Slide đề tài Y đức trong mối quan hệ thầy thuốc và cộng sự

Y đức trong mối quan hệ
Y đức trong mối quan hệ
thầy thuốc và cộng sự
thầy thuốc và cộng sự
PGS. TS. Nguyễn Thị Bay
PGS. TS. Nguyễn Thị Bay

Mục tiêu
Mục tiêu

Trình bày những điều thầy thuốc nên cư xử
Trình bày những điều thầy thuốc nên cư xử
với người khác
với người khác

Trình bày những nguyên tắc chính trong hợp
Trình bày những nguyên tắc chính trong hợp
tác với đồng nghiệp trong chăm sóc bệnh
tác với đồng nghiệp trong chăm sóc bệnh
nhân
nhân

Nhận định các báo cáo về hành vi vi phạm y
Nhận định các báo cáo về hành vi vi phạm y
đức của đồng nghiệp
đức của đồng nghiệp

Giải quyết xung đột giữa các nhân viên y tế
Giải quyết xung đột giữa các nhân viên y tế

Thách thức về thẩm quyền
Thách thức về thẩm quyền
Vấn đề Đạo Đức
Vấn đề Đạo Đức
Vấn đề Đạo Đức
Vấn đề Đạo Đức
Bác sĩ
Bác sĩ
BS – Thầy
BS – Thầy
Bác sĩ
Bác sĩ
Nhân viên y tế
Nhân viên y tế
Thách thức đối với truyền thống quyền hạn của bác sĩ
Thách thức đối với truyền thống quyền hạn của bác sĩ

Giải quyết các mối quan hệ
Giải quyết các mối quan hệ

Đối với lãnh đạo các cấp
Đối với lãnh đạo các cấp

Đối với đồng nghiệp
Đối với đồng nghiệp

Đối với Thầy
Đối với Thầy

Đối với các quan hệ khác

Đối với các quan hệ khác

…
…
.
.

Truyền thống ngành Y
Truyền thống ngành Y

Giữa BS và BS
Giữa BS và BS

Giữa các ngành: Một số ngành “sang trọng” hay
Giữa các ngành: Một số ngành “sang trọng” hay
đông hơn các ngành còn loại
đông hơn các ngành còn loại

Trong cùng một ngành: BS giảng dạy, bằng cấp
Trong cùng một ngành: BS giảng dạy, bằng cấp
cao >> BS làm việc tại BV công, phòng mạch tư
cao >> BS làm việc tại BV công, phòng mạch tư

Trong quyền hạn chăm sóc BN: BS trực tiếp điều trị
Trong quyền hạn chăm sóc BN: BS trực tiếp điều trị
có quyền hạn cao nhất
có quyền hạn cao nhất

Giữa BS và Nhân viên y tế
Giữa BS và Nhân viên y tế


BS luôn ở thứ bậc cao hơn NVYT: điều dưỡng, kỹ
BS luôn ở thứ bậc cao hơn NVYT: điều dưỡng, kỹ
thuật viên
thuật viên

Mức độ quyền hạn của BS đã
Mức độ quyền hạn của BS đã
thay đổi
thay đổi

Kiến thức khoa học
Kiến thức khoa học
↑↑↑
↑↑↑

Đa chuyên khoa
Đa chuyên khoa

Kỹ thuật y học
Kỹ thuật y học
↑↑↑
↑↑↑
- đa ngành
- đa ngành

Phương tiện điều trị
Phương tiện điều trị
↑↑↑
↑↑↑

Mỗi BS không thể là chuyên gia của tất cả các lĩnh
Mỗi BS không thể là chuyên gia của tất cả các lĩnh
vực
vực
∆
∆
và
và
θ
θ
Họ cần sự hỗ trợ của các BS chuyên khoa khác và
Họ cần sự hỗ trợ của các BS chuyên khoa khác và
nhân viên y tế
nhân viên y tế

Vai trò độc tôn của BS
Vai trò độc tôn của BS
↓↓
↓↓

Quyền tự quyết định của BN được xem
Quyền tự quyết định của BN được xem
trọng
trọng


BS và BN hợp tác đưa ra quyết
BS và BN hợp tác đưa ra quyết
định điều trị
định điều trị


Nhân viên y tế ý thức trách nhiệm chuyên
Nhân viên y tế ý thức trách nhiệm chuyên
môn của họ
môn của họ


có thể chất vấn hoặc không
có thể chất vấn hoặc không
làm theo y lệnh nếu họ không rõ mục đích
làm theo y lệnh nếu họ không rõ mục đích

Quan hệ thầy thuốc với các cấp
Quan hệ thầy thuốc với các cấp

Truyền thống: “BS đối xử với đồng nghiệp
Truyền thống: “BS đối xử với đồng nghiệp
như người nhà, thân thiết hơn cả bạn bè”
như người nhà, thân thiết hơn cả bạn bè”

Tuyên ngôn Hội hành nghề y thế giới tại
Tuyên ngôn Hội hành nghề y thế giới tại
Geneva: “Đồng nghiệp sẽ là anh chị em
Geneva: “Đồng nghiệp sẽ là anh chị em
của tôi”
của tôi”

BS phải tôn trọng và hợp tác với đồng
BS phải tôn trọng và hợp tác với đồng
nghiệp để đạt hiệu quả tối ưu trong chăm

nghiệp để đạt hiệu quả tối ưu trong chăm
sóc BN
sóc BN


Bộ luật Y đức của Hội hành nghề y
Bộ luật Y đức của Hội hành nghề y
thế giới:
thế giới:

Nghiêm cấm nhận tiền hoặc bất kỳ
Nghiêm cấm nhận tiền hoặc bất kỳ
khoản lợi nhuận nào nhằm lôi kéo BN
khoản lợi nhuận nào nhằm lôi kéo BN

Nghiêm cấm lôi kéo BN của đồng nghiệp
Nghiêm cấm lôi kéo BN của đồng nghiệp

Nghĩa vụ báo cáo hành vi vi phạm y đức
Nghĩa vụ báo cáo hành vi vi phạm y đức
của đồng nghiệp
của đồng nghiệp

Quan hệ giảng viên – sinh viên
Quan hệ giảng viên – sinh viên

Lời thề Hippocrates: Bác sĩ phải hết sức tôn trọng thầy mình
Lời thề Hippocrates: Bác sĩ phải hết sức tôn trọng thầy mình

Tuyên ngôn Geneva: “Tôi sẽ dành cho thầy mình sự tôn

Tuyên ngôn Geneva: “Tôi sẽ dành cho thầy mình sự tôn
trọng và lòng biết ơn xứng đáng với người”
trọng và lòng biết ơn xứng đáng với người”

“
“
Giáo trình vô hình”: Ứng xử của thầy đối với BN trong thực
Giáo trình vô hình”: Ứng xử của thầy đối với BN trong thực
tế ảnh hưởng mạnh hơn nhiều so với bài học Y đức trong
tế ảnh hưởng mạnh hơn nhiều so với bài học Y đức trong
sách vở
sách vở

Thầy không được yêu cầu sinh viên thực hiện hành vi vi
Thầy không được yêu cầu sinh viên thực hiện hành vi vi
phạm y đức
phạm y đức

Sinh viên nên ứng xử đúng mực với tư cách là bác sĩ tương
Sinh viên nên ứng xử đúng mực với tư cách là bác sĩ tương
lai, và nên đối xử với bạn học như đồng nghiệp
lai, và nên đối xử với bạn học như đồng nghiệp

Báo cáo về những thực trạng
Báo cáo về những thực trạng
trái y đức
trái y đức

Ngành y đòi hỏi tiêu chuẩn cao trong hành
Ngành y đòi hỏi tiêu chuẩn cao trong hành

vi thái độ nhân viên y tế
vi thái độ nhân viên y tế

Nguyên tắc: Báo cáo việc vi phạm y đức,
Nguyên tắc: Báo cáo việc vi phạm y đức,
suy kém đạo đức và giảm sút khả năng
suy kém đạo đức và giảm sút khả năng
chuyên môn của đồng nghiệp
chuyên môn của đồng nghiệp

Tại thời điểm được thừa nhận là một thành viên của ngành y tế:
Tại thời điểm được thừa nhận là một thành viên của ngành y tế:
* Tôi trang nghiêm cam kết hiến dâng đời mình để phục vụ nhân loại;
* Tôi trang nghiêm cam kết hiến dâng đời mình để phục vụ nhân loại;
* Tôi sẽ tôn trọng và biết ơn những người thầy của tôi như họ xứng đáng
* Tôi sẽ tôn trọng và biết ơn những người thầy của tôi như họ xứng đáng
được như vậy;
được như vậy;
* Tôi sẽ hành nghề với lương tâm và danh dự;
* Tôi sẽ hành nghề với lương tâm và danh dự;
* Sức khoẻ của bệnh nhân sẽ là mối quan tâm hàng đầu của tôi;
* Sức khoẻ của bệnh nhân sẽ là mối quan tâm hàng đầu của tôi;
* Tôi sẽ tôn trọng những bí mật được tiết lộ cho tôi, kể cả sau khi bệnh
* Tôi sẽ tôn trọng những bí mật được tiết lộ cho tôi, kể cả sau khi bệnh
nhân đã chết;
nhân đã chết;
* Tôi sẽ duy trì bằng tất cả khả năng của mình, danh dự và truyền thống cao
* Tôi sẽ duy trì bằng tất cả khả năng của mình, danh dự và truyền thống cao
đẹp của nghề y;
đẹp của nghề y;

* Đồng nghiệp sẽ là anh chị em của tôi;
* Đồng nghiệp sẽ là anh chị em của tôi;
* Tôi sẽ không cho phép những quan tâm về tuổi tác, bệnh tật hay tàn tật,
* Tôi sẽ không cho phép những quan tâm về tuổi tác, bệnh tật hay tàn tật,
đức tin, nguồn gốc đạo đức, giới tính, quốc tịch, quan hệ chính trị, chủng
đức tin, nguồn gốc đạo đức, giới tính, quốc tịch, quan hệ chính trị, chủng
tộc, xu hướng tình dục, địa vị xã hội hoặc bất kỳ tác nhân nào khác can
tộc, xu hướng tình dục, địa vị xã hội hoặc bất kỳ tác nhân nào khác can
thiệp vào giữa trách nhiệm của mình và bệnh nhân của mình;
thiệp vào giữa trách nhiệm của mình và bệnh nhân của mình;
* Tôi sẽ duy trì sự tôn trọng tối đa với sự sống nhân loại;
* Tôi sẽ duy trì sự tôn trọng tối đa với sự sống nhân loại;
* Tôi sẽ không dùng kiến thức y khoa để vi phạm nhân quyền và tự do dân
* Tôi sẽ không dùng kiến thức y khoa để vi phạm nhân quyền và tự do dân
sự, kể cả khi bị đe doạ; Tôi hứa điều này một cách trang nghiêm, tự do và
sự, kể cả khi bị đe doạ; Tôi hứa điều này một cách trang nghiêm, tự do và
bằng danh dự của mình.
bằng danh dự của mình.
Tuyên ngôn Geneve
Tuyên ngôn Geneve


Thực tế không đơn giản:
Thực tế không đơn giản:

BS có thể tấn công danh tiếng của đồng
BS có thể tấn công danh tiếng của đồng
nghiệp vì mục đích không trong sáng
nghiệp vì mục đích không trong sáng


BS có thể chần chừ không báo cáo hành
BS có thể chần chừ không báo cáo hành
vi vi phạm đạo đức của đồng nghiệp khi
vi vi phạm đạo đức của đồng nghiệp khi
đó là bạn thân
đó là bạn thân

Hậu quả của người đi báo cáo: bị cô lập,
Hậu quả của người đi báo cáo: bị cô lập,
tẩy chay
tẩy chay

Tình huống
Tình huống
BS. X
BS. X
(BS mới)
(BS mới)
BS phẫu chính của BV:
BS phẫu chính của BV:
-


Dùng kỹ thuật mổ cũ kéo dài
Dùng kỹ thuật mổ cũ kéo dài
-


BN đau nhiều sau mổ
BN đau nhiều sau mổ

-


Thời gian hồi phục lâu
Thời gian hồi phục lâu
-


Pha trò thô lỗ về BN, gây khó chịu cho NV
Pha trò thô lỗ về BN, gây khó chịu cho NV
-


Chần chừ trong báo cáo với lãnh đạo
Chần chừ trong báo cáo với lãnh đạo
-


Dù cảm thấy đó là điều nên làm để cải thiện tình hình BV
Dù cảm thấy đó là điều nên làm để cải thiện tình hình BV

Thái độ cần làm
Thái độ cần làm

Bước đầu tiên: nói chuyện thẳng thắn về hành
Bước đầu tiên: nói chuyện thẳng thắn về hành
động không an toàn, vi phạm y đức
động không an toàn, vi phạm y đức



Thảo luận với người chịu trách nhiệm trực tiếp
Thảo luận với người chịu trách nhiệm trực tiếp




Báo cáo sai phạm là nghĩa vụ chuyên môn của
Báo cáo sai phạm là nghĩa vụ chuyên môn của
thầy thuốc:
thầy thuốc:
- Giữ uy tín cho ngành
- Giữ uy tín cho ngành
- Phát hiện sự suy giảm khả năng chuyên môn
- Phát hiện sự suy giảm khả năng chuyên môn
- Tha hóa hay vi phạm đạo đức
- Tha hóa hay vi phạm đạo đức

Tình huống
Tình huống
ĐD. X
ĐD. X
ĐD nhiều kinh nghiệm của BV:
ĐD nhiều kinh nghiệm của BV:
-


Chăm sóc BN nặng – hôn mê
Chăm sóc BN nặng – hôn mê

-


Thay đổi loại thuốc đắt tiền của BN, cùng
Thay đổi loại thuốc đắt tiền của BN, cùng
một tác dụng
một tác dụng
-


ĐD X. đã từng chịu ơn
ĐD X. đã từng chịu ơn
-


Chần chừ trong báo cáo với lãnh đạo
Chần chừ trong báo cáo với lãnh đạo
-


Dù cảm thấy đó là điều vi phạm y đức
Dù cảm thấy đó là điều vi phạm y đức

Quan hệ với nhân viên y tế khác
Quan hệ với nhân viên y tế khác

Tất cả: Có thể không cùng một nền
Tất cả: Có thể không cùng một nền
giáo dục y khoa như nhau
giáo dục y khoa như nhau


Nhưng cùng là con người bình đẳng
Nhưng cùng là con người bình đẳng
và có cùng mối lo chung cho tình
và có cùng mối lo chung cho tình
trạng sức khỏe BN
trạng sức khỏe BN