nâng cao hiệu quả công tác tuyển dụng tại công ty cổ phần thương mại dịch vụ sản xuất việt thương

Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương

SVTH:Nguyễn Phạm Thiên Kim Lớp:09DQD2
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là đề tài nghiên cứu của tôi. Những kết quả và các số liệu
trong khóa luận được thực hiện tại Công ty Cổ phần Thương mại Dịch vụ Sản xuất
Việt Thương, không sao chép bất kỳ nguồn nào khác. Tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm
trước nhà trường về sự cam đoan này.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 7 năm 2013
NGUYỄN PHẠM THIÊN KIM
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương

SVTH:Nguyễn Phạm Thiên Kim Lớp:09DQD2
LỜI CẢM ƠN
Tr ước tiên em xin cảm ơn các thầy cô tại trường Đại học Kỹ Thuật Công Nghệ
TP.HCM, khoa quản trị kinh doanh đã giảng dạy và truyền đạt nhiều kiến thức bổ ích
trong quá trình em học tập tại trường.
Đặc biệt, em muốn gửi lời cảm ơn đến thầy Nguyễn Ngọc Dương, người đã trực
tiếp hướng dẫn, dẫn dắt em trong quá trình hòan thành khóa luận tốt nghiệp này.
Sau cùng em xin cảm ơn quý công ty Cổ phần TM-DV-SX Việt Thương, ban
lãnh đạo công ty, đã tạo điều kiện giúp em trong thời gian em thực tập tại công ty.
Trong quá trình thực tập em đã được quan sát thực tế và học hỏi được nhiều kinh
nghiệm hữu ích cho công việc của em sau này. Đặc biệt cảm ơn các anh chị phòng
Hành chính-Nhân sự, Phòng Kế Tó an-Tài chính đã tận tình hướng dẫn, truyền đạt
những kinh nghiệm và giúp đỡ em trong suốt quá trình thực tập tại công ty.
Em xin kính chúc thầy cô, các cô,chú,anh chị luôn khỏe mạnh và thành công
trong sự nghiệp của mình.
Kính chúc quý công ty Cổ phần TM-DV-SX Việt Thương ngày càng phát triển
lớn mạnh hơn nữa.
Xin chân thành cám ơn.

Nguyễn Phạm Thiên Kim

Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương

SVTH:Nguyễn Phạm Thiên Kim Lớp:09DQD2
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN






















TS.Nguyễn Ngọc Dương

Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
SVTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim i Lớp: 09DQD2

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1:CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC TUYỂN DỤNG 4
1.1 Khái niệm tuyển dụng: 4
1.2 Tầm quan trọng của việc tuyển dụng nhân sự: 4
1.3 Các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến công tác tuyển dụng: 4
1.3.1 Môi trường bên trong: 5
1.3.2 Các yếu tố thuộc môi trường bên ngòai: 6
1.4 Các nguồn tuyển dụng nhân sự: 7
1.4.1 Nguồn tuyển bên trong doanh nghiệp: 7
1.4.2 Nguồn tuyển bên ngòai doanh nghiệp: 9
1.5 Tiêu chuẩn tuyển chọn nhân viên: 10
1.6 Quy trình tuyển dụng nhân sự trong doanh nghiệp: 10
1.6.1 Chuẩn bị tuyển dụng: 11
1.6.2 Thông báo tuyển dụng: 13
1.6.3 Thu nhận, nghiên cứu hồ sơ: 14
1.6.4 Kiểm tra trắc nghiệm: 15
1.6.5 Phỏng vấn sơ bộ: 17
1.6.6 Phỏng vấn sâu: 17
1.6.7 Xác minh điều tra:
19
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
SVTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim ii Lớp: 09DQD2

1.6.8 Khám sức khỏe: 19
1.6.9 Quyết định tuyển dụng: 20

1.7 Đánh giá hiệu quả công tác tuyển dụng: 21
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC TUYỂN DỤNG NHÂN SỰ TẠI
CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ SẢN XUẤT VIỆT THƯƠNG 22
2.1 Quá trình hình thành và phát triển: 22
2.2 Bộ máy tổ chức của công ty: 23
2.3 Chức năng và lĩnh vực sản xuất kinh doanh của công ty: 29
2.4 Tình hình họat động của công ty trong những năm qua: 31
2.5 Tình hình nhân sự của công ty Việt Thương: 34
2.5.1 Số lượng lao động của công ty: 34
2.5.2 Trình độ học vấn: 35
2.5.3 Cơ cấu lao động theo giới tính và độ tuổi: 37
2.6 Phân tích thực trạng công tác tuyển dụng tại công ty Việt Thương: 39
2.6.1 Các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến công tác tuyển dụng của công ty: 39
2.6.2 Nguồn tuyển dụng của công ty: 41
2.6.3 Tiêu chuẩn tuyển chọn nhân viên: 45
2.6.4 Quy trình tuyển dụng của công ty Việt Thương: 46
2.7 Đánh giá hiệu quả công tác tuyển dụng của công ty: 50
2.7.1 Ưu điểm: 50
2.7.2 Nhược điểm: 51
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
SVTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim iii Lớp: 09DQD2

CHƯƠNG 3: MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC
TUYỂN DỤNG NHÂN SỰ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN THƯƠNG MẠI DỊCH VỤ
SẢN XUẤT VIỆT THƯƠNG 53
3.1 Phương hướng kinh doanh và sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả công tác tuyển
dụng nhân sự của công ty trong thời gian tới: 53
3.1.1 Phương hướng kinh doanh: 53
3.1.2 Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả công tác tuyển dụngcủa công ty: 54
3.2 Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác tuyển dụng tại công ty Cổ Phần

Thương Mại Dịch Vụ Sản Xuất Việt Thương: 55
3.2.1 Kế hoạch hóa nguồn nhân lực của công ty: 55
3.2.2 Thực hiện công tác phân tích công việc của công ty: 59
3.2.3 Đa dạng hóa các nguồn tuyển dụng: 62
3.2.4 Hoàn thiện quy trình tuyển dụng của công ty Việt Thương: 67
3.2.5 Các giải pháp khác: 76
3.3 Kiến nghị đối với Nhà nước: 77
KẾT LUẬN 79
TÀI LIỆU THAM KHẢO 80
PHỤ LỤC 81

Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
SVTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim iv Lớp: 09DQD2

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TM-DV-SX : Thương Mại Dịch Vụ Sản Xuất
TSNH : Tài sản ngắn hạn
TSDH : Tài sản dài hạn
VCSH : Vốn chủ sở hữu
LĐ : Lao động

Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
SVTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim v Lớp: 09DQD2

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1 Tiêu chuẩn thuộc về kỹ năng 10
Bảng 2.1 Danh sách cổ đông sáng lập 24
Bảng 2.2 Kết quả họat động kinh doanh của công ty 2009-2012 31
Bảng 2.3: Bảng báo cáo tình hình tài sản, nguồn vốn 32
Bảng 2.4 Tổng hợp số lượng lao động qua các năm 34

Bảng 2.5 Trình độ học vấn của nhân viên công ty(năm 2012) 35
Bảng 2.6 Cơ cấu lao động theo giới tính của công ty 37
Bảng 2.7 Cơ cấu lao động theo độ tuổi của nhân viên công ty(Năm 2012) 38
Bảng 2.8 Nguồn tuyển dụng của công ty qua các năm 2009-2012 41
Bảng 2.9 Các nguồn tuyển dụng bên ngòai của công ty 43
Bảng 3.1 Bảng mẫu đánh giá nhân viên 56
Bảng 3.2 Mẫu bảng mô tả cô ng việc 62
Bảng 3.3 Mẫu bảng thông tin ứng viê n 70





Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
SVTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim vi Lớp: 09DQD2

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH
 Biểu đồ:
Biểu đồ 2.1 Kết quả hoạt động kinh doanh từ năm 2009-2012 31
Biểu đồ 2.2 Tình hình lao động của công ty qua các năm 35
Biểu đồ 2.3 Trì nh độ học vấn của nhân viên công ty 36
Biểu đồ 2.4 Cơ cấu lao động theo giới tính từ 2009-2012 37
Biểu đồ 2.5 Cơ cấu lao độngcủa công ty theo độ tuổi 38
 Sơ đồ:
Sơ đồ 1.1 Quy trình tuyển dụng nhân sự 11
Sơ đồ 2.1 Cơ cấu bộ máy tổ chức của công ty 23
Sơ đồ 2.2 Quy trình tuyển dụng 46
Sơ đồ 3.1 Quy trình tuyển dụng mới 68
 Hình ảnh:
Hình 2.1 Một số hình ảnh sản phẩm của công ty 30

Hình 2.2 Mẫu tuyển dụng trên trang web của công ty 47



Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 1 Lớp: 09DQD2

LỜI MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài:
Tro ng một bài phỏng vấn khi được hỏi về bí quyết thành công để giúp doanh
nghiệp vượt qua cơn “bão” kinh tế trong năm 2012, đạt doanh thu và lợi nhuận cao
trong khi nền kinh tế của châu lục vẫn còn gặp khó khăn, bà Mai Kiều Liên – Tổng
Giám Đốc công ty Vinamilk đã chia sẻ rằng “Tôi cho rằng bí quyết chính ở đây là yếu
tố con người. Tại Vinamilk, chúng tôi có một đội ngũ nhân lực mà tôi cho rằng sẽ ít
doanh nghiệp nào có được…”. Đúng như vậy, thành công của doanh nghiệp không thể
tách rời yếu tố con người, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế thị trường đầy biến động
như hiện nay, cùng xu hướng hội nhập với nền kinh tế thế giới, tính cạnh tranh giữa
các doanh nghiệp ngày càng diễn ra gay gắt, các doanh nghiệp phải tạo cho mình một
vị thế riêng, một đội ngũ nhân lực giỏi mới có thể cạnh tranh được với các doanh
nghiệp khác. Vậy làm thế nào để có một đội ngũ nhân lực chất lượng phù hợp với yêu
cầu của công việc, điều này phụ thuộc rất nhiều vào việc tuyển dụng đầu vào của
doanh nghiệp.
Công tác tuyển dụng có hiệu quả sẽ giảm bớt chi phí đào tạo,tuyển được đúng
người, đúng việc, giúp cho quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp được ổn
định và đạt hiệu quả cao. Tuy nhiên, công tác tuyển dụng ở các doanh nghiệp hiện nay
vẫn còn nhiều bất cập ở một số vấn đề.Đa số các doanh nghiệp hiện nay chưa quan tâm
đến các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến tuyển dụng.Các yếu tố môi trường ở đây bao
gồm môi trường bên ngòai và môi trường bên trong. Môi trường bên ngòai gồm các
yếu tố như lượng cung cầu lao động hiện tại của thị trường, tình hình kinh tế, nguồn
nhân lực của các đối thủ cạnh tranh hiện tại ra sao… từ việc phân tích những yếu tố

này doanh nghiệp có thể hoạch định, dự báo nhu cầu nhân sự và đưa ra các hình thức
tuyển dụng phù hợp. Bên cạnh đó cũng phải quan tâm đến các yếu tố môi trường bên
trong như uy tín của doanh nghiệp, mục tiêu phát triển của doanh nghiệp, thái độ của
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 2 Lớp: 09DQD2

nhà lãnh đạo…để đưa ra các tiêu chí tuyển dụng, sắp xếp quy trình tuyển dụng của
doanh nghiệp như thế nào.
Quy trình tuyển dụng ở các doanh nghiệp cũng chưa được thực hiện một cách
hiệu quả. Tùy vào thời gian và tài chính mà doanh nghiệp thực hiện đầy đủ các giai
đọan trong quy trình tuyển dụng hay không, tuy nhiên việc thực hiện những công việc
gì trong từng giai đọan cần được quan tâm hơn để công tác tuyển dụng diễn ra hiệu
quả. Như trong giai đọan chuẩn bị tuyển dụng, một số doanh nghiệp còn chưa chú
trọng đến việc thực hiện bảng mô tả công việc một cách chi tiết, chính xác, điều này sẽ
gây ảnh hưởng đến hiệu quả của tuyển dụng vì không nắm được chính xác các yêu cầu
đòi hỏi ở một công việc nào đó thì không thể tuyển được đúng người có khả năng đáp
ứng được công việc đó. Hay bước xem xét hồ sơ không được thực hiện tốt dẫn đến ảnh
hưởng việc sàng lọc các ứng viên đi tiếp vào các vòng tuyển dụng tiếp theo.
Ngòai ra còn một vấn đề khác là nguồn tuyển dụng, nó là một yếu tố đóng vai
trò quan trọng trong công tác tuyển dụng. Nguồn tuyển dụng gồm có nguồn tuyển dụng
bên trong doanh nghiệp( nhân viên của doanh nghiệp) và nguồn tuyển dụng bên ngòai
(sinh viên các trường Đại học, ứng viên do nhân viên giới thiệu…). Các doanh nghiệp
hiện nay chưa tận dụng hết các nguồn tuyển dụng để thu hút lao động mà đa số chỉ tập
trung ở một số nguồn(ví dụ như người quen do nhân viên trong doanh nghiệp giới
thiệu…) từ đó không đáp ứng đủ số lượng cần tuyển cũng như bỏ lỡ một số lượng nhân
tài có ích cho doanh nghiệp do không mở rộ
ng các nguồn tuyển dụng. Qua thời gian
thực tập ở Công ty Cổ Phần Thương Mại Dịch Vụ Sản Xuất Việt Thương, em nhận
thấy công tác tuyển dụng của công ty cũng còn tồn tại những bất cập nêu trên.
Đây là một vấn đề cấp thiết cần có những biện pháp để giải quyết và nâng cao

hiệu quả công tác tuyển dụng cho các doanh nghiệp. Vì vậy với hy vọng góp phần đẩy
mạnh hiệu quả công tác tuyển dụng em đã chọn đề tài: “Nâng cao hiệu quả công tác
tuyển dụng tại công ty Cổ Phần Thương Mại Dịch Vụ Sản Xuất Việt Thương” làm
đề tài khóa luận tốt nghiệp.
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 3 Lớp: 09DQD2

2.Mục tiêu nghiên cứu:
 Tổng hợp một số vấn đề lý luận cơ bản về công tác tuyển dụng.
 Đánh giá thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến công tác tuyển dụng tại
công ty Cổ Phần Thương Mại Dịch Vụ Sản Xuất Việt Thương nhằm tìm ra những
ưu điểm và nhược điểm để có những giải pháp giải quyết các vấn đề tồn tại.
 Đưa ra một số giải pháp nhằm đẩy mạnh công tác tuyển dụng tại công ty để giúp
công ty nâng cao chất lượng đội ngũ nhân lực và đồng thời nâng cao hiệu quả sản
xuất kinh doanh của công ty.
3.Phạm vi đối tượng nghiên cứu:
 Quản trị nhân sự là một phạm vi rộng lớn gồm nhiều họat động khác nhau như:
Tuyển dụng, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Nên trong đề tài này em chỉ tập
trung nghiên cứu về vấn đề tuyển dụng tại công ty Cổ Phần Thương Mại Dịch Vụ
Sản Xuất Việt Thương.
 Đề tài nghiên cứu sử dụng dữ liệu tại công ty Cổ Phần Thương Mại Dịch Vụ Sản
Xuất Việt Thương trong khoảng thời gian 4 năm gần đây (2009-2012) để so sánh,
đối chiếu nghiên cứu tình hình tuyển dụng nhân sự của công ty.
4.Phương pháp nghiên cứu:
 Phương pháp thu thập số liệu.
 Phương pháp phân tích.
5.Kết cấu của đề tài:
Đề tài được chia thành ba chương:
 Chương 1: Cơ sở lý luận về công tác tuyển dụng nhân sự.
 Chương 2: Thực trạng công tác tuyển dụng tại công ty Cổ Phần Thương Mại Dịch

Vụ Sản Xuất Việt Thương.
 Chương 3: Một số biện pháp nâng cao hiệu quả công tác tuyển dụng tại công ty
Cổ Phần Thương Mại Dịch Vụ Sản Xuất Việt Thương.

Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 4 Lớp: 09DQD2

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC TUYỂN DỤNG
1.1 Khái niệm tuyển dụng:
Tuyển dụng là quá trình tìm kiếm, thu hút, lựa chọn người phù hợp với công
việc của tổ chức và bố trí sắp xếp họ vào vị trí công việc cụ thể. Nói cách khác tuyển
dụng là tìm người thích hợp và sau đó sử dụng họ vào các công việc cần thiết nhằm
mục đích sau cùng là hoàn thành tốt mục tiêu của tổ chức với hiệu quả cao nhất.Việc
tuyển dụng nhân sự của doanh nghiệp là cả một quá trình. Nó giúp cho tổ chức, doanh
nghiệp có đội ngũ nhân viên trẻ sẵn sàng kế thừa, phát huy năng lực doanh nghệp, tạo
cơ hội cho doanh nghiệp phát triển.
1.2 Tầm quan trọng của việc tuyển dụng nhân sự:
Tuyển dụng giữ vai trò rất quan trọng trong hoạt động của các doanh nghiệp.Sai
lầm trong tuyển dụng sẽ ảnh hưởng xấu trực tiếp đến công tác quản trị và hiệu quả kinh
doanh, có thể dẫn đến mất đòan kết, gây xáo trộn, chia rẽ nội bộ trong đơn vị.Tuyển
dụng đòi hỏi sự chính xác cao và hiệu quả đem lại là tuyệt đối, không có một nhà kinh
doanh nào muốn tuyển nhân viên mà không muốn nhân viên đó đem lại sự hiệu quả
trong công việc.
Cha ông ta xưa nay đã có câu “Dụng nhân như dụng mộc”, ý nói rằng việc dùng
người cũng như người thợ mộc phải biết dùng lọai gỗ nào để làm nhà cửa, để đóng đồ
dùng cho phù hợp. Cụ thể hơn là phải biết sử dụng đúng người, đúng việc, có như vậy
thì họ mới phát huy được khả năng, sở trường hòan thành tốt được công việc được
giao. Và điều này phải được bắt đầu ngay từ công tác tuyển dụng, vì thông qua quá
trình tuyển dụng việc chọn được người đáp ứng được các yêu cầu về chuyên môn,năng

lực và phù hợp với văn hóa doanh nghiệp là một yếu tố quan trọng đối với sự thành
công của bất kỳ doanh nghiệp nào.
1.3 Các yếu tố môi trường ảnh hưởng đến công tác tuyển dụng:

Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 5 Lớp: 09DQD2

1.3.1 Môi trường bên trong:
Có nhiều nhân tố bên trong doanh nghiệp có thể ảnh hưởng đến quá trình tuyển
dụng nhân sự, bao gồm các nhân tố sau:
-Hình ảnh, uy tín của doanh nghiệp: Đây là yếu tố đầu tiên ảnh hưởng trong việc thu
hút người xin việc. Người đi xin việc luôn mong muốn xin vào làm tại các doanh
nghiệp có uy tín, có nhiều cơ hội thăng tiến, giúp họ có thể phát huy hết khả năng của
mình. Một công ty có uy tín trên thị trường thì sẽ có lợi thế hơn khi đăng thông báo
tuyển dụng, và thu hút được nhiều ứng viên giỏi. Bởi tên tuổi của nhà tuyển dụng chính
là tài sản quý giá đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút ứng viên và đồng thời góp
phần tiết kiệm chi phí tuyển dụng. Bên cạnh đó, khi doanh nghiệp thu hút được nhiều
ứng viên tiềm năng thì khả năng lựa chọn được người phù hợp với công việc là cao
hơn.
-Mục tiêu phát triển của doanh nghiệp: Mỗi doanh nghiệp đều có mục tiêu, định hướng
riêng và họ sẽ điều hành phát triển mọi họat động của doanh nghiệp theo đúng hướng
mục tiêu đó. Vì thế tùy theo mục tiêu của doanh nghiệp mà nhà tuyển dụng có những
kế họach tuyển dụng thích hợp, xác định được đối tượng cần thu hút tuyển dụng là ai
và cần những kĩ năng gì…
-Văn hóa công ty: Văn hóa đóng vai trò quan trọng vì đó là một trong những yếu tố
quyết định sự thu hút của một công ty đối với ứng viên tiềm năng và nhân viên hiện tại.
Một công ty có bầu không khí năng động, chắc chắn các cấp quản trị sẽ tuyển chọn
những người thông minh, có tham vọng, nhất là năng động và có sáng kiến. Có nhiều
cách để kéo gần khoảng cách giữa môi trường văn hóa hiện tại của công ty với môi
trường văn hóa cần có để thu hút và giữ chân người giỏi. Việc cải thiệ

n môi trường văn
hóa nơi làm việc không phải quá khó khăn hay tốn kém. Tất cả những gì cần làm để
phát triển một môi trường văn hóa phù hợp là sẵn sàng quan sát và lắng nghe, một chút
sáng tạo, và cởi mở trước những ý tưởng mới. Ngòai ra, việc tuyển chọn nhân sự còn bị
ảnh hưởng bởi phản ứng của công đòan trong công ty.
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 6 Lớp: 09DQD2

-Thái độ của nhà quản trị: Thái độ của nhà quản trị ảnh hưởng rất nhiều đến chất
lượng của công tác tuyển dụng nhân sự của doanh nghiệp. Một nhà quản trị có thái độ
coi trọng người tài, sẽ dễ dàng thu hút được nhân tài, những ứng viên có năng lực cho
doanh nghiệp.
1.3.2 Các yếu tố thuộc môi trường bên ngòai:
-Quan hệ cung cầu trên thị trường lao động: Yếu tố này tác động rất nhiều đến công
tác tuyển dụng. Nếu trên thị trường lao động đang dư thừa tức là cung lớn hơn cầu điều
này sẽ có lợi cho công tác tuyển dụng. Doanh nghiệp sẽ dễ thu hút và tuyển chọn lao
động, việc tuyển dụng được lao động có trình độ cao cũng sẽ dễ dàng hơn. thu Thị
trường lao động được thể hiện qua cung và cầu lao động. Ngược lại, khi cầu lao động
lớn hơn cung thì việc tuyển dụng của doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn hơn. Xét về cả quy
mô và chất lượng của cung cầu lao động trên thị trường lao động đều đồng thời ảnh
hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến tuyển dụng nhân lực của tổ chức.
-Xu hướng kinh tế: nền kinh tế ổn định sẽ đảm bảo được nguồn nhân lực trên thị
trường. Khi kinh tế suy thoái hoặc mất cân bằng thì nhu cầu tìm việc làm của người lao
động cao hơn, công ty sẽ dễ thu hút các ứng cử viên hơn và ngược lại. Xu hướng kinh
tế hiện nay là tòan cầu hóa và một trong những tác động chủ yếu của toàn cầu hóa là
phát triển nguồn nhân lực. To àn c ầu hóa đã tác động đến việc phát triển nguồn nhân
lực theo nhiều cách khác nhau. So với trước đây, ngày nay các doanh nghiệp cần phải
bổ sung nhiều hơn các kỹ năng cho đội ngũ nhân viên của mình để thích ứng với các
cơ hội và thách thức do toàn cầu hóa và sự thay đổi công nghệ tạo ra. Bởi vậy, hoạt
động tuyển dụng cũng không thể không bị ảnh hưởng bởi xu hướng phát triển

này.Thực tế
cho thấy công tác tuyển dụng tại các doanh nghiệp không ngừng được cải
tiến, hoàn thiện và ngày càng chuyên nghiệp hơn.
-Sự cạnh tranh của các đối thủ khác: khi có nhu cầu tuyển nhân sự công ty cần xem xét
đến các đối thủ cạnh tranh của mình để có thể tạo ra những điểm mới sáng tạo hơn khi
tuyển dụng vì doanh nghiệp hiện đại ngày nay đã chuyển từ cạnh tranh sản phẩm thành
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 7 Lớp: 09DQD2

cạnh tranh con người. Trong một chừng mực nào đó, cạnh tranh của doanh nghiệp là
cạnh tranh nhân tài, mấu chốt của cạnh tranh nhân tài chính là cạnh tranh trong việc
tuyển dụng và bồi dưỡng huấn luyện nhân viên. Như vậy, nếu doanh nghiệp hoạt động
trong môi trường cạnh tranh gay gắt thì công tác tuyển dụng của doanh nghiệp cần
được chú trọng, cân nhắc, đa dạng các hình thức và phương pháp tuyển dụng. Vì các
doanh nghiệp có sức cạnh tranh cao có khả năng thu hút được nhiều lao động hơn.
1.4 Các nguồn tuyển dụng nhân sự:
Có 2 nguồn tuyển dụng cơ bản đó là nguồn tuyển bên trong doanh nghiệp và nguồn
tuyển bên ngòai doanh nghiệp.
1.4.1 Nguồn tuyển bên trong doanh nghiệp:
Là các nhân viên trong nội bộ doanh nghiệp, bằng nguồn tuyển dụng này thì
nhân viên sẽ có được vị trí mới thông qua quá trình đề bạc hoặc cân nhắc lên vị trí cao
hơn hay thuyên chuyển công tác, hoặc thi tuyển để nhân lực phù hợp nhu cầu nhân lực
của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có sự thay đổi nào về nhân sự thì các nhân viên
này là những người hiểu rõ hơn hết tính chất công việc cũng như những đòi hỏi, những
yêu cầu của công việc đó.
Để nắm rõ được nguồn này các nhà quản trị doanh nghiệp cần phải lập các lọai
hồ sơ khác nhau như hồ sơ nhân sự, hồ sơ phát triển nhân sự và hồ sơ sắp xếp nhân lực.
Ở hồ sơ nhân sự và hồ sơ phát triển nhân sự sẽ là thông tin về mỗi nhân viên được thu
thập, cập nhật dưới dạng các bảng tóm tắt về trình độ học vấn, các kỹ năng, năng lực
đặc biệt, các lớp đào tạo và bồi dưỡng đã qua, để từ đây xem xét được khả năng đề bạt

thuyên chuyển nhân viên đến những vị trí mới khi cần tuyển dụng. Với những vị trí
quan trọng trong doanh nghiệp thì sẽ sử dụng lọai hồ sơ sắp xếp lọai nhân lực để thấy
được khả năng thăng tiến của các nhân viên.
-Ưu điểm:
+Nhân viên của doanh nghiệp sẽ dễ dàng, thuận lợi hơn trong công việc, nhất là trong
thời gian đầu ở cương vị mới. Điều này làm giảm đi một chi phí khá lớn về thời gian,
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 8 Lớp: 09DQD2

chi phí cho tuyển dụng và đồng thời cũng giảm chi phí cho việc hội nhập, quá trình đào
tạo ban đầu cho nhân viên.
+Nhân viên của doanh nghiệp đã được thử thách về lòng trung thành, thái độ nghiêm
túc, trung thực, tinh thần trách nhiệm và ít bỏ việc. Điều này làm mức cân bằng về nhu
cầu nhân lực được đảm bảo.
+Tuyển dụng từ nguồn nội bộ sẽ giúp doanh nghiệp có thể chủ động hơn trong một số
tình huống cần gấp những vị trí công việc mang tính quan trọng mà chờ tuyển dụng
bên ngoài thì mất nhiều thời gian. Bên cạnh đó khi đã trải qua khỏang thời gian lao
động ở doanh nghiệp thì năng lực của các nhân viên sẽ thay đổi, phát triển hơn vì vậy
khai thác năng lực này giúp doanh nghiệp sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực hiện có, bố
trí lại nguồn nhân lực giảm nhân sự ở những bộ phận dư thừa chuyển nhân sự qua
những bộ phận khác, công việc phù hợp với họ hơn.
+Hình thức tuyển trực tiếp từ các nhân viên đang làm việc trong doanh nghiệp cũng tạo
ra sự thi đua rộng rãi của các nhân viên, kích thích họ làm việc tích cực hơn, sáng tạo
hơn và tạo ra hiệu suất cao hơn.
-Nhược điểm:
+Hạn chế về số lượng cũng như chất lượng ứng viên.
+Tuyển dụng từ nguồn nội bộ đối với những nhân viên đã quen với cách làm việc ở vị
trí cũ, họ làm việc rập khuôn và hạn chế khả năng sáng tạo sẽ làm cho môi trường làm
việc không năng động, không tạo được không khí thi đua trong doanh nghiệp
+Trong doanh nghiệp có thể sẽ hình thành nhóm ứng viên đã ứng cử cho một chức vụ

nào đó còn trống nhưng không đượ
c tuyển chọn, tâm lý không phục lãnh đạo, bất hợp
tác với lãnh đạo mới, dễ chia bè phái, mất đoàn kết.
+Chính sách cán bộ của doanh nghiệp theo đuổi chính sách thăng tiến đề bạc nội bộ đã
hạn chế lượng ứng viên từ bên ngoài gia nhập vào công ty.


Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 9 Lớp: 09DQD2

1.4.2 Nguồn tuyển bên ngòai doanh nghiệp:
-Doanh nghiệp có thể tuyển dụng từ bên ngoài thông qua các công ty giới thiệu việc
làm, quảng cáo, tuyển theo sự giới thiệu của nhân viên doanh nghiệp, sinh viên thực
tập, do ứng viên tự đến xin việc làm. Tuyển dụng nguồn này thì doanh nghiệp phải
quan tâm đến các yếu tố về thị trường lao động, vị thế của doanh nghiệp, chính sách
nhân sự của doanh nghiệp, khả năng tài chính của doanh nghiệp…
-Ưu điểm:
+Nguồn ứng viên đa dạng,phong phú đủ mọi trình độ, kinh nghiệm. Giúp doanh nghiệp
có nhiều sự lựa chọn tốt hơn.
+Môi trường làm việc và công việc mới giúp cho người lao động thích thú, làm việc
hăng say và thể hiện năng lực của bản thân.
+Những lao động mới có thể mang đến cách nhìn mới, sự sáng tạo đổi mới tốt cho
doanh nghiệp
+Có thể tuyển dụng nhân sự từ các công ty đối thủ.
+ Tình hình thất nghiệp đang gia tăng nên thông qua hình thức tuyển dụng này công ty
sẽ góp phần làm giảm tình trạng thất nghiệp.
-Nhược điểm:
+Doanh nghiệp không chủ động được thời gian tuyển dụng, vì để tuyển dụng từ nguồn
bên ngoài cần nhiều thời gian để sàng lọc và cân nhắc.
+Môi trường l àm việc mới sẽ gây một số khó khăn cho người lao động, việc khó hòa

nhập vào môi trường làm việc của doanh nghiệp sẽ gây cản trở cho quá trình thực hiện
hài hòa mục tiêu của người lao động và của doanh nghiệp.
+Doanh nghiệp không hấp dẫn dễ bị ứng viên nhận thức, đánh giá thấp. Điều này sẽ
làm giảm uy tín của công ty cũng như sản phẩm của công ty bên ngoài thị trường.
+Khả năng tài chính của doanh nghi
ệp không đủ khả năng tài chính để chi trả lương
cao, tốn nhiều chi phí cho công tác tuyển dụng.

Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 10 Lớp: 09DQD2

1.5 Tiêu chuẩn tuyển chọn nhân viên:
Việc tuyển chọn ứng viên phải dựa trên những tiêu chuẩn sau đây:
− Khả năng cá nhân
− Khả năng chuyên môn
− Khả năng giao tế
− Khả năng lãnh đạo (nếu tuyển cấp quản trị)
Bảng 1.1 Tiêu chuẩn thuộc về kỹ năng
Cấp cao
Kỹ năng quản trị
Cấp trung
Kỹ năng kỹ thuật
Cấp thấp
Nghiệp vụ chuyên môn
Nhân viê n


Tiêu chuẩn tuyển chọn ứng viên còn phải phù hợp với điều kiện, định hướng viễn
cảnh của doanh nghiệp, môi trường văn hóa của doanh nghiệp, chiến lược của doanh
nghiệp và từng công việc cụ thể.Mỗi vị trí ứng tuyển đều có tiêu chuẩn riêng. Nếu

tuyển nhân viên ở chức vụ càng cao, thì đòi hỏi ứng viên phải có kỹ năng quản trị rộng
và bao quát bấy nhiêu( kỹ năng quản trị bao gồm kỹ năng nhận thức và kỹ năng giao
tế). Ngược lại, ứng viên muốn ứng cử vào chức vụ càng thấp thì đòi hỏi nhiều kỹ năng
kỹ thuật và khả năng chuyên môn cao hơn, từ đó phải đặt ra nhiều tiêu chuẩn khắc khe,
phức tạp để tuyển được ứng viên tốt nhất.
1.6 Quy trình tuyển dụng nhân sự trong doanh nghiệp:
Sơ đồ 1.1 Quy trình tuyển dụng nhân sự
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 11 Lớp: 09DQD2



1.6.1 Chuẩn bị tuyển dụng:
Tr ước khi tuyển dụng, doanh nghiệp phải dự báo nhu cầu nhân sự trước mắt và
lâu dài để đảm bảo đủ số lượng nguồn nhân lực để thực hiện công việc có năng suất và
chất lượng cao.Để có cơ sở dự báo đúng số lượng nguồn nhân lực cần thiết, nhân lực
đáp ứng các yêu cầu chuyên môn của mỗi công việc thì doanh nghiệp phải thực hiện
quá trình phân tích công việc. Phân tích công việc là quát trình thu thập các tư liệu và
Chuẩn bị tuyển dụng (1)
Thông báo tuyển dụng (2)
Phỏng vấn sơ bộ (5)
Thu nhận, nghiên cứu hồ sơ (3)
Kiểm tra trắc nghiệm (4)
Phỏng vấn sâu (6)
Khám sức khỏe (8)
Xác minh điều tra (7)
Ra quyết định tuyển dụng (9)

ỨNG
VIÊN
BỊ BÁC
(LỌAI BỎ)
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 12 Lớp: 09DQD2

đánh giá một cách hệ thống các thông tin quan trọng có liên quan đến các công việc cụ
thể trong tổ chức nhằm làm rõ bản chất của từng công việc.
Kết quả của quá trình phân tích công việc sẽ là bảng mô tả công việc và bảng
tiêu chuẩn công việc, doanh nghiệp cần chú trọng xây dựng chi tiết và chính xác vì đây
là hai tài liệu quan trọng phục vụ cho quá trình tuyển dụng của doanh nghiệp.
 Bảng mô tả công việc: là tài liệu cung cấp thông tin liên quan đến các công tác cụ
thể, các nhiệm vụ và trách nhiệm của công việc. Gồm các nội dung sau:
+ Nhận diện công việc (tên công việc, cấp bậc công việc…)
+ Mô tả tính chất công việc
+ Các mối quan hệ trong thực hiện công việc ( mối quan hệ của người thực hiên công
việc với những người khác trong và ngòai doanh nghiệp)
+ Chức năng nhiệm vụ trong công việc
+ Quyền hạn thực hiện công việc
+ Tiê u chuẩn đánh giá nhân viên thực hiện công việc cần đạt những tiêu chuẩn gì (chỉ
rõ người thực hiện công việc cần đạt các tiêu chuẩn về số lượng sản phẩm haycông
việc thực hiện trong ngày…)
+ Điều kiện làm việc: liệt kê những điều kiện làm việc đặc biệt như là ca ba, thêm giờ,
sự may rủi trong công việc…
 Bảng tiêu chuẩn công việc: là bảng chi tiết hóa, trình bày các điều kiện, tiêu chuẩn
tối thiểu mà một người cần phải hòan thành một công việc nhất định nào đó. Bảng

tiêu chuẩn này rất đa dạng về yêu cầu của nhân viên đối với công việc, một số yếu
tố chính thường được đề cập trong bảng tiêu chuẩn như:
+ Trình độ học vấn
+ Trình độ chuyên môn
+ Các kỹ năng cần thiết cho công việc
+ Kinh nghiệm cần có để thực hiện công việc: thâm niên trong nghề, các thành tích đã
đạt được.
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 13 Lớp: 09DQD2

+ Trình độ ngoại ngữ: cần biết ngoại ngữ nào và mức độ.
+ Các phẩm chất về cá nhân: tuổi đời, sức khỏe, ngoại hình, tham vọng cầu tiến, hoàn
cảnh gia đình , nghị lực ,mức độ thích nghi với hoàn cảnh, khả năng làm việc độc lập,
khả năng chịu được sự căng thẳng hay áp lực công việc …
+ Một số các yêu cầu đặc biệt khác cần thiết cho hoàn thành công việc .
-Trên cơ sở phân tích bảng mô tả công việc và bảng tiêu chuẩn công việc, nhà quản trị
sẽ tiến hành tuyển dụng các ứng viên phù hợp với từng công việc của doanh nghiệp.
-Ngòai ra trong giai đọan chuẩn bị tuyển dụng doanh nghiệp còn phải chuẩn bị về kinh
phí, địa điểm phỏng vấn, thành lập hội đồng tuyển dụng, quy định rõ về số lượng và
quyền hạn của hội đồng, sọan thảo các mẫu trắc nghiệm, mẫu phỏng vấn…
1.6.2 Thông báo tuyển dụng:
Bước này nhằm thu hút, tìm kiếm nhiều ứng viên từ các nguồn khác nhau để
việc tuyển chọn được thuận lợi và đạt kết quả cao nhất.
Có nhiều hình thức thông báo tuyển dụng, tùy theo vị trí nhân viên cần tuyển mà
doanh nghiệp sẽ quyết định các hình thức thông báo tuyển dụng khác nhau và nhất là
hình thức nào tiết kiệm được chi phí và thời gian của doanh nghiệp. Các hình thức
thông báo gồm:
+ Thông báo qua các phương tiện thông tin đại chúng, mạng internet
+ Niêm yết thông báo tại trụ sở doanh nghiệp.
+ Gửi thông báo đến các trường đào tạo chuyên ngành để giới thiệu.

+ Kết hợp với các trung tâm tư vấn giới thiệu việc làm.
Trong thông báo nên ngắn gọn, rõ ràng, chi tiết và đầy đủ những thông tin cơ
bản cho ứng viên như: yêu cầu trình độ, kiến thức, kỹ năng, phẩm chất và đặc điểm cá
nhân.Với quảng cáo cần lưu ý thêm:
+ Quảng cáo về doanh nghiệp, công việc để các ứng viên rõ hơn về uy tín và sự hấp
dẫn trong công việc
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 14 Lớp: 09DQD2

+ Các chức năng, trách nhiệm, nhiệm vụ chính trong công việc để các ứng viên có thể
hình dung được công việc mà họ ứng tuyển.
+ Quyền lợi nếu ứng viên được tuyển (lương, thưởng, cơ hội đào tạo, thăng tiến, môi
trường làm việc…)
+ Các hướng dẫn về thủ tục hành chính, hồ sơ, cách thức liên hệ với doanh nghiệp…
1.6.3 Thu nhận, nghiên cứu hồ sơ:
 Thu nhận hồ sơ:
Tất cả mọi hồ sơ xin việc đều phải ghi vào sổ xin việc, có phân loại chi tiết cho
tiện sử dụng sau này.Nên lập hồ sơ cho từng ứng viên. Mỗi hồ sơ gồm có:
- Đơn xin việc: (thường theo mẫu của doanh nghiệp) Đơn xin việc là bước đầu tiên
trong quá trình đánh giá các ứng viên. Biểu mẫu xin việc làm cung cấp các thông tin về
trình độ học vấn, các thành tích đã đạt được trước đây, những điểm mạnh và những
điểm yếu của từng ứng viên. Trong thực tế các công ty thường sử dụng nhiều biểu mẫu
xin việc làm khác nhau đối với từng đối tượng như: các chức vụ quản trị, chuyên gia kỹ
thuật, lao động chuyên môn… Đối với các biểu mẫu xin việc làm, yêu cầu trả lời các
câu hỏi chi tiết về trình độ học vấn, giáo dục… Đối với các công nhân làm việc theo
giờ, biểu mẫu xin việc làm lại tập trung vào các vấn đề: trang bị dụng cụ mà ứng viên
có thể sử dụng, và mức độ thành thạo, kinh nghiệm làm việc thực tế.
- Các văn bằng chứng chỉ tốt nghiệp.
- Sơ yếu lý lịch cá nhân: Tóm tắt lý lịch, hoàn cảnh cá nhân và gia đình.
 Nghiên cứu hồ sơ:

Nghiên cứu hồ sơ nhằm kiểm tra sự phù hợp của các ứng viên tham gia với tiêu
chuẩn công việc được tuyển dụng, lọai bỏ những ứng viên không phù hợp để giảm bớt
chi phí cho doanh nghiệp.
Ở bước này cán bộ nhân sự của tổ chức tìm hiểu hồ sơ xin việc của các ứng viên,
tìm những điểm không nhất quán để xem xét kỹ( ví dụ:quá trình làm việc,thay đổi công
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 15 Lớp: 09DQD2

việc liên tục…), so sánh các thông tin trong hồ sơ với nhau và so với các yêu cầu của
công việc đặt ra để lựa chọn được những hồ sơ phù hợp.
-Các thông tin hồ sơ cần thu thập, nghiên cứu như:
+Học vấn, kinh nghiệm quá trình công tác
+Khả năng tri thức
+Mức độ lành nghề
+Sức khỏe…
Sau khi nghiên cứu những hồ sơ xin việc, bộ phận nhân sự sẽ phân tích và đánh
giá từng ứng viên để quyết định danh sách ứng viên nào phù hợp tham gia vào các
bước tuyển dụng tiếp theo.
1.6.4 Kiểm tra trắc nghiệm:
- Mục đích của trắc nghiệm:
+ Tiên đoán về khả năng của ứng viên, các kiến thức cơ bản, khả năng thực hành.
+ Khám phá những khả năng đặc biệt của ứng viên như khả năng đặc biệt như trí nhớ,
sự linh hoạt trong ứng xử., mà đôi khi ứng viên cũng không hề hay biết nhằm huấn
luyện phát triển các tài năng đó.
+ Giúp tìm hiểu những đặc tính về cá tính của ứng viên.
+ Giảm chi phí huấn luyện, đào tạo phù hợp năng khiếu
+ Giảm thiểu rủi ro do năng lực của nhân viên
+ Rút ngắn thời gian tập sự – thăng thưởng hợp lý
+Giao việc đúng khả năng – giảm bỏ việc không thích hợp
Tro ng trắc nghiệm tuyển chọn, nhà tuyển dụng phải tránh những lỗi sai trong

việc dự đoán và đặc biệt phải hạn chế những vấn đề riêng tư như lòng tin đối với tôn
giáo, cuộc sống cá nhân, cảm xúc không liên quan đến công việc….
Khi dùng phương pháp trắc nghiệm để tuyển chọn ta cũng nên chọn các phương
pháp thích hợp thì mới dự đoán được các thành tích thực hiện công việc. Muốn thế thì
khi xây dựng các bài trắc nghiệm cần phải có những người am hiểu về công việc hoặc
Khóa Luận Tốt Nghiệp GVHD:TS.Nguyễn Ngọc Dương
S VTH: Nguyễn Phạm Thiên Kim 16 Lớp: 09DQD2

đã nghiên cứu kỹ về công việc nhất là bảng mô tả công việc, bảng tiêu chuẩn công
việc…Các phương pháp trắc nghiệm thường được áp dụng gồm có:
+ Bút vấn trắc nghiệm (hình thức thông thường của phương pháp này là trả lời câu hỏi
trong bài thi)
+ Khẩu vấn trắc nghiệm (đây là một hình thức phỏng vấn)
+ Trắc nghiệm bằng máy móc, hình vẽ, đồ chơi và những dụng cụ liên lạc khác
- Các loại trắc nghiệm trong tuyển chọn nhân viên:
+ Trắc nghiệm kiến thức tổng quát của ứng viên: mục đích của loại trắc nghiệm này là
tìm hiểu xem trình độ hiểu biết tổng quát của ứng viên như thế nào. Bao gồm các kiến
thức thuộc nhiều lĩnh vực kinh tế, địa lý, tóan học, khoa học…Nhà quản trị chỉ áp dụng
loại trắc nghiệm này khi cần phải tuyển những ứng viên thuộc cấp quản trị.
+ Trắc nghiệm tâm lý ứng viên: hiện nay đây là loại trắc nghiệm đóng vai trò quan
trọng việc tuyển chọn, sắp xếp cũng như thuyên chuyển nhân viên. Lọai trắc nghiệm
này giúp nhà quản trị hiểu được động thái và thái độ ứng xử của ứng viên (hướng nội-
hướng ngoại, nhút nhát, ít nói…)
+ Trắc nghiệm độ thông minh của ứng viên: mục đích của loại trắc nghiệm nhằm tìm
hiểu xem trí thông minh và khả suy luận của ứng viên.
+ Trắc nghiệm cá tính: đây là loại trắc nghiệm được đánh giá có ảnh hưởng quan trọng.
Cá tính của ứng viên ảnh hưởng rất nhiều trong cách làm việc của họ, nếu việc thất bại
khi làm việc bắt nguồn từ bản chất cá tính thì quả thực nguy hiểm vì cá tính bẩm sinh
không thể cải thiện ngay được.
+ Trắc nghiệm năng lực chuyên môn: loại trắc nghiệm này nhằm kiểm tra năng lực ứng

viên đối một công việc cụ thể (liên quan đến vị trí tuyển dụng)
+ Trắc nghiệm năng khiếu: tìm hiểu thêm về những năng khiếu bẩm sinh của các ứng
viê n.