n này t kho ng 19%/năm. Th trư ng xu t kh u ư c m r ng. Cơ c u hàng xu t kh u cũng chuy n
d ch theo hư ng tăng t tr ng hàm lư ng giá tr công nghi p và a d ng hóa s n ph m trong t ng ngành
hàng xu t kh u ch l c.
c bi t, trong năm 2010, xu t kh u c a Vi t Nam ã tăng trư ng ngo n m c. Theo th ng kê m i nh t,
kim ng ch xu t kh u năm 2010 c a Vi t Nam ư c tính t 71,6 t USD, tăng 25,5% so v i năm 2009.
So v i m c 6% ch tiêu
ra ban u, xu t kh u năm nay ã g p 4,2 l n và n u so v i m c tăng GDP,
g p 3,8 l n. Theo ó, xu t kh u bình qn u ngư i tăng, t l kim ng ch xu t kh u so v i GDP cũng
t cao, tương ương như h i năm 2008 và ó cũng là t l cao nh t t trư c t i nay. Xu t kh u năm
2010 c a Vi t Nam ã có bư c l i ngư c dịng, khi mà ch m i năm trư c, t c
tăng trư ng xu t kh u
là âm t i 9,7%. Cũng nh có s tăng trư ng xu t kh u này, t l nh p siêu c a Vi t Nam năm 2010 ã
ư c kéo xu ng.
Trong thành tích xu t kh u nói trên, ngành xúc ti n thương m i ã góp m t ph n nh trong s phát tri n
và tăng trư ng xu t kh u nh ng năm v a qua. V i ch c năng tham v n và th c hi n chính sách thương
m i trong lĩnh v c xúc ti n thương m i và phát tri n xu t kh u, t năm 2009, C c Xúc ti n thương m i
(B Công Thương) t ch c th c hi n Báo cáo Xúc ti n xu t kh u thư ng niên v i m c ích xem xét,
ánh giá ho t ng xu t kh u t ng năm theo ngành hàng và theo th trư ng; t ó, ưa ra nh ng
xu t
và khuy n ngh v m t chính sách và nh ng bi n pháp th c hi n c th . Báo cáo này cũng có th ư c
coi là ngu n thơng tin tham kh o ph c v công tác xây d ng và i u ch nh chi n lư c xu t kh u qu c
gia cho th p k 2011 - 2020 và các án phát tri n xu t kh u 5 năm trong giai o n này.
Trong Báo cáo Xúc ti n xu t kh u 2009 - 2010, C c Xúc ti n thương m i ã nh n ư c nh ng góp ý chân
thành và có giá tr t phía các t ch c, cơ quan i di n thương m i Vi t Nam t i nư c ngoài, cũng như các
cơ quan, doanh nghi p trong nư c. Chúng tôi xin chân thành c m ơn s óng góp quý báu này t các t
ch c, doanh nghi p và c gi .
Trong l n nghiên c u th hai này, m c dù ã có s ti p thu, s a i, nhưng ch c ch n Báo cáo Xúc ti n

xu t kh u 2010 - 2011 v n còn nhi u khi m khuy t và h n ch . Vì v y, C c Xúc ti n thương m i r t
mong ti p t c nh n ư c nh ng ý ki n óng góp và ph n bi n c a c gi
ch t lư ng Báo cáo trong
nh ng năm sau ngày càng ư c nâng cao, óng góp thi t th c vào cơng tác tham v n xây d ng chính
sách thương m i c a B Công Thương và xu t các bi n pháp tri n khai k p th i và th c ti n nh m áp
ng yêu c u phát tri n ngày càng cao c a t nư c.

Th ng H i
C c trư ng C c Xúc ti n thương m i

3


C c Xúc ti n thương m i

M CL C
L i nói

u ..................................................................................................................................... ..3

Ph n gi i thi u ..................................................................................................................................... ...6
1. M c ích c a báo cáo ............................................................................................................................6
2. Ph m vi nghiên c u ......................................................................................................................... ...7
3. Phương pháp th c hi n báo cáo ... .........................................................................................................7
4. N i dung ch y u c a báo cáo ... ....................................................................................................... ...8

Ph n th nh t
PHÂN TÍCH T NG QUÁT HO T

NG XU T KH U C A VI T NAM

GIAI O N 2009 - 2010 ... .....................................................................................................................9
1. Các y u t

nh hư ng

n ho t

ng xu t kh u c a Vi t Nam 2009 - 2010 ... ..................................9

1.1 Tình hình cung c u hàng hóa trên th trư ng th gi i ... .....................................................................9
1.2 Tình hình phát tri n kinh t - xã h i Vi t Nam năm 2009 - 2010 ... ............................................. ...10
1.3 Các chính sách, bi n pháp khuy n khích phát tri n xu t kh u c a Vi t Nam 2009 - 2010 ... .... ...11
1.4 Ho t

ng xúc ti n xu t kh u trong năm 2009 - 2010 ... ............................................................... ..13

2. T ng quan v ho t

ng xu t kh u Vi t Nam giai o n 2009 - 2010 ............................................. ..16

2.1 Tình hình chung ... ......................................................................................................................... ...16
2.2 Ho t

ng xu t kh u c a Vi t Nam 2009 - 2010

2.3 Ho t

ng xu t kh u c a Vi t Nam theo th trư ng 2009 - 2010 ... ............................................. ...23

i v i m t s m t hàng xu t kh u ch l c ... 18

3. ánh giá chung v tình hình xu t kh u hàng hóa c a Vi t Nam năm 2009 - 2010 ... ................... ..30
3.1 Nh ng k t qu

t ư c ................................................................................................................ ...30

3.2 Nh ng h n ch , t n t i và nguyên nhân ........................................................................................ ...31

Ph n th hai
D

BÁO HO T

1. Các y u t tác

NG XU T KH U C A VI T NAM NĂM 2011 - 2012............................. .33
ng

n ho t

ng xu t kh u c a Vi t Nam năm 2011-2012 ............................. ...33

1.1 D báo tình hình kinh t thương m i qu c t ... ............................................................................ ...33
1.2 B i c nh kinh t thương m i trong nư c ... ..................................................................................... .34
1.3 Kh năng c nh tranh c a các doanh nghi p Vi t Nam trên th trư ng th gi i .......................... ...37
1.3.1 Năng l c s n xu t, xu t kh u ....................................................................................................... .37

4

Báo cáo Xúc ti n xu t kh u

1.3.2 Năng l c ti p c n th trư ng ... .................................................................................................... ..37
2. D báo ho t

ng xu t kh u c a Vi t Nam năm 2011 - 2012 ... ...................................................... .39

2.1 D báo kim ng ch và t c

tăng trư ng kim ng ch xu t kh u .................................................... ..40

2.2 D báo v cơ c u m t hàng xu t kh u ........................................................................................... .41
2.3 D báo v cơ c u th trư ng xu t kh u ........................................................................................... .42

Ph n th ba
M T S KHUY N NGH NH M

Y M NH HO T

NG XU T KH U C A

VI T NAM NĂM 2011 - 2012 ... ...................................................................................................... ...52
1. Khuy n ngh v m t hàng và th trư ng xu t kh u m c tiêu .......................................................... ..52
1.1 Nhóm nơng, lâm, th y s n ... .......................................................................................................... ..52
1.2 Nhóm hàng ch bi n, cơng nghi p và th cơng m ngh ............................................................. ...57
1.3 Nhóm nhiên li u và khống s n .................................................................................................... ...63
2. Khuy n ngh v chính sách chung ... ................................................................................................. .63
3. Khuy n ngh v các chính sách và bi n pháp liên quan t i xúc ti n xu t kh u ............................. ..64
3.1 Khuy n ngh v i Chính ph .......................................................................................................... ...64

3.2 Khuy n ngh v i các T ch c xúc ti n thương m i trung ương và a phương ... ....................... ..65
3.3 Khuy n ngh

i v i các Cơ quan

i di n thương m i Vi t Nam nư c ngoài ... ................... ...66

3.4 Khuy n ngh

i v i các Hi p h i ... .............................................................................................. ..66

3.5 Khuy n ngh

i v i các Doanh nghi p ... .................................................................................... ...67

PH L C ...
Ph l c 1: Phi u kh o sát ý ki n c a các Cơ quan

i di n thương m i Vi t Nam t i nư c ngoài .. 68

Ph l c 2: So sánh kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam vào th trư ng các nư c năm 2009/2010 ... 70
Ph l c 3: Kinh phí ngân sách cho ho t

ng xúc ti n thương m i ... ................................................. ..72

DANH M C TÀI LI U THAM KH O ................................................................................. ...76

5

C c Xúc ti n thương m i

PH N GI I THI U
1. M C ÍCH C A BÁO CÁO
Như chúng ta ã bi t, năm 2010 có t m quan tr ng c bi t i v i phát tri n kinh t - xã h i c a Vi t
Nam, b i ây là năm cu i cùng nư c ta th c hi n Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i 5 năm 2006 2010, ng th i cũng là năm b n l th c hi n chương trình t ng th t ch c l i s n xu t theo hư ng nâng
cao s c c nh tranh, kh c ph c nh ng t n t i y u kém, t o à cho vi c tri n khai k ho ch phát tri n kinh
t - xã h i 5 năm ti p theo (2011- 2015).
Dư i s ch
o k p th i c a Chính ph , cùng v i s n l c c a các B , Ngành trong vi c tri n khai
th c hi n ng b và quy t li t các gi i pháp, n n kinh t nư c ta ã có chuy n bi n tích c c, các cân
i kinh t vĩ mô cơ b n n nh, xu t kh u ti p t c tăng trư ng v quy mô và giá tr , th trư ng xu t
kh u ngày càng ư c c ng c và m r ng, m t hàng xu t kh u ư c a d ng hóa và kh năng c nh
tranh c a hàng hóa và doanh nghi p Vi t Nam trên th trư ng th gi i ngày càng ư c nâng cao.
Trong năm 2010, kinh t th gi i trên à ph c h i ( c bi t là t i các qu c gia v n là th trư ng truy n
th ng c a hàng hóa Vi t Nam), nhu c u th gi i và giá c nhi u nhóm hàng tăng tr l i ã t o i u ki n
t t hơn cho xu t kh u hàng hóa c a nư c ta. Kim ng ch xu t kh u c a c nư c năm 2010 t kho ng
71,6 t USD, tăng 25,5% so v i năm 2009 - năm mà kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam ch t m c 56,6
t USD (gi m 9,7% so v i năm trư c) do b nh hư ng c a cu c suy thoái kinh t và kh ng ho ng tài
chính tồn c u.
Nh ng thành t u trên ây c a ho t ng xu t kh u m t ph n quan tr ng do ho t ng xúc ti n xu t kh u
luôn ư c i m i và nhi u bi n pháp h u hi u ư c th c hi n. Các Hi p nh kinh t , thương m i song
phương ( c bi t là vi c c t gi m thu , áp d ng quy t c xu t x hàng hóa...) ã t ng bư c i vào th c t
s n xu t kinh doanh và t o cơ h i thu n l i cho doanh nghi p y m nh xu t kh u... M t khác, các chính
sách c a nhà nư c h tr xu t kh u ư c tăng cư ng ã t o i u ki n thu n l i các doanh nghi p th c
hi n ho t ng s n xu t và xu t kh u m t cách hi u qu .
Năm 2011 là năm u tiên th c hi n Ngh quy t i h i ng toàn qu c l n th XI và m
u th c hi n
k ho ch phát tri n kinh t - xã h i 5 năm 2011 - 2015 và Chi n lư c phát tri n kinh t - xã h i 10 năm
2011 - 2020.

Vi t Nam có th h i nh p ngày càng sâu, r ng vào n n kinh t th gi i, ư c i x bình ng trong
thương m i và m c a th trư ng v i các thành viên khác c a WTO, t o cơ h i các doanh nghi p tăng
cư ng kh năng xu t kh u hàng hóa sang th trư ng nư c ngoài, vi c nghiên c u xây d ng m t chi n lư c
y m nh phát tri n xu t kh u hàng hoá phù h p v i b i c nh và nhu c u c a th trư ng th gi i và th c t
phát tri n xu t kh u hàng hóa c a Vi t Nam trong nh ng năm ti p theo là th c s c n thi t và có ý nghĩa
th c ti n.
Nh m gi i quy t các v n nêu trên, C c Xúc ti n thương m i ph i h p v i các t ch c và chuyên gia
nghiên c u xây d ng Báo cáo Xúc ti n xu t kh u 2010 - 2011.
M c tiêu chính c a báo cáo là t ng k t, phân tích, nh n nh v tình hình xu t kh u hàng hóa c a Vi
năm 2010 (theo m t hàng và th trư ng ch y u), d báo kh năng phát tri n ho t ng xu t kh u c
Nam năm 2011 - 2012 và ưa ra nh ng khuy n ngh v chính sách xúc ti n xu t kh u, khuy n ngh
i v i m t s m t hàng/nhóm m t hàng vào th trư ng m c tiêu và các bi n pháp phát tri n xu
trong nh ng năm t i.

6

t Nam
a Vi t
c th
t kh u


Báo cáo Xúc ti n xu t kh u

2. PH M VI NGHIÊN C U
Ph m vi v th i gian: Là Báo cáo Xúc ti n xu t kh u hàng năm nên Báo cáo t p trung nghiên c u, phân tích
th c tr ng ho t ng xu t kh u hàng hóa c a Vi t Nam năm 2010 trong tương quan so sánh v i năm 2009, ng
th i d báo cho năm 2011và 2012 trên cơ s s li u c a năm 2010 và nh ng bi n ng v kinh t , th trư ng th
gi i và trong nư c.
Ph m vi v không gian:

th c hi n các n i dung c a báo cáo, không gian nghiên c u ư c xác nh là các
cơ quan qu n lý, các doanh nghi p s n xu t và xu t kh u trên ph m vi toàn qu c và thông qua các cơ quan i
di n thương m i c a Vi t Nam t i nư c ngoài.
Ph m vi v n i dung: Năm 2010, kim ng ch xu t kh u hàng hóa c a Vi t Nam chi m g n 90% t ng kim
ng ch xu t kh u ( t 71,6 t USD), trong khi ó, kim ng ch xu t kh u d ch v ch chi m trên 10% ( t 7,46
t USD)1. Do gi i h n v nhi u m t, Báo cáo ch t p trung nghiên c u v ho t ng xu t kh u hàng hóa c a
Vi t Nam, ho t ng xu t kh u d ch v ư c c p như y u t có tác ng thúc y và ph c v cho xu t kh u
hàng hóa phát tri n.

3. PHƯƠNG PHÁP TH C HI N BÁO CÁO
th c hi n n i dung Báo cáo Xúc ti n xu t kh u năm 2010 - 2011, m t s phương pháp ch y u ư c
s d ng k t h p là: Thu th p s li u, tài li u, kh o sát th c ch ng, phân tích, so sánh, t ng h p, tham v n
chuyên gia... C th , quá trình nghiên c u ư c chia làm ba giai o n như sau:

Giai o n I: Thu th p thông tin, i u tra kh o sát th c t
có ư c nh ng thông tin c n thi t ph c v th c hi n n i dung Báo cáo, các công vi c ư c ti n hành
trong giai o n này bao g m:
Xác nh các lo i thông tin c n thu th p liên quan
ng xu t kh u c a Vi t Nam năm 2010 và các cơ s

n vi c nghiên c u, phân tích th c tr ng ho t
d báo cho năm 2011 và 2012.

Xác nh các i tư ng c n ư c i u tra kh o sát, ngành hàng và m t hàng c n i u tra, các
tiêu chí c n i u tra và xây d ng b ng câu h i trong phi u i u tra thu th p ư c nh ng thông
tin c n thi t cho vi c xây d ng Báo cáo.
Ti n hành thu th p s li u, tài li u liên quan n n i dung c a Báo cáo thông qua tài li u c a
các t ch c qu c t (WB, IMF, ITC...) và các tài li u trong nư c như: Th ng kê H i quan, các
báo cáo t ng k t c a B Công Thương, c a các ngành s n xu t hàng xu t kh u, các Hi p h i
ngành hàng, các t p oàn, doanh nghi p l n, các h sơ ngành hàng, các tài nghiên c u trong

và ngồi ngành cơng thương...
Th c hi n vi c i u tra tình hình xu t kh u hàng hóa c a Vi t Nam năm 2010 sang các th
trư ng và theo m t hàng ch y u. Các thông tin trong phi u i u tra ư c tr l i s là cơ s quan
tr ng cho vi c t ng h p, phân tích các n i dung Báo cáo.

1 Tình hình kinh t xã h i 2010 - T ng C c Th ng kê 31/12/2010.

7


C c Xúc ti n thương m i

Giai o n II: Phân tích, t ng h p, so sánh s li u, tư li u
m i ph n c a Báo cáo, các phương pháp phù h p ư c nhóm nghiên c u l a ch n. C th :
ph n th nh t:
nghiên c u th c tr ng phát tri n ho t ng xu t kh u c a Vi t Nam năm
2009 - 2010, sau khi ã có y thơng tin, s li u có liên quan, phương pháp phân tích, t ng
h p, so sánh... ã ư c s d ng có ư c nh ng b ng s li u mang tính t ng quan phù h p
v i n i dung Báo cáo và th hi n rõ nh ng bi n ng c a ho t ng xu t kh u (theo m t hàng
và th trư ng) c a Vi t Nam trong năm 2010 so v i năm trư c ó.
M t khác, phương pháp chuyên gia cũng c n ư c th c hi n k t h p vi c phân tích thơng tin
tư li u, t ng h p s li u, tài li u mang tính khách quan, khoa h c và có th tranh th ư c nh ng
ý tư ng hay t các chuyên gia trong và ngoài ngành v các v n c n nghiên c u. c bi t,
th c hi n n i dung Báo cáo, các n i dung i u tra ã tranh th ư c s ph i h p c a nhi u cơ
quan i di n thương m i c a Vi t Nam nư c ngoài, nh t là các nư c là b n hàng nh p kh u
l n i v i các lo i hàng hóa c a nư c ta trong năm 2010.
th c hi n ph n th hai c a Báo cáo, trên cơ s b i c nh kinh t và th trư ng th gi i, b i
c nh và d báo kh năng phát tri n kinh t - xã h i Vi t Nam nh ng năm ti p theo, nh ng nhân
t nh hư ng n phát tri n xu t kh u hàng hóa c a Vi t Nam, phương pháp th ng kê d báo
ư c th c hi n d báo k t qu ho t ng xu t kh u c a Vi t Nam năm 2011 - 2012. Ngồi

ra, giúp ngư i c có th ti p c n nhi u góc khác nhau v tình hình xu t kh u c a Vi t
Nam trong nh ng năm s p t i, nhóm th c hi n Báo cáo cũng tham kh o s li u d báo c a nhi u
cơ quan i di n thương m i c a Vi t Nam nư c ngoài, s li u d báo c a các t ch c qu c t
(WB, IMF, ITC...) và các cơ quan qu n lý và nghiên c u trong nư c...
Trong quá trình th c hi n ph n th ba c a Báo cáo, trên cơ s nh ng t n t i (c ch quan và
khách quan) c a ho t ng xu t kh u năm 2010, nhóm nghiên c u ã ưa ra m t s khuy n ngh
nh m y m nh ho t ng xu t kh u c a Vi t Nam năm 2011 - 2012 trên cơ s tranh th ý ki n
c a các nhà qu n lý, các doanh nghi p s n xu t, xu t kh u Vi t Nam và các chuyên gia t i các
cơ quan i di n thương m i nư c ngồi.
Nhìn m t cách chung nh t,
th c hi n n i dung Báo cáo, nhóm nghiên c u ã s d ng k t h p
nhi u phương pháp phù h p v i yêu c u và c i m c a m i ph n trong Báo cáo.

Giai o n III: T ng h p và hoàn thi n n i dung Báo cáo
Sau khi phân tích, t ng h p, so sánh s li u, tư li u, b n D th o Báo cáo Xúc ti n xu t kh u 2010 2011 ư c hoàn thành, vi c t ch c các h i ngh khoa h c chuyên
v i m c ích tham kh o ý ki n
chuyên gia v n i dung c a b n D th o là r t c n thi t. ây là phương pháp thư ng ư c ti n hành
nh m giúp nhóm tác gi có th hồn thi n Báo cáo m t cách nhanh chóng và hi u qu nh t.

4. N I DUNG CH Y U C A BÁO CÁO
Nh m áp ng các m c tiêu

ra, n i dung Báo cáo ư c k t c u thành ba ph n chính sau ây: Ph n

th nh t: Th c tr ng phát tri n ho t
Ph n th hai: D báo ho t

ng xu t kh u c a Vi t Nam năm 2009 - 2010

ng xu t kh u c a Vi t Nam năm 2011 - 2012

Ph n th ba: M t s khuy n ngh nh m

8

y m nh ho t

ng xu t kh u c a Vi t Nam năm 2011 - 2012


Báo cáo Xúc ti n xu t kh u

Ph n th nh t
PHÂN TÍCH T NG QUÁT HO T

NG XU T KH U C A VI T NAM

GIAI O N 2009 - 2010
1. CÁC Y U T
- 2010

NH HƯ NG

N HO T

NG XU T KH U C A VI T NAM 2009

1.1.Tình hình cung c u hàng hóa trên th trư ng th gi i
Theo ánh giá c a T ch c ti n t qu c t (IMF), kinh t th gi i ã vư t qua th i kỳ khó khăn nh t, th
trư ng v n c a các qu c gia ch y u ã d n n nh tr l i, công nghi p ch t o ã b t u ph c h i và

tăng trư ng, thương m i xu t nh p kh u ã tăng rõ nét.
Tính c năm 2010, t c
tăng trư ng kinh t th gi i đ t m c 4,2% (các nư c phát tri n t 2,3%, các
nư c m i n i và các nư c ang phát tri n t 6,3%), thương m i th gi i năm 2010 ư c tính t m c tăng
trư ng 13,5% (các nư c phát tri n tăng 11,5%, các nư c khác tăng 16,5%). Ngo i thương c a các n n
kinh t ch y u b t u ư c ph c h i, xu t kh u c a Hoa Kỳ tăng trư ng 14,8% và nh p kh u tăng 16%.
Các con s tương ng c a khu v c ng Euro là 7% và 3%, c a Nh t B n là 43,5% và 20,7%). Lư ng v n
FDI toàn c u năm 2010 có kh năng ch t m c 1.200 t USD (tương ương 6,9% so v i năm trư c) và
b t u có d u hi u h i ph c.
S ph c h i ch m c a kinh t th gi i năm 2010 do nh ng nguyên nhân ch y u sau: (1) Tính ch t hai m t
c a chính sách kích c u, s khó khăn v li u lư ng và th i gian c t gi m các gói kích thích kinh t ; (2)
Gánh n ng tài chính c a các n n kinh t ch y u không ng ng tăng lên, t o áp l c cho n n tài chính các
qu c gia; (3) L m phát gia tăng; (4) Vi c khơi ph c tồn di n n n kinh t th gi i không th th c hi n trong
m t kho ng th i gian ng n...
Như v y, tác ng c a suy thối kinh t và kh ng ho ng tài chính toàn c u t 2008 - 2009 ã làm kinh
t th gi i các năm 2009 - 2010 suy gi m và di n bi n ph c t p, tác ng n nhi u m t c a i s ng
xã h i c a các nư c (trong ó có Vi t Nam), nh t là trong các lĩnh v c xu t kh u, u tư, du l ch...
Tuy kinh t th gi i ã b t u có d u hi u ph c h i t gi a năm 2009 m t s nư c nhưng nh ng v n
c t lõi c a suy thối kinh t và kh ng ho ng tài chính chưa th gi i quy t trong th i gian ng n, thương
m i toàn c u chưa ư c m r ng, v n lao ng, vi c làm ang là khó khăn l n c a nhi u nư c trên th
gi i.
Trong nh ng năm t i ây, vai trò c a các nư c ang phát tri n trong thương m i hàng nông s n s tăng
m nh. Do nhu c u nh p kh u lương th c, th c ph m th gi i tăng cao nên tăng trư ng xu t kh u các m t
hàng như g o, ư ng, d u th c v t… cũng tăng nhanh. Bên c nh ó, nhi u nư c ang phát tri n ln chú ý
a d ng hố ch ng lo i hàng, gia tăng xu t kh u các m t hàng ch bi n, ch t o
tăng t tr ng thương
m i v i các n n kinh t m i n i và các nư c phát tri n. i u này th hi n m c
h i nh p ngày càng sâu
c a các qu c gia ang phát tri n v i n n kinh t th gi i.
Như v y, có th nói, năm 2010, kinh t th gi i có d u hi u ph c h i sau kh ng ho ng, thương m i hàng

hoá th gi i s ti p t c tăng trư ng trong năm 2011, 2012 và nh ng năm ti p theo. ây s là cơ h i l n
các qu c gia, c bi t là các nư c ang phát tri n như Vi t Nam y m nh ho t ng xu t kh u trên th
trư ng toàn c u.

9


C c Xúc ti n thương m i

1.2. Tình hình phát tri n kinh t - xã h i Vi t Nam năm 2009 - 2010
Năm 2009, do b nh hư ng n ng n c a cu c kh ng ho ng kinh t toàn c u, trong khi ph n l n các
n n kinh t trên th gi i rơi vào tình tr ng suy thối thì n n kinh t Vi t Nam v n duy trì ư c m c
tăng trư ng 5,32%. T ng s n ph m trong nư c (GDP) năm 2010 tăng 6,78% so v i năm 2009, vư t
m c tiêu
ra là 6,5%. Trong 6,78% tăng chung c a n n kinh t , khu v c nông, lâm nghi p và thu
s n tăng 2,78%; công nghi p, xây d ng tăng 7,7%; khu v c d ch v tăng 7,52%.2 Cùng v i m c tăng
trư ng kinh t áng ghi nh n, cơ c u kinh t Vi t Nam cũng có s chuy n d ch m nh theo hư ng cơng
nghi p hố, hi n i hố v i t tr ng ngành cơng nghi p và d ch v ngày càng tăng và gi m d n t
tr ng ngành nông, lâm nghi p trong cơ c u GDP c nư c. C th , t tr ng ngành nông nghi p trong
t ng GDP c nư c năm 2009 là 20,91%; ngành công nghi p - xây d ng là 40,24% và ngành d ch v
là 38,85%. Năm 2010, các con s tương ng th t là 20,58%; 41,09% và 38,33%3. S chuy n d ch
này là k t qu t t y u c a q trình t do hóa thương m i và h i nh p kinh t qu c t c ng v i nh ng
n l c c a các ngành, các c p trong m i lĩnh v c kinh t trong c nư c.
i v i ngành công nghi p
Do ch u tác ng c a suy thoái kinh t và kh ng ho ng tài chính tồn c u nên năm 2009, ngành
tăng trư ng giá tr s n xu t m c th p so v i năm 2008 nhưng
công nghi p Vi t Nam có t c
v n là ngành kinh t có óng góp h t s c quan tr ng vào tăng trư ng kinh t chung c a c nư c.
Cơ c u ngành công nghi p năm 2009 theo thành ph n kinh t có s chuy n d ch nhưng khá
ch m. Khu v c kinh t Nhà nư c chi m t tr ng 19,4% (gi m 0,3% so v i năm 2008).

Giá tr s n xu t công nghi p năm 2010 t 794,2 ngàn t
ng (tăng 14% so v i năm 2009), bao g m
khu v c kinh t Nhà nư c tăng 7,4%; khu v c ngoài Nhà nư c tăng 14,7%; khu v c có v n u tư
nư c ngồi tăng 17,2% (d u m và khí t gi m 0,7%, các ngành khác tăng 19,5%). Trong ba ngành
công nghi p c p I, giá tr s n xu t ngành công nghi p ch bi n tăng 14,9% so v i năm 2009; ngành
công nghi p i n, ga, nư c tăng 14,8%; ngành công nghi p khai thác gi m 0,5% do s n lư ng khai
thác than và d u thô gi m4.
V i m c tiêu n nh kinh t vĩ mô và b o m an sinh xã h i thì k t qu nêu trên ph n ánh s c
g ng r t l n c a các doanh nghi p ngành công nghi p.
i v i ngành nông nghi p
T khi Vi t Nam gia nh p WTO, s n xu t nông nghi p Vi t Nam ti p t c phát tri n tồn di n, có
m c tăng trư ng khá và chuy n d ch theo hư ng s n xu t hàng hoá. Giá tr s n xu t ngành nông
nghi p tăng nhanh t 158.108,3 t
ng năm 2008 lên 161.536,4 t
ng năm 2009 và t 232.700 t
ng năm 2010 (tăng 4,7% so v i năm 2009). Trong ó: Giá tr s n xu t nông nghi p t 168.400 t
ng (tăng 4,2%), lâm nghi p t 7.400 t
ng (tăng 4,6%), thu s n t 56.900 t
ng (tăng 6,1%
so v i năm 2009)5.
M t khác, Chính ph ã ti n hành xoá b tr c p xu t kh u nông s n theo úng cam k t gia nh p
WTO và m c a th trư ng, gi m thu su t i v i các m t hàng nơng s n nh p kh u theo úng
l trình như: Th t, s a b t, th c ăn chăn nuôi… Trong nh ng năm t i ây, ngành nơng nghi p
nư c ta s có nh ng bư c phát tri n mang tính t phá, t o ngu n nguyên li u cho các ngành
kinh t khác cùng phát tri n, ng th i áp ng t t nh t cho nhu c u ngày càng cao v lương
2 Tình hình kinh t xã h i 2010 - T ng C c Th ng kê 31/12/2010.
3 Tình hình kinh t xã h i 2010 - T ng C c Th ng kê 31/12/2010.
4 Tình hình kinh t xã h i 2010 - T ng C c Th ng kê 31/12/2010.
5 Tình hình kinh t xã h i 2010 - T ng C c Th ng kê 31/12/2010.

10


Báo cáo Xúc ti n xu t kh u

th c, th c ph m cho m i t ng l p dân cư và dành cho xu t kh u.
i v i lĩnh v c thương m i - d ch v
T ng m c hàng hóa bán l và doanh thu d ch v tiêu dùng theo giá th c t năm 2010 t 1.561,6
ngàn t
ng, tăng 24,5% so v i năm 2009, n u lo i tr y u t giá thì tăng 14% (kinh doanh
thương nghi p tăng 25%; khách s n, nhà hàng tăng 21,8%; d ch v tăng 23,8% và du l ch tăng
28,5%).
Kim ng ch xu t kh u hàng hóa năm 2010 t 71,6 t USD (tăng 25,5% so v i năm 2009). Trong
ó: Khu v c kinh t trong nư c t 32,8 t USD (tăng 22,7% so v i năm 2009), khu v c có v n
u tư nư c ngồi (không k d u thô) t 33,9 t USD (tăng 40,1%), n u tính c d u thơ thì các con
s tương ng là 38,8 t USD và 27,8%. Cũng trong năm 2010, kim ng ch nh p kh u hàng hoá
tăng
c a Vi t Nam t kho ng 84 t USD, tăng 20,1% so v i năm 2009 (th p hơn so v i t c
trư ng xu t kh u) nên t l nh p siêu/xu t kh u ã gi m còn 17,3% (m c tiêu do Chính ph
ra là nh p siêu năm 2010 khơng vư t quá 20% so v i kim ng ch xu t kh u)6.
Nói chung, kinh t th gi i và nh ng bi n ng v cung c u hàng hóa trên th trư ng th gi i cũng như
tình hình kinh t - xã h i trong nư c có nhi u thu n l i cho phát tri n ho t ng xu t kh u Vi t Nam năm
2010 và nh ng năm ti p theo. S ph c h i kinh t sau kh ng ho ng c a các nư c trên th gi i s tr thành
cơ h i t t cho doanh nghi p và hàng hóa xu t kh u Vi t Nam trên cơ s có s h tr t t t phía Chính ph .

1.3. Các chính sách, bi n pháp khuy n khích phát tri n xu t kh u c a Vi t Nam 2009 - 2010
y m nh xu t kh u, ki m soát nh p siêu là ch
o c a Th tư ng Chính ph
i v i các B , ngành
và các a phương trong năm 2010. C th , yêu c u cơ b n là ph i xây d ng và t ch c th c hi n các

án xu t kh u c th
i v i t ng nhóm m t hàng, ph n u t ch tiêu xu t kh u do
chương trình,
Qu c h i phê chu n và ki m sốt
nh p siêu năm 2010 khơng vư t q 20% so v i kim ng ch xu t
kh u.
Th tư ng cũng yêu c u các B , ngành, a phương chú tr ng th c hi n vi c thúc y xu t kh u biên
m u, nâng cao hi u qu xúc ti n thương m i, ng th i ti p t c thúc y vi c xây d ng chính sách
khuy n khích phát tri n các ngành công nghi p ph tr
tăng xu t kh u hàng hóa c a Vi t Nam.
B Tài chính hư ng d n th t c t m hoàn thu giá tr gia tăng u vào i v i hàng hóa th c xu t
kh u, ng th i ch
o ngành h i quan th c hi n c i cách th t c hành chính
rút ng n th i gian
thông quan và th i gian quy t toán thu , nh t là i v i nguyên li u nh p kh u
s n xu t và gia cơng
hàng hóa.
Ngân hàng Nhà nư c giám sát ch t ch ho t
v n s n xu t kinh doanh ph c v xu t kh u.
y m nh ho t

ng tín d ng

t o i u ki n cho các doanh nghi p ti p c n

ng xu t kh u trong năm 2010, B Công Thương ã ch

o th c hi n các bi n pháp

sau:

Th nh t, th c hi n ng b các bi n pháp nâng cao ch t lư ng, tăng giá tr hàng hóa xu t kh u,
c bi t chú ý n các m t hàng nông, lâm, th y s n.

6 Báo cáo c a B Công Thương t i H i ngh t ng k t tình hình th c hi n nhi m v năm 2010 và tri n khai k ho ch năm 2011

11


C c Xúc ti n thương m i

Th hai, y m nh xúc ti n thương m i, tìm ki m và m r ng th trư ng, t p trung khai thác
theo chi u sâu, chi u r ng i v i các th trư ng xu t kh u truy n th ng, th trư ng xu t kh u
tr ng i m, i ôi v i vi c phát tri n các th trư ng có chung ư ng biên gi i v i Vi t Nam
thông qua vi c xem xét i u ch nh nh ng quy nh không phù h p ho c h n ch xu t kh u th i
gian qua.
C th :
Ngày 15 tháng 11 năm 2010, Th tư ng Chính ph ã ra Quy t nh s 72/2010/Q -TTg ban hành
Quy ch m i v vi c xây d ng, qu n lý và th c hi n Chương trình Xúc ti n thương m i qu c
gia (XTTMQG) áp d ng t năm 2011 tr
i, thay th Quy t nh s 279/2005/Q TTg ngày 03 tháng 11 năm 2005 và Quy t nh s 80/2009/Q -TTg ngày 21 tháng 5 năm 2009 ã
h t hi u l c vào năm 2010.
M c tiêu chính c a Chương trình XTTMQG là nh m tăng cư ng ho t ng xúc ti n thương m i,
phát tri n xu t kh u, th trư ng trong nư c, thương m i mi n núi, biên gi i và h i o; Góp ph n nâng
cao năng l c c nh tranh trong s n xu t, kinh doanh c a c ng ng doanh nghi p Vi t Nam; G n k t
các ho t ng xúc ti n thương m i, u tư và du l ch.
Quy ch xây d ng, qu n lý và th c hi n Chương trình XTTMQG ư c xây d ng d a trên vi c ti p
thu nh ng n i dung phù h p ã ư c th c thi t t trong giai o n v a qua, ng th i s a i nh ng
n i dung khơng cịn phù h p v i th c ti n; nghiên c u, tham kh o quy nh và n i dung XTTM c a
các nư c trên th gi i,
ra n i dung, gi i pháp phù h p v i thông l qu c t , áp d ng phương

th c h tr m i phù h p v i th c ti n Vi t Nam.
Th ba, y m nh tri n khai các Hi p nh khu v c m u d ch t do (FTA) ã ký k t và t n d ng
l i th t FTA em l i, ph i h p v i các a phương, Hi p h i ngành hàng t ch c ph bi n r ng
rãi cho các doanh nghi p n i dung FTA mà Vi t Nam ã tham gia ký k t tăng cư ng h tr
doanh nghi p trong vi c t n d ng l i th c a các FTA.
Th tư, B Công Thương ph i h p t ch c các h i ngh giao ban xu t kh u nh m tháo g khó
khăn trong s n xu t, kinh doanh, trong ho t ng xu t kh u, bàn bi n pháp y m nh xu t kh u
cho t ng ngành hàng, m t hàng, ti p t c c i cách hành chính trong lĩnh v c xu t nh p kh u, h i
quan, tích c c ph i h p v i các B / ngành, a phương ti p t c tri n khai các chính sách khuy n
khích xu t kh u, ki m ch nh p siêu. M t khác, khuy n khích các doanh nghi p phát tri n s n
xu t các lo i nguyên li u, các m t hàng ph tr cho s n xu t hàng xu t kh u.
ng th i,
phát tri n kinh t
i ngo i t i vùng biên v i Lào và Campuchia, Th tư ng Chính ph
ã ban hành cơ ch , chính sách khuy n khích c th , áp d ng cho các t nh vùng biên, các doanh nghi p
Vi t Nam u tư t i Quy t nh s 482/Q -TTg c a Th tư ng Chính ph ngày 14 tháng 4 năm 2010.
Cũng trong năm 2010, hàng lo t chính sách i u hành
B Tài chính tri n khai như :

y m nh xu t kh u, ki m ch nh p siêu ã ư c

i u ch nh gi m thu nh p kh u ưu ãi i v i m t hàng xăng d u, nh m bình n giá xăng d u,
khơng giá tăng liên t c trong th i gian ng n gây tác ng b t l i n s n xu t hàng xu t kh u.
S a
kh u.

i, b sung chính sách thu xu t kh u

i v i m t hàng than g , than c c nh m thúc

y xu t

Trình Chính ph ban hành Ngh nh s 87/2010/N -CP ngày 13 tháng 8 năm 2010, quy nh
chi ti t m t s i u c a Lu t thu xu t kh u, thu nh p kh u theo hư ng khuy n khích xu t
kh u, ki m soát nh p kh u, trư c h t là i v i nh ng m t hàng trong nư c s n xu t ư c ho c

12


Báo cáo Xúc ti n xu t kh u

không khuy n khích nh p kh u

h n ch nh p siêu.

Gi m thu xu t kh u i v i m t s tinh qu ng ch bi n sâu c a qu ng titan h tr xu t kh u.
Ban hành nhi u văn b n hư ng d n liên quan n hàng hóa xu t nh p kh u (nh m y m nh
xu t kh u, ki m sốt nh p kh u) như: Thơng tư s 07/2010/TT-BTC ngày 14/1/2010 hư ng d n
th c hi n Quy t nh s 93/2009/Q -TTg ngày 10/7/2009; s a i, b sung kho n 4 i u 21
Quy t nh s 33/2009/Q -TTg ngày 02/3/2009 c a Th tư ng Chính ph ban hành cơ ch ,
chính sách tài chính i v i khu kinh t c a kh u...
Bên c nh ó, Chính Ph cũng ng th i th c hi n các gói kích thích kinh t nh m tr giúp các doanh
nghi p vư t qua nh ng khó khăn c a suy thối kinh t và kh ng ho ng tài chính tồn c u. Gói kích
thích kinh t th nh t ư c Chính ph cơng b ngày 23/1/2009, trong ó h tr lãi su t 4% i v i các
t ch c, cá nhân vay v n ngân hàng trong th i gian t i a là 8 tháng, k t thúc vào ngày 31/12/2009.
V n vay này nh m giúp doanh nghi p gi m giá thành s n ph m, duy trì s n xu t kinh doanh, và t o
công ăn vi c làm trong i u ki n n n kinh t b tác ng b i suy thối kinh t và kh ng ho ng tài chính
tồn c u. Gói kích thích kinh t th hai (Quy t nh 443/2009/Q -TTg c a Th tư ng Chính ph có
hi u l c ngày 04/4/2009) nh m cung c p bù lãi su t 4% cho doanh nghi p nhưng hư ng vào các ngu n
v n trung và dài h n trong kho ng th i gian t i a 24 tháng, vi c h tr lãi su t này ư c th c hi n t

ngày 01/4/2009 n h t ngày 31/12/2011.

1.4. Ho t

ng xúc ti n xu t kh u c a Vi t Nam trong năm 2009 - 2010

h tr và thúc y ho t ng xu t kh u c a các doanh nghi p trên c nư c thu c m i thành ph n kinh
t , trong giai o n 2009 - 2010, ho t ng xúc ti n xu t kh u c a Vi t Nam ư c y m nh trong nhi u
lĩnh v c khác nhau. Trong th i gian qua, các ho t ng xúc ti n thương m i nói chung và xúc ti n xu t
kh u nói riêng ã khơng ng ng i m i và nâng cao ch t lư ng. C c Xúc ti n thương m i, v i tư cách là cơ
quan u m i trong các ho t ng xúc ti n thương m i, ã t ch c nhi u ho t ng m t cách hi u qu như:
h i ch , tri n lãm trong và ngoài nư c, ph i h p v i các t ch c xúc ti n thương m i trong và ngoài nư c
t ch c h i th o và t p hu n, ào t o trong lĩnh v c xúc ti n thương m i, cung c p thông tin, tư v n cho
doanh nghi p, th c hi n Chương trình Thương hi u qu c gia, qu n lý, i u ph i th c hi n Chương trình
XTTMQG...
V Chương trình XTTMQG
Sau 5 năm tri n khai th c hi n (2006 - 2010), Chương trình XTTMQG ã kh ng nh vai trị c a mình i
v i cơng tác xúc ti n thương m i c a c nư c. Chương trình XTTMQG ã th c hi n t t nhi m v
y
m nh xu t kh u, phát tri n th trư ng n i a, nâng cao năng l c s n xu t, kinh doanh c a c ng ng
doanh nghi p. Chương trình ã m ra cơ h i cho hàng ch c nghìn lư t doanh nghi p thu c m i thành
ph n kinh t trong c nư c tham gia nhi u ho t ng xúc ti n thương m i a d ng, phong phú, t nhi u k t
qu t t. Thông qua vi c th c hi n Chương trình, năng l c, vai trò và v th c a các Hi p h i ngành hàng
cũng ư c nâng lên áng k .
Chương trình XTTMQG góp ph n khơng nh giúp kim ng ch xu t kh u tăng trư ng u n qua các
năm. Năm 2006, xu t kh u c nư c t 39,6 t USD, tăng 22,1% so v i năm 2005. Năm 2007, xu t kh u
t 48 t USD, tăng 20,5% so v i năm 2006. Năm 2008, kim ng ch xu t kh u t 62,7 t USD, tăng
30%. Trong b i c nh suy gi m kinh t tồn c u năm 2009, Chương trình XTTMQG 2009 ã góp ph n
quan tr ng vào vi c duy trì và m r ng th trư ng xu t kh u, h tr tích c c c ng c th ph n c a các
ngành hàng xu t kh u ch ch t, góp ph n ngăn ch n à suy gi m kinh t , kim ng ch xu t kh u t 56,6

t USD. c bi t, năm 2010 kim ng ch xu t kh u lên t i 71,6 t USD, tăng 25,5% so v i năm 2009.

13


C c Xúc ti n thương m i

Năm 2010, B Công Thương ã phê duy t t ng s 93
án v i t ng kinh phí
ngh nhà nư c h tr
là 100,27 t
ng, dành cho các Hi p h i ngành hàng, t ch c xúc ti n thương m i và các a phương.
Theo s li u th ng kê sơ b , Chương trình XTTMQG năm 2010 ã h tr trên 5.000 lư t doanh
nghi p, ký k t trên 3.000 h p ng và th a thu n h p tác kinh doanh có giá tr trên 1.152 tri u USD.
Chương trình XTTMQG ã ngày càng kh ng nh vai trò i v i tăng trư ng xu t kh u c a c nư c và y
m nh xu t kh u th trư ng n i a, góp ph n phát tri n xu t kh u, phát tri n th trư ng trong nư c, thương
m i mi n núi, biên gi i và h i o góp ph n nâng cao năng l c c nh tranh trong s n xu t kinh doanh c a
c ng ng doanh nghi p Vi t Nam.
ng th i, t i Quy t nh s 72/2010/Q -TTg ngày 15/11/2010, Chính ph ban hành “Quy ch xây d ng,
qu n lý và th c hi n Chương trình Xúc ti n thương m i qu c gia”, áp d ng t năm 2011. Quy ch m i này
v a m b o phù h p v i các cam k t qu c t , v a ti p t c t o i u ki n phát tri n th trư ng xu t kh u
theo phương châm a phương hoá, a d ng hoá quan h , thêm s c c nh tranh, tăng trư ng v quy mô i
ôi v i nâng cao ch t lư ng, hi u qu ; m mang th trư ng n i a; quan tâm n khu v c mi n núi, biên
gi i, h i o.
Tuy nhiên, hi n nay kinh phí h tr t ngân sách nhà nư c thơng qua chương trình XTTMQG chi m
kho ng 0,007% kim ng ch xu t kh u. ây là m c r t th p khi so sánh v i m c bình quân c a th gi i
là 0,11%.
V ho t

ng t ch c h i ch , tri n lãm thương m i (HCTLTM) trong và ngoài nư c

Trong năm 2010, trên a bàn c nư c ã t ch c hơn 500 h i ch , tri n lãm nh m gi i thi u, qu ng bá và
tăng tiêu th n i a i v i s n ph m c a các doanh nghi p.
tăng cư ng hi u qu c a các ho t ng
t ch c h i ch , tri n lãm thương m i trong nư c, C c Xúc ti n thương m i ã ph i h p v i các b ph n
nghi p v c a các S Công Thương a phương nh m hư ng d n, trao i và h tr trong công tác qu n
lý nhà nư c i v i ho t ng HCTLTM trong nư c.
Cũng trong năm 2010, g n 50 HCTLTM t i nư c ngoài ã ư c t ch c thành công như: H i ch
hàng Vi t Nam xu t kh u t i Myanma; H i ch Thương m i t i Qu ng Châu, Trung Qu c 2010; Tri n
lãm Th c ph m Qu c t Seoul 2010 (IFIES 2010), H i ch Xu t nh p kh u Trung Qu c 2010, Tri n
lãm hàng nông lâm th y s n xu t kh u Vi t Nam t i Liên Bang Nga năm 2010, H i ch Trung Qu c
- ASEAN (CAEXPO 2010); H i ch thương m i Vi t - Lào 2010; Tri n lãm Quà t ng Seoul- Hàn
Qu c; H i ch chuyên ngành
g Trung Qu c - ASEAN; Tri n lãm th c ph m và
u ng ASEAN
2010 t i Hàn Qu c…
Theo báo cáo t ng k t c a các doanh nghi p tham gia HCTLTM t i nư c ngoài trong các chương trình do
C c Xúc ti n thương m i t ch c: G n 2.000 h p ng và các th a thu n ư c ký k t, t ng giá tr ư c
ký k t t i các HCTLTM t g n 270 tri u USD. c bi t, H i ch CAEXPO 2010 có vai trị quan tr ng
trong vi c nâng cao kim ng ch thương m i Trung Qu c - ASEAN, nh t là trong b i c nh thi t l p khu m u
d ch t do ASEAN - Trung Qu c (ACFTA). Vi c t ch c H i ch CAEXPO 2010 là s ki n XTTM, u
tư, du l ch quan tr ng, giúp nâng cao v th c a Vi t Nam v i vai trò là u m i quan tr ng gi a ASEAN và
Trung Qu c và góp ph n tăng cư ng xu t kh u hàng hóa và d ch v c a Vi t Nam sang Trung Qu c, làm
gi m t tr ng nh p siêu i v i th trư ng này.
Vi c tham gia HCTLTM ã giúp cho các doanh nghi p nâng cao ư c s c c nh tranh hàng hoá trên
th trư ng xu t kh u th gi i thông qua ti p xúc, trao i kinh nghi m v i các doanh nghi p i tác
và các nhà nh p kh u qu c t
n tham quan và giao d ch, giúp qu ng bá hình nh qu c gia và thương
hi u hàng Vi t Nam, ng th i y m nh xu t kh u hàng hoá, ki m ch nh p siêu góp ph n th c hi n

14


Báo cáo Xúc ti n xu t kh u

m c tiêu tăng trư ng kinh t c a c nư c.
H p tác v i các t ch c qu c t , th c hi n các chương trình h tr xu t kh u cho doanh nghi p Vi t
Nam
Các t ch c xúc ti n thương m i trong nư c ã th c hi n nhi u chương trình h p tác v i các t ch c
nư c ngoài nh m h tr các doanh nghi p Vi t Nam y m nh xu t kh u. Các ho t ng h p tác này
bao g m các lĩnh v c như: t ch c các ồn cơng tác, nghiên c u th trư ng xu t kh u; cung c p thông
tin v th trư ng, ngành hàng xu t kh u, các quy nh và yêu c u c a th trư ng; t ch c các cu c g p
g gi a nhà xu t kh u c a Vi t Nam v i các i tác nư c ngoài; t ch c các h i th o, các khóa ào
t o, t p hu n nh m h tr các doanh nghi p Vi t Nam hi u rõ hơn v th trư ng xu t kh u m c tiêu…
V i vai trị là cơ quan u m i phía Vi t Nam, C c Xúc ti n thương m i ti p t c m r ng các ho t
ng h p tác trong công tác xúc ti n thương m i v i các t ch c xúc ti n thương m i các nư c và
các t ch c h tr thương m i qu c t . Có th k
n m t s ho t ng n i b t trong năm 2010 như:
H p tác th c hi n các ho t ng XTTM, u tư và du l ch trong khuôn kh ho t ng c a Trung tâm
ASEAN - Nh t B n (AJC); Trung tâm ASEAN - Hàn Qu c (AKC); H p tác v i Cơ quan xúc ti n
nh p kh u Hà Lan (CBI) tri n khai ho t ng ào t o nâng cao năng l c cho cán b C c XTTM và
các t ch c h tr thương m i, t ch c ào t o chuyên gia tư v n v kinh doanh xu t kh u cho hai lĩnh
v c ti m năng là rau qu và
g n i th t; Tăng cư ng ký k t các th a thu n h p tác v i các t ch c
xúc ti n thương m i các nư c (năm 2010 ã ký th a thu n h p tác v i C c Xúc ti n thương m i và
u tư Hungary, C c xúc ti n quan h qu c t vùng Tuscany, Italia…); Th c hi n d án h p tác v i
nư c ngoài “S n xu t và thương m i xanh nâng cao thu nh p và t o vi c làm cho ngư i nghèo” t i 23
huy n nghèo c a b n t nh Hịa Bình, Phú Th , Thanh Hóa, Ngh An. D án do C c XTTM ph i h p
v i Hi p h i Doanh nghi p xu t kh u Th công m ngh Vi t Nam cùng T ch c Liên Hi p Qu c t i
Vi t Nam th c hi n.

V kinh phí th c hi n ho t

ng xúc ti n thương m i

Ngu n kinh phí ngân sách dành cho ho t ng xúc ti n thương m i bao g m: ngu n kinh phí thu c
ngu n xúc ti n thương m i qu c gia và ngu n kinh phí xúc ti n thương m i thư ng xuyên c a các a
phương và B ngành trên toàn qu c.
Năm 2010: Kinh phí dành cho xúc ti n thương m i qu c gia là 104 t
ng (nhưng chưa b ng kinh phí
ngân sách nhà nư c dành cho xúc ti n thương m i trong nh ng năm 2003, 2004 ư c tính 0,025% kim
ng ch xu t kh u tr d u thô). C c Xúc ti n thương m i ã ph i h p v i các B ngành, các ơn v trong
B t ch c ph bi n, hư ng d n các ơn v ch trì xây d ng t t các
án, y m nh ho t ng xúc ti n
thương m i trong và ngoài nư c, h tr k p th i cho các doanh nghi p s n xu t và kinh doanh hàng
xu t kh u tìm ki m th trư ng u ra và gi v ng th trư ng trong i u ki n kinh t th gi i suy gi m.
i v i ho t ng xúc ti n thương m i hàng năm do các a phương, B ngành th c hi n: Nh ng
năm qua, ho t ng xúc ti n thương m i ã ư c các a phương, B ngành quan tâm t p trung ch
y u vào các ho t ng sau: Thông tin thương m i; H i ch tri n lãm trong và ngoài nư c; Kh o sát
th trư ng nư c ngoài; H tr xây d ng và phát tri n thương hi u s n ph m và d ch v … Riêng năm
2010, các n i dung Tư v n kinh doanh, ng d ng thương m i, Thông tin cơ h i kinh doanh, H tr
xây d ng và phát tri n thương hi u s n ph m và d ch v , ã ư c các ơn v quan tâm u tư nhi u
hơn năm 2009, trong khi các ho t ng xúc ti n thương m i khác như Tư v n phát tri n s n ph m và
th trư ng, trưng bày gi i thi u s n ph m, nghiên c u th trư ng mang tính chung chung thì m c
u tư gi m áng k .

15


C c Xúc ti n thương m i

i u này cho th y, công tác xúc ti n thương m i cũng ã có chuy n bi n v n i dung ho t ng theo hư ng
c th , phù h p v i nhu c u c a các doanh nghi p v ng d ng công ngh trong xúc ti n thương m i, y
m nh công tác thơng tin và xây d ng hình nh thương hi u c a doanh nghi p và s n ph m, ây là nh ng
òi h i thi t y u, t o cơ s n n t ng cho kh năng ti p c n v i các nhà nh p kh u, tìm u ra cho s n ph m
xu t kh u, t ng bư c nâng cao năng l c c nh tranh.
Ngân sách a phương (giao qua các S Công Thương) và ngân sách Trung ương (giao qua các B ) ã
dành m t ph n
u tư cho ho t ng xúc ti n thương m i, góp ph n h tr c ng ng doanh nghi p
trong vi c phát tri n th trư ng, tìm u ra cho s n ph m, d ch v xu t kh u, nâng cao giá tr và kim ng ch
xu t kh u s n ph n trong th i gian qua, c bi t h tr cho m t s ngành, doanh nghi p gi v ng b n
hàng, th trư ng trong th i kỳ khó khăn hi n nay.
Tuy nhiên, kinh phí dành cho ho t ng xúc ti n thương m i còn quá th p, chưa tương x ng v i t ng
kim ng ch xu t kh u (năm 2008 t l kinh phí nhà nư c dành cho ho t ng xúc ti n thương m i là
0,018% và năm 2009 là 0,032%, so v i kim ng ch xu t kh u c a các nư c trên th gi i thì t l kinh phí
nhà nư c dành cho ho t ng xúc ti n thương m i trung bình là 0,11% so v i kim ng ch xu t kh u),
c bi t m t s t nh b trí kinh phí r t ít cho ho t ng xúc ti n thương m i, tiêu bi u như: Khánh Hoà,
Phú Yên, Nam nh, B c C n, Qu ng Tr , Lai Châu, kinh phí cho xúc ti n thương m i năm 2010 chưa
t i 100 tri u ng.
có thêm chi ti t, xin tham kh o Ph l c 3: Kinh phí ngân sách cho ho t

2. T NG QUAN V HO T

ng xúc ti n thương m i.

NG XU T KH U C A VI T NAM GIAI O N 2009 - 2010

2.1. Tình hình chung
Ho t ng thương m i nói chung và xu t kh u nói riêng năm 2009 c a Vi t Nam ch u nh hư ng r t l n
t suy thoái kinh t và kh ng ho ng tài chính tồn c u (giá c hàng hóa trên th trư ng qu c t gi m sút,
nhu c u nh p kh u hàng hóa c a các qu c gia gi m).

M t khác, các nư c nh p kh u trên th gi i ang gia tăng các bi n pháp b o h m i, t ra nhi u rào c n
phi thu ... khi n ho t ng xu t kh u g p khó khăn như: S lư ng ơn hàng h n ch do nhu c u c a
ngư i tiêu dùng nư c nh p kh u suy gi m, giá c nhi u m t hàng xu t kh u ch l c c a Vi t Nam (than
á, lúa g o, cao su, cà phê, h t tiêu, th y s n...) s t gi m và các doanh nghi p kinh doanh hàng xu t kh u
(k c các doanh nghi p FDI) g p khó khăn v v n và th trư ng u ra...
Năm 2009, giá tr xu t kh u c a Vi t Nam t 56,6 t USD (gi m 9,7% so v i năm 2008). Tuy có m c
tăng trư ng xu t kh u gi m so v i năm 2008 nhưng trong b i c nh suy thối kinh t và kh ng ho ng
tài chính tồn c u, ây là k t qu kh quan so v i nhi u nư c khác trong khu v c và trên th gi i và
giá tr tuy t i c a kim ng ch xu t kh u v n cao hơn so v i con s này c a các năm 2006, 2007.
Năm 2010, t ng kim ng ch xu t kh u hàng hoá c a Vi t Nam
(tăng 18% so v i k ho ch ra là 60,54 t USD).

t 71,6 t USD, tăng 25,5% so v i năm 2009

Kim ng ch xu t kh u các m t hàng tăng, d n t i t ng kim ng ch xu t kh u hàng hóa nói chung c a Vi t
Nam tăng cao do các nguyên nhân chính sau ây:
S ph c h i c a kinh t th gi i c bi t là kinh t các nư c là th trư ng truy n th ng c a Vi t
Nam và nhu c u i v i nhi u m t hàng/nhóm hàng trên th trư ng th gi i tăng tr l i ã t o
i u ki n t t hơn cho hàng hóa xu t kh u c a Vi t Nam;

16


Báo cáo Xúc ti n xu t kh u

Giá xu t kh u c a nhi u m t hàng trên th trư ng th gi i năm 2010 tăng cao hơn so v i năm
2009. Ch tính 2 nhóm hàng xu t kh u (nông, lâm, thu s n và khoáng s n), do giá trên th
trư ng th gi i tăng ã óng góp cho gia tăng kim ng ch xu t kh u c a c nư c t i 3,65 t USD.
Các doanh nghi p áp d ng nhi u bi n pháp nh m tăng s lư ng m t hàng và tăng kh i lư ng
các m t hàng xu t kh u ra th trư ng;

Ngoài vi c gi v ng và m r ng th ph n xu t kh u t i các th trư ng truy n th ng, các doanh
nghi p Vi t Nam ln tăng cư ng tìm ki m và m r ng th trư ng m i, th trư ng ti m năng
như: Th trư ng châu Phi, Trung Nam Á, Tây Á...
Ho t ng kinh t
i ngo i, xúc ti n thương m i c a Chính ph và các doanh nghi p ư c quan
tâm úng m c, các Hi p nh kinh t , thương m i song phương ã t ng bư c i vào th c thi m t
cách toàn di n và y , ã t o ra cơ h i và i u ki n thu n l i cho doanh nghi p khai thác
y m nh s n xu t và xu t kh u, nh t là vi c gi m thu , áp d ng quy t c xu t x hàng hóa...
Các gói kích c u c a Chính ph ã góp ph n th c hi n ư c m c tiêu ngăn ch n suy gi m kinh
t , n nh kinh t vĩ mô; các cân i thu chi ngân sách Nhà nư c, ti n t , cán cân thanh toán
qu c t … ư c m b o; l m phát ư c ki m ch m c th p nh t; t c tăng trư ng ư c duy
trì h p lý và b n v ng.
Bi u

1: Kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam 2006 - 2010
71,6

80
60

62,7

56,6

48,6
39,8

40
20
0

2006

2007

2008

2009

2010

Ngu n: B Công Thương

c bi t, ngay t nh ng tháng u năm và cho n h t năm 2010, kim ng ch xu t kh u nói chung c a c
nư c ln t m c cao và kim ng ch xu t kh u bình quân t 5,96 t USD/tháng là m c cao nh t so v i
nh ng năm trư c ây.
i u này cho th y các doanh nghi p s n xu t, xu t kh u trong c nư c ã nhanh chóng phát tri n s n
xu t và ti p c n th trư ng nư c ngoài m t cách hi u qu trong b i c nh s c mua th p do các nư c nh p
kh u ang trong giai o n ph c h i kinh t sau kh ng ho ng.

17


C c Xúc ti n thương m i

Bi u

2: Kim ng ch xu t kh u, nh p kh u và cán cân thương m i Vi t Nam năm 2010
ơn v tính: t USD
9
8

7
6
5
4
3
2
1
0

6,8

6
5,07 5,09

5,58

6,63
5,44

7,18

6,99

6,34

6,99

6,32

7,28

6,06

6,9

7,15

7,3
6,1

6,23

7,94

8,5

6,64

7,1

3,71

Tháng 1

Tháng 2 Tháng 3

Tháng 4

Tháng 5 Tháng 6 Tháng 7

KNNK

Tháng 8 Tháng 9 Tháng 10 Tháng 11 Tháng 12

KNXK

Ngu n: T ng c c H i quan

M t i u áng lưu ý là, kim ng ch xu t kh u c a khu v c FDI hi n v n gi t tr ng khá cao trong
t ng kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam. S li u th ng kê c a T ng c c H i quan cho th y, trong t ng
kim ng ch xu t kh u hàng hóa c a Vi t Nam năm 2010, khu v c kinh t trong nư c t 32,8 t USD (tăng
22,7% so v i năm 2009), khu v c có v n u tư nư c ngồi (khơng k d u thơ) t 33,9 t USD, tăng
40,1% so v i năm 2009 và chi m 47,35% kim ng ch xu t kh u c a c nư c. N u tính c d u thơ thì con
s tương ng là 38,8 t USD, tăng 27,8% so v i năm 2009 và chi m g n 54,2% kim ng ch xu t kh u c a
c nư c.
Các doanh nghi p FDI tham gia xu t kh u h u h t các m t hàng ch l c và chi m t tr ng cao trong
xu t kh u nhi u m t hàng, c bi t là nhóm hàng cơng nghi p ch bi n (nhóm hàng chi m kho ng
53,8% trong t ng kim ng ch xu t kh u c a Vi t Nam hi n nay). M t s m t hàng do kh i FDI xu t
kh u chi m t tr ng l n so v i m t hàng xu t kh u nói chung là: Hàng d t may chi m 60,8%, giày dép
chi m 72,7%, hàng i n t , máy tính chi m 98,2%, máy móc, thi t b ph tùng chi m 87,7%... c bi t,
các doanh nghi p FDI ang chi m t tr ng xu t kh u cao nh t trong nhóm hàng cơng nghi p ch bi n.

2.2. Ho t

ng xu t kh u c a Vi t Nam 2009 - 2010

i v i m t s m t hàng xu t kh u ch l c

Năm 2009, cơ c u xu t kh u hàng hoá c a Vi t Nam ti p t c thay i theo hư ng gi m d n các m t
hàng nguyên li u thô, nông s n chưa ch bi n và tăng d n s lư ng cũng như giá tr các m t hàng ch

bi n, hàng công nghi p có giá tr gia tăng cao. Nhóm hàng nơng, lâm, th y s n có giá tr xu t kh u
t 12,14 t USD (chi m 21,5% trong t ng kim ng ch xu t kh u c a c nư c). M c dù lư ng xu t
kh u c a nhi u m t hàng nông s n tăng m nh như: S n và các s n ph m t s n (tăng g p 2,2 l n), h t
tiêu (tăng 40,2%), chè (tăng 21,1%), g o (tăng 18%)... nhưng do giá xu t kh u bình quân c a các m t
hàng u gi m (cao su giá gi m 33,6%, h t tiêu giá gi m 28,6%, g o giá gi m 26%, cà phê giá gi m
24,2%...) khi n kim ng ch xu t kh u c a nhóm hàng này gi m kho ng 7% so v i năm trư c.
Trong năm 2010, có 18 m t hàng t kim ng ch xu t kh u trên 1 t USD (năm 2009 m i ch có 12 m t
hàng), trong ó kim ng ch xu t kh u c a nhi u m t hàng ch l c tăng cao so v i năm 2009 như: Hàng d t
may t 11,17 t USD, tăng 23,2%; giày dép t 5,079 t USD, tăng 24,9%; th y s n t 4,953 t USD,
tăng 16,5%; hàng i n t máy tính t 3,558 t USD, tăng 28,8%; g và s n ph m g
t 3,408 t USD,
tăng 31,2%; g o t 3,212 t USD, tăng 20,6; máy móc, thi t b , d ng c ph tùng t 3,047 t USD, tăng
48%; cao su t 2,376 t USD, tăng 93,7%...
Kim ng ch xu t kh u hàng hóa năm 2010 c a Vi t Nam tăng cao m t ph n do ơn giá nhi u m t hàng

18



ERROR: stackunderflow
OFFENDING COMMAND: begin
STACK: