Giải pháp cơ bản để tăng cường vai trò kinh tế của nhà nước trong nền kinh tế thị trường ở việt nam

BO GIAO DUC VA DAO TAO
TRUING DAI HOC KINH TE QUOC DAN

NGUYEN HONG ci

Glfil PHfiP CO BfiN DE TfiNG CU&NG VfiI
TRO KINH TE CUfi NHfi NlRfc TRONG NEN
KINH TE TH! TRlfCfNG 6 VIET NfiM.
(LAY VI DU TREN DIA BAN THANH PHO DA NANG)
CHUYEN NGANH : KINH TE CHINH TRI

MA SO : 5.02.01

LUAN Abl THAC SY
4

*

KHOA HOC KINH TE
■

NGVOl HVdNG

DAn KHOA HOC

:

JLii
DAI HOC KTQD

TRUNGTAM

THONG TIN THU VI

HA NOI1997


MUC LUC

Phdn md dau :

1

Chirong 1 : Nhurng van de ly luan co ban ve vai tro kinh te cua

Nha nude trong nen kinh te thi trirdng.
1.1 : Tlnh tdt ydu, noi dung, vai tro kinh td cua Nha nude

trong nen kinh td thi trudng.

5

1.2 : Tien trinh phat trien ly ludn ve vai tro kinh td cua Nha

nude trong ndn kinh td thi trudng.

17

1.3 : Kinh nghiem cua cac nude trong thuc hidn vai tro

kinh td cua Nha nude

29

Chirong 2 : Phan tich thuc trang vai tro kinh te cua Nha nude
ta trong thdi ky mudi nam doi mdi (1986-1996).

2.1 : Qua trinh doi mdi kinh td va thuc trang vai tro kinh td

cua Nha nude trong giai doan 1986-1996.

38

2.2 : Ddi mdi vai tro kinh td cua Nha nude trdn dia ban

thanh pho Da nSng.

65

Chuong 3 : Nh&ng giai phap co ban de tang cudng vai tro kinh
te cua Nha nude tren dia ban thanh pho Ba nang.

3.1: Muc tieu, dinh hudng phat tridn cua thanh pho Da nSng va
ydu cdu cua vide tang cudng vai tro kinh td cua Nha nude.

86

3.2 : Dinh hudng cac giai phap co ban nhiim tang cudng vai tro
kinh td cua Nha nude 6 thanh pho Da nSng hidn nay.

89

3.3 : Mdt sd' kidn nghi ve di6u kidn de tang cudng vai tro

quan ly kinh td cua Nha nude d Da nSng hidn nay.
Ket luan :

Danh muc tai lieu tham khao

108
110


Suon an &^/iac M Q/Owa /wo Q>/(/n/i te

1

phAn mo dAu
si

• '

9

•

•

'

x

* •

✓

1. Tinh cap thiet cua viec nghien cuu de tai luan an:
9

/

/

Trong qua trinh chuyen til cd che ke hoach hoa tap trung sang cd
che thi triidng co sii quan ly cua Nha niidc theo dinh hiidng XHCN 6 niidc
ta, van de ly luan can diidc lam sang to la chile nang vai tro kinh te cua

Nha niidc trong nen kinh te thi triidng. Thiic tien qua 10 nam doi mdi d
niidc ta cho thay Nha niidc dong vai tro rat quan trong trong viec on dinh
kinh te - xa hoi va hiidng dan nen kinh te nhieu thanh phan phat trien

dung dinh hiidng. Nha niidc ta da dat diidc nhiing thanh tiiu quan trong
trong quan ly kinh te, diia nen kinh te niidc ta ra khoi khung hoang, di
vao on dinh va tang triidng.
Tuy nhien, qua trinh Nha niidc dieu hanh nen kinh te thi triidng

cung hoc 16 nhieu nhiidc diem : Dieu hanh vi mo con lung tung, thieu sii
phoi hdp dong bo cua chinh sach, hieu qua cua chinh sach vao ddi song

thiic tien chiia cao, chat lilting cua he thong cong cu quan ly con nhieu
mat yeu kem va dac biet la each thiic dieu tiet kinh te cua Nha niidc con

mang tinh chat xii ly tinh the. Nen kinh te niidc ta hien nay da viidt qua
diidc thil thach ban dau va biidc vao giai doan cd tinh chat quyet dinh cho
tiidng lai cua toan dan toe: Cong nghiep hoa, hien dai hoa. Vi vay, can

phai cd nhiing bien phap hiiu hieu de nhanh chong khac phuc nhiing
9

/

nhiidc diem tren, tang ciidng vai tro kinh te ciia Nha niidc trong giai
doan hien nay. Day la van de co y nghia to ldn va mang tinh chat cap

bach.
2. Muc dich nghien cuu cua luan an:

Tren cd sd phan tich va danh gia thiic trang ve vai tro kinh te cua
Nha niidc ta trong thdi ky 10 nam doi mdi, chi rd nhiing thanh tiiu va

han che cd ban cua qua trinh Nha niidc quan ly nen kinh te thi triidng.


Smmmi, an <&Aae £

Aoc Q%nA le

2

Muc dich cua de tai luan an la de xuat cac giai phap nham giai quyet xd
ly nhdng han che, mau thuan dang ton tai trong cd che quan ly kinh te

hien nay.
X

3. Doi tuong vapham vi nghien cuu:

Doi tUOng nghien cdu cua de tai la khao sat tinh hinh thuc hien vai

tro kinh te cua Nha nudc ta trong thoi ky 10 nam doi mdi, trong do dac
biet quan tam tdi vai tro cua Nha nudc trong qua trinh chuyen doi cd che

kinh te va thuc hien chUc nang kinh te cua Nha nudc trong cd che kinh te
mdi.
Ngoai viec nghien cUu mot cach tong quat tren pham vi ca nude,
?
/
luan an con di sau phan tich viec doi mdi vai tro kinh te cua Nha nudc
tren dia ban thanh pho Da nang nham tim hieu tac dong cua qua trinh

thUc hien vai tro kinh te cua Nha nudc tren mot dia phUdng cu the, tren
cd set do xem xet van de hieu luc cua chinh sach, nhdng mau thuan, can
trd trong qua trinh trien khai thUc hien chinh sach kinh te cua Nha
nude.

Nhdng ket luan nghien cdu cua phan nay se bo sung cho cac ket
luan rut ra th viec nghien cdu chung.

Dua tren cd sd danh gia thanh tuu va han che trong viec thuc hien

cac chu’c nang quan ly kinh te cua Nha nddc d thanh pho Da nang, luan
an con de xuat nhdng giai phap de tang cUdng vai tro kinh te cua Nha

nddc tren dia ban thanh pho Da nang cung nhdng kien nghi va yeu cdu

doi vdi Nha nudc trong qua trinh thuc hien cac chdc nang kinh te cua

minh nham tao dieu kien thuan loi cho qua trinh quan ly kinh te cua
Nha nudc mot cach co hieu qua 0 cac dia phUdng.

Trong qua trinh phan tich luan an chi chu yeu de cap den vai tro
kinh te cua Nha nUOc. Cac chdc nang khac cua Nha nddc chi dUOc xem

xet trong moi quan he tac dong t6i viec thuc hien chdc nang kinh te.


2Man an

3

to Oj*Qioa Aoc Q%/nA te

4. PhUdng phap nghien cuu cua luan an:

?

\

Trong qua trinh nghien chu cua luan an sd dung tong hop nhieu

phuong phap khac nhau, trong do quan trong nhat la phuong phap duy
vat bien chhng, duy vat lich sd, phuong phap phan tich - tong hop, lich

su - logic, thong ke, lien he so sanh ket hop vdi dieu tra nghien chu khao
sat thUc tien de co the rut ra duoc nhung ket luan xac dang phan anh

duoc thUc trang va la co sd cho viec de xuat cac giai phap, kien nghi.
X

5. Nhung dong gop moi cua de tai:

- He thong hoa nhung van de ly luan ve vai tro kinh te cua Nha

nudc trong nen kinh te thi truong.
- Danh gia mot cach toan dien, cu the, khach quan ve thuc trang
thuc hien vai tro kinh te cua Nha nudc noi chung va d thanh pho Da

ning noi rieng trong thOi ky 10 nam qua nham chi rd nhung Uu diem, ton

tai va nguyen nhan han che cua qua trinh thUc hien cac chu’c nang kinh
te cua Nha nUdc, nhUng van de nay sinh trong viec thUc thi chinh sach

kinh te cua Nha nudc d dia phUOng.

?
- Xay dUng mot he thong cac quan diem dinh hudng cho cac giai
phap de tang cuOng vai tro kinh te cua Nha nudc d thanh pho Da nang

ddng thOi chi ra nhung phuong hudng xd ly nhung mau thuan nham
nang cao hieu luc quan ly kinh te cua Nha nudc trong giai doan hien nay.
6. Ket cau cua luan an:
\
7

*
Ten de tai: Giai phap cd ban de tang cutting vai trti kinh te
cua Nha ntifc trong nen kinh te thi trUting Viet nam ( lay vi du
S
tv
tren dia ban thanh pho Da nang).

Ngoai phan mO dau, ket luan, muc luc, danh muc tai lieu tham
khao, luan an con duoc ket cau thanh 3 chuong:
ChUdng 1: Nhu’ng van de ly luan co ban ve vai tro kinh te cua
X

z

Nha nuoc trong nen kinh te thi truong.


Soon an

it Q^Oioa A&c

te

4

Chitting 2: Phan tich thdc trang vai tro kinh te cua Nha nddc

ta trong thdi ky 10 nam doi mdi (1986 - 1996).
9

Chitting 3: Nhdng giai phap cd ban de tang cddng vai tro

kinh te cua Nha nddc tren dia ban thanh pho Da nang.
Do dieu kien han che ve thoi gian va trinh do, luan an chac chan

khong the tranh khoi nhdng nhdOc diem, thieu sot. Tac gia mong muon
ddOc sd gop y cua cac thay co giao va cac ban dong nghiep.

Cuoi cung tac gia luan an xin bay to ldi cam On chan thanh tdi thly
Mai Ngoc Cudng cung toan the thay, co giao Bo mon Kinh te - Chinh tri
trddng Dai hoc Kinh te Quoc dan da tan tinh chi bao, hddng dan, dong

gop nhdng y kien quy bau trong qua trinh thdc hien de tai.


Smuk an

£ Q^Owa /inc

te

5

CHUONG 1
nhQng vAn d£ ly luan co ban vE vai tro KINH Tfz

CUA NHA NUOC TRONG N^N KINH TE= THI TRUONG
1.1.TINH TAT YfJU, NOI DUNG VAI TRO KINH t£ CUA NHA

NUdc TRONG N^N KINH t£ THI TRUdNG

1.1.1. KINH T£ THI TRUdNG VA UU, NHUOC DI^M CUA
KINH T£ THI TRUdNG

1.1.1.1. Su hinh thanh va phat trien cua kinh te thi
triidng:

Trong lich sii loai ngiidi, to chiic kinh te dau tien ma loai
ngiidi sii dung de giai quyet cac van de kinh te cd ban la kinh te
tii nhien. Kinh te tit nhien la kieu kinh te til cap, tit tuc. Kieu
kinh te nay pho bien trong thdi ky cong xa nguyen thuy, che do

chiem lulu no le. Trong xa hoi phong kien nd ton tai ditdi hinh
thiic kinh te nong dan gia triidng va cac dien trang thai ap cua
Z
?
?
z
dia chii. Kinh te tii nhien cd dac diem la san pham san xuat ra la
de thoa man nhu cau tieu dung ciia ngiidi san xuat, ciia tiing gia

dinh, bo toe, bo lac. Kieu to chiic kinh te nay khep kin cac qua
trinh kinh te trong mot ddn vi san xuat nho, it cd mdi lien he vdi

ben ngoai, nhu cau ddn gian, han hep. Kinh te tit nhien ton tai
hang chuc van nam, mang tinh tri tre va bao thii da lam cho xa

hoi tien trien vo cung cham chap nhiing cuoi cung sii phat trien
cua LLSX, phan cong lao dong xa hoi da dan den sii ra ddi cua
mot kieu td chiic kinh te nang dong hdn - kinh te hang hoa.
z

?
Kinh te hang hoa la kieu td chiic kinh te trong do san pham
Z
?
?
?
diidc san xuat ra de ban tren thi triidng. Trong kieu td chiic kinh
,

'ft

te nay, toan bo qua trinh san xuat - phan phoi - trao ddi - tieu


!^uan an

£

koc Q/fi n/i te

6

dung ; San xuat cai gi? Nhii the nao? va cho ai? deu thong qua

viec mua - ban, thong qua he thong thi triidng va do thi triidng
z
quyet dinh.
Co sd kinh te - xa hoi cua sii ra ddi va ton tai cua kinh te
hang hoa la phan cong lao dong xa hoi va sit tach biet ve kinh td
gida ngiidi san xuat nay vdi ngiidi san xuat khac do cac quan he

sd hiiu khac nhau ve TLSX quy dinh.

Sit ra ddi va phat trien cua san xuat hang hoa la mot qua
trinh lich sii lau dai. Dita vao trinh do phat trien cua kinh te
hang hoa, co the chia thanh kinh te hang hoa gian don va kinh
z
?
z
te hang hoa phat trien hay kinh te thi triidng.

Kinh te hang hoa gian don la san xuat hang hoa cua nong
dan, thp thu cong dita tren che do tit hitu ve

TLSX va siic lao

dong cua ban than ho. Kinh te hang hoa gian don ra ddi trong
thdi ky cong xa nguyen thuy tan ra, ton tai chu yeu trong phitong

thitc san xuat chiem hitu nd le, phong kien. Kinh te

hang hoa

gian don co dac diem la viia mang tinh tit nhien, vita mang tinh

thi triidng vi nd nham dap ling nhu cau cua ngiidi san xuat ve
nhdtng san

pham ma ho khong san xuat ra ditOc nhiing phai

thong qua trao ddi tren thi triidng theo nguyen tac hoan tra mdi
co ditpc. Trong kinh te hang hoa gian don, sd liipng hang hoa con
it di, cac nhan to san xuat dac biet la siic lao dong chita trd thanh
hang hoa, pham vi thi tru’dng con hep va don gian.
Vdi sit ra ddi va phat trien cua CNTB, kinh te hang hoa gian

don chuyen sang giai doan kinh te hang hoa phat trien hay kinh
te thi triidng. Kinh te hang hoa gian dPn va kinh te thi triidng

giong nhau ve ban chat, chi khac nhau ve trinh do phat trien.

Kinh te thi trifdng xuat hien nhii la mot yeu cau khach quan


7

2

Z

Z

khong the thieu diidc cua kinh te hang hoa. Vdi sit tang triidng
cua kinh te hang hoa, thi triidng diipc md rong, cac quan he thi

triidng tUOng doi hoan thien mdi co kinh te thi triidng. Trong kinh
te thi triidng, ngiidi ta khong chi mua ban cac yeu to dau ra ma

ca cac yeu to dau vao cua san xuat, dac biet la siic lao dong. Cd

the xem

sii xuat hien cua hang hoa - siic lao dong la nhan to

quyet dinh sii chuyen bien kinh te hang hoa gian dcJn thanh kinh

te thi triidng vi rang nd chiing to sii hinh thanh mot thi triidng

hoan chinh, hau het cac yeu to san xuat va san pham xa hoi deu
trd thanh hang hoa, thanh doi tiipng mua ban, dam bao cho sii

van hanh troi chay cua tat ca cac loai thi triidng.Sii xuat hien cua

hang hoa siic lao dong phan anh nang suat lao dong da dat den
mot trinh do nhat dinh, ngiidi lao dong chi can mot phan ngay lao
dong cung du tao ra san pham nudi song ban than, phan con lai

tao ra san pham thang dii - ngiidi mua siic lao dong chinh la mua

kha nang sinh ldi cua nd.
z

z

■

2

Tii khi ra ddi den nay, kinh te thi triidng da phat trien qua
z

?

ba giai doan : giai doan chuyen kinh te hang hoa gian don sang
kinh te thi triidng, giai doan kinh te thi triidng tii do va giai doan
kinh te thi triidng hien dai. Mdi giai doan phan anh dac diem va
z

2

trinh do phat trien khac nhau ciia kinh te thi triidng.
•

x

Z

Q

Z

1.1.1.2. Nhung uu diem va khuyet tat cua kinh te thi
triidng:
.z.xx v.z

X

z

Kinh te thi triidng la nen kinh te van hanh theo co che thi

triidng, d do san xuat cai gi, nhii the nao, cho ai deu diiOc quyet

dinh thong qua thi triidng.

Trong nen kinh te thi triidng, cac quan he kinh te cua cac ca
x

2

nhan, cac doanh nghiep deu bieu hien qua mua ban hang hoa,


Sad/n an tS/iac £ Q^^Owa /wo (SG-n/i te

8

dich vu tren thi triidng. Thai do cii xii cua cac thanh vien tham
gia thi triidng la hiidng vao tim kiem lpi ich cua minh theo sit dan
dat cua gia ca thi triidng.

Kinh te thi triidng van hanh theo co che thi trudng, den lupt
/

?

V

s

nd, co che thi trudng la tong the cac nhan to, quan he cO ban van
dong diidi sii chi phoi cua cac quy luat thi triidng trong mdi
-I

S

1

x

triiOng canh tranh nham muc tieu lpi nhuan.

Nhan to co ban cua thi triidng, co che thi triidng la hang
hoa, tien te, ngudi ban, ngudi mua, td do hinh thanh mdi quan he

cd ban cua co che thi triidng la quan he cung cau. Ve ban chat, co
che thi triidng la co che gia ca tii do. Co che nay cd mot so dac

triing sau :

- Cac van de lien quan den viec phan bo, sii dung cac nguon
tai nguyen, lao dong, von dupe quyet dinh mot each khach quan

thong qua hoat dong cua cac quy luat kinh te.
- Hau nhii tat ca cac mdi quan he kinh te gida cac chu the

kinh te deu diipc tien te hoa.
- Lpi nhuan la dong cd thuc day san xuat phat trien, thuc

day tang triidng kinh te va lpi ich kinh te. Co che thi triidng dung

Io, lai de quyet dinh cac van de kinh te co ban.
- Canh tranh la mdi triidng hoat dong cua co che thi triidng,

la yeu td thuc day tien bo ky thuat, tang nang suat lao dong va
hieu qua cua san xuat.
- Cd che thi triidng khong phai la mot md hdn don ma la mot

trat tii kinh te, trat tii nay diipc hinh thanh bdi sii tac dong cua
he thong quy luat ciia thi triidng. Thong qua sii hoat dong cua cac

quy luat kinh te, sii linh hoat ciia he thong gia ca, nen kinh te thi


9

triidng cd kha nang duy tri diipc sit can bang cua siic cung va site
cau ve hang hoa, dich vu, it khi gay ra sit khan hiem va thieu
thon hang hoa.
* ifu diem cua cd che thi trudng :
- Co che thi tritdng cd kha nang tii dong dieu tiet nen san
?

/

X

xuat xa hoi, tii dong phan bo cac nguon tai nguyen vao cac khu
vile, cac nganh kinh te ma khong can bat cii sit dieu khien tit
trung tam nao.

- Co che thi triiOng, vOi sit dan dat cua dong lite loi nhuan cd

the phat huy cao nhat tinh nang dong, tai nang cua mdi ngudi.
Rich thich ap dung ky thuat mdi, giam chi phi san xuat, sii dung

tiet kiem va cd hieu qua cac nguon liic ... thuc day LLSX phat

trien, tang triiOng kinh te ca theo chieu rong va chieu sau.
- Co che thi trUOng cd the dap ling nhu cau da dang, phong

phii cua con ngiidi va xa hoi. Co che thi triidng buoc ngiidi san
xuat phai khong ngiing cai tien chat liipng, mau ma san pham de
phu hop vdi sd thich va loi ich cua ngiidi tieu dung, tren co sd

thoa man nhu cau cua ngiidi tieu dung ma toi da hoa lpi nhuan,
tii do lam cho chat liipng cuoc song khong ngiing diipc nang cao.
Nhd nhiing itu the cua minh, co che thi triidng cd kha nang

dam bao toe do tang triidng va phat trien nhanh chong ve kinh

te, thuc day tien bo xa hoi ma khong mot co che nao triidc day cd

the sanh diipc. Paul A.Samuelson nhan xet rang : "Mot nen kinh
te thi triiOng la mot co che tinh vi de phoi hop mot cach khong tii

giac nhan dan va doanh nghiep thong qua he thong gia ca va thi
?

z

?

triidng. Nd la mot phiiOng tien de giao tiep de tap hop tri thiic cua

hang trieu ca nhan khac nhau, khong cd bo nao trung tam, nd van

giai diipc bai toan ma may tinh ldn nhat ngay nay khong the giai


10

diidc. Khong ai thiet ke ra nd, nd til xuat hien va cung nhii xa hoi
cua loai ngiidi nd dang thay ddi." [33 - Tr 19 ]
* Nhung nhiidc diem cua cd che thi trudng:

-

Cd che thi triidng cd the gay ra nhdng mat on dinh va

thiidng xuyen pha vd can ddi trong nen san xuat xa hoi . Thiic te

phat trien kinh te thi triidng chi rd nhdng van de lam phat va

that nghiep, chu ky kinh doanh luon la nhilng can benh kinh nien
9

/

khong the khac phuc diidc neii khong cd sii can thiep cua Nha

niidc:

- Cd che thi triidng bao ham ca nhiing that bai thi triidng, nd

la moi triidng de ra cac te nan kinh te nhii buon lau, hang gia,
Ilia dao, canh tranh khong lanh manh ... lam giam hieu qua cua

nen kinh te.
- Cd che thi triidng cd xu hiidng lam cho sii phan hoa thu

nhap ngay cang tang giiia cac tang ldp dan cii, gay ra nhiing bat
binh dang ve kinh te trong xa hoi.

- Trong cd che thi triidng, vi muc tieu ldi ich ca nhan, mot sd
z
?
~
,
hoat dong kinh te cd the lam tang miic o nhiem moi triidng, tarn ly

chay theo dong tien lam xuat hien ldi song ich ky, thiic dung cd
the gay ra nhiing hau qua xau ve mat xa hoi. Hdn nda, cac linh
vile hoat dong rat can cho sii on dinh va tang triidng kinh te, giai
quyet cac van de xa hoi nhting cd miic sinh ldi thap, thdi gian thu

hoi von cham thiidng khong diidc gidi kinh ddanh chu y dau tii
?
phat trien.

Qua sii phan tich tren che thay, nen kinh te thi triidng

z
?
khong phai la mot he thong diidc td chiic hai hoa ma ban than he
thong do chiia diing rat nhieu nhiidc diem. Nhiing khuyet tat cua
cd che thi triidng can phai diidc khac phuc han che. Song ban than


11

thi triidng khdng the tii giai quyet nhiing van de do. Vi vay, kinh
z
?
Z
te thi triidng ngay nay khong the thieu diidc vai tro quan ly cua
Nha niidc.

1.1.2. VAI TRd KINH T& CUA NHA NUOC TRONG N&N
KINH TE THI TRUING :

1.1.2.1. Tinh tat yeu phai co sii quan ly cua Nha niidc
x
z
trong nen kinh te thi truong :
* Su hinh thanh va ban chat cua Nha nude : Nha niidc

xuat hien trong lich sii vao cuoi thdi ky cong xa nguyen thuy, gan
lien vdi sii ra ddi cua che do tii hiiu ve TLSX, xa hoi da phan chia

thanh giai cap. Theo quan diem cua C.Mac : Nha niidc la cac quan
z

z
he diidc xay diing nen trong cuoc dau tranh giai cap. Le nin cung

chi ra rang : Nha niidc khong phai la mot the liic tii ben ngoai gan
ghep vao xa hoi, nd la san pham cua xa hoi phat trien den mot

giai doan nhat dinh, nd la sii thiia nhan rang xa hoi do bi ham

trong mot sii mau thuan vdi ban than nd ma khdng sao giai quyet
diidc, rang xa hoi da bi phan chia thanh nhiing liic liidng ddi lap

khdng the dieu hoa ma xa hoi do khdng du siic de thoat ra dUdc.

NhUng muon cho nhiing doi tUdng do, nhiing giai cap co quyen ldi
kinh te mau thuan nhau do khdng di den cho tieu diet nhau va

tieu diet luon ca xa hoi trong mot cuoc dau tranh vo ich thi can
phai cd mot liic liidng tiia hd nhii diing tren xa hdi, cd nhiem vu

lam diu sii xung ddt do nam trong vong "trat til " va liic liidng do,
cai liic liidng nay sinh ra tii xa hdi, nhiing lai diing tren xa hoi

chinh la Nha nude. Nha nude xet ve ban chat, triidc het la mot bo
may tran ap dac biet cua giai cap nay ddi vdi giai cap khac, la bo
?
z
z
z
may de duy tri sii thong tri giai cap. Nhd cd Nha niidc, giai cap

x

Z

Xa
12

ii Q^Otoa ivoc Q%n/t te

thong tri thuc hien sU thong tri cua minh trong cac linh vile kinh

te, chinh tri, tii tudng.[ 55 - Tr 35 ]
Chile nang cua Nha nitdc :

Chiic nang cua Nha nude phan anh tap trung va day

du

nhat ban chat cua Nha nude. Can cii vao pham vi hoat dong cua

Nha nude, cac chiic nang dUOc phan biet thanh chiic nang doi noi

va chiic nang doi ngoai :
- Chiic nang doi noi : tap trung chii yeu vao viec thuc hien
quyen liic chinh tri trong nudc, day la mat hoat dong co ban cua

Nha nudc trong noi bo dat nudc, thudng gidi han trong pham vi

lanh tho quoc gia. Nhin khai quat, tat ca cac Nha nudc deu cd
chiic nang doi noi vdi hai noi dung chii yeu : Tran ap cac giai cap
z
?
z
doi khang, to chiic va duy tri trat tU noi bo dat nudc, quan ly kinh
te van hoa, giao due ...
_ ,
Z
?
?
- Chiic nang doi ngoai : the hien vi tri va vai tro, quan diem
•>
z
cua Nha nudc trong quan he vdi cac nudc khac va cac to chiic quoc
te. Noi dung co ban trong chiic nang doi ngoai cua Nha nudc la :

bao ve dat nudc trudc kha nang tan cong xam lUOc cua ke thu ben

ngoai, thuc hien sii hop tac vdi cac quoc gia khac tren cac linh viic

kinh te, chinh tri, van hoa va quoc phong, an ninh.
X

X

* Vi sao trong kinh te thi triidng, nhat la giai doan
kinh te thi triidng hien dai can phai co sii quan ly cua Nha
XX

X

nude doi vdi nen kinh te ?

Bat ky Nha nudc nao trong xa hoi cung cd chiic nang kinh
te. Tuy nhien, lich sii da chiing minh rang: Vai tro cua Nha nudc

doi vdi kinh te trong cac che do xa hoi khac nhau, cac thdi ky
X
?
khac nhau hoan toan khong giong nhau. Ke tii khi cd Nha nudc

cho den khi CNTB chuyen sang giai doan doc quyen, chUc nang


&7/tae i? Q^Owa /wc

te

13

kinh te cua Nha niidc van la mot chiic nang phai sinh cua chiic

nang chinh tri. Nha niidc can thiep vao kinh te chu yeu thong qua
?

nhiing bien phap chinh tri, thong qua cac to chiic chinh tri nhii

quan doi, canh sat, toa an... Chile nang kinh te diipc sd dung nhii
?

z

mot phiicfng tien de duy tri, ciing co chiic nang chinh tri cua Nha
niidc.

Trong giai doan CNTB tii do canh tranh, sii can thiep cua

Nha niidc vao nen kinh te d miic rat thap, Nha niidc chi dong vai
tro canh gac, bao ve trat til xa hoi nham tao ra moi triidng an

ninh trat til can thiet cho cac hoat dong kinh te. Vai tro kinh te
cua Nha niidc d day chi la ban hanh cac dao luat, to chiic duy tri
?

?

\

cac dao luat, on dinh chuan mile can do, phat hanh tien te va thu

chi ngan sach. Nha niidc hau nhii khong gay ra anh hiidng gi
trong viec giai quyet nhilng van de cd ban.

Tii dau the ky XX trd lai day, CNTB chuyen sang giai doan
z»9

x

x

x

z

z

?

doc quyen. Sii thong tri cua doc quyen va sii chuyen bien kinh te

thi triidng tii do sang giai doan kinh te thi triidng hien dai da lam
Z

Z

.

?

X

Z

z

?

?

cho chiic nang kinh te cua Nha niidc cd sii thay ddi can ban. 0
miic do nhat dinh, chiic nang kinh te cua Nha niidc cd tinh doc lap

tiidng ddi so vdi chiic nang chinh tri. Nhilng nhan td tao ra sii

thay ddi do la :
- Sii phat trien cua LLSX xa hoi diidi sii tac dong cua each

mang khoa hoc ky thuat - cong nghe hien dai da lam cho trinh do
xa hoi hoa san xuat tang len nhanh chong. Sii xa hoi hoa cao do

cua LLSX da dem lai ket qua la bien nhieu qua trinh kinh te

rieng le thanh qua trinh kinh te thong nhat hiiu cd vdi nhau ddi
?

X

?

X

hoi phai cd mot td chiic nhan danh xa hoi diing ra dieu khien nen

san xuat xa hoi, do chinh la Nha niidc.


it Q^Otoa /toe Q7(tn/i te

^£

14

- Cach mang khoa hoc ky thuat hien dai khong chi day

nhanh xa hoi hoa san xuat ma con lam bien doi ve co cau kinh te.
Nhieu thanh tiiu khoa hoc va nhieu nganh san xuat mdi ra ddi.

Sii phat tien cua khoa hoc ky thuat ngay cang ddi hdi nhiing dau
z

?

tii dang ke vdi thdi han hoan von dai, khdng mot cong ty tii nhan
•f

nao cd the dam diidng ma chi cd Nha niidc vdi ngan sach to ldn
mdi cd the dap ling diipc.
- Sii phan cong lao dong va md rong quan he kinh te quoc te

lam cho mdi quan he giiia cac niidc xoan xuyt vao nhau, phu thuoc

lan nhau va lam cho canh tranh Quoc te ngay cang gay gat buoc
Nha niidc phai can thiep vao hoat dong kinh te ddi ngoai, ap dung
cac phiiOng phap phoi hop quoc te de tang ciiOng vi tri kinh te,

chiem linh thi triidng...
Z

e

v

- Trong giai doan kinh te thi triiOng hien dai, nhiing nhiipc
?

z

diem cua kinh te thi triidng khdng nhiing khdng giam di ma cd

nguy co ngay cang gay gat, dao sau cac mau thuan kinh te - xa
hoi. Nhiing khuyet tat ciia kinh te thi triidng khdng chi gay ra
nhiing chan dong trong nen kinh te ma con cd the pha vd ca mot
he thong kinh te - chinh tri. Thiic te khung hoang kinh te trong

cac niidc til ban phat trien dau the ky XX da chiing minh dieu
nay. Vi vay, de phat huy nhiing liu diem, khac phuc va han che
nhiing khuyet tat ciia kinh te thi triidng nhat thiet phai co sii

quan ly ciia Nha niidc ddi vdi kinh te thi triidng.

1.1.2.2. Chuc nang cd ban ciia Nha niidc trong cd che
thi triidng.

Kinh te thi triidng

khdng he lam thay ddi cac chiic nang

thuoc ve ban chat ciia Nha niidc nhiing nd da lam cho Nha niidc
cd

vai tro noi bat trong viec thiic hien chiic nang quan ly nen


£ Q^Oica /icc

3jMi/n de

te

15

kinh te. Nha nUdc khong con diing ngoai cac qua trinh kinh te ma
trd thanh trung tam dieu khien hrtdng dan nen kinh te phat trien

theo muc tieu dinh hiidng xac dinh. Muc dich cua toan bo qua
trinh nay la tao ra moi triidng kinh te, chinh tri, xa hoi tiidng doi
?

?

?

?

z

on dinh de thuc day qua trinh tang triidng va phat trien kinh te

nhanh, ben vi3ng lam cd sd cho viec giai quyet cac van de cong

\

z

'?

bang va tien bo xa hoi. Tii do cd the di tdi xac dinh cac chiic nang
cd ban cua Nha niidc trong nen kinh te thi triidng la :

- Thiet lap ra khuon khd phap luat de xac dinh mdi triidng

phap ly cho kinh te thi triidng hoat dong. Tao mdi triidng thuan
ldi cho san xuat hang hoa phat trien, xay diing he thong phap
luat dong bo, tao ra sii on dinh ve kinh te, chinh tri, xa hoi.

- Dieu chinh, siia chiia nhiing that bai cua thi triidng de nd
hoat dong hieu qua hdn, bao gom cac nhiem vu han che tinh trang
doc quyen qua miic, ngan chan cac tac dong tieu ciic va dam

nhiem san xuat cac hang hoa cong cong.

- Dam bao sii cong bang xa hoi, dieu hoa, phan phoi lai thu

nhap gii3a cac khu vile va cac tang ldp dan cii. Thiic hien phan
phoi thu nhap quoc dan mot each hieu qua va cong bang, ket hop
giila tang triidng vdi cong bang, tao dong liic cho san xuat kinh

doanh phat trien.
- Dieu tiet vi mo nen kinh te thong qua dinh hiidng cho sii

phat trien nen kinh te bang viec hoach dinh cac chinh sach phat

trien kinh te xa hoi thong qua cong cu nhii chien liidc phat trien

kinh te xa hoi va ke hoach hoa dinh hiidng chung; quan ly tai san
quoc gia va phan bo cac nguon liic mot each hop ly; can thiep vao
qua trinh kinh te mdi khi cd chan dong, khac phuc tinh til phat ,

mat on dinh cua kinh te thi triidng nham kiem soat chu ky kinh


16

doanh, dam bao tang triidng cao va on dinh, hiidng dan nen kinh
/

/

te van dong theo muc tieu kinh te - xa hoi da dinh.
Ve phiidng thiic quan ly : neu triidc day Nha niidc thiic hien

cac chiic nang kinh te cua minh bang viec sii dung chu yeu la
phiiOng phap ciidng biic thong qua luat phap thi trong co che thi
triidng vai tro kinh te cua Nha niidc diipc thiic hien tren co sd

phoi hpp cac bien phap hanh chinh va bien phap kinh te, trong do

cac bien phap kinh te cd y nghia rat quan trong. Sii tac dong cua
Nha niidc khong chi mang tinh "ciidng che" ma con cd tinh "dan

mot each mem deo, mang tinh "nghe thuat"
p

De thiic hien cac chiic nang tren, Nha niidc phai sii dung
mot he thong cong cu nhii luat phap ke hoach hoa, chinh sach

kinh te va thiic liic kinh te Nha niidc.

Bat cii mot nen kinh te nao cung can phai cd phap luat
nhiing trong kinh te thi triidng phap luat khong chi la cong cu

tran ap ma con la cong cu hilu hieu de dieu chinh hoat dong kinh

te. Thiic tien cho thay sii yeu kem cua cong cu luat phap la co hoi
?

~

z

de tinh tii phat cua thi triidng troi day, lam suy yeu hieu qua ciia
/
hoat dong kinh te.

Trong co che thi triidng, ke hoach hoa cd chiic nang dinh
hiidng phat trien kinh te - xa hoi. Qua trinh dieu tiet nen kinh te

phai tuan theo nhiing muc tieu xac dinh trong tiing thdi ky. Dieu

tiet kinh te cua Nha niidc khong the tuy tien, chap va. Cach dieu

tiet tinh the thiidng khdng mang lai hieu qua mong muon ma cd

the lam cho thi triiOng them roi loan.
Trong he thong cong cu vi mo, chinh sach kinh te cua nha

niidc dac biet la chinh sach tai chinh, tien te cd vi tri cite ky quan
trong tac dong triic tiep vao moi triidng kinh doanh. Ngay nay,


17

trong dieu kien "md ciia" nen kinh te vdi ben ngoai, chinh sach
•

Z

Z •

•

p

x

'

kinh te ddi ngoai trd thanh cong cu de nen kinh te giao tiep vdi

ben ngoai, phat huy ldi the so sanh, khai thac tiem nang ben
ngoai cho viec phat trien kinh te trong

nude. Song bien phap

quan ly kinh te du hay den miic nao cung khdng the tach rdi thiic
liic kinh te cua Nha niidc, cac DNNN, dii trii quoc gia, ngan sach,

kho bac nha niidc la cd sd vat chat quan trong cho qua trinh thiic
hien cac chiic nang kinh te ciia Nha niidc.
1.2. ti£n trinh phat trieJn ly luan ve vai TRd

KINH TE CUA NHA NU0C TRONG NflN KINH TI> THI
TRVdNG

Lich sii tii dau, tii duy bat dau tii do. Khdng phai ngay tii
khi xuat hien kinh te thi triidng ngiidi ta da dat diidc nhiing nhan

thiic nhii ngay nay. Nhiing nhan thiic ve vai tro kinh te ciia Nha
niidc trong nen kinh te thi triidng hien nay la ket qua phat trien
kha lau dai ciia cac triidng phai ly luan kinh te trong lich sii. Diidi
day, de tai se trinh bay tom liidc tien trinh phat trien ly luan ve
vai tro ciia Nha niidc trong nen kinh te thi triidng.

1.2.1. TRUdNG PHAI TRONG THUONG.
Triidng phai Trong thiidng la he tii tiidng kinh te dau tien

ciia giai cap til san ra ddi vao the ky XV, khi che do phong kien
Chau Au tan ra, CNTB ra ddi. Day la thdi ky chuyen tii kinh te

hang hoa gian ddn sang kinh te thi triidng. Trang giai doan nay,

CNTB dang trong qua trinh tich luy nguyen thiiy, con non yeu ca
ve kinh te lan chinh tri. Do vay, tii tiidng ciia cac nha Trong

thiidng la can phai cd sii ho trd ciia Nha niidc vdi til each la "ba

dd" cho sii ra ddi ciia CNTB. Nha niidc can phai "ho trd, dan dat"
cho cac hoat dong kinh te, triidc het la hoat dong ngoai thiidng


18

X

x

?

z

?

bang cac bien phap kiem soat tien te, kiem soat hoat dong thiidng
mai, bao ve thi triidng... nham thuc day nhanh qua trinh tich luy

von ban dau cho CNTB. Day co the

xem la mam mong cua tii

tiidng Nha niidc can phai can thiep vao thi triidng.
1.2.2.QUAN DlSM CUA TRUdNG PHAI CO DII^N, TAN CO

DIEN.
Triidng phai kinh te chinh tri tii san Co dien ra ddi cudi the ky

XVII, phat trien manh me d niidc Anh, Phap. Thdi ky nay, qua

trinh tich luy ban dau cua CNTB da cham diit. Sii phat trien
cua cong triidng thu cong til ban lam cho trung tarn lpi ich kinh

te cua giai cap tii san chuyen tii linh vile liiu thong sang lmh

vile san xuat, ly thuyet Trong thiiOng trd nen ldi thdi. Sii ldn
manh ve dia vi kinh te va chinh tri trong xa hoi lam cho giai

cap tii san bat dau coi thiidng va it can den sii ho trd tii phia
/

?

?

/

Nha niidc. Cac kinh te gia triidng phai Cd dien da thuyet trinh

mot til tiidng tii do kinh te trong do ho coi nen kinh te thi
triidng TBCN la mot he thong hoat dong tit dong, tii can bang
X

?

diidi sii dieu khien ciia cac qui luat khach quan. Wiliam Petty

(1623-1687),ngiidi sang lap ra triidng phai Cd dien da nhan
dinh : "Trong chinh sach va trong kinh te phai tinh den
?

qua
/

trinh tii nhien, khong nen dung hanh dong ciidng biic de chong

lai qua trinh do", [13-Tr.52] cd the xem day la mam mong cua
tii tiidng tii do canh tranh.

Vao giila the ky XVIII, cac nha Trong nong Phap cung de
cap den van de tii do kinh te. Trong hoc thuyet " Trat tii tii
nhien" Francois Quesnay(1694-1774) da coi quyen tii do ca

nhan, tii do canh tranh, tii do tii hilu ve tai san la nhilng quyen
tii nhien khong the thieu diidc cua con ngiidi. Til tiidng til do


19

kinh te cua triidng phai Co dien diidc bieu hien tap trung nhat

trong hoc thuyet cua Adam Smith (1723-1790). Trong tac pham

"The Wealth of Nations" (Tai san quoc gia) Adam Smith da di

sau vao viec tim hieu nhdng quy luat cua thi triidng ma sii tac

dong cua nd diipc Png goi la sii dan dat cua "Ban tay vd hinh".
Nhd do Png da giai thich diipc "He thong til do hoan hao" ra ddi

va hoat dong nhii the nao.
- Theo Png, lpi ich ca nhan tac dong nhii la mot liic day
hiidng con ngiidi tdi nhdng cong viec cd lpi cho ban than ho. Song,
•f

trong khi deo duoi lpi ich rieng cua minh, con ngiidi buoc phai

dong thdi dap ling mot each khong tii giac lpi ich cua xa hoi. Nhd
canh tranh, xa hoi cd the hiidng san xuat phai

cung cap nhdng

hang hoa ma xa hoi can, nhdng sd ldpng ma xa hoi muon va gia

ca ma xa hoi san sang tra. Canh tranh da til phat dieu tiet de
x

/

K

X

thiet lap sit can bang gida cung va cau. Thong qua canh tranh, thi
trddng da td phat phan phoi, dieu hoa cac yeu to san xuat vao

cac nganh, cac linh viic phu hpp vdi nhu cau xa hoi.
- Smith cung chi ro cP che "td dieu tiet" ky dieu ay chi hoat

dong hoan hao neu canh tranh ddpc dam bao khong bi pha hoai.
z'

/

Ong cung nhin thay nhdng ldc ldpng de doa canh tranh, do la
doc quyen va sd can thiep cua Chinh phii. Ong kien quyet chong

lai cac ldc ldpng doc quyen va cho rang doc quyen da can lai viec
?

■?

van hanh uyen chuyen cua thi triidng.
A.Smith la ngddi phan ddi viec Chinh phii can thiep vao

?
z
nhap khau, chong lai viec bao ho cong nghiep va nhdng chi tieu

cua Chinh phii vao nhdng muc dich khong sinh ldi. Theo ong, sd
can thiep cua chinh phii chi lam suy yeu thi trddng. Smith cho


Suan am CS/Aac sZ Q^Oiaa A<>c Q^t'nAi te

20

rang: "Ngiidi ta chi cd the chong lai quy dinh cua mot ban ke

hoach hoac bai mien mot bo triidng song khdng cd khang nghi
nao, khdng cd mien trii nao phat sinh tii nhiing siic ep khdng ten

ciia cd che thi triidng ".[48-Tr.75] . Ong luon ca tung cho mot thi
triidng tii do va khdng bi xieng xich,

tii tiidng ciia ong la :

ong luon xoay quanh mot tii tiidng ldn : "Hay de cho thi triidng

van hanh
Vao cuoi the ky XIX, triidng phai Tan cd dien gom cac nha

kinh te hoc noi tieng nhii Leon Walras (1834-1910),Alfred
Marshall (1842-1924) van tiep tuc ling ho nguyen tac til do kinh
te. Ho cho rang hoat dong tii do cua doanh nhan theo sii bien dong

tii phat ciia cung cau va gia ca tren thi triidng la dieu kien cd ban
?

/

Z

___

?

cho sii phat trien va can ddi thi triidng. Trong ly thuyet "Tong can
bang" Leon Walras

da chi ra each thiic ma thi triidng tien tdi

tong can bang thong qua sii giao dong tii phat ciia cung cau, gia
ca tren thi triidng.
z

?

?

?

?

z

Cac nha kinh te hoc triidng phai Cd dien, Tan cd dien thay
mot thiic te la cung vdi sii phat trien ciia san xuat, chiic nang ciia

Nha niidc ngay cang md rang do vay vai trd ciia Nha niidc ngay

cang tang len. Triidc nhiing ddi hdi thiic te trong linh vile ngoai
thiidng, sii xuat hien ciia cac td chiic doc quyen ...Nha niidc can

phai tang ciidng can thiep vao kinh te -

tuy nhien ho van cho

rang tii do kinh te la siic manh ciia he thong kinh te TBCN. Quy
z

z

?

luat kinh te la vo dich, mac du chinh sach kinh te cd the kim ham
hay thiic day sii hoat dong ciia nd.
1.2.3. QUAN DIEM CUA TRUdNG PHAI KEYNES.


21

Til nhilng nam 30, the ky 20 khung hoang kinh te va that

nghiep trd nen thiidng xuyen va nghiem trong, dac biet cuoc dai
suy thoai 1929 - 1933. Thiic te cho thay "Ban tay vo hinh" khong

the dam bao cho nen kinh te TBCN phat trien binh thiidng. Sii
phat trien cua doc quyen da pha vd co che tii dieu chinh cua thi
triidng. Hon nila xu hudng xa hoi hoa san xuat ngay cang cao tat

yeu ddi hoi phai co mot liic lupng nhan danh xa hoi can thiep vao
qua trinh kinh te, dieu tiet kinh te. Trong boi canh do ly thuyet
"Chu nghia tU ban dupe dieu tiet" xuat hien. Ngudi sang lap ra

hoc thuyet nay la nha kinh te hoc ngUOi Anh John Maynard
Keynes (1883-1946). Trong tac pham "Ly thuyet chung ve viec
lam, lai suat va tien te" (1936) ong da dUa ra ket luan quan trong
la: co che thi trUOng khong the dam bao cho viec sd dung day du

cac nguon tai nguyen, lao dong. Nhilng roi loan trong kinh te
TBCN nhu

khung hoang, that nghiep can phai diipc khac phuc

bang sii can thiep cua Nha nudc.

Giai thich nguyen nhan cua khung hoang va sii gia tang cua
Z.ZXZ.Z

X

V

that nghiep, nhat la that nghiep bat buoc, Keynes cho rang do la
do sii tac dong cua "quy luat tarn ly trong tieu dung". Keynes cho

rang : khi thu nhap tang len thi tieu dung cung tang len, nhiing
miic tang tieu dung thiidng cham hon so vdi miic tang thu nhap,

ong goi do la xu hiidng tieu dung gidi han, xu hiidng nay dan den

va that nghiep.
x

x

•

z

Z .

Z

?

~

Keynes cho rang mot nen kinh te dang suy thoai co the van
bi suy thoai mai. Khong cd cai gi von cd san trong co che nay cd

the keo nen kinh te ra khoi suy thoai diipc. Vi vay tat yeu phai cd
sii can thiep cua Nha niidc vao kinh te:


22

- Nha nddc phai duy tri cau dau til, md ra cac cong trinh

dau tU ldn, td do theo "nguyen ly so nhan" ma kich thich tieu
dung cua xa hoi, nang cao "cau hieu qua". Ong cho rang sd phon
vinh phu thuoc vao dau tU. Neu chi tieu cho dau tU giam xuong

thi mot vong xoay tron oc cua sU thu nhd cac hoat dong se bdt dau

va ngddc lai. Theo Keynes, dau tit giam khong phai loi d cac nha

kinh doanh ma nd bi de doa bdi tinh trang bao hoa, sit bao hoa lai
z

?

\

X

bao hieu sit suy thoai kinh te. De kich dau tit can phai sii dung

cac cong cu tai chinh, tin dung, litu thong tien te de cung co long
tin va lac quan cho cac nha kinh doanh. Nha niidc cd the thdc
hien nhdng Uu dai ve tin dung, thue suat de nang cao "hieu qua

gidi han cua tit ban". Ong khuyen khich Nha niidc tang ciidng dita

tien te vao litu thong, thitc hanh "lam phat cd mdc do". Keynes

cho rang chinh sach tien te ndi long khong nhdng lam cho lai suat
thi trddng giam xuong, kich thich dau td ma con bu dap cho sd

thieu hut cua ngan sach Nha nddc. Bien phap nay tuy cd lam lam
\

Z

?

phat tang len nhdng. Day la bien phap can thiet de kich thich

tinh hinh thi trddng. Ong chii trdOng khuyen khich md rong dau

td de tang cau va viec lam, ke ca dau td cho san xuat vu khi
chien tranh, xay ddng he thong thue khoa, cong trai de dieu tiet

bot mot phan thu nhap danh cho tiet kiem.
- Nha nddc can phai tang cddng chi tieu tdi mdc do can thiet
de dda nen kinh te tdi cho cd day dii viec lam, khuyen khich

tang cddng tieu dung ca nhan ciia ngddi lao dong va cac nha td
ban.
Td tddng ciia Keynes ddpc nhieu nddc TBCN van dung vao
X

Z

X

z

z

dieu tiet nen kinh te sau chien tranh.

1.2.4. QUAN DIEM CUA CHU NGHIA TU DO MOI.

23

Qua trinh van dung ly thuyet cua Keynes vao dieu chinh
kinh te d cac niidc TBCN cho thay mac du each thiic dieu chinh
kinh te ma ong diia ra cd lam giam nhe phan nao nhiing kho khan
cua he thong kinh te TBCN nhiing cung khdng the khac phuc diipc

nhiing chan dong ldn trong nen kinh te. Khung hoang, that
nghiep van d mile cao, them vao mia lam phat ngay cang tram

trong. Tii nhiing nam 70 trd di, kinh te hoc tii san cd xu hiidng
phe phan manh me hoc thuyet Keynes. Ly thuyet cua Keynes da

thiep cua Nha niidc nhiing khiem khuyet ldn nhat cua ong la xem

nhe vai trd tit dieu tiet cua thi triidng. Paul. A. Samuelson, nha

kinh te hoc My da nhan xet : Triidng phai Keynes da "chia khau
phao hang nang cua nd vao cac van de thi triidng". Tii do, yeu

cau dat

ra cho gidi kinh te hoc tii san la phai diia ra diipc ly

thuyet phoi hpp ca siic manh ciia Nha niidc vdi siic manh ciia co
v
•z
x
•
z

Z
z
z
che thi triiOng de dieu tiet nen kinh te. Mot trong cac ly thuyet
tii san hien dai phat trien theo hiidng nay la chii nghia Tii do
mdi.

Tii tiidng co ban ciia chii

nghia Tii do mdi la "Co che thi

triidng co sii can thiep ciia Nha niidc". Theo ho, cac van de kinh te

co ban phai diipc giai quyet thong qua he thong thi triidng

la

chinh, sii can thiep ciia Nha niidc chi nen gidi han d nhiing chiing
miic nhat dinh. Khau hieu ciia ho la "canh tranh thi triidng nhieu

hon, Nha niidc can thiep it hon".
* Trudng phai Trong tien (con goi la triidng phai Chicago)

diipc hinh thanh tii nhiing nam 50, nhiing nd chi thiic sii gay diipc
sii chii y trong nhiing nam 70. Ngiidi diing dau triidng phai nay la

nha kinh te hoc Milton Friedman. Phai Trong tien hien dai ung