GIÁO TRÌNH MÔN ĐỘC HỌC MÔI TRƯỜNG CHƯƠNG 1 CHƯƠNG 2 VÀ CHƯƠNG 3

lhu.edu.vn
ĐỘC HỌC ĐỘC HỌC
MÔI TRƯỜNGMÔI TRƯỜNG
ĐỘC HỌC ĐỘC HỌC
MÔI TRƯỜNGMÔI TRƯỜNG
LOGO
GIỚI THIỆUGIỚI THIỆU
LOGO
GIỚI THIỆUGIỚI THIỆU
LOGO
GIỚI THIỆUGIỚI THIỆU
LOGO
GIỚI THIỆUGIỚI THIỆU
LOGO
GIỚI THIỆUGIỚI THIỆU
LOGO
ĐộcĐộc họchọc môimôi trườngtrường nghiênnghiên cứucứu sựsự biếnbiến đổiđổi,, táctác độngđộng vàvà
tồntồn lưulưu củacủa cáccác chấtchất gâygây ôô nhiễmnhiễm vốnvốn cócó trongtrong tựtự nhiênnhiên
vàvà nhânnhân tạotạo,, đãđã ảnhảnh hưởnghưởng đếnđến cáccác hoạthoạt độngđộng sốngsống củacủa
sinhsinh vậtvật trongtrong hệhệ sinhsinh tháithái,, cáccác táctác độngđộng cócó hạihại đếnđến concon
ngườingười
MụcMục tiêutiêu củacủa mônmôn họchọc làlà phátphát hiệnhiện cáccác táctác chấtchất ((hóahóa họchọc,,
vậtvật lýlý,, sinhsinh họchọc)) cócó nguynguy cơcơ gâygây độcđộc đểđể dựdự đoánđoán,, đánhđánh giágiá
sựsự cốcố vàvà cócó biệnbiện pháppháp ngănngăn ngừangừa nhữngnhững táctác hạihại đốiđối vớivới
cáccác quầnquần thểthể tựtự nhiênnhiên ((baobao gồmgồm cảcả concon ngườingười)) trongtrong hệhệ
sinhsinh tháithái
GIỚI THIỆUGIỚI THIỆU
LOGO
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1
2

3
4
ĐộcĐộc họchọc môimôi trườngtrường –– LêLê HuyHuy BáBá
ĐộcĐộc họchọc môimôi trườngtrường vàvà sứcsức khỏekhỏe con con ngườingười –– TrịnhTrịnh ThịThị ThanhThanh
ĐộcĐộc chấtchất họchọc côngcông nghiệpnghiệp –– TS. TS. HoàngHoàng VănVăn BínhBính
ĐộcĐộc họchọc sinhsinh tháithái –– TS. TS. ĐỗĐỗ HồngHồng LanLan ChiChi
LOGO
NỘI DUNG MÔN HỌCNỘI DUNG MÔN HỌC
1
ChươngChương 11: : MộtMột sốsố kháikhái niệmniệm
2
ChươngChương 22: : SựSự hấphấp thụthụ, , phânphân bốbố vàvà đàođào thảithải
3
ChươngChương 33: : ĐộcĐộc tốtố sinhsinh họchọc
4
ChươngChương 44: : ĐộcĐộc tốtố hóahóa họchọc
5
ChươngChương 55: : ĐộcĐộc họchọc trongtrong cáccác môimôi trườngtrường sinhsinh tháithái
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 11: MỘT SỐ KHÁI NIỆM: MỘT SỐ KHÁI NIỆM
11. . ĐộcĐộc chấtchất họchọc::
““ĐộcĐộc chấtchất họchọc làlà ngànhngành họchọc nghiênnghiên cứucứu vềvề lượnglượng vàvà chấtchất cáccác táctác
độngđộng bấtbất lợilợi củacủa cáccác táctác chấtchất hóahóa họchọc,, vậtvật lýlý,, sinhsinh họchọc lênlên hệhệ thốngthống
sinhsinh họchọc củacủa sinhsinh vậtvật sốngsống””
““LàLà ngànhngành khoakhoa họchọc chuyênchuyên nghiênnghiên cứucứu cáccác táctác độngđộng gâygây hạihại củacủa
độcđộc chấtchất,, độcđộc tốtố trongtrong môimôi trườngtrường đốiđối vớivới cáccác sinhsinh vậtvật sốngsống vàvà concon
ngườingười,, đặcđặc biệtbiệt làlà cáccác táctác độngđộng lênlên cáccác quầnquần thểthể vàvà cộngcộng đồngđồng
trongtrong hệhệ sinhsinh tháithái””
22. . ĐộcĐộc họchọc môimôi trườngtrường
LOGO

CHƯƠNG CHƯƠNG 11: MỘT SỐ KHÁI NIỆM: MỘT SỐ KHÁI NIỆM
33. . ĐộcĐộc chấtchất::
““ĐộcĐộc chấtchất làlà chấtchất khikhi xâmxâm nhậpnhập vàovào cơcơ thểthể gâygây biếnbiến đổiđổi vềvề sinhsinh lýlý,,
sinhsinh hóahóa;; pháphá vỡvỡ câncân bằngbằng sinhsinh họchọc vàvà gâygây rốirối loạnloạn chứcchức năngnăng sốngsống
bìnhbình thườngthường,, dẫndẫn đếnđến cáccác bệnhbệnh lýlý củacủa cáccác cơcơ quanquan nộinội tạngtạng,, cáccác hệhệ
thốngthống hayhay trêntrên toàntoàn cơcơ thểthể””
ĐộcĐộc
chấtchất
ĐộcĐộc chấtchất hóahóa họchọc::
ĐộcĐộc chấtchất sinhsinh họchọc::
ĐộcĐộc chấtchất vậtvật lýlý::
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 11: MỘT SỐ KHÁI NIỆM: MỘT SỐ KHÁI NIỆM
44. . TácTác nhânnhân gâygây độcđộc::
““LàLà bấtbất kỳkỳ mộtmột chấtchất nàonào gâygây nênnên nhữngnhững hiệuhiệu ứngứng xấuxấu chocho sứcsức
khỏekhỏe hoặchoặc gâygây chếtchết TấtTất cảcả cáccác chấtchất độcđộc cócó tínhtính tiềmtiềm tàngtàng,, chỉchỉ cócó
liềuliều lượnglượng (hay(hay nồngnồng độđộ)) hiệnhiện diệndiện củacủa chấtchất đóđó mớimới quyếtquyết địnhđịnh nónó
cócó gâygây độcđộc hayhay khôngkhông””
55. . LiềuLiều lượnglượng độcđộc::
““LàLà mộtmột đơnđơn vịvị củacủa sựsự xuấtxuất hiệnhiện cáccác táctác nhânnhân hóahóa họchọc,, vậtvật lýlý hayhay
sinhsinh họchọc LiềuLiều lượnglượng cócó thểthể đượcđược diệndiện tảtả quaqua đơnđơn vịvị:: mgmg;; gg;; ml/kgml/kg
trọngtrọng lượnglượng cơcơ thểthể hayhay mgmg;; gg;; ml/mml/m
22
bềbề mặtmặt cơcơ thểthể,, trongtrong khôngkhông
khíkhí cócó thểthể làlà ppmppm;; mg/mmg/m
33
kkkk,, trongtrong nướcnước ppmppm;; ppb”ppb”
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 11: MỘT SỐ KHÁI NIỆM: MỘT SỐ KHÁI NIỆM
6. 6. ĐộĐộ độcđộc cấpcấp tínhtính::

““LàLà độđộ độcđộc tínhtính thườngthường đượcđược xácxác địnhđịnh bằngbằng nồngnồng độđộ củacủa mộtmột hóahóa
chấtchất,, mộtmột táctác nhânnhân gâygây độcđộc táctác độngđộng lênlên mộtmột nhómnhóm sinhsinh vậtvật thửthử
nghiệmnghiệm trongtrong thờithời giangian ngắnngắn trongtrong điềuđiều kiệnkiện cócó kiểmkiểm soátsoát””
LDLD
5050
:: LiềuLiều lượnglượng gâygây chếtchết 5050%% độngđộng vậtvật thựcthực nghiệmnghiệm ĐơnĐơn
vịvị mg/kgmg/kg độngđộng vậtvật sốngsống trêntrên cạncạn
LCLC
5050
:: NồngNồng độđộ gâygây chếtchết 5050%% độngđộng vậtvật thựcthực nghiệmnghiệm ĐơnĐơn vịvị
mg/lmg/l dungdung dịchdịch hóahóa chấtchất
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 11: MỘT SỐ KHÁI NIỆM: MỘT SỐ KHÁI NIỆM
77. . ĐộĐộ độcđộc mãnmãn tínhtính::
““LàLà táctác độngđộng xấuxấu củacủa chấtchất độcđộc lênlên cơcơ thểthể sốngsống sausau mộtmột thờithời giangian
dàidài tiếptiếp xúcxúc vớivới độcđộc chấtchất vàvà xuấtxuất hiệnhiện biểubiểu hiệnhiện suysuy giảmgiảm sứcsức khỏekhỏe
dodo nhiễmnhiễm độcđộc””
88. . ĐộcĐộc bánbán cấpcấp tínhtính::
““LàLà táctác dụngdụng gâygây hạihại cơcơ thểthể độngđộng vậtvật nếunếu hànghàng ngàyngày hóahóa chấtchất
đượcđược đưađưa vàovào cơcơ thểthể trongtrong khoảngkhoảng thờithời giangian dướidưới 1010%% thờithời giangian
sốngsống củacủa độngđộng vậtvật thíthí nghiệmnghiệm””
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 11: MỘT SỐ KHÁI NIỆM: MỘT SỐ KHÁI NIỆM
Nhiễm độc và ngạt có mối quan hệ nhân quả với nhau
99. NHIỄM ĐỘC VÀ NGẠT : . NHIỄM ĐỘC VÀ NGẠT : NHIỄM ĐỘC NHIỄM ĐỘC NGẠT NGẠT
làlà dodo chấtchất độcđộc táctác độngđộng trêntrên mộtmột cơcơ quanquan hayhay mộtmột hệhệ
thốngthống cáccác cơcơ quanquan dẫndẫn tớitới tửtử vongvong dodo cáccác hoạthoạt độngđộng
sinhsinh họchọc củacủa cơcơ quanquan khôngkhông phụcphục hồihồi.
LàLà dodo mộtmột hoặchoặc nhiềunhiều cơcơ quanquan củacủa cơcơ thểthể thiếuthiếu oxyoxy dẫndẫn
tớitới tửtử vongvong CóCó 44 loạiloại ngạtngạt::

LOGO
CóCó 4 4 loạiloại ngạtngạt::
NgạtNgạt dodo thiếuthiếu oxyoxy chocho huyếthuyết sắcsắc tốtố ((hồnghồng cầucầu)) ,, dodo cáccác nguyênnguyên
nhânnhân cơcơ họchọc nhưnhư:: thắtthắt cổcổ,, phùphù phổiphổi cấpcấp,, têtê liệtliệt hôhô hấphấp
NgạtNgạt dodo huyếthuyết sắcsắc tốtố khôngkhông còncòn khảkhả năngnăng liênliên kếtkết vớivới oxy,oxy, nhưnhư
trongtrong nhiễmnhiễm độcđộc CO,CO, NONO22,, nitritnitrit,,……
Ngạt do tuần hoàn bị chậm, như trong nhiễm độc các dẫn
xuất của clo, do máu đặc lại trong bệnh suy tim.
NgạtNgạt dodo oxyoxy khôngkhông đượcđược đưađưa tớitới cáccác tổtổ chứcchức làmlàm nhiệmnhiệm vụvụ hôhô
hấphấp tếtế bàobào nhưnhư trongtrong nhiễmnhiễm độcđộc HCNHCN vàvà CNCN
CHƯƠNG CHƯƠNG 11: MỘT SỐ KHÁI NIỆM: MỘT SỐ KHÁI NIỆM
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 22: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢISỰ HẤP THỤSỰ HẤP THỤ
LàLà quáquá trìnhtrình cáccác chấtchất thấmthấm quaqua màngmàng tếtế bàobào vàvà xâmxâm nhậpnhập vàovào
máumáu SựSự hấphấp thụthụ độcđộc chấtchất xảyxảy rara quaqua cáccác concon đườngđường sausau::
1
Qua đường hô hấp
2
Qua đường Da
3
Qua đường tiêu hóa
3
Qua đường Mắt
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 22: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI
11 QuaQua đườngđường hôhô hấphấp::
LàLà đườngđường tiếptiếp xúcxúc,, traotrao đổiđổi vớivới môimôi trườngtrường mộtmột cáchcách tựtự nhiênnhiên vàvà
quanquan trọngtrọng nhấtnhất củacủa concon ngườingười
TổngTổng diệndiện tíchtích
đhhđhh làlà 9090mm

22
CácCác maomao mạchmạch phổiphổi
tiếptiếp xúcxúc trựctrực tiếptiếp vớivới
khôngkhông khíkhí
LOGO
CHƯƠNG 2: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢICHƯƠNG 2: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI
22 QuaQua đườngđường DaDa::
LàLà đườngđường xâmxâm nhậpnhập vàovào cơcơ thểthể quanquan trọngtrọng thứthứ 22 củacủa chấtchất độcđộc
DiệnDiện tíchtích dada khoảngkhoảng 22mm
22
,, dàydày 00,,55 –– 33mmmm ChấtChất độcđộc xâmxâm nhậpnhập vàovào
dada cócó thểthể cócó 44 phảnphản ứngứng sausau::
 DaDa vàvà tổtổ chứcchức mỡmỡ táctác dụngdụng nhưnhư hànghàng ràorào bảobảo vệvệ chốngchống lạilại sựsự
xâmxâm nhậpnhập củacủa chấtchất độcđộc gâygây tổntổn thươngthương cơcơ thểthể
 ĐộcĐộc chấtchất cócó thểthể phảnphản ứngứng vớivới bềbề mặtmặt dada vàvà gâygây viêmviêm dada sơsơ phátphát
 ĐộcĐộc chấtchất kếtkết hợphợp vớivới proteinprotein gâygây cảmcảm ứngứng dada
 ĐộcĐộc chấtchất xâmxâm nhậpnhập quaqua dada vàvà máumáu
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 22: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI
22 QuaQua đườngđường DaDa::
ConCon đườngđường xâmxâm nhậpnhập chấtchất
độcđộc quaqua dada chủchủ yếuyếu làlà quaqua::
 QuaQua tếtế bàobào dada
 QuaQua tuyếntuyến bãbã
 QuaQua cáccác tuyếntuyến kháckhác
LOGO
CHƯƠNG 2: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢICHƯƠNG 2: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI
22 QuaQua đườngđường DaDa::
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 22: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI

33 QuaQua đườngđường tiêutiêu hóahóa::
ĐồĐồ ănăn,, thứcthức uốnguống
bịbị nhiễmnhiễm bẩnbẩn,,
khôngkhông đảmđảm bảobảo
quiqui tắctắc anan toàntoàn
vệvệ sinhsinh thựcthực
phẩmphẩm nênnên chấtchất
độcđộc đãđã dểdể dàngdàng
xâmxâm nhậpnhập vàovào cơcơ
thểthể vàvà gâygây bệnhbệnh
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 22: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI
33 QuaQua đườngđường tiêutiêu hóahóa::
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 22: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI
33 QuaQua đườngđường tiêutiêu hóahóa::
LOGO
CHƯƠNG CHƯƠNG 22: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI: SỰ HẤP THỤ PHÂN BỐ VÀ ĐÀO THẢI
44 QuaQua đườngđường MắtMắt::
ChấtChất độcđộc trongtrong môimôi trườngtrường
cócó thểthể gâygây tổntổn thươngthương cụccục
bộbộ chocho mắtmắt hoặchoặc quaqua mắtmắt
xâmxâm nhậpnhập vàovào cơcơ thểthể gâygây
nhiễmnhiễm độcđộc toàntoàn thânthân hâyhây
gâygây bệnhbệnh chocho mắtmắt
ChấtChất độcđộc quaqua mắtmắt tươngtương
tựtự nhưnhư quaqua dada,, tuytuy nhiênnhiên
vềvề cườngcường độđộ thìthì mạnhmạnh mẽmẽ
hơnhơn nhiềunhiều