Giáo án bồi dưỡng sinh 9 tham khảo theo chuẩn kiến thức kỹ năng

Giáo án sinh học 9
Ngày soạn:25/8/2013
Ngày dạy:28/8/2013
Tiết 1 : ôn tập :men đen và di truyền học
A. Mục tiêu :
Học xong bài này HS có khả năng :
1.Kiến thức:
- Nêu đợc mục đích, nhiệm vụ và ý nghĩa của di truyền học.
1
Giáo án sinh học 9
- Nêu đợc phơng pháp phân tích các thế hệ lai của Men đen.
- Trình bày đợc một số thuật ngữ kí hiệu trong di truyền học.
2.Kỹ năng:
- Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích để thu nhận kiến thức từ phơng tiện trực quan.
3.Thái độ:
-Có lòng biết ơn các nhà khoa học
B.Trọng tâm: Nội dung ,nhiệm vụ và vai trò của di truyền học
C.CHUẩN Bị CủA GIáO VIÊN Và HọC SINH:
1.Giáo viên:Tranh phóng to hình 1.1 SGK.
2
Gi¸o ¸n sinh häc 9
2.Häc sinh
D.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
1 . KiÓm tra:
Kh«ng kiÓm tra.
2.Giíi thiÖu bµi(1
'
):T¹i sao con sinh ra l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng hay kh¸c bè mÑ?
3. Bµi míi (34
'
)

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn
1. Ho¹t ®éng 1 : T×m hiÓu vÒ di truyÒn häc :
Néi dung
I. Di truyÒn häc :
3
Giáo án sinh học 9
- Cá nhân HS đọc thông tin mục 1 SGK thảo
luận nhóm trả lời câu hỏi :
? Đối tợng, nội dung và ý nghĩa của di truyền
học là gì ?
- GV gợi ý cho HS trả lời từng nội dung.
- Đại diện nhóm trình bày câu trả lời, các
nhóm khác nhận xét, bổ sung. Dới sự hớng
dẫn của GV, HS cả lớp xây dựng đáp án
chung.
- Di truyền học nghiên cứu bản chất và tính quy
luật của hiện tợng di truyền, biến dị.
- Di truyền học đề cập đến cơ sở vật chất, cơ
chế và tính quy luật của hiện tợng di truyền
biến dị.
- Di truyền học cung cấp cơ sở khoa học cho
chọn giống, có vai trò lớn lao trong y học đặc
biệt là trong công nghệ sinh học.
4
Giáo án sinh học 9
- Đáp án chính là phần ghi bảng của GV.
- HS nhận xét liên hệ bản thân xem giống
và khác bố mẹ ở những điểm nào ? Tại
sao ?
- GV phân tích để các em hiểu đợc sự giống

và khác nhau (di truyền và biến dị).
2. Hoạt động 2 : Tìm hiểu Men đen và phơng
pháp nghiên cứu của ông.
- GV treo tranh hình 1.1 HS quan sát
II. Men đen ng ời đặt nền móng cho Di truyền
học :
- Men đen (1822 1884) là ông tổ của Di truyền
5
Giáo án sinh học 9
và đọc mục Em có biết? rồi trả lời câu hỏi
:
Tóm tắt tiểu sử và cuộc đời của Men đen ?
- HS nghiên cứu thông tin mục II SGK thảo
luận nhóm :
? Nội dung cơ bản của phơng pháp phân tích
các thế hệ lai của Men đen ?
? Quan sát hình 1.2 và nên nhận xét về đặc
điểm của từng cặp tính trạng đem lai ? (đặc
học .
- Phơng pháp phân tích của thế hệ lai của Men
đen có nội dung cơ bản là :
Lai các cặp bố mẹ thuần chủng khác nhau về
một hoặc một số cặp tính trạng rồi theo dõi sự
di truyền riêng rẽ của từng cặp tính trạng đó
trên con cháu.
Dùng toán thống kê để phân tích các số liệu
thu thập đợc để rút ra các quy luật di truyền.
6
Giáo án sinh học 9
điểm của từng cặp tính trạng tơng phản : trơn

nhăn, vàng lục, xám trắng )
- Các nhóm trình bày đáp án trớc lớp các
nhóm khác theo dõi bổ sung thống nhất
đáp án (dới sự chỉ đạo của GV) GV ghi
bảng.
3. Hoạt động 3 : Tìm hiểu một số thuật ngữ và
kí hiệu cơ bản của di truyền học.
Cá nhân HS đọc thông tin mục II SGK thảo
III. Một số thuật ngữ và kí hiệu cơ bản của Di
truyền học :
- Tính trạng : là những đặc điểm cụ thề về hình
thái, cấu tạo, sinh lí của một cơ thể.
- Cặp tính trạng tơng phản : là hai trạng thái
khác nhau của cùng một loại tính trạng biểu
hiện trái ngợc nhau.
- Gen là nhân tố di truyền quy định một hoặc
7
Giáo án sinh học 9
luận nhóm để phát biểu định ngi về các thuậtã
ngữ và nêu các kí hiệu của bản của Di truyền
học.
- GV cần phân tích thêm khái niệm thuần
chủng và lu ý HS về cách viết công thức
lai.
- Lu ý tới cách viết công thức lai nh mẹ th-
ờng viết bên trái dấu x, bố viết bên phải
dấu x .
một số tính trạng của sinh vật.
- Giống (dòng) thuần chủng là giống có đặc
tính di truyền đồng nhất, các thế hệ sau giống

các thế hệ trớc.
- Các kí hiệu :
P : Cặp bố mẹ xuất phát
G : giao tử
F : thế hệ con.
8
Giáo án sinh học 9
P : mẹ x bố
4 . Luyện tập, củng cố:(8
'
)
1. Cho HS đọc chậm và nhắc lại phần tóm tắt cuối bài.
2. Gợi ý trả lời câu hỏi cuối bài.
Câu 2 : Nội dung cơ bản : lai các cặp bố mẹ khác nhau về một hoặc một sóo cặp tính trạng thuần chủng,
theo dõi sự di truyền riêng rẽ của từng cặp tính trạng ở con cháu và dùng toán thống kê để phân tích các
số liệu thu đợc.
9
Giáo án sinh học 9
D . Hớng dẫn (2
'
)
- Học bài , trả lời câu hỏi SGK.
-Soạn bài 2.
Ngày soạn:19/8/2011
Ngày dạy:24/8/2011
Tiết 2 : ôn tập lai một cặp tính trạng
A. Mục tiêu :
10
Giáo án sinh học 9
Học xong bài này HS có khả năng :

1.Kiến thức:
- Trình bày và phân tích đợc thí nghiệm lai một cặp tính trạng Men đen.
- Phân biệt đợc kiểu gen với kiểu hình, thể đồng hợp với thể dị hợp.
- Phát biểu đợc nội dung của định luật phân li.
- Giải thích đợc kết quả thí nghiệm của Men đen.
2.Kỹ năng:
- Rèn luyện kĩ năng quan sát và thu nhận kiến thức từ các hình vẽ.
3.Thái độ:
11
Giáo án sinh học 9
- Yêu thích môn học
B.Trọng tâm: Trình bày và phân tích đợc thí nghiệm lai một cặp tính trạng Men đen.
C.CHUẩN Bị CủA GIáO VIÊN Và HọC SINH:
1.Giáo viên:
- Tranh phóng to hình 2.1 2.3
- Bảng phụ kẻ sẵn bảng 2.
2.Học sinh
- Bảng phụ kẻ sẵn bảng 2.
D.Các hoạt động dạy học :
12
Giáo án sinh học 9
1 . Kiểm tra (5
'
) :
Nêu nội dung, đối tợng, ý nghĩa của di truyền học ?
Nêu nôị dung phơng pháp nghiên cứu di truyền của Men đen ?
2.Giới thiệu bài(2
'
):Lấy VD về cặp tính trạng tơng phản Bài hôm nay chúng ta đi tìm hiểu
về lai một cặp tính trạng

3. Bài mới(30
'
) :
Hoạt động của giáo viên
Nội dung
13
Giáo án sinh học 9
1. Hoạt động 1 : Tìm hiểu thí nghiệm của Men
đen.
- GV dùng tranh vẽ hình 2.1 để giới thiệu về
sự thụ phấn nhân tạo trên đậu Hà Lan.
- GV treo bảng 2 giới thiệu khái niệm kiểu
hình HS thảo luận nhận xét về kiểu hình ở
F1 và xác định tỉ lệ kiểu hình ở F2 ?
? So sánh kết quả thu đợc của 2 phép lai ở
bên ?
I. Thí nghiệm của Men đen :
1. Thí nghiệm :
P : Hoa đỏ x Hoa trắng
F1 : Hoa đỏ
F2 : 3 đỏ : 1 trắng
P : Hoa trắng x Hoa đỏ :
F1 : Hoa đỏ
14
Giáo án sinh học 9
- GV nhấn mạnh bố mẹ đều có vai trò di
truyền nh nhau.
? Trong các thí nghiệm ở bảng 2 tính trạng nào
là trội, tính trạng nào là lặn ?
? Từ những kết quả thí nghiệm và cách gọi tên

của Men đen h y điền các chỗ trống trong câu ã
điền ở SGK.
- GV giới thiệu sau khi hoàn chỉnh đây chính
là nhận xét tổng quát của Men đen sau khi
F2 : 3 đỏ : 1 trắng
2. Nhận xét :
* Tính trạng đợc biểu hiện ở F1 là tính trạng trội,
tính trạng còn lại là tính trạng lặn.
*Khi lai hai bố mẹ khác nhau về một cặp tính
trạng thuần chủng tơng phản thì F1 đồng tính về
tính trạng của bố hoặc mẹ, còn F2 có sự phân li
tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội : 1 lặn .
15
Giáo án sinh học 9
tiến hành các thí nghiệm.
- Cho vài HS nhắc lại nội dung.
2.Hoạt động 2 : Tìm hiểu Men đen đ giải thích ã
kết quả thí nghiệm nh thế nào ?
HS nghiên cứu thông tin mục II để trả lời các
câu hỏi :
? Nêu các khái niệm kiểu gen, kiểu hình ?
Dựa vào hình 2.3 GV khắc sâu các khái niệm
này.
II . Men đen giải thích kết quả thí nghiệm :
- Kiểu hình là tổ hợp toàn bộ các tính trạng
của cơ thể.
- ở các thế hệ P, F1, F2 các nhân tố di truyền
tồn tại thành từng cặp tơng ứng quy định
kiểu hình của cơ thể.
- Sơ đồ giải thích :

P : AA (đỏ) x aa (trắng)
16
Giáo án sinh học 9
GV giới thiệu các quy ớc của Men đen về các
chữ cái quy định tính trạng. HS quan sát hình
2.3 cho biết :
? Tỉ lệ các loại giao tử ở F1 và tỉ lệ các loại hợp
tử ở F2 ?
? Tại sao ở F2 lại có tỉ lệ 3 đỏ : 1 trắng (Vì Aa
biểu hiện kiểu hình trội còn aa biểu hiện kiểu
hình lặn).
? Men đen đ giải thích các kết quả thí nghiệm ã
G : A a
F1 : A a (đỏ) x A a (đỏ)
G : A, a A, a
F 2 : 1 AA : 2 Aa : 1 aa
3 đỏ : 1 trắng
- Giải thích của Men đen về kết quả thí
nghiệm bằng sự phân li và tổ hợp của các
cặp nhân tố di truyền (gen) quy định các cặp
tính trạng tơng phản thông qua quá trình
17
Giáo án sinh học 9
của mình nh thế nào ?
? Phát biểu quy luật phân li ?
phát sinh giao tử và thụ tinh.
- Quy luật phân li : Trong quá trình phát sinh
giao tử, mỗi nhân tố di truyền trong cặp
nhân tố di truyền phân li về một giao tử và
giữ nguyên bản chất nh ở cơ thể thuần

chủng của P.
4 . Luyện tập, củng cố(7
'
)
- GV chỉ định HS trả lời câu hỏi :
Nêu khái niệm kiểu hình và cho ví dụ minh hoạ ?
18
Giáo án sinh học 9
Phát biểu nội dung quy luật phân li ?
Men đen đ giải thích kết quả TN trên đậu Hà Lan nhã thế nào ?
- 1 2 HS đọc ghi nhớ.
5. Hớng dẫn (1
'
) :
- Học bài và trả lời câu hỏi SGK.
- Soạn bài 3.
19
Giáo án sinh học 9
Ngày soạn:23/08/2011
Ngày dạy:30/08/2011
Tiết 3 : ôn tập lai một cặp tính trạng (tiếp theo)
a. Mục tiêu :
Học xong bài này HS có khả năng :
1.Kiến thức:
- Hiểu và trình bày đợc nội dung, mục đích và ứng dụng của phép lai phân tích.
- Nêu đợc ý nghĩa thực tiễn sản xuất của định luật phân li.
20
Giáo án sinh học 9
- Phân biệt đợc trội hoàn toàn với trội không hoàn toàn.
2.Kỹ năng:

- Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích để thu nhận kiến thức từ hình vẽ.
3.Thái độ:
- Yêu thích môn học
B.Trọng tâm:III, V
C.CHUẩN Bị CủA GIáO VIÊN Và HọC SINH:
1.Giáo viên:
- Tranh phóng to hình 3 SGK
21
Giáo án sinh học 9
2.Học sinh
Soạn trớc bài
D.Các hoạt động dạy học :
1 . Kiểm tra (5
'
) :
? Phát biểu nội dung của quy luật phân li ?
? Men đen đ giải thích kết quả thí nghiệm lai một cặp tính trạng nhã thế nào ?
2.Giới thiệu bài(2
'
):Học tiếp bài Lai 1 cặp tính trạng
3. Bài mới (30
'
):
Hoạt động của giáo viên Ghi bảng
22
Giáo án sinh học 9
1. Hoạt động 1 : Tìm hiểu phép lai phân tích
- HS nghiên cứu thông tin mục II SGK để trả
lời các câu hỏi :
? Nêu khái niệm kiểu gen, thể đồng hợp, thể

dị hợp ?
- GV dùng hình 2.3 khắc sâu các khái niệm
này.
- GV phân biệt thể đồng hợp trội, thể đồng
III.Lai phân tích :
1.Một số khái niệm:
- Kiểu gen là tổ hợp toàn bộ các gen trong tế bào
của cơ thể.
- Nếu kiểu gen chứa cặp gen gồm 2 gen tơng ứng
giống nhau gọi là thể đồng hợp (AA, aa, aabb,
aaBB, AABB, aabb )
- Nếu kiểu gen chứa cặp gen gồm 2 gen tơng ứng
23
Giáo án sinh học 9
hợp lặn ở 2 cặp gen, 1 cặp gen để HS tránh
bị nhầm lẫn.
? Cá thể mang tính trạng trội (hoa đỏ) có
mấy kiểu gen biểu hiện ?
? H y xác định kết quả của những phép lai ã
sau ?
P : AA x aa
P : Aa x aa
? Làm thế nào để xác định đợc kiểu gen của
khác nhau (Aa, aaBb ) gọi là thể dị hợp.
2. Phép lai phân tích :
Hoa đỏ (có 2 kiểu gen AA, Aa) khi lai với hoa trắng
(aa) có 2 trờng hợp :
- Trờng hợp 1 :
P : AA (đỏ) x aa (trắng)
G : A a

Fa : Aa (đỏ) 100 %
- Trờng hợp 2 :
24
Giáo án sinh học 9
cá thể mang tính trạng trội ?
- HS thảo luận nhóm điền từ thích hợp vào
chỗ trống trong câu điền khuyết mục III SGK.
- GV cho 2 HS đọc to câu hoàn chỉnh cho cả
lớp nghe rồi tổng kết lại ghi bảng đồng thời
giới thiệu đây là phép lai phân tích.
? Việc xác định cá thể đồng hợp trội hay dị
hợp có ý nghĩa gì ? (xác định bố mẹ đem lai
thuần chủng tránh phân li tính trạng )
P : AA (đỏ) x aa (trắng)
G : A,a a
Fa : Aa (đỏ) : aa (trắng)
50% 50%
Phép lai phân tích là phép lai giữa cá thể mang tính
trạng trội cần đợc xác định KG với cá thể mang tính
trạng lặn. Nếu kết quả của phép lai là đồng tính thì
cá thể mang tính trạng trội có KG đồng hợp trội,
còn kết quả phân tính thì cá thể đó có kiểu gen dị
25