tư tưởng hồ chí minh về chủ nghĩa xã hôi

MƠN HỌC
MƠN HỌC TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
LOGO
Company

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH

Bài 4

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ
XÃ HỘI XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VÀ CON ĐƯỜNG
QUÁ ĐỘ LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

Giảng viên: ThS Phạm Văn Minh


MỤC ĐÍCH
www.themegallery.com

1

2

Hiểu chính xác và đầy đủ
những nội dung cơ bản
trong Tư tưởng Hồ Chí
Minh về Chủ nghĩa xã hội

Nêu và phân tích được
những quan điểm cơ bản
trong tư tưởng Hồ Chí

Minh về con đường quá độ
lên CNXH ở Việt Nam

Giúp học viên thấy được cơ sở khoa học và giá trị to lớn
Giúp học viên thấy được cơ sở khoa học và giá trị to lớn
của tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường
của tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường
quá lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
quá lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam


Yêu cầu
www.themegallery.com

Học viên

Học tập
nghiêm túc,
bảo đảm tác
phong, chấp
hành tốt kỷ
luật học tập

Đọc trước giáo
trình, nghe, ghi
chép nội dung
cơ bản, tích cực
thảo luận xây
dựng bài

Nội dung
www.themegallery.com

I.

Cơ sở hình thành
tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội

II.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội

III.

Tư tưởng Hồ Chí Minh
về con đường đi lên CNXH ở Việt Nam

IV.

Ý nghĩa tư tưởng Hồ Chí Minh về
CNXH và con đường đi lên CNXH trong
sự nghiệp xây dựng CNXH ở Việt Nam


Giáo trình, tài liệu
www.themegallery.com

 Giáo trình:

Giáo trình, tài liệu
www.themegallery.com

 Tài liệu tham khảo:


Giáo trình, tài liệu
www.themegallery.com

 Tổng cục Chính Trị, Giáo trình tư tưởng Hồ Chí Minh,
Nxb QĐND, H, 2006.
 Song Thành (Chủ biên), Hồ Chí Minh nhà tư tưởng lỗi lạc,
Nxb CTQG, H, 2010
 Hồ Chí Minh, Tồn tập, Nxb CTQG, H, 2011, tập 1 - 15


I. Cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh về CNXH
www.themegallery.com

1.1

1.2

1.3

Lý luận chủ
nghĩa Mác –
Lênin về Chủ
nghĩa xã hội

Tư tưởng sơ khai
về chủ nghĩa xã
hội ở phương
Đông

Thực tiễn xây
dựng chủ nghĩa
xã hội trên thế
giới và Việt Nam


1.1. Lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin về CNXH
www.themegallery.com

Xã hội loài người tiến lên CNXH là một tất yếu.
CNXH là giai đoạn đầu của chủ nghĩa cộng sản.
Hai hình thức quá độ lên CNXH.
Quá độ trực tiếp đối với các nước tư bản phát triển
Quá độ gián tiếp đối với các nước lạc, hậu kém phát triên


Quan niệm về Chủ nghĩa xã hội
www.themegallery.com

 Quan niệm của Mác, Ăngghen:
 Mác nói về CNXH: “Cái xã hội mà chúng ta nói ở đây khơng
phải là một xã hội cộng sản chủ nghĩa đã phát triển trên những cơ
sở của chính nó, mà trái lại là một xã hội cộng sản chủ nghĩa vừa
thoát thai từ xã hội tư bản chủ nghĩa, do đó một xã hội về mọi

phương diện – kinh tế, đạo đức, tinh thần – còn mang nặng dấu vết
của xã hội cũ mà nó đã lọt lịng ra”
C.Mác và Ph.Ăngghen, tồn tập, Nxb CTQG, H, 1995, tập 19, tr.33


Quan niệm về Chủ nghĩa xã hội
www.themegallery.com

 Quan điểm của Lênin:
Trong tác phẩm, Chủ nghĩa Mác về vấn đề nhà nước, Lênin
đã phân tích q trình hình thành và phát triển của chế độ cộng
sản chủ nghĩa qua các giai đoạn:
1. Những cơn đau đẻ dài (thời kỳ quá độ).
2. Giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa (CNXH).
3. Giai đoạn cao của xã hội cộng sản chủ nghĩa (CNCS).
V.I.Lênin, toàn tập, Nxb Tiến bộ, M, 1976, tập 33, tr. 223


1.2. Tư tưởng sơ khai về CNXH ở phương Đông
www.themegallery.com

 Tư tưởng Thế giới đại đồng của Khổng Tử.
 Tư tưởng Lấy dân làm gốc của Mạnh Tử.
 Truyền thống dân tộc Việt Nam có những tư tưởng mang tính
XHCN: Yêu nước, đoàn kết, nhân nghĩa, trọng dụng nhân tài…


1.3. Thực tiễn xây dựng CNXH
www.themegallery.com

 CNXH đã trở thành hiện thực ở Liên Xô và các nước XHCN ở
Đông Âu.
 CNXH đã đưa nhân dân lên địa vị làm chủ xã hội, đời sống vật
chất và tinh thần ngày càng được nâng cao.
 Liên Xô: Trước CMT10, tụt hậu 50 – 100, ¾ mù chữ, GDP = 1/22
nước Mỹ. Sau CM (1985), GDP = 60%, SPCN = 85% Mỹ, 1980 có
164 triệu người TNĐH…
 Trung Quốc: hiện nay trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới.
 Tổng kết kinh nghiệm xây dựng CNXH trên thế giới (57, 60) các
ĐCS đều cho rằng sự phát triển của CNXH có ý nghĩa quyết định
sự phát triển của lồi Người.


II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về xã hội XHCN
www.themegallery.com

2.1

2.2

2.3

2.4

Tính tất
yếu của
CNXH ở
Việt Nam

Đặc trưng

bản chất
của
CNXH

Mục tiêu
của
CNXH

Động lực
của
CNXH


2.1. Tính tất yếu của CNXH ở Việt Nam
www.themegallery.com

 Lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin khẳng định tính tất yếu
của chủ nghĩa xã hội trên thế giới.
 Sự phát triển của xã hội là sự thay thế nhau của các Hình thái
kinh tế xã hội.
 Sự phát triển của các hình thái kinh tế xã hội là một quá trình
lịch sử tự nhiên.
 CNXH là một xã hội tốt đẹp mà xã hội loài người tất yếu
hướng tới, là khát vọng, mong muốn của xã hội loài người.


2.1. Tính tất yếu của CNXH ở Việt Nam
www.themegallery.com

 Ở Việt Nam có những điều kiện thuận lợi để tiến lên

“Chỉ có
xây dựng chủchủ nghĩa cộng sản mới cứu nhân loại,
nghĩa xã hội.

đem lại cho mọi người không phân biệt chủng tộc
và nguồn gốc sự tự do, bình đẳng, bác ái, đoàn kết,
ấm no trên quả về việc làm xã hội người
 Những tư tưởng sơ khai đất,chủ nghĩacho mọi đã có từ trong lịch
“Khơng có Đơng và Việt Nam.
sử vănvà vì của phươngniềm vui, hịa bình, hạnh phúc,
hóa mọi người,lực lượng gì ngăn trở được
nói tóm lại là nền mặt hịa thế giới chân chính!”
cộng trời mọc.
Khơng cótrình T1, tr.461gì ngănthác thuộc địa của
lượng
 Từ hệ quả của quá lực xâm lược và khai trở được
chủ nghĩa thựclịch sử lồidân tộc châu Á trong đó có Việt
dân với các người tiến lên.
Nam.

Cũng khơng có lực lượng gì ngăn trở được
chủ nghĩamạng Việtphát triển” T8, bại của nhiều
xã hội Nam sau sự thất tr.556
thực tiễn cách

 Từ
phong trào yêu nước theo các hệ tư tưởng khác nhau.


2.2. Đặc trưng bản chất của CNXH

www.themegallery.com

 Cách tiếp cận CNXH của Hồ Chí Minh
 Xem CNXH như một xã hội hồn chỉnh.
“Chỉ có chủ nghĩa cộng sản mới cứu nhân loại, đem lại cho
mọi người không phân biệt chủng tộc và nguồn gốc sự tự do,
bình đẳng, bác ái, đoàn kết, ấm no trên quả đất, việc làm cho mọi
người và vì mọi người, niềm vui, hịa bình, hạnh phúc, nói tóm
lại là nền cộng hịa thế giới chân chính” T1, tr. 461


2.2. Đặc trưng bản chất của CNXH
www.themegallery.com

 Cách tiếp cận CNXH của Hồ Chí Minh
 Chỉ ra một mặt nào đó của CNXH.
“Chủ nghĩa xã hội là lấy nhà máy, xe lửa, ngân hàng
v.v… làm của chung. Ai làm nhiều thì ăn nhiều, ai làm ít thì ăn
ít, ai khơng làm thì khơng ăn, tất nhiên là trừ những người già
cả, đau yếu và trẻ con” T8, tr.226
“Nhà nước XHCN và dân chủ nhân dân chỉ lo làm
lợi cho nhân dân, trước hết là nhân dân lao động, ngày càng tiến
bộ về vật chất và tinh thần, làm cho trong xã hội khơng có người
bóc lột người” T8, tr.276


2.2. Đặc trưng bản chất của CNXH
www.themegallery.com

 Cách tiếp cận CNXH của Hồ Chí Minh

 Chỉ ra mục tiêu, phương hướng của CNXH.
“Chủ nghĩa xã hội là gì? Là mọi người được ăn no, mặc ấm,
sung sướng tự do… Muốn như vậy phải ra sức công tác, ra sức
lao động sản xuất”T8, tr.396
“Nói một cách tóm tắt, mộc mạc, chủ nghĩa xã hội trước hết
nhằm làm cho nhân dân lao động thốt nạn bần cùng, làm cho
mọi người có cơng ăn việc làm, được ấm no và sống một đời
hạnh phúc”T10, tr.17
“Mục đích của chủ nghĩa xã hội là gì? Nói một cách giản
đơn và dễ hiểu là: Khơng ngừng nâng cao đời sống vật chất và
tinh thần của nhân dân, trước hết là nhân dân lao động”T10,
tr.217


Quan điểm của Hồ Chí Minh
www.themegallery.com

Chủ nghĩa xã hội là một xã hội
tất cả vì con người, do con người,
trước hết là nhân dân lao động


2.2. Đặc trưng bản chất của CNXH
www.themegallery.com

 Đặc trưng bản chất của CNXH
1. Chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội có nền kinh tế phát triển
cao.
2. Chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội dân chủ, nhân dân lao

động là chủ và làm chủ.
3. Chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội phát triển cao về văn hóa
và đạo đức.
4. Chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội có hệ thống quan hệ xã
hội lành mạnh, cơng bằng, bình đẳng.
5. Chủ nghĩa xã hội là một cơng trình tập thể của nhân dân, do
nhân dân xây dựng dưới sự lãnh đạo của Đảng.


Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin
www.themegallery.com

1. Từng bước xóa bỏ chế độ tư hữu TBCN, thiết lập chế độ sở hữu
cơng hữu để giải phóng cho sức sản xuất xã hội phát triển.
2. Có một nền đại cơng nghiệp cơ khí với trình độ khoa học và
cơng nghệ hiện đại, có khả năng cải tạo nơng nghiệp tạo ra
năng suất lao động cao hơn CNTB.
3. Thực hiện sản xuất có kế hoạch tiến tới xóa bỏ sản xuất hàng
hóa trao đổi tiền tệ.


Quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lênin
www.themegallery.com

4. Thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động, thể hiện sự cơng
bằng, bình đẳng về lao động và hưởng thụ.
5. Khắc phục dần sự khác biệt giữa các giai cấp, giữa nơng thơn
và thành thị, giữa lao động trí óc và lao động chân tay, tiến tới
một xã hội tương đối thuần nhất về giai cấp.
6. Giải phóng con người khỏi ách áp bức, bóc lột, tạo điền kiện cho

con người phát triển mọi khả năng…


Quan điểm của Đảng ta
(ĐH VII (1991) của Đảng chỉ ra 6 đặc trưng)
www.themegallery.com

1/ Do nhân dân lao động làm chủ.
2/ Có một nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất
hiện đại và chế độ công hữu về các tư liệu sản xuất chủ yếu.
3/ Có nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hố dân tộc.
4/ Con người được giải phóng khỏi áp bức, bóc lột, bất cơng, làm
theo năng lực, hưởng theo lao động, có cuộc sống ấm no, tự do,
hạnh phúc, có điều kiện phát triển tồn diện cá nhân.
5/ Các dân tộc trong nước bình đẳng, đồn kết và giúp đỡ lẫn
nhau cùng tiến bộ.
6/ Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với nhân dân tất cả các nước
trên thế giới
ĐCSVN, Văn kiện ĐH Đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng, Nxb CTQG, H, 1991, tr.111


Quan điểm của Đảng ta
(ĐH XI (2011) của Đảng chỉ ra 8 đặc trưng)
www.themegallery.com

l/ Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, cơng bằng, văn minh.
2/ Do nhân dân làm chủ.
3/ Có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện
đại và quan hệ sản xuất tiến bộ phù hợp.
4/ Có nền văn hố tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

5/ Con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện
phát triển tồn diện.
6/ Các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đồn kết, tơn
trọng.
7/ Có Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do
nhân dân, vì nhân dân, do Đảng Cộng sản lãnh đạo.
8/ Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới.
ĐCSVN, Văn kiện ĐH Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng, Nxb CTQG, H, 2011 tr. 70