Đổi mới cơ chế quản lý tài chính của công ty cơ khí hà nội theo mô hình công ty mẹ công ty con

TnVdVG DAI HOC 1UDKH TC QUOC DM

PHAN PHAM HA
trungtam „

DOI

<_

_

*»r

r

>

*

?

_

_-

*

■*

**

MOI CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA CONG TY CO KHI HA NOI
TH1O MO H'lNH CONG TY ME - CONG TY CON
Chuyen nganh: KINH T< CHINH TRI

LUAN
VAN THAC
SY KINH TE
•
•

NGUOI HUONG DAN KHOA HOC PGS.TS. TO DUC HANH

THS • 2X55
Ha JYii,
• 7 nam 200S


MUC LUC
Trang

DANH MUC TV VIET TAT
DANH MUC BIEU BANG, SO DO

TOM TAT LUAN VAN
9.

/*>

1

MO DAU
CHUONG 1: CO SO LY LUAN
• VA THUC
• TiEn VE DOI M6l
,

z/

9

z

___

v

z

9

z.

___

,

z

4

s

CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA CONG TY CO KHI HA

NOI THEO MO HINH CONG TY ME - CONG TY CON.
1.1 NhUng van de co ban cua doanh nghiep hoat dong theo mo h'rnh
cong ty me - cdng ty con.
1.1.1 Ban chat, dac diem va co cau to chdc va vai tro cua doanh nghiep hoat
dong theo mo OinO Cdng ty me - cong ty con.
1.1.1.1 Quan niem, ban ch£t va dac diem cua Doanh nghiep hoat dong theo
Mo hinh cong ty me - cong ty con.
1.1.1.2 Co c£u to chdc cua doanh nghiep hoat dong theo mo hinh cong ty
me - cong ty con.
1.1.1.3 Vai tro cua doanh nghiep hoat dong theo mo hinh cong ty me cong ty con.
1.1.2 Co cCe quan 1 y tai cChnh cca ddanh nggiep hoat ddng thee mo hinh
Cong ty me - cong ty con.
1.1.2.1 Co cOe quan ly tai chinh cua doanh nghiep hoat dong theo mo OinO
'ong ty me - cong ty con.
1.1.2.2 Cau true cua co cOe quan ly tai chinh cua Doanh nghiep hoat dong
theo mo higO cong ty me - cong ty con.
1.1.2.3 Vai tro cua co cOe quan ly tai cOmO cua Doanh nghiep hoat dong
Theo mo hinh cong ty me - cong ty con.
1.2 Ssecn thiet vV nnonn nnon t o mill Ch’dnn Cen Cdi moi cccCe

quan ly tai chinh cua cong ty

co

4

4

4
8

9
11
10

11
12
13

khf Ha Noi theo mo hinh cong ty

me - cong ty con.
1.2.1 Dac diem cua co che quan ly CtM chinh cua cong Cy co khi Ha Noi

14


1.2.2 Su can thiet khach quan phai doi mcii cd che quan ly tai chfnh cua
Cong ty co khf Ha Noi theo mo hinh Cong ty me - cong ty con.
1.2.2.1 Do yeu cau doi hoi cd che quan ly tai chfnh cua Cong ty co khf Ha
Chuyen sang hoat dong theo mo hinh cong ty me cong ty con.
1.2.2.2 Do yeu cau cua viec huy dong von va sir dung von cd hieu qua nham
Tang kha nang canh tranh cua cong ty trong dieu kien kinh te thi trirdng va
Trong dieu kien hoi nhap kinh te quo'c te.
1.2.2.3 Do yeu cau phai dam bao moi quan he gin bo chat che gitra Cong ty
me vdi cong ty con va giua cac cong ty con vdi nhau.

1.2.2.4 Do yeu ciu dam bao lqi ich kinh te va phat huy tinh chii dong sang tao
Cua cac cong ty thanh vien.
1.2.3 Noi dung doi mdi co che quan ly tai chfnh cua cong ty co khf Ha Noi
Theo mo hinh cong ty me cong ty con.
1.2.3.1 Doi mdi ve co che quan ly va huy dong von
1.2.3.2 Doi mdi co che quan ly va sir dung von
1.2.3.3 Doi mdi co che quan ly doanh thu va chi phi
1.2.3.4 Doi mdi co che quan ly lqi nhuan
1.2.3.5 Doi mdi co che kiem soat tai chfnh
1.2.4 Nhtrng nhan to' anh hucfng den doi mdi co che quan ly tai chfnh cua
Cong ty Co khf Ha Noi theo mo hinh Cong ty me - cong ty con.
1.3 Kinh nghiem doi mdi co che quan ly tai chinh cua mot so tap doan
kinh te tai mot so nude

15

15

16

20

21

22
22
22
23
27
28

29
30

1.3.1 Kinh nghiem cua Tap doan General Motors Corporation (GM) cua My
1.3.2 Kinh nghiem cua Tap doan Vidn Thong Nhat Ban (NTT)
1.3.3 Kinh nghiem cua Tap doan Volvo cua Thuy Dien
1.3.4 Nhung kinh nghiem rut ra cd the van dung vao cong cuoc doi mdi co
Co che tai chfnh cong ty co khf Ha Noi theo mo hinh cong ty me - cong ty
Con.

30
31
32
33

CHUONG 2: THUC TRANG CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA

37

CONG TY CO KHI HA NOI
2.1 Khai quat ve qua trinh hinh thanh va phat trien cua cong ty co khf

37

Ha Noi
2.1.1 Lich su hinh thanh va phat trien cua cong ty co khf Ha Noi

37

2.1.2 To chiic quan ly trong cong ty Co khi Ha Noi
40
2.2 Hien trang co che quan ly tai chinh cua cong ty co khi Ha Noi
42
2.2.1 Hien trang quan ly huy dong va sir dung von va tai san
42
2.2.1.1 Hien trang quan ly von
42
2.2.1.2 Hien trang quan ly tai san
47
2.2.2 Hien trang co che quan ly doanh thu, chi phi
50
2.2.2.1 Co che quan ly doanh thu, chi phi cua cong ty co khi Ha Noi
50
2.2.3 Hien trang co che quan ly lqi nhuan
51
2.2.3.1 Co che xac dinh lqi nhuan cua Cong ty
52
2.2.3.2 Phan phoi lqi nhuan cua Cong ty
52
2.2.3.3 Co che quan ly lqi nhuan cua cong ty Co khi Ha Noi doi vdi cac
52
don vi thanh vien
2.2.4 Hien trang co che kiem soat tai chinh
54
2.2.4.1 Co che kiem soat tai chmh cua Cong ty va cac don vi thanh vien
54
2.3
Danh gia ve thuc trang co che quan ly tai chinh cua cong ty co khi Ha 56
Noi

2.3.1 Nhung mat tich cue da dat duqc va nhung ton tai han che
56
2.3.1.1 Nhung mat tich cue dat duqc
56
2.3.1.2 Nhung mat han che
62
2.3.3 Mot so nguyen nhan cua thuc trang co che quan ly tai chinh cua cong
69
ty co khi Ha Noi
CHUONG 3: DINH Hl()NG VA GIAI PHAP CO BAN DOI

72

Mdl CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA CONG TY CO

KHI HA NOI THEO MO HINH CONG TY ME- CONG TY CON
3.1 Dinh huemg doi moi to churc quan ly cong ty co khi Ha Noi
theo mo hinh cong ty me - cong ty con
3.1.1 Su doi moi to chuc quan ly cong ty co khi Ha Noi theo mo hinh cong
ty me cong ty con
3.1.1.1 Ve mo hinh quan tri cua cong ty
3.1.1.2 Ve dinh hudng phat trien cua cong ty co khi Ha Noi
3.1.1.3 Ve co cau to chuc cua cong ty
3.1.2 Quan diem co ban ve doi mdi co che quan ly tai chinh cua Cong ty
Co khi Ha Noi theo mo hinh cong ty me cong ty con

72
72

72

75
77
78


3.1.2.1 Doi moi co che quan ly tai chinh cua cong ty co khi Ha Noi phai
Phu hop vdi mo hinh to chuc moi cua cong ty co khi Ha Noi
3.1.2.2 Doi moi co che quan ly tai chinh cua Cong ty co khi Ha Noi phai
Phu hop vdi cac van ban phap quy cua Nha nude da ban hanh va phu hop
Vdi dac diem san xuat kinh doanh cua Tap doan co khi Ha Noi
3.1.2.3 Doi mdi co che quan ly tai chinh phai dam bao phu hop vdi cac
Thong le quoc te, linh hoat va d6 ap dung
3.1.2.4 Doi mdi co che quan ly tai chinh cua cong ty co khi Ha Noi phai
dam bao nang cao tinh tu chu, tu chiu trach nhiem trong quan ly tai chinh
Cua cac doanh nghiep thanh vien trong cong ty doi vdi cac doanh nghiep
thanh vien
3.2 Cac giai phap chu yeu nhilm doi mdi co che quan ly tai chinh cua

81

cong Co khi Ha Noi theo mo hinh edng ty me - cong ty con
3.2.1 Giai phap doi mdi co che quan ly von va tai san
3.2.1.1 Giai phap doi mdi co che quan ly von
3.2.1.2 Giai phap doi mdi co che quan ly tai san
3.2.2 Giai phap doi mdi co che quan ly doanh thu
3.2.3 Giai phap doi mdi co che quan ly chi phi
3.2.4 Giai phap doi mdi co che quan ly lqi nhuan
3.2.5 Giai phap doi mdi co che kiem soat tai chinh

81

81
89
90
91
93
94

KIEN NGHI

99

KET LUAN

103

TAI LIEU THAM KHAO

105

78
78

79
80


DANH MUC CAC KY HIEU VIET TAT

HAM ECO : Cong ty Co khi Ha noi

HDT

: Hoi dong quan tri

TCT

: Tong cong ty

TSCD

: Tai san co dinh

DNNN

: Doanh nghiep Nha nude

TGD TCT

: Tong giam doe Tong cong ty

CBCNV

: Can bo cong nhan vien

Von CSH

: Von chu so him

TNHH

: Trach nhiem huu han

XDCB

: Xay dung co ban

SXKD

: San xuat kinh doanh


DANH MUC CAC BIEU

Bieu 2.2.1.1a : Von chu so hihi cua Cong ty Co khi Ha noi tir 2005-2007

43

Bieu 2.2.1.1b :Vdn vay ngan hang

45

Bieu 2.2.1.1c: Von chiem dung

46

DANH MUC SO DO

1. So do 1: Mo hinh chung cua Cong ty me - Cong ty con

9

2. So do to churc cua COng ty Co khi Ha noi
3. So do to churc cua Cong ty me - cong ty con

41
74

DANH MUC BIEU DO

1. Bieu 2.3.1 :Tai san co dinh cua COng ty nam 2004 - 2007

58

2. Bieu 2.3.1: Doanh thu cua Cong ty tir nam 2004 -2007

59

3. Bieu do 3 : Loi nhuan cua Cong ty Co khi Ha noi tir nam 2004 - 2007

61


M() DAU

1/ Tinh cap thiet cua de tai:
Chmh vi xuat phat th nhu cau thi trudng, do su phat trien cua nen kinh te thi
trudng tao nen ma viec chuyen doi cac doanh nghiep Nha nude sang hoat
dong theo mo hinh cong ty me - cong ty con la mot tat yeu khach quan, phu
hop vdi quy luat phat trien.

Nghi quyet dai hoi Dang Cong san Viet Nam lan thur IX khang dinh mot
nhiem vu quan trong la : “ Hoan thanh co ban viec sSp xep, to churc lai va doi
mdi DNNN...” trong do can “ Kien toan to churc, nang cao hieu qua cua cac
Tong cong ty theo mo hinh Cong ty me - Cong ty con, kinh doanh da nganh
tren co so chuyen mon hoa, goi vo'n thuoc nhieu thanh phan kinh te cung
tham gia kinh doanh, lam nong cot de hinh thanh mot so' tap doan kinh te
manh d mot so' nganh va linh vuc trong yeu cua nen kinh te quo'c dan...”
Trong nhieu nam qua Dang va Chmh phu luon quan tarn uu tien phat trien
Nganh cong nghiep nang, lay nganh Co khi lam nen tang cho sir phat trien
cua toan bo nganh cong nghiep nude nha.

Ngay 26/12/2002 Thu tudng chmh phu da cd quyet dinh 186/2002/QD-TTG
phe duyet chien luqc phat trien nghanh co khi Viet Nam den nam 2010, tarn
nhln 2020 trong do neu ro “ Co khi la mdt trong nhung nganh cong nghiep
nen tang, co vai tro vo cung quan trong trong viec phat trien kinh te, cung co'
an ninh, quo'c phong cua dat nude”

Trai qua 50 nam hinh thanh va phat trien Cong ty Co khi Ha noi da cd nhung
dong gop dang ke cho nganh co khi nude nha va turng duqc menh danh la
con chim dau dan trong nganh Co khi Viet nam.
Cong ty Co khi Ha noi dang xay dung d6 an chuyen doi sang hoat dong theo
mo hinh Cong ty me - Cong ty con de turng budc khSc phuc nhung ton tai
cua mlnh va lam tien de de hinh thanh Tap doan Co khi Viet Nam.

1


Tu" nhung ly do do, Cong ty Co khi Ha noi can phai thay doi co che , mo
hinh hoat dong, trong do co che tai chinh co vai tro dac biet quan trong bbi
no la mot trong nhung yeu to quyet dinh den su thanh cong hay that bai

trong tien trinh doi mdi cua Cong ty.

2/ Muc dich nghien cuu cua luan van
Lam ro co sb ly luan va thuc ti6n ve co che quan ly tai chinh cua doanh
nghiep hoat dong theo mo hinh cong ty me - cong ty con.

Chi ro to thuc trang va tim ra nguyen nhan cua thuc trang co che quan ly tai
chinh cua Cong ty Co khi Ha noi theo mo hinh Cong ty me - Cong ty con. TU
do de xua't nhung nguyen tac, giai phap chu yeu va cac kien nghi nham doi
mdi co che quan ly tai chinh cua Cong ty Co khi Ha noi theo mo hinh Cong
ty me - Cong ty con .
3/ Doi tuong va pham vi nghien cuu
-

Doi tuong nghien cuu : Co che quan ly tai chinh cua doanh nghiep
hoat dong theo mo hinh cong ty me - cong ty con va co che quan ly
tai chinh cua cong ty Co khi Ha noi hien nay.

- Pham vi nghien cdu : Nghien cdu co che quan ly tai chinh cua cac
doanh nghiep Co khi hien nay lay Cong ty Co khi Ha noi lam vi du.
Nghien cdu moi quan he ve quan ly tai chinh giua Cong ty me vdi cac
cong ty con.

4/ Phuong phap tiep can va nghien cuu

- Luan van sd dung phuong phap nghien cdu cua chu nghia duy vat bien
chdng, chu nghia duy vat lich sd thong qua viec khai quat hoa, tong
hop, phan tich, khao sat thuc te' tai Cong ty Co khi Ha noi.
- Luan van con sd dung phuong phap he thong, phan tich thuc ti£n va ly
luan van dung cac quan diem doi mdi cua Dang va Nha nudc de

nghien cdu.

5/ Nhdng dong gop cua luan van

2


-

Luan van he thong hoa nhung van de ly luan va thuc ti£n ve co che
quan ly tai chinh theo mo hinh cong ty me - cong ty con cua Cong ty
co khi Ha noi.

-

De xuat cac giai phap doi mdi co che quan ly tai chinh cua Cong ty
Co khi Ha noi theo mo hinh cong me - cong ty con.

6/ Ten va ket cau cua luan van:
Ten luan van : “ DOI Mdi cO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA
CONG TY CO KHI HA NOI THEO MO HINH CONG TY ME-CONG
TY CON.”
Ngoai phan mo dau, ket luan, phu luc va danh muc cac tai lieu tham khao
luan van dupc ket cau thanh :
Chuong 1 : Co so ly luan va thuc tien ve doi mdi co che quan ly tai chinh
cua Cong ty Co khi Ha noi theo mo hinh cong ty me - cong ty con.
Chuong 2 : Thuc trang co che quan ly tai chinh cua Cong ty Co khi Ha
noi hien nay.
Chuong 3: Dinh hudng va giai phap co ban doi mdi co che quan ly tai
chinh cua Cong ty Co khi Ha noi theo mo hinh cong ty me - cong ty con .

'3


CHUONG1

CO SO LY LUAN VA THUC TlfiN VE DOI Mdi CO CHE
QUAN LY TAI CHINH CUA CONG TY CO KHI HA NOI
THEO MO HINH CONG TY ME - CONG TY CON.
NHUNG VAN DE CO BAN CUA DOANH NGHIEP HOAT DONG
l.l.
THEO MO HINH CONG TY ME - CONG TY CON.
hoat dong theo mo hinh Cong ty me- Cong ty con.

1.1.1.1 Quan niem, ban chat va dac diem cua Doanh nghiep hoat dong
theo mo hinh cdng ty me - cong ty con
r

x

Cho den nay, quan niem ve cong ty me, cong ty con d cac nude cung da thay
doi theo thdi gian va khong gian.
9

e ~

r

r

r

Theo dien giai cua chuan muc ke toan quoc te ISA (International
Accounting Standard),
+ Cong ty me (Parent company) la mot thuc the phap ly cd it nhat mot don
vi true thuoc - cong ty con (Subsidiary).
+ Cong ty con (Subsidiary) la thuc the phap ly bi kiem soat bdi cong ty me.
Kiem soat d day dupe hieu la: (1) sd huu true hoac gian tiep nhieu hon 50%
so phieu bau; hoac (2) sd huu 50% so phieu bau hoac it hon nhung nam
9

\

r

chinh hay san xuat kinh doanh cua cong ty va dupe qui dinh tai dieu le, theo
ldn cac thanh vien cua HDQT, ban lanh dao; hay co quyen quyet dinh, dinh
hudng den phan ldn sd phieu bau tai cac cuoc hop HDQT, ban lanh dao.
r

r

\

r

\

7

/

Theo Luat cong ty cua Anh nam 1985, cong ty me dupe hieu la cong ty nam
co phan khong che (tren 50%) d cong ty khac (cong ty con). Tuy nhien, theo
•>

x

z

r

4


tu chinh nam 1989 de phu hop vdi “Huong dan chinh thuc lan thu 7 ve Luat
cong ty” (Seventh Company Law Directive) cua Cong dong chau Au (EC)
thi (A) la cong ty me cua cong ty con (B) khi: (1) A la co dong nam giu da
so phieu bau d B; (2) A la co dong va co quyen bo nhiem, mien nhiem phan
Ion thanh vien HDQT cua B; (3) A co quyen quyet dinh ve chinh sach tai
r
y
chinh va san xuat kinh doanh cua B bang su thoa thuan chinh thuc, hop
dong; (4) A la cd dong cua B va co quyen kiem soat phan ldn phieu bau mot
each doc lap hay lien ket vdi cac co dong khac; hoac (5) A co quyen lqi
tham gia dieu hanh (participating interest - duqc hieu la nam giu tu 20% co
phan) va tren thuc te thuc hien quyen chi phoi doi vdi B hoac A va B co
cung mot co che quan ly thong nhat. Ngoai ra, neu giua B va C cd quan he
tuong tu nhu A va B thi giua A va C co quan he nhu mo hinh tren (cong ty
me - cong ty con).

y

r

x

r

9

y

9

r

y

x

r

y

~

9

x

r

r

r

r

r

r

Theo Luat cong ty cua Lien bang Nga nam 1995, mot cong ty duqc goi la
cong ty con (tieng Nga goi la Dotchemie) neu do mot cong ty khac - cong ty
me (Osnovnoe) nam giu co phan khong che trong von dieu le hoac bi cong
ty khac chi phoi cac quyet dinh cua minh hoac bang mot thoa thuan chinh
thuc hay dudi hinh thuc nao do. Luat khong qui dinh mot each cu the the
nao la co phan khong che va khong neu cu the hinh thuc hop dong, thoa
thuan nhu the nao lien quan den viec chi phoi cac quyet dinh cua cong ty
con.
r

r

r

9

x

9

r

x

r

r

r

9

r

x

x

Tai Viet nam, theo Luat doanh nghiep so 60/2005/QH11 ngay 29/11/2005
thi :

Mot cong ty duqc coi la :

+ Cong ty me cua cong ty khac neu thuoc mot trong cac trudng hop sau
day:
a/ So huu tren 50% von dieu le hoac tong so co phan pho thong da phat hanh
cua cong ty do;

5


b/ Co quyen true tiep hoac gian tiep bo nhiem da so hoac tat ca thanh vien
Hoi dong quan tri, Giam doc hoac Tong giam doc cua Cong ty do;
/

y

7

y

7

c/ Co quyen quyet dinh viec sua doi, bo sung Dieu le cua Cong ty do.
y

7

Tom lai, quan niem Cong ty me dupe hieu theo nhieu each khac nhau. Tuy
nhien neu hieu mot cac tong quat thi Cong ty me la Cong ty nam gitr co
phan tai Cong ty khac va do la cong ty nam giu co phan chi phoi, du de co
the kiem soat hoat dong vdi cong ty con, co quyen quyet dinh nhung van de
quan trong cua cong ty con nhu : chien lupc phat trien, ke hoach kinh doanh,
nhan sir chu chot...
r

7

Z

7

y

7

y

r

7

7

+ Cong ty con :
Theo ND 111/2007/ND-CP ngay 26/6/2007 cua chinh phu thi Cong ty con
thi Cong ty con la cac cong ty dap ung mot trong cac dieu kien sau day:
r

y

r

a) Do cong ty me nam giCr 100% von dieu le.
r

\

r

r

r

b) Do cong ty me nam giu co phan, von gop chi phoi (tren 50% von
dieu le hoac tong so co phan pho thong da phat hanh cua cong ty).
c) Do cong ty me true tiep hoac gian tiep bo nhiem da so hoac tat ca
thanh vien Hoi dong quan tri, Tong giam doc (Giam doc) cua cong ty.

d) Dieu le cua cong ty do cong ty me quyet dinh sua doi, bo sung.
7

y

y

Nhu vay co the quan niem rang Cong ty con la cong ty duoc dau tu bdi cong
ty khac, goi la cong ty me co sd huu toan bo von dieu le hoac nam giu co
chi phoi va bi cong ty me chi phoi den cac quyet dinh quan trong cua
cong ty thong qua ngudi dai dien cua cong ty me dupe de cu tham gia hoi
dong quan tri cua cong ty con.
y

+ Dae diem cua doanh nghiep hoat dong theo mo hinh cong ty me - edng
ty con:

6

Tuy each dien giai co khac nhau, co the rut ra nhung dac diem cua quan he
cong ty me - cong ty con la:
- Thu* nhat, cong ty me va cong ty con la hai thuc the phap ly doc lap,
co san nghiep rieng (phap nhan kinh te day du);
r

r

r

- Thir hai, cong ty me co lpi ich kinh te nhat dinh lien quan den hoat
dong cua cong ty con;
<

/

r

r

- Thu* ba, cong ty me chi phoi doi vdi cac quyet dinh lien quan den
hoat dong cua cong ty con thong qua mot so hinh thuc nhu quyen bo
phieu chi phoi doi voi cac quyet dinh cua cong ty con, quyen bo
nhiem va mien nhiem HDQT, ban lanh dao hoac quyen tham gia quan
ly, dieu hanh;
r

r

r

r

r

7

y

y

~

-

y

Thu* tu*, vi tri cong ty me va cong ty con chi trong moi quan he gitra
hai cong ty vdi nhau va mang tinh tuong doi, tuc cong ty con nay co
the la cong ty me cua mot cong ty khac (tinh tuong doi nay cang noi
bat hon trong trudng hop cac cong ty trong mot nhom cd nam giu von
co phan qua lai cua nhau, thi du nhu theo mo hinh cua cac tap doan
cua Nhat);
r

<

7

r

r

- Thu* nam, trach nhiem cua cong ty me doi vdi cong ty con noi chung
la trach nhiem huu han;
- Thu* sau, ve mat ly thuyet, mo hinh quan he nay se tao cho co cau to
chuc cua cac cong ty trong nhom cd chieu sau khong han che; tuc
cong ty me, con cong ty con, cong ty chau...

7


Ngoai ra, theo luat phap cua nhieu nude va theo chuan muc ke toan quoc te
thi cong ty me phai co trach nhiem trinh bao cao tai chinh tap trung hay hop
nhat (Consolidated financial statement) tai dai hoi cd dong cua cong ty me,
trir trudng hop cong ty me la cong ty con cua mot cong ty khac hoac hoat
dong cua cong ty con qua khac biet vdi cong ty me; bdi le, du la hai thuc the
phap ly doc lap nhung tren thuc te chung la nhung cong ty lien ket
(affiliated), mot thuc the kinh te hop nhat.
r

1.1.1.2

r

Cd cau to chicc cua doanh nghiep hoat dong theo md hinh cong
ty me - cong ty con.

Md hinh cong ty me gom 3 loai:

1/ Cong ty me kinh doanh : la doanh nghiep manh ve tiem luc nhu von, tai
r
r
\
san, nam giu bi quyet cong nghe, di dau trong linh vuc hoat dong cua minh,
co kha nang dau tu, ho tro cho cac cong ty con tren mot so linh vuc chu dao.
r

~

a

2/ Cong ty me la cong ty tai chinh : la doanh nghiep chi dau tu von vao cac
cong ty con.
3/ Cong ty me la co quan nghien cuu : la su phoi hop giua khoa hoc nghien
cuu vao san xuat kinh doanh.

Md hinh cong ty con gom 4 loai :
1/ Cong ty TNHH mot thanh vien do Cong ty me lam chu sd huu.

2/ Cong ty TNHH hai thanh vien trd len trong do Cong ty me cd gop von chi
phoi.
3/ Cong ty lien doanh, cong ty co chi nhanh tai nuac ngoai
7

r

\

9

\

r

4/ Cong ty cd phan, trong do Cong ty me nam giu co phan chi phoi.

8


So do 1: Mo hinh chung cua Cong ty me - Cong ty con

Cong ty me

Cong ty con
(DNNN) 100% von
Cong ty me

1.1.1.3

Cong ty con (C.ty co
phan) co hon 50%
von
Cong ty me

Cong ty con (C.ty
TNHH) co hon 50%
von
Cong ty me

Cong ty lien ket
co von cua
Cong ty me

Vai trd cua doanh nghiep hoat dong theo md hinh cong ty me cong ty con.

Mo hinh cong ty me - cong ty con co nhieu iru diem ca ve co cau to chuc va
co che quan ly, dac biet la doi vdi nhung nhom doanh nghiep co qui mo ldn
nhu cac tap doan kinh te xuyen quoc gia va da quoc gia.
o

<

r

r

r

r

?

r

This nhdt, theo mo hinh nay, khi mot don vi kinh doanh chien lupc
cua mot doanh nghiep phat trien den muc yeu cau phai cd su tu chu
trong hoat dong, thi cac doanh nghiep cd xu hudng tach don vi kinh
doanh chien lupc nay thanh mot thuc the phap ly doc lap, va ve mat
phap ly khong chiu trach nhiem lien quan den hoat dong cua nd.

Chinh vdi trach nhiem huu han nay cua chu sd huu la dieu kien can de
chu sd huu cd the xac lap mot co che quan ly phan cap triet de hon
khi nd con la mot bo phan true thuoc cua cong ty me.
r

-

Thu- hai, vdi mdi quan he theo mo hinh cong ty me - cong ty con,
cong ty me con cd the thuc hien dupe chien lupc chuyen gia (price
transferring), nhat la trong nhung trudng hop cac doanh nghiep lap co
sd kinh doanh d nude ngoai.

-

Thic ba, vdi mo hinh nay, cac doanh nghiep co the thuc hien dupe su
lien ket vdi cac doanh nghiep khac nham giam canh tranh, tang doc
quyen cua thieu sd, cung phoi hop hay chia se cac nguon lire, tan dung
9


cac the manh cua cac cd dong... bang each cung nhau dau tu lap cac
cong ty con.
Thu tu, mo hinh cong ty me - cong ty con cho phep cac doanh nghiep
chu dong hon trong viec bo tri va tai bo tri lai co cau dau tu vao cac
linh vuc khac nhau theo chien lupc phat trien cua doanh nghiep bang
viec mua hoac ban co phan cua minh trong cac cong ty con.
9

A

r

-

Cudi cung, mo hinh cong ty me - cong ty con cho phep mot doanh
nghiep huy dong von de mo rong san xuat kinh doanh bang each
thanh lap cong ty con mdi trong dieu kien vua co the kiem soat dupe
doanh nghiep mdi thanh lap mot each huu hieu thong qua co phan
khong che, vua khong bi cac nha dau tu chi phoi doi vdi doanh nghiep
cu.
9

A

9

9

A

Chinh vi nhung uu diem neu tren, hien nay d nhieu nude, mo hinh cong ty
me - cong ty con gan nhu la mo hinh duy nhat dupe su dung de xac lap mdi
quan he giua cac cong ty trong cung mot nhom, mot tap doan
Z

A

9

r

1.1.2. Co che quan ly tai chinh cua doanh nghiep hoat dong theo mo
hinh Cong ty me - cong ty con.
1.1.2.1 .Cu che quan ly tai chinh cua doanh nghiep hoat dong theo mo
hinh Cong ty me - edng ty con.
Trude het edn lam rd khai niem ve cor che quan ly .

* Khai niem co che quan ly tai chinh
- Co che quan ly la mot he thong cac nguyen tdc, hinh thuc va phuong
phap quan ly ma ngudi ta ap dung trong nhung giai doan phat trien khac

nhau cua ndn san xuat xa hoi.
- Cu che quart ly tai chinh la he thong tong the nhiing phitcfng phap,

cac hinh th de va edng cu ditqc van dung de quan ly cac hoat dong tai chinh
ctia doanh nghiep trong tvtng giai doan nhat dinh nham nang cao hieu qua

kinh doanh cua doanh nghiep.

10


1.1.2.2. Cau true cua co che quan ly tai chinh cua Doanh nghiep hoat
dong theo md hinh Cong ty me - cong ty con.

+ Tint nhat : Phu hap vdi md hinh to chftc cua Doanh nghiep hoat
dong theo md hinh Cong ty me - cong ty con.
Ccf che quan ly tai chinh cua Doanh nghiep hoat dong theo mo hinh
Cong ty me - cong ty con phai phu hop vdi md hinh to chirc cua Cong ty me
- cong ty con. Theo do moi quyet dinh quan trong nhat nhu : dieu le hoat

dong cua cong ty, chien lupc phat trien cua cong ty, cac co che, quy che
quan ly tai chmh... deu phai duqc thong qua hoi dong quan tri. Ban kiem soat
true thuoc hoi dong quan tri chuc nang kiem tra giam sat cac hoat dong cua
ban giam doc, cac bo phan chuc nang ve tinh tuan thu cac co che quan ly tai
chmh duqc HDQT ban hanh.

4- Thu: hai :La cong cu, phitong phap quan ly tai chinh cua Nha node
va Doanh nghiep

O bat ky quoc gia nao, Nha nude quan ly tai chmh doanh nghiep deu
thuc hien thong qua viec ban hanh nhung che do chmh sach hay cac co che

quan ly tai chmh ma hinh thirc bieu hien cua nd la nhung van ban quy dinh
ap dung thong nhat. Ben canh co che quan ly tai chmh chung cua Nha nude,

cac doanh nghiep cung ban hanh co che quan ly tai chmh ap dung rieng cho
doanh nghiep de cu the hoa hon nua cac quy dinh quan ly cua Nha nude

nhim phu hop vdi tinh hinh san xuat kinh doanh cua doanh nghiep (noi dung
co che quan ly tai chmh cua doanh nghiep phai phu hop vdi co che quan ly
tai chmh cua Nha nude va duqc Nha nude cho phep ap dung), vi vay co che

quan ly tai chmh cua doanh nghiep khong the ton tai tach rdi co che quan ly
tai chmh cua Nha nude do'i vdi doanh nghiep. Cd the noi day la su ket hop

cac moi quan he tai chmh can phai duqc giai quyet giua Nha nude vdi doanh
nghiep; giua doanh nghiep va cac don vi thanh vien.
Co che quan ly tai chinh doi vdi doanh nghiep noi chung va doanh
nghiep hoat dong theo mo hinh Cong ty me - cong ty con noi rieng duqc

thuc hien chu yeu thong qua viec thuc thi va kiem soat co che tai chinh.
11


Cd che tai chinh cua doanh nghiep la mot he thong cac chinh sach,
giai phap cong cu tai chinh va each thidc sit dung chung de dinh hUdng va
chi phoi cac quan he tai chinh trong hoat dong cua doanh nghiep nham
dat dude nhitng muc tieu da dude xac dinh trong edng tac quan ly tai
chinh.

Co che tai chfnh bao gom nhung noi dung chu yeu sau:
- Co che huy dong, sir dung von va tai san

- Co che quan ly doanh thu, chi phi
- Co che quan ly va phan phoi lqi nhuan

- Co che kiem soat tai chfnh

Vay de thuc hien tot co che quan ly tai chfnh thi doanh nghiep can
quan ly tot bon co che neu tren.

1.1.2.3. Vai trd cua cot che quan ly tai chinh cua Doanh nghiep hoat dong
theo mo hinh Cong ty me - cong ty con.
Co che quan ly tai chfnh co vai trd rat quan trong doi vdi hoat dong

san xuat kinh doanh cua doanh nghiep, no tac dong true tiep den hieu qua

san xuat kinh doanh cua doanh nghiep. Hoat dong to churc cua doanh nghiep
cd phat huy duoc tac dung hay khong la phu thuoc vao co che quan ly. Mot
co che quan ly tai chinh hop ly se cd nhung tac dong tich cue sau :

+ Thu: nhat: Thu hut cac nguon tai chinh nham dap ting nhu cau
ve von cua doanh nghiep

De ton tai va phat trien doanh nghiep can phai cd mot luqng von nhat

dinh, cac doanh nghiep cd the huy dong thong qua nhieu kenh khac nhau,
v&n de la d chd ngudi quan ly phai xac dinh ro nhu cau ve von, can nhac hinh

thuc huy dong thich hop va su dung cong cu lai suat, lqi trie co phan ... phu
hop vdi nhu cau huy dong, bdi suy cho cung chuong trinh cho vide huy dong

von la bao nhieu de cd the lua chon mot hinh thuc huy dong toi uu nhat.
Ngoai viec xac dinh nguon von huy dong, doanh nghiep con phai can nhac
den kha nang thanh toan cho cac nguon tai trq do.
12


+ Thu: hai: Rich thich va dieu tiet san xuat kinh doanh
Trong di€u kien kinh te thi trudng cac mdi quan he tai chinh deu duqc

md rong va co lien quan den van de phan phoi, dieu hoa lqi fch doi vdi nhiSu
chu the kinh te khac nhau. Neu xet tren quan diem lqi fch, cac nha quan ly

co the sir dung tong hop cac chile nang cua to chuc de kfch thich hoac dieu
tiet san xuat kinh doanh chang han nhu cac hoat dong phan phoi thu nhap,

x&y dung gia ban hop ly, xay dung dinh mile tieu hao nguyen vat lieu, thiet
lap cac ke hoach ngan quy...

+ Thu: ba : Kiem tra hoat dong san xuat kinh doanh cua doanh
nghiep
Thong qua cac chi tieu tai chinh ma doanh nghiep co the danh gia
hieu qua cua qua trinh san xuat, kip thoi phat hien, dieu chinh giam sat qua

trinh kinh doanh nham hudng cac hoat dong theo muc tieu chien luqc chung
cua doanh nghiep.

+ Thit tu: giup cho viec su dung von co hieu qua.
Sir dung von co hieu qua duqc coi la dieu kien ton tai va phat trien cua
nhan dan. Co che quan ly tai chinh la nhan to quan trong giup cho viec sir
dung von co hieu qua, vi thong qua cac qui dinh v£ phuong phap huy dong

von, phuong phap sir dung von, danh gia cac ty le sinh ldi cua von, tdc do
vong quay luan chuyen von... giup doanh nghiep danh gia duqc hieu qua
cua viec sir dung von.

+ Thit nam : La hanh lang phap ly cho cong tdc quan ly tai chinh:
Mot co che quan ly tai chinh phu hop se gop phan tap trung silc manh,

thuc day cac hoat dong cua doanh nghiep vira phat huy duqc tinh chu dong

cua cac don vi thanh vien.

1.2. SU CAN THIET VA NHUNG NHAN TO ANH HUdNG DEN DOI
Mdi CO CHE QUAN LY TAI CHINH CUA CONG TY CO KHI HA
NOI THEO MO HINH CONG TY ME - CONG TY CON.

13

1.2.1. Dac diem cua ca che quan ly tai chinh cua Cong ty Co khi Ha
noi.
Duoc thanh lap tir nam 1958, Nha may Co khi Ha Noi va sau nay lan luat

dupe mang ten Nha may che tao may cong cu so 1, Cong ty co khi Ha Noi,
Cong ty TNHH Nha nude mot thanh vien cd khi Ha Noi - la co sd san xuat,
kinh doanh cd vai tro va vi tri quan trong trong nen kinh te quoc dan.

Trong 50 nam qua, Cong ty luon luon dupe Dang va Nha nude quan
tarn, giup dd va tao moi di6u kien thuan lpi de phat trien san xuat, kinh

doanh. Hien nay, Cong ty la mot trong so it dan vi trong nganh che tao may
cd kha nang cung cap, che tao thiet bi dong bo trong mot sd linh vuc kinh te

trong diem cua Nha nude.
Trong nhung nam gan day, Cong ty da chu dong de ra chien lupc phat
trien lau dai va timg budc vuon len de cd vi tri xung dang trong nen kinh te
thi trudng.

Cong ty Co khi Ha noi thuoc chu sd huu la Bo Cong Thuong, Cong ty hoat
dong theo md hinh Cong ty TNHH nha nude mot thanh vien.

Cd the noi rdng, mot thdi gian dai Cong ty da timg dupe menh danh la cai
noi cua nganh co khi Viet nam. Dupe Dang va Nha nude quan tarn , trong
nhung nam khang chien chong My, cong ty la mot trong nhung co sd che tao
vu khi phuc vu cho cuoc khang chien cun nude, trong thdi ky xay dung dat

nude Cong ty Co khi Ha noi che tao ra nhung may moc thiet bi dong bo, cd
do chinh xac cao phuc vu cho nen kinh te quoc dan trong cac linh vuc nhu

thiet bi cho dien, cho nganh Xi mang, nganh dudng, ...Cac san pham cua

Cong ty cd deu cd mat tren cac cong trinh trong diem cua dat nude.
Vdi nhung san pham la may moc, day chuyen, thiet bi dong bo nen nhung

san pham cong ty san xuat ra la nhung san pham hoan chinh de dua vao van

hanh ngay. Chinh nhung ly do dd nen mo hinh to chuc SXKD cua cong ty
cung dupe to chtrc theo hinh thuc lien ket cung rat chat che. Cd nghia la cac
don vi, xi nghiep che tao ra san pham cd moi lien he mat thiet den nhau , cd
14


moi lien ket theo chieu doc, san pham xuat xudng cua don vi nay la san
pham dau vao cua don vi kia, cu' tiep tuc cho den khau cuoi cung, san pham

hoan thanh dong bo dupe dua den tay khach hang.

Viec to chile lien ket giua cac don vi thanh vien theo chieu doc do da anh
hudng tdi co che quan ly tai chfnh cua cong ty. Theo do co che quan ly tai
chfnh cua cong ty cung dang thuc hien theo mo hinh quan ly tap trung : tur

dau vao den dau ra , tir quan ly huy dong von, tir quan ly chi phi den doanh

thu, tu" quan ly phan phoi lqi nhuan den kiem soat tai chfnh cung deu do

Cong ty me dieu phoi.
1.2.2. Sir can thiet khach quan phai doi mdi co che quan ly tai chinh cua
Cong ty Co khi Ha noi theo mo hinh Cong ty me - Cong ty con.

Cong ty co khf Ha Noi khi chuyen sang hoat dong kinh doanh theo mo
hinh Cong ty me - Cong ty con thi viec doi mdi co che quan ly tai chfnh cua
cong ty la tat yeu khach quan vi:

1.2.2.1 . Do yeu cau doi hoi co che quan ly tai chinh cua Cong ty Co khi
Ha noi chuyen sang hoat dong theo mo hinh Cdng ty me - Cong ty con.

Khong phu nhan nhung thanh tfch to ldn ma Cong ty da dat dupe
trong qua trinh ton tai va phat trien; tuy nhien, viec neu ra nhung ton tai de
tim giai phap khac phuc se gop phan thuc day su phat trien cua Cong ty
trong nhung nam tdi.
Tir thang 10 nam 2004 trd vd trudc, Cong ty Co khf Ha Noi hoat dong
theo Luat doanh nghiep Nha nude, san xuat kinh doanh da nganh, da chile
nang. Trong 15 nam qua, tuy cd nhung doi mdi de phu hop dan vdi co che thi
trudng nhung chua cd nhung cai each co ban nham tao ra budc ngoat mang
tfnh dot pha trong san xuat, kinh doanh.

Bo may quan ly van hanh con tri tre ngay ca khi mdi xuat hien nhung
hop dong cd gia tri ldn, cd yeu cau ky thuat phiic tap va doi hoi nghiem ngat
ve chat lupng thi co cau to chile va bo may quan ly hien nay da to ra xo
cung, bi dong.

15


Tinh he thong trong cong tac to chuc, quan ly, can bo, dao tao va phat
trien nguon nhan lire con chura nhat quan. Nguyen nhan chu yeu la do can bo
khong on dinh, khong tap trung chi dao nhat quan theo muc tieu da de ra,
chu quan, duy y chi.

Duy tri qua lau he thong quan ly co tur thdi bao cap, mot so thay doi
trong cong tac quan ly d nhung nam qua mang nang tinh tinh the, doi pho,
nira vdi, thieu nhat quan, tham chi mang tinh ap dat.
Co qua nhieu dau mdi quan ly trong san xuat, kinh doanh nhung chua
co co che phoi hop, hop tac, hanh trinh cong nghe che tao san pham bi cat
vun, chong cheo, dan tdi tinh trang mat kiem soat trong san xuat.
Cac the manh ve thiet bi, ha tang co sd, quy dat chua duqc khai thac
triet de nen thieu cac nguon thu de phat trien toan dien cac hoat dong cua
cong va tra no von vay dau tu.
Mot bo phan khong nho can bo, CNV cham doi mdi ve tu duy kinh te,
hoac co ddu hieu tri tre khi thuc hien nhiem vu duqc giao. Tu tudng bat luc,
buong troi, tim mdi trudng cong tac mdi hoac ve huu da xuat hien d mot sd
can bo.

Mot trong nhung nguyen chu yeu dan den thuc trang tren la do mo hinh quan
ly to chdc cua cong ty chua phu hop. Mac du cd den 11 don vi phu thuoc, cd
cac chuc nang san xuat mang tinh ke thira nhung thuc te cac don vi hien nay
khong duqc chu dong hoat dong kinh doanh ma thuc hien cong viec theo
menh lenh tir cong ty chi dao xuong. De thuc hien cac cong viec duo phan
giao cac don vi duqc hudng thu nhap tur khoan cong viec, nhung phieu khoan
nay thudng chap chap va khong cd tinh thong nhat giua cong ty va cac xi
nghiep ma mang nang tinh ap dat. Vi nhung ly do tren nen viec chuyen sang
mo hinh cong ty me, cong ty con la mot viec lam cap bach trong giai doan
hien nay cua Cong ty Co khi Ha noi.
1.2.2.2. Do yeu cdu cua viec huy dong von va sit dung von co hieu qua
nham tang kha nang canh tranh cua cong ty trong dieu kien kinh te thi
trudng va trong dieu kien hoi nhap kinh te quoc te.

16

Trong boi canh hoi nhap dang didn ra mdt each nhanh chong va sau rong

nhir hien nay, cac doanh nghiep, cac Tap doan nude ngoai vdi tiem lire ve tai

chmh ldn, cong nghe hien dai, kinh nghiem quan ly tien tien...tham nhap vao
thi trudng nude ta, tao moi trudng canh tranh ngay cang khoc liet. Doi hoi
cac doanh nghiep trong nude, Cong ty co khi Ha Noi phai doi mdi co che

quan ly tai chmh, nang cao nang luc canh tranh de dap dng yeu cau hoi nhap.
Trong dieu kien kinh te thi trudng va hoi nhap kinh te quoc te, su toan

cau hoa la mot xu hudng tat yeu khong the tranh khdi. Dang va Nha nude ta
da cd chu truong hoi nhap kinh te quoc te vdi lo trinh hop ly nhung khong
qua cham trd trong mot the gidi dang chuyen minh rat nhanh de hoi nhap

AFTA, WTO... va thuc hien day du quyen va nghia vu doi vdi hiep dinh

thuong mai Viet Nam - Hoa Ky.
Khi tham gia hoi nhap kinh te quoc te nganh cong nghiep co khi noi

chung, Cong ty co khi Ha Noi cung deu phai duong dau canh tranh vdi cac
doanh nghiep nude ngoai cd tiem luc rat manh dac biet ve kinh te, tai chinh,

von, cong nghe, ky thuSt tien tien va trinh do quan ly cao.
Qua cac van de phan tich tren cho thay, Cong ty co khi Ha Noi phai

doi mdi mo hinh to chdc quan ly nham khac phuc nhung yeu kern ve nhieu
van de ma dac biet la ve huy dong von va sir dung von thi mdi cd kha nang

chien thang trong cuoc canh tranh quoc te vdi cac Tap doan kinh doanh

khac.
Von la dieu kien tien quyet cho moi hoat dong san xuat kinh doanh

cua doanh nghiep . Trong co che quan ly von, huy dong von dong vai tro
dac biet quan trong vi neu co che huy dong von khong dam bao dap dng

nhu cau ve von cho doanh nghiep cung nhu cac don vi thanh vien thi se
anh hudng true tiep den hoat dong san xuat kinh doanh cua doanh nghiep.
Theo mo hinh cong ty me - cong ty con thi cac doanh nghiep cd hai

con dudng co ban de tao von:

- Cach thu nhat la huy dong von tir trong noi bo nen kinh te.
DAI HOC KINH TE-QU6c DAN

TRUNGH
THONG TINT!


- Cach thuc hai la huy von tir nude ngoai thong qua cac du an dau
tu nude ngoai, lien doanh, lien ket, phat hanh co phieu, trai phieu va vay
von nude ngoai.
Tren the gidi , huy dong von cua doanh nghiep duoc thuc hien

thong qua thi trudng tai chinh. Day la mdi quan he mang tinh huu co, neu

thi trudng tai chfnh phat trien thi se tao dieu kien cho doanh nghiep phat

trien cac kenh huy dong von va nguqc lai, chinh su phat trien cua cac

doanh nghiep , se tao didu kien thuc day su phat trien cua thi trudng tai

chinh.
Nguon hinh thanh von cua doanh nghiep cung duoc phan loai thanh
hai nhom co ban do la: nguon von chu sd huu va cac khoan von vay.

a. Nguon von chu su huu
Nguon von chu sd huu von ddu tu ban dau khi thanh lap doanh

nghiep, von duoc hinh thanh tir lqi nhuan de lai hoac tang von do phat

hanh co phieu.
Nguon hinh thanh von chu sd huu cua tap doan bao gom:

- Nguon von dau tu tir ngan sach Nha nude: Nha nude dong vai trd

nhu mot cd dong cua doanh nghiep, thuc hien dau tu von cho doanh

nghiep va thong qua do quyet dinh mure do sd huu cua Nha nude do'i vdi

doanh nghiep
- Nguon hinh thanh thong qua phat hanh cd phieu: doi vdi doanh

nghiep, viec huy dong von thong qua phat hanh cd phieu la mot kenh huy
dong von quan trong, nd giup doanh nghiep cd the thu hut mot luqng von

ldn tir nhieu nha dau tu. Viec huy dong von thong qua kenh nay phu thuoc

nhidu vao su phat trien cua thi trudng tai chinh.
Viec huy dong von thong qua phat hanh cd phieu doi vdi mo hinh

cong ty me - cong ty con la mot kenh huy dong von quan trong , nd giup
doanh nghiep cd the thu hut duoc mot luqng von ldn tir nhieu thanh phan

khac nhau.
18