Giáo án sinh học bồi dưỡng Bài 32 Công nghệ gen

Text
Text
S
I
N
H

H
Ọ
C

9
Giáo viên: Nguyễn Thị Tươi
Trường THCS Đoàn Thị Điểm Cần Thơ

Company
LOGO
Thế nào là công nghệ tế bào? Các công
đoạn chính của công nghệ tế bào là gì?
Câu 1
KIỂM TRA BÀI CŨ
KIỂM TRA BÀI CŨ
ĐÁP ÁN
- Công nghệ tế bào là ngành kĩ thuật về qui trình ứng
dụng phương pháp nuôi cấy tế bào hoặc mô để tạo ra
cơ quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh.
- Công nghệ tế bào gồm hai công đoạn:
+ Tách tế bào từ cơ thể rồi nuôi cấy trong môi trường
dinh dưỡng để tạo ra mô sẹo.
+ Dùng hoocmôn sinh trưởng kích thích mô sẹo

phân hóa thành quan hoặc cơ thể hoàn chỉnh (có KG
giống dạng gốc)

Company
LOGO
Câu 2
KIỂM TRA BÀI CŨ
ĐÁP ÁN
Hãy trình bày ứng dụng của công nghệ tế bào?
- Nhân giống vơ tính trong ống nghiệm ở
cây trồng.
- Ứng dụng ni cấy tế bào và mơ trong
chọ giống cây trồng.
- Nhân bản vơ tính ở động vật.


I/-KHÁI NIỆM VỀ KĨ THUẬT GEN VÀ CÔNG NGHỆ
GEN:
- Đọc SGK hãy cho biết thế nào là kó thuật gen?
- Kó thuật gen là các phương pháp tác động lên ADN để chuyển
một đoạn mang 1 hoặc 1 cụm gen từ tế bào của loài cho sang tế
bào của loài nhận nhờ thể truyền.

•
Thể truyền là một phân tử ADN nhỏ có khả năng tự
nhân đôi 1 cách độc lập với hệ gen của tế bào cũng
như có thể gắn vào hệ gen của tế bào.
•
Ví dụ: plasmit, virut (ADN của VR đã được biến đổi)
hoặc 1 số NST nhân tạo (nấm men)

- Plasmid là phân tử
ADN nhỏ, dạng vòng
nằm trong tế bào chất
của nhiều loài vi khuẩn.
- Plasmit có khả năng
nhân đôi độc lập với hệ
gen của tế bào.

I/-KHÁI NIỆM VỀ KĨ THUẬT GEN VÀ CÔNG NGHỆ
GEN:
- Kó thuật gen là các phương pháp tác động lên ADN để chuyển
một đoạn mang 1 hoặc 1 cụm gen từ tế bào của loài cho sang tế
bào của loài nhận nhờ thể truyền.
Hãy trình bày các khâu của kó thuật gen?
- Các khâu của kó thuật gen: ba khâu
+ Tách ADN gồm: Tách ADN nhiễm sắc thể của tế bào cho và
tách phân tử ADN dùng làm thể truyền từ vi khuẩn hoặc virut
(tế bào nhận)
+ Tạo ADN tái tổ hợp(ADN lai): Bằng cách ghép ADN của tế
bào cho vào vò trí xác đònh của ADN làm thể truyền nhờ enzim.
+ Chuyển ADN tái tổ hợp vào tế bào nhận
- Thế nào là công nghệ gen?- Công nghệ gen: Là ngành kó thuật về qui trình ứng dụng kó
thuật gen ( Tạo ra những tế bào hoặc sinh vật có gen bò biến đổi
hoặc thêm gen mới)

•
Sinh vật biến đổi gen là sinh vật mà hệ gen của nó
đã được con người làm biến đổi cho phù hợp với lợi
ích của mình
-

Người ta có thể làm biến đổi hệ gen của một sinh
vật theo 3 cách sau:
+ Đưa thêm một gen lạ vào hệ gen
+ Làm biến đổi một gen có sẵn trong hệ gen
+ Loại bỏ hoặc làm bất hoạt một gen nào đó trong
hệ gen.

II/- ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN:
ỨNG DỤNG

VI SINH VẬT
ĐỘNG VẬT
THỰC VẬT

Vi khuẩn E.Coli
Vi khu n E. Coli ẩ
-
dùng c y gen mã ấ
hóa hoocmon insulin
ng i.ở ườ
- Dùng chuyển gen
xạ khuẩn làm nâng
cao hiệu quả thuốc
kháng sinh.
II/- ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN:
1/- Tạo chủng vi sinh vật mới:

N m pilicillium
Taùo khaựng sinh ampicicline choỏng caực vi khuaồn
khaựng thuoỏc tửứ penicicline

Vi khuaån hidro Pseudomonas

Vi khuaån Shigella fnexneri
Vi sinh vaät leân men Vibrio

Vi khuaån Clostridium
botulinum
Vi sinh vaät leân men Photobacterium

II/- ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN:
1/- Tạo chủng vi sinh vật mới:
- Các chủng vi sinh vật mới có khả năng sản xuất nhiều loại
sản phẩm sinh học cần thiết như: Axit amin, prôtêin, kháng sinh )
với số lượng lớn và giá thành rẻ.
- Thí dụ: (SGK) Dùng vi khuẩn E. coli hoặc nấm men được
chuyển gen mã hoá hoocmôn isulin ở người => sản xuất insulin giá
thành rẻ…
2/- Tạo giống cây trồng biến đổi gen:

Giống lúa đợc chuyển gen tổng
hợp -carotene (giống lúa vàng).
Sau quá trình tiêu hoá, -carotene
đợc chuyển hoá thành vitamin A.
Khoảng 120 triệu trẻ em trên thế
giới bị các rối loạn do thiếu vitamin
A. Giống lúa vàng mang lại niềm hy
vọng trong việc bảo vệ khoảng 1
đến 2 triệu bệnh nhân bị các rối
loạn do thiếu vitamin A.

Gạo
bình th
ờng
Gạo
hạt
vàng

•
*CÂY CÀ CHUA CHUYỂN
GEN:
•
- Gen kéo dài thời gian chín:
•
+ Làm chậm quá trình chín
nhũn quả.
•
+ Tăng cường chất lượng
quả và kéo dài thời gian bảo
quản sau thu hoạch.
•
- Gen kháng bệnh virut:
•
+ Kháng virut CMV
•
+ Góp phần giảm sử dụng
thuốc trừ sâu trong quá trình
sản xuất trồng trọt.
C©y cµ chua chun gen kh¸ng virót (bªn tr¸i) trong
khi c©y kh«ng ®ỵc chun gen kh¸ng mÉn c¶m víi
virót CMV - Cucumber mosaic Virus - khi trång trät

trªn ®ång rng (bªn ph¶i)


Hoa hồng cầu vòng biến đổi gen của Nhật Bản

•
C©y b«ng chuyÓn gen kh¸ng s©u Bt
•
Mang gen kh¸ng s©u Bt
•
Gãp phÇn h¹n chÕ sö dông thuèc trõ s©u
B«ng chuyÓn gen Bt kh¸ng s©u bÖnh (ph¶i) vµ b«ng
kh«ng chuyÓn gen mÉn c¶m víi s©u bÖnh (tr¸i)

C©y ng« chuyÓn gen
Kh¸ng bÖnh
Kh¸ng s©u bÖnh (Bt)
Kh¸ng mät sau thu ho¹ch (CMx, serpin)
ChÝn sím
Rót ng¾n thêi gian trång trät
Kh¸ng thuèc diÖt cá
…

Bông hồng xanh biến đổi gen của Australia
( 13 năm nghiên cứu )

Suplo cầu vòng biến đổi gen của Nhật bản

Thí nghiệm nghiên cứu John Innes ở Norwich(Anh) tạo được
cà chua biến đổi gen có chất anthocyanin tiêu diệt phân tử oxi

có hai trong cơ thể để chống bệnh ung thư

II/- ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ GEN:
1/- Tạo chủng sinh vật mới:
- Các chủng sinh vật mới có khả năng sản xuất nhiều loại
sản phẩm sinh học cần thiết như: Axit amin, prôtêin, kháng sinh )
với số lượng lớn và giá thành rẻ.
2/- Tạo giống cây trồng biến đổi gen:
Là lónh vực chuyển gen q vào cây trồng
- Thí dụ: Cây lúa được chuyển gen qui đònh tổng hợp β
caroten …
- Thí dụ: (SGK) Dùng vi khuẩn E. coli hoặc nấm men được
chuyển gen mã hoá hoocmôn isulin ở người => sản xuất insulin giá
thành rẻ…
3/- Động vật biến đổi gen: